Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Himalay dağları (sanskr. हिमालय, himālayaIAST, hind. हिमालय, nep. हिमालय, çin. 喜馬拉雅山脈) — Yer kürəsinin ən hündür sıra dağları. Dünyanın ən yüksək zirvəsi olan Everest zirvəsi də bu dağda — Nepalın sərhədlərində yerləşir. Himalay dağları indiyədək davam edən Hindistan platforması və Asiya platformasının toqquşması nəticəsində meydana gəlmişdir.
| Himalay | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 8848 m |
| Uzunluğu | 2900 km |
| Eni | 350 km |
| Sahəsi |
|
| Hündür nöqtəsi | Comolunqma (Everest) |
| Yaranma dövrü | Təbaşir |
| Süxurları | , |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Pakistan, Hindistan, Çin, Nepal və Butandan keçən 2400 km uzunluğundakı Himalay dağlarının buzlaqları Asiyanın ən böyük 9 çayını qidalandırır. 1,3 milyard insan bu su yollarından asılı olaraq yaşayır. Göstəricilərə görə isə Himalay dağlarında havanın istiliyi son 30 ildə 10 ildən bir 0.06–0.15 dərəcə arası artır və istilərin bu şəkildə artmağa davam etməsi nəticəsində 50 ilə qədər buzlaqların yox olması gözlənilir.
Himalay dağlarının əmələ gəlməsi
Avrasiyaya birləşmədən əvvəl Hindistan Qondvananın bir hissəsi idi. Sonralar Qondvanada materiklərin dreyfi başladı. Qondvananın parçalanması nəticəsində meydana gələn yeni hissələrdən biri olan Hindistan şimala doğru 6000 km məsafə qət etdikdən sonra Avrasiya materiki ilə toqquşdu. İki materik tipli yer qabığının toqquşması nəticəsində Himalay dağları yaranaraq, yüksəldi.
Diqqətə layiq Himalay alpinistləri
- Nasuh Mahruki −1995-ci ildə Everestə çıxan ilk türkdür.
- Corc Mallori (1886–1924)- Everestə ilk dəfə çıxmağa cəhd etmişdir. Zirvənin şimal istiqamətində öldü.
- Bill Tilman (1898–1977) — İngilis. Nanda Devi zirvəsinə ilk dəfə çıxmağa cəhd etmişdir.
- Erik Şipton (1907–1977) — İngilis. Bill Tilmanla birlikdə Nanda Devi məbədinə ilk dəfə girən və buradan Everestə gedən yolu kəşf edəndir.
- Con Hunt (1910–1998) — İngilis. Comolonqma dağı ekspedisiyasının rəhbəri (1953).
- Tensinq Norgey (1914–1986) — Nepallı (Şerpa). Edmund Hillari ilə birlikdə Everesti fəth edən alpinist.
- Maurice Herzoq (1919) — Annapurna zirvəsini fəth edən ilk alpinist. Donvurma səbəbindən bütün ayaq barmaqlarını və əl barmaqlarından çoxunu itirdi. Ondan sonra 1970-ci ilə qədər zirvəni fəth etməyə cəhd olmadı.
- Edmund Hillari (1919–2008) — Yeni Zellandiyalı. Tensinq Norgeylə birlikdə Everesti fəth edən alpinist
- Tom Burdillon (1924–1956) — İngilis. Everest ekspedisiya heyətinin 1951, 1952 və 1953-cü ildə üzvü. Edmund Hillari və Tensinq Norgey zirvəni fəth etmədən üç gün əvvəl Tom Burdillon zirvəyə yaxınlaşa bilmişdi.
- Herman Buhl (1924–1957) — Nanqa Parbata ilk dəfə çıxmağa cəhd etmişdir. Broad Pikə ilk dəfə çıxmağa cəhd etmişdir. Çoloqisaya çıxmağa cəhd edərkən ölmüşdür və cəsədi tapılmamışdır.
- Villi Unsoeld (1926–1979) — ABŞ.Everestə çıxmağa cəhd etmişdir. Ranier dağında marxal səbəbilə öldü.
- Kris Boninqton (1934) — Annapurna zirvəsinə çıxmağa cəhd etmişdir. Everest zirvəsinə 4 dəfə çıxmağa cəhd etmişdir.
- Navanq Qombu (1936) — Hindistanlı. Everesti iki dəfə fəth edən ilk alpinist (1963;1965).
- Cim Vitteker (1936) — ABŞ. Everesti fəth edən ilk amerikalı.
- RaynHold Messner (1944) — İtalyan. Hündürlüyü 8000 m-i keçən 14 dağı fəth edən ilk insan. Eyni zamanda ilk oksigensiz dırmanış (1978, Everest)
- Eji Kukucka (1948–1989) — polyak. 1o yeni yol taparaq 14 8000-lik dağı tez fəht etməyi bacarmışdır.
- Nazir Sabri — Pakistanlı. İlk cəhddən iki 8000 m-lik dağı fəth edən ilk insan.
- Ceyme Vinals — Everesti fəth edən ilk Mərkəzi Amerikalı insan.
- Kasey Makkins — İngilis. Everestə dəniz səviyyəsindən (Benqal körfəzi) başlayaraq çıxan ilk insan.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
www.joy.az[ölü keçid]
İstinadlar
- Dèzes, Pierre (1999). "Tectonic and metamorphic Evolution of the Central Himalayan Domain in Southeast Zanskar (Kashmir, India)". Mémoires de Géologie. Doctoral thesis (University of Lausanne) 32: 149. ISSN 1015–3578.
 | Dağ ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Himalay daglari sanskr ह म लय himalayaIAST hind ह म लय nep ह म लय cin 喜馬拉雅山脈 Yer kuresinin en hundur sira daglari Dunyanin en yuksek zirvesi olan Everest zirvesi de bu dagda Nepalin serhedlerinde yerlesir Himalay daglari indiyedek davam eden Hindistan platformasi ve Asiya platformasinin toqqusmasi neticesinde meydana gelmisdir HimalayUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 8848 mUzunlugu 2900 kmEni 350 kmSahesi 600 000 km Hundur noqtesi Comolunqma Everest Yaranma dovru TebasirSuxurlari Yerlesmesi29 sm e 84 s u Olke Nepal Myanma Cin Pakistan Hindistan Efqanistan ButanHimalay Vikianbarda elaqeli mediafayllarHimalay daglari Pakistan Hindistan Cin Nepal ve Butandan kecen 2400 km uzunlugundaki Himalay daglarinin buzlaqlari Asiyanin en boyuk 9 cayini qidalandirir 1 3 milyard insan bu su yollarindan asili olaraq yasayir Gostericilere gore ise Himalay daglarinda havanin istiliyi son 30 ilde 10 ilden bir 0 06 0 15 derece arasi artir ve istilerin bu sekilde artmaga davam etmesi neticesinde 50 ile qeder buzlaqlarin yox olmasi gozlenilir Himalay daglarinin emele gelmesiAvrasiyaya birlesmeden evvel Hindistan Qondvananin bir hissesi idi Sonralar Qondvanada materiklerin dreyfi basladi Qondvananin parcalanmasi neticesinde meydana gelen yeni hisselerden biri olan Hindistan simala dogru 6000 km mesafe qet etdikden sonra Avrasiya materiki ile toqqusdu Iki materik tipli yer qabiginin toqqusmasi neticesinde Himalay daglari yaranaraq yukseldi Diqqete layiq Himalay alpinistleriNasuh Mahruki 1995 ci ilde Evereste cixan ilk turkdur Corc Mallori 1886 1924 Evereste ilk defe cixmaga cehd etmisdir Zirvenin simal istiqametinde oldu Bill Tilman 1898 1977 Ingilis Nanda Devi zirvesine ilk defe cixmaga cehd etmisdir Erik Sipton 1907 1977 Ingilis Bill Tilmanla birlikde Nanda Devi mebedine ilk defe giren ve buradan Evereste geden yolu kesf edendir Con Hunt 1910 1998 Ingilis Comolonqma dagi ekspedisiyasinin rehberi 1953 Tensinq Norgey 1914 1986 Nepalli Serpa Edmund Hillari ile birlikde Everesti feth eden alpinist Maurice Herzoq 1919 Annapurna zirvesini feth eden ilk alpinist Donvurma sebebinden butun ayaq barmaqlarini ve el barmaqlarindan coxunu itirdi Ondan sonra 1970 ci ile qeder zirveni feth etmeye cehd olmadi Edmund Hillari 1919 2008 Yeni Zellandiyali Tensinq Norgeyle birlikde Everesti feth eden alpinist Tom Burdillon 1924 1956 Ingilis Everest ekspedisiya heyetinin 1951 1952 ve 1953 cu ilde uzvu Edmund Hillari ve Tensinq Norgey zirveni feth etmeden uc gun evvel Tom Burdillon zirveye yaxinlasa bilmisdi Herman Buhl 1924 1957 Nanqa Parbata ilk defe cixmaga cehd etmisdir Broad Pike ilk defe cixmaga cehd etmisdir Coloqisaya cixmaga cehd ederken olmusdur ve cesedi tapilmamisdir Villi Unsoeld 1926 1979 ABS Evereste cixmaga cehd etmisdir Ranier daginda marxal sebebile oldu Kris Boninqton 1934 Annapurna zirvesine cixmaga cehd etmisdir Everest zirvesine 4 defe cixmaga cehd etmisdir Navanq Qombu 1936 Hindistanli Everesti iki defe feth eden ilk alpinist 1963 1965 Cim Vitteker 1936 ABS Everesti feth eden ilk amerikali RaynHold Messner 1944 Italyan Hundurluyu 8000 m i kecen 14 dagi feth eden ilk insan Eyni zamanda ilk oksigensiz dirmanis 1978 Everest Eji Kukucka 1948 1989 polyak 1o yeni yol taparaq 14 8000 lik dagi tez feht etmeyi bacarmisdir Nazir Sabri Pakistanli Ilk cehdden iki 8000 m lik dagi feth eden ilk insan Ceyme Vinals Everesti feth eden ilk Merkezi Amerikali insan Kasey Makkins Ingilis Evereste deniz seviyyesinden Benqal korfezi baslayaraq cixan ilk insan Hemcinin baxAltay daglari AnnapurnaXarici kecidlerwww joy az olu kecid IstinadlarDezes Pierre 1999 Tectonic and metamorphic Evolution of the Central Himalayan Domain in Southeast Zanskar Kashmir India Memoires de Geologie Doctoral thesis University of Lausanne 32 149 ISSN 1015 3578 Vikianbarda Himalay ile elaqeli mediafayllar var Dag ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin