Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Etel Lilian Voyniç (ing. Ethel Lilian Voynich; 11 may 1864, Ballintempl[d], Kork[d], Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığı – 27 iyul 1960, Nyu-York, Nyu-York ştatı) — İngilis yazıçısı, tərcüməçisi, bəstəkarı, görkəmli ingilis alimi və riyaziyyat professoru Corc Bulinin qızı, Vilfred Voyniçin həyat yoldaşı. Veneradakı Voyniç krateri onun şərəfinə adlandırılmışdır.
| Etel Lilian Voyniç | |
|---|---|
| ing. Ethel Lilian Voynich | |
 | |
| Doğum adı | Ethel Lilian Boole |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | İrlandiya |
| Vəfat tarixi | (96 yaşında) |
| Vəfat yeri | Nyu-York |
| Milliyyəti | İngilis |
| Atası | Corc Bul |
| Fəaliyyəti | Yazıçı |
| Fəaliyyət illəri | 1897-ci ildən |
| Əsərlərinin dili | İngiliscə |
| Janr | Roman |
| Tanınmış əsəri | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı və fəaliyyəti
Atası Corc Bula onun doğulmasından 6 ay sonra vəfat etdiyi üçün Etel onu heç tanımırdı. Anası Meri Everest yunan dili professorun qızı idi. Meri istedadlı riyaziyyatçı idi. Himalay dağlarının ən hündür zirvəsi Everest dağı (Comolunqma) Merinin əmisi Corc Everestin adını daşıyır. Ana beş qızı yoxsulluq içində böyüdüb. Buna görə də, ən kiçiyi Etel səkkiz yaşına çatanda onu mərhum ərinin mədəndə kvartal ustası işləyən qardaşının yanına apardı. O, çox dindar və sərt bir insan idi. 1882-ci ildə Etel kiçik bir miras aldı və Berlin Konservatoriyasında pianoçu kimi musiqi təhsili almağa başladı. Berlində o, universitetdə slavyan mühazirələrində də iştirak edirdi. Londona gəldikdən sonra o, siyasi mühacirlərin görüşlərində iştirak etdi, onların arasında ukraynalı yazıçı Sergey Kravçinski (təxəllüsü Stepnyak) idi. Ona vətəni haqqında çox danışdı. Etel 1887-ci ildə reallaşdırdığı Rusiya
İmperiyasını ziyarət etmək arzusunda idi. O, iki il Rusiyada Venevitinovlar ailəsinin Voronej vilayətindəki malikanəsində tərbiyyəçi, musiqi və ingilis dili müəllimi kimi işləyib.1902-ci ildə o, Sibir sürgünündən qaçaraq İngiltərəyə köçən (o, Voyniç əlyazmasının kəşfçisi kimi tanınır) Polşa-Litva inqilabçısı (sonralar yazıçı və bibliofil olan) V.L.Voyniçlə evlənir. Etel Voyniç Rusiyanın Çar rejimini tənqid edən Rusiya Azadlıq Dostları Cəmiyyətinin və Azad Rus Mətbuat Fondunun üzvü idi. Kravçinski ilə ünsiyyət, eləcə də böyük italyan vətənpərvərləri Cüzeppe Qaribaldi və Cüzeppe Madzininin tərcümeyi-hallarını oxumaq təəssüratı altında olan Voyniç kitabının qəhrəmanı – Ovod Artur Burtonun obrazını və xarakterini yaratmışdır. Məşhur qədim yunan filosofu Sokratın da eyni təxəllüsü var idi. 1897-ci ildə ABŞ və İngiltərədə "Ovod" kitabı nəşr olundu. Növbəti il onun rusca tərcüməsi Rusiyada çıxdı və burada roman böyük uğur qazandı. Kitab sonradan bir çox dillərdə bir neçə dəfə təkrar nəşr edilmişdir. Romanda 1830-1840-cı illərdə İtaliyanın “Gənc İtaliya” gizli təşkilatının fəaliyyəti mühüm yer tutur. Napoleon ordusunun məğlubiyyətindən sonra əvvəllər imperiyanın tərkibinə daxil olan bütün İtaliya bir neçə ayrı dövlətə bölündü və faktiki olaraq Avstriya qoşunları tərəfindən tutuldu. İtaliyada qeyd-şərtsiz səlahiyyətə malik olan Roma Katolik Kilsəsinin başçısı Papa öz siyasətini işğalçılara qarşı yönəltdi. İtaliyada ölkənin birləşməsi və onun müstəqilliyi uğrunda mübarizə tərəfdarlarının vətənpərvərlik hissləri güclü idi. 1833-cü ildə roman başlayanda İtaliyanın müxtəlif bölgələrində silahlı üsyanlar baş verir. 1848-ci ilə qədər inqilab dalğası artıq Qərbi Avropa və İtaliyanı bürümüşdü. 1846-cı ildə Roma Papasının başçılıq etdiyi Roma Katolik Kilsəsi bir sıra liberal islahatlar həyata keçirdi ki, bu islahatların az faydası romanın ikinci və üçüncü hissələrinin personajları tərəfindən müzakirə edilir. Üç dəfə - 1928, 1955 və 1980-ci illərdə Etel Voyniçin romanı əsasında çəkilmiş "Ovod" filmləri ekranlara çıxdı. Bir neçə dramaturq və rejissor teatrlarda pyeslər və operalar qoyublar. 1895-ci ildə "Rusiyanın yumoru" adı ilə məşhur rus nasir və şairlərinin əsərlərinin ingilis dilinə tərcümələri toplusu nəşr olundu: N. V. Qoqol, M. Yu. Lermontov, F. M. Dostoyevski, M. E. Saltıkov-Şchedrin, G. İ.Uspenski, V.M.Qarşin, İ.F.Qorbunov, A.N.Ostrovski və S.M.Stepnyak. 1901-ci ildə yazıçı Cek Raymond adlı yeni romanını tamamladı. Onun digər romanının (1904) qəhrəmanı "Olivia Latham"da Etel Voyniçin özünün xarakter xüsusiyyətləri nəzərə çarpır. 1910-cu ildə onun “Kəsilən dostluq” kitabı işıq üzü gördü. Onun rus dilinə tərcüməsi “Sürgündəki Ovod” adlanırdı. 1911-ci ildə Voynich T. G. Şevçenkonun altı lirik şeirini ingilis dilinə tərcümə etdi. Sonralar o, uzun müddət heç nə bəstələmədi, tərcümə etmədi, musiqini ədəbiyyatdan üstün tutdu. O, bir neçə musiqi əsəri yaratdı, onlardan ən yaxşısını “Babil” oratoriyası hesab etdi. 1931-ci ildə məskunlaşdığı ABŞ-da onun polyak bəstəkarı F.Şopenin məktublar toplusunun polyak və fransız dillərindən ingilis dilinə tərcüməsi nəşr olundu. 1945-ci ilin yazında (81 yaşında) o, "Ayaqqabılarını çıxar" adlı son əsərini yazıb bitirdi. ABŞ-da unudulmuş Voynich, SSRİ-də inanılmaz populyarlığı, böyük tirajları və Ovod filminin uyğunlaşdırılması haqqında yalnız bu vaxt öyrəndi: onu ABŞ-da ədəbiyyatşünas Evgeniya Taratuta tapdı (bax: "Dostumuz Etel Lilian Voyniç", Oqonyok kitabxanası, № 42, 1957). Sovet oxucularından məktublar almağa başladı, Nyu-Yorkda pionerlər, Bolşoy Teatrının artistləri, dənizçilər və ABŞ-da işləyən digər müxtəlif sovet vətəndaşlarından ibarət nümayəndə heyətləri tərəfindən ziyarət edildi. 1955-ci il dekabrın 15-də Sov.İKP MK-nın Katibliyi E.L.Voyniç məsələsini müzakirə etdi və sonra Sov.İKP MK Rəyasət Heyəti (1955-ci il 19 dekabr tarixli 175 saylı protokol) aşağıdakı qərarı təsdiq etdi: 1. SSRİ Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyəti katibliyinin və SSRİ Mədəniyyət Nazirliyinin ABŞ-da yaşayan yazıçı L.Voyniçə (Lillian Ethel Buhl - mətndə olduğu kimi) 15 manat məbləğində qonorar ödənilməsi təklifi qəbul edilsin. Sovet İttifaqında onun “Ovod” romanının çoxsaylı nəşrlərinə görə min Amerika dolları. 2. SSRİ Mədəniyyət Nazirliyinə icazə verilsin ki, L.Voyniçə dar filmdə çəkilmiş “Ovod” filminin bir nüsxəsi hədiyyə edilsin. 27 iyul 1960-cı ildə vəfat etdi. Onun vəsiyyətinə əsasən, onun cəsədi yandırılıb və külləri Nyu-Yorkun Mərkəzi Parkına səpələnib.
Əsərləri
- "Ovod"
- "Qırılmış dostluq"
- "Ayaqqablarınızı çıxarın"
- "Cek Reymond"
- "Olivia Letam"
Şayələr
Yazıçı Robin Brüs Loxart (Brüs Loxartın oğlu) "Casusların Kralı" adlı macəralı kitabında Voyniçin sevgilisinin guya sonradan "casusların ası" adlandırılan Sidney Reyli olduğunu və birlikdə İtaliyaya getdiklərini iddia edirdi. burada Reyli Voyniç-ə hekayəsini danışdı və kitabın qəhrəmanı Artur Burtonun prototiplərindən birinə çevrildi. Bununla belə, Reylinin bioqrafı və kəşfiyyat tarixçisi Endryu Kuk bu romantik, lakin əsassız əfsanəyə qarşı çıxdı. Onun fikrincə, casus Reylinin hərəkətləri və görüşləri haqqında məlumat vermək üçün azad düşüncəli ingilis qadınının izi ilə səyahət etməsi ehtimalı daha çoxdur.
Sənədli film
"Dahilər və yaramazlar. Etel Lilian Voyniç" (“Mədəniyyət” telekanalının sənədli serialı, 26.02.2014-cü il tarixində yayımlandı)
İstinadlar
- Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English (ing.): Women Writers from the Middle Ages to the Present. 1990. P. 1117.
- Ethel Lilian Voynich // Dictionary of Irish Biography (англ.) — RIA.
- Ethel Voynich // FemBio-Datenbank (нем.)
- Ethel Voynich // FemBio database (alm.).
- Ethel Lilian Voynich // Dictionary of Irish Biography (ing.). RIA.
- Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English (англ.): Women Writers from the Middle Ages to the Present — 1990. — P. 1117.
Xarici keçidlər
- Цитадель Этель Войнич. Статья из журнала «Вокруг света» 2007-09-26 at the Wayback Machine
- http://www.peoples.ru/art/literature/prose/roman/voynich/
- Войнич Этель Лилиан — о творчестве писательницы 2006-08-10 at the Wayback Machine
- http://www.ojstro-voynich.narod.ru - Овод на Эсперанто
- 1959 British Pathé Footage of Visit to Ethel Lilian Voynich in New York by Soviet Ballet delegation 2011-06-11 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Etel Lilian Voynic ing Ethel Lilian Voynich 11 may 1864 Ballintempl d Kork d Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis Kralligi 27 iyul 1960 Nyu York Nyu York stati Ingilis yazicisi tercumecisi bestekari gorkemli ingilis alimi ve riyaziyyat professoru Corc Bulinin qizi Vilfred Voynicin heyat yoldasi Veneradaki Voynic krateri onun serefine adlandirilmisdir Etel Lilian Voynicing Ethel Lilian VoynichDogum adi Ethel Lilian BooleDogum tarixi 11 may 1864Dogum yeri IrlandiyaVefat tarixi 27 iyul 1960 96 yasinda Vefat yeri Nyu YorkMilliyyeti IngilisAtasi Corc BulFealiyyeti YaziciFealiyyet illeri 1897 ci ildenEserlerinin dili IngilisceJanr RomanTaninmis eseri Ovod Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati ve fealiyyetiAtasi Corc Bula onun dogulmasindan 6 ay sonra vefat etdiyi ucun Etel onu hec tanimirdi Anasi Meri Everest yunan dili professorun qizi idi Meri istedadli riyaziyyatci idi Himalay daglarinin en hundur zirvesi Everest dagi Comolunqma Merinin emisi Corc Everestin adini dasiyir Ana bes qizi yoxsulluq icinde boyudub Buna gore de en kiciyi Etel sekkiz yasina catanda onu merhum erinin medende kvartal ustasi isleyen qardasinin yanina apardi O cox dindar ve sert bir insan idi 1882 ci ilde Etel kicik bir miras aldi ve Berlin Konservatoriyasinda pianocu kimi musiqi tehsili almaga basladi Berlinde o universitetde slavyan muhazirelerinde de istirak edirdi Londona geldikden sonra o siyasi muhacirlerin goruslerinde istirak etdi onlarin arasinda ukraynali yazici Sergey Kravcinski texellusu Stepnyak idi Ona veteni haqqinda cox danisdi Etel 1887 ci ilde reallasdirdigi Rusiya Mixail Voynic Imperiyasini ziyaret etmek arzusunda idi O iki il Rusiyada Venevitinovlar ailesinin Voronej vilayetindeki malikanesinde terbiyyeci musiqi ve ingilis dili muellimi kimi isleyib 1902 ci ilde o Sibir surgununden qacaraq Ingiltereye kocen o Voynic elyazmasinin kesfcisi kimi taninir Polsa Litva inqilabcisi sonralar yazici ve bibliofil olan V L Voynicle evlenir Etel Voynic Rusiyanin Car rejimini tenqid eden Rusiya Azadliq Dostlari Cemiyyetinin ve Azad Rus Metbuat Fondunun uzvu idi Kravcinski ile unsiyyet elece de boyuk italyan vetenperverleri Cuzeppe Qaribaldi ve Cuzeppe Madzininin tercumeyi hallarini oxumaq teessurati altinda olan Voynic kitabinin qehremani Ovod Artur Burtonun obrazini ve xarakterini yaratmisdir Meshur qedim yunan filosofu Sokratin da eyni texellusu var idi 1897 ci ilde ABS ve Ingilterede Ovod kitabi nesr olundu Novbeti il onun rusca tercumesi Rusiyada cixdi ve burada roman boyuk ugur qazandi Kitab sonradan bir cox dillerde bir nece defe tekrar nesr edilmisdir Romanda 1830 1840 ci illerde Italiyanin Genc Italiya gizli teskilatinin fealiyyeti muhum yer tutur Napoleon ordusunun meglubiyyetinden sonra evveller imperiyanin terkibine daxil olan butun Italiya bir nece ayri dovlete bolundu ve faktiki olaraq Avstriya qosunlari terefinden tutuldu Italiyada qeyd sertsiz selahiyyete malik olan Roma Katolik Kilsesinin bascisi Papa oz siyasetini isgalcilara qarsi yoneltdi Italiyada olkenin birlesmesi ve onun musteqilliyi ugrunda mubarize terefdarlarinin vetenperverlik hissleri guclu idi 1833 cu ilde roman baslayanda Italiyanin muxtelif bolgelerinde silahli usyanlar bas verir 1848 ci ile qeder inqilab dalgasi artiq Qerbi Avropa ve Italiyani burumusdu 1846 ci ilde Roma Papasinin basciliq etdiyi Roma Katolik Kilsesi bir sira liberal islahatlar heyata kecirdi ki bu islahatlarin az faydasi romanin ikinci ve ucuncu hisselerinin personajlari terefinden muzakire edilir Uc defe 1928 1955 ve 1980 ci illerde Etel Voynicin romani esasinda cekilmis Ovod filmleri ekranlara cixdi Bir nece dramaturq ve rejissor teatrlarda pyesler ve operalar qoyublar 1895 ci ilde Rusiyanin yumoru adi ile meshur rus nasir ve sairlerinin eserlerinin ingilis diline tercumeleri toplusu nesr olundu N V Qoqol M Yu Lermontov F M Dostoyevski M E Saltikov Schedrin G I Uspenski V M Qarsin I F Qorbunov A N Ostrovski ve S M Stepnyak 1901 ci ilde yazici Cek Raymond adli yeni romanini tamamladi Onun diger romaninin 1904 qehremani Olivia Latham da Etel Voynicin ozunun xarakter xususiyyetleri nezere carpir 1910 cu ilde onun Kesilen dostluq kitabi isiq uzu gordu Onun rus diline tercumesi Surgundeki Ovod adlanirdi 1911 ci ilde Voynich T G Sevcenkonun alti lirik seirini ingilis diline tercume etdi Sonralar o uzun muddet hec ne bestelemedi tercume etmedi musiqini edebiyyatdan ustun tutdu O bir nece musiqi eseri yaratdi onlardan en yaxsisini Babil oratoriyasi hesab etdi 1931 ci ilde meskunlasdigi ABS da onun polyak bestekari F Sopenin mektublar toplusunun polyak ve fransiz dillerinden ingilis diline tercumesi nesr olundu 1945 ci ilin yazinda 81 yasinda o Ayaqqabilarini cixar adli son eserini yazib bitirdi ABS da unudulmus Voynich SSRI de inanilmaz populyarligi boyuk tirajlari ve Ovod filminin uygunlasdirilmasi haqqinda yalniz bu vaxt oyrendi onu ABS da edebiyyatsunas Evgeniya Taratuta tapdi bax Dostumuz Etel Lilian Voynic Oqonyok kitabxanasi 42 1957 Sovet oxucularindan mektublar almaga basladi Nyu Yorkda pionerler Bolsoy Teatrinin artistleri denizciler ve ABS da isleyen diger muxtelif sovet vetendaslarindan ibaret numayende heyetleri terefinden ziyaret edildi 1955 ci il dekabrin 15 de Sov IKP MK nin Katibliyi E L Voynic meselesini muzakire etdi ve sonra Sov IKP MK Reyaset Heyeti 1955 ci il 19 dekabr tarixli 175 sayli protokol asagidaki qerari tesdiq etdi 1 SSRI Yazicilar Ittifaqi Idare Heyeti katibliyinin ve SSRI Medeniyyet Nazirliyinin ABS da yasayan yazici L Voynice Lillian Ethel Buhl metnde oldugu kimi 15 manat mebleginde qonorar odenilmesi teklifi qebul edilsin Sovet Ittifaqinda onun Ovod romaninin coxsayli nesrlerine gore min Amerika dollari 2 SSRI Medeniyyet Nazirliyine icaze verilsin ki L Voynice dar filmde cekilmis Ovod filminin bir nusxesi hediyye edilsin 27 iyul 1960 ci ilde vefat etdi Onun vesiyyetine esasen onun cesedi yandirilib ve kulleri Nyu Yorkun Merkezi Parkina sepelenib Eserleri Ovod Qirilmis dostluq Ayaqqablarinizi cixarin Cek Reymond Olivia Letam SayelerYazici Robin Brus Loxart Brus Loxartin oglu Casuslarin Krali adli macerali kitabinda Voynicin sevgilisinin guya sonradan casuslarin asi adlandirilan Sidney Reyli oldugunu ve birlikde Italiyaya getdiklerini iddia edirdi burada Reyli Voynic e hekayesini danisdi ve kitabin qehremani Artur Burtonun prototiplerinden birine cevrildi Bununla bele Reylinin bioqrafi ve kesfiyyat tarixcisi Endryu Kuk bu romantik lakin esassiz efsaneye qarsi cixdi Onun fikrince casus Reylinin hereketleri ve gorusleri haqqinda melumat vermek ucun azad dusunceli ingilis qadininin izi ile seyahet etmesi ehtimali daha coxdur Senedli film Dahiler ve yaramazlar Etel Lilian Voynic Medeniyyet telekanalinin senedli seriali 26 02 2014 cu il tarixinde yayimlandi IstinadlarBlain V Grundy I Clements P The Feminist Companion to Literature in English ing Women Writers from the Middle Ages to the Present 1990 P 1117 Ethel Lilian Voynich Dictionary of Irish Biography angl RIA Ethel Voynich FemBio Datenbank nem Ethel Voynich FemBio database alm Ethel Lilian Voynich Dictionary of Irish Biography ing RIA Blain V Grundy I Clements P The Feminist Companion to Literature in English angl Women Writers from the Middle Ages to the Present 1990 P 1117 Xarici kecidlerCitadel Etel Vojnich Statya iz zhurnala Vokrug sveta 2007 09 26 at the Wayback Machine http www peoples ru art literature prose roman voynich Vojnich Etel Lilian o tvorchestve pisatelnicy 2006 08 10 at the Wayback Machine http www ojstro voynich narod ru Ovod na Esperanto 1959 British Pathe Footage of Visit to Ethel Lilian Voynich in New York by Soviet Ballet delegation 2011 06 11 at the Wayback Machine