Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sovet dönəmində Ermənistan inkişaf etmiş sənayeyə malik bir respublika idi. Kimya, maşınqayırma, elektronika, yeyinti sənayesi və toxuculuq bu ölkədə çox yüksək dərəcədə inkişaf etmişdi. Lakin bu sənaye sahələrinin əksəriyyəti xaricdən gələn xammaldan asılı idi. Kənd təsərrüfatı həm işçi sayına görə, həm də istehsal miqdarına görə iqtisadiyyatda 20%-lik həcmə malik idi. Sovet İmperiyasının dağılması nəticəsində Ermənistanda çalışan bir çox müəssisələr öz fəaliyyətini dayandırdı. Nəticədə kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan əhalinin miqdarı 40%-ə, kənd təsərrüfatı məhsullarının ÜDM-də payı isə 30%-ə qalxdı. Bundan başqa Qarabağ müharibəsi nəticəsində ölkə iqtisadiyyatına ağır zərbə dəydi. Ermənistanın Azərbaycana qarşı işğalçılıq siyasəti aparması qonşu Azərbaycan və Türkiyənin Ermənistanla olan sərhədlərini bağlaması ilə nəticələndi. Bundan başqa qonşu Gürcüstanın da Ermənistana gedən mallara yüksək tranzit haqqı tətbiq etməsi də (Gürcüstan Ermənistana gedən mallar üçün Azərbaycana gedən mallara tətbiq etdiyi tranzit haqqından iki dəfə yüksək vergi tətbiq edir) Ermənistan iqtisadiyyatında olan tənəzzülü dərinləşdirirdi. Digər tərəfdən Ermənistan özünün ən yaxın iqtisadi tərəfdaşı olan Rusiya ilə yerüstü əlaqəyə malik deyildi. Gürcüstanla Rusiya arasındakı münasibətlərin gərginləşməsi nəticəsində Rusiyanın Gürcüstanla olan sərhədini 2006-cı ildə bağlaması da Ermənistanın blokada vəziyyətini daha da dərinləşdirdi. Bununla belə Ermənistan rəhbərliyi iqtisadiyyatda olan çətinliklərdən çıxış yolu kimi ölkədəki sənaye müəssisələrini Rusiyaya təhvil verməklə həll etməyə çalışırdı. Rusiya isə bunun qarşılığında Ermənistanın dövlət borcunun bir hissəsini ləğv edirdi. Rusiyanın idarəçiliyinə verilmiş iri sənaye müəssisələri Metsamor Atom Elektrik Stansiyası, Ermənistan Dəmir Yolları Konserni, , İrəvanda yerləşən (fəaliyyətdə olmayan) , Ermənistanın qazpaylayıcı şəbəkəsi olan şirkəti və digər sənaye müəssisələridir. Lakin 2008-ci ildə dünyada baş vermiş iqtisadi böhran Ermənistan iqtisadiyyatında qəfil tənəzzül yaratdı. ÜDM 2009-cu ildə 15% azaldı. Həmin ildə Ermənistan ÜDM azalmasına görə dünyada ikinci yeri tutmuşdu. Ölkədəki bir çox müəssisələr işini dayandırdı, fəaliyyətdə olan müəssisələr isə ziyanla işləməkdə idi. Buna görə də Rusiya Ermənistanın ziyanla işləyən sənaye müəssisələrini borc əvəzində əldə etmək təkliflərindən imtina etdi. Nəticədə ölkədəki bir çox sənaye müəssisələri iflas etməyə başladı. 2010-cu ildə Ermənistandakı ən böyük kimya zavodu olan Nairit borclara görə öz fəaliyyətini dayandırdı. 2011-ci ildə dünyadakı nüfuzlu Forbes jurnalı Ermənistanı dünyada ən pis iqtisadiyyata malik ölkələr siyahısında ikinci yerdə göstərdi.
| Ermənistan iqtisadiyyatı | |
|---|---|
 | |
| Statistika | |
| ÜDM | 11.536.590.635,827 $ |
| Adambaşına düşən ÜDM | 3.936 $ |
| İnflyasiya (İQİ) | −1,1 ± 0,1 % |
| Əksi qeyd olunmayıbsa, bütün məlumatlar ABŞ dolları ilədir. | |
Ermənistan iqtisadiyyatı çox böyük ölçüdə xaricdəki ermənilərin ölkəyə göndərdiyi yardımlardan və investisiyalardan asılıdır. ABŞ, Avropa Birliyi, Rusiya hökümətləri, eləcə erməni diasporu hər il Ermənistana yüz milyonlarla dollar yardım edirlər. Təkcə ABŞ dövləti Ermənistana müstəqillik qazandıqdan sonra indiyə kimi 2 milyard ABŞ dolları dəyərində yardım edib.
Ermənistan təbii ehtiyatlardan filizlərlə nisbətən zəngin ölkədir. Ölkədə qurğuşun, qızıl, mis, molibden və sink ehtiyatları var. Ölkədə istehsal olunan elektrik enerjisinin böyük hissəsi Metsamor Atom Elektrik Stansiyasında istehsal olunur (təxminən 40%).
2019 Statistikası
2019-cu ildə Ermənistan iqtisadiyyatının artım tempi təxminən 7,6% olub. Onun böyük hissəsi (5,2%) xidmət sektorunun (əsasən avtomobil idxalına) payına və yalnız 1,9% isə sənayenin payına düşüb. 2019-cu ildə emal sənayesi (5%) xammal sənayesindən (4,1%) daha sürətlə artıb. 2019-cu ildə Ermənistandan ixracat isə 10,3% artıb.
Ermənistanın xarici ticarət dövriyyəsinin ümumi payının 27%-i, birbaşa investisiyaların ümumi həcminin isə 51%-i Rusiyanın payına düşür. Bundan başqa, Ermənistana xaricdən pul köçürmələrinin 61%-i də Rusiyadan gəlir.
İşsizlik
Əmək qabiliyyətli əhalinin sayı 1.380.405 nəfərdir. Rəsmi məlumatlara görə, 2019-cu ilin sonuna olan məlumata əsasən, Ermənistanda 202 mindən çox işsiz qeydə alınıb. Koronavirus pandemiyası ilə əlaqədar 2020-ci ilin aprelində əlavə 71.471 iş yerinin bağlandı.
İstinadlar
- World Bank Open Data. Dünya Bankı.
- World Bank Open Data. Dünya Bankı.
- http://www.imf.org/external/datamapper/PCPIEPCH@WEO?year=2016.
- . 2014-09-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-13.
- "Ən Pis İqtisadiyyata Malik Ölkələr – Forbes.com". 2011-08-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-13.
- ABŞ-Ermənistan münasibətləri 2013-01-12 at the Wayback Machine ABŞ Dövlət Departamenti
- "İqtisadiyyat Nazirliyi: Ermənistanda emal sənayesi 2019-cu ildə xammal sənayesindən daha sürətlə artıb". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-12.
- "İqtisadiyyat Nazirliyi: 2019-cu ildə Ermənistandan ixrac 10,3% artıb". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-12.
- "Səfir: Ermənistana transfertlərin 61% — i Rusiyadan daxil olur". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-12.
- . 2020-07-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-08.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sovet doneminde Ermenistan inkisaf etmis senayeye malik bir respublika idi Kimya masinqayirma elektronika yeyinti senayesi ve toxuculuq bu olkede cox yuksek derecede inkisaf etmisdi Lakin bu senaye sahelerinin ekseriyyeti xaricden gelen xammaldan asili idi Kend teserrufati hem isci sayina gore hem de istehsal miqdarina gore iqtisadiyyatda 20 lik hecme malik idi Sovet Imperiyasinin dagilmasi neticesinde Ermenistanda calisan bir cox muessiseler oz fealiyyetini dayandirdi Neticede kend teserrufati ile mesgul olan ehalinin miqdari 40 e kend teserrufati mehsullarinin UDM de payi ise 30 e qalxdi Bundan basqa Qarabag muharibesi neticesinde olke iqtisadiyyatina agir zerbe deydi Ermenistanin Azerbaycana qarsi isgalciliq siyaseti aparmasi qonsu Azerbaycan ve Turkiyenin Ermenistanla olan serhedlerini baglamasi ile neticelendi Bundan basqa qonsu Gurcustanin da Ermenistana geden mallara yuksek tranzit haqqi tetbiq etmesi de Gurcustan Ermenistana geden mallar ucun Azerbaycana geden mallara tetbiq etdiyi tranzit haqqindan iki defe yuksek vergi tetbiq edir Ermenistan iqtisadiyyatinda olan tenezzulu derinlesdirirdi Diger terefden Ermenistan ozunun en yaxin iqtisadi terefdasi olan Rusiya ile yerustu elaqeye malik deyildi Gurcustanla Rusiya arasindaki munasibetlerin gerginlesmesi neticesinde Rusiyanin Gurcustanla olan serhedini 2006 ci ilde baglamasi da Ermenistanin blokada veziyyetini daha da derinlesdirdi Bununla bele Ermenistan rehberliyi iqtisadiyyatda olan cetinliklerden cixis yolu kimi olkedeki senaye muessiselerini Rusiyaya tehvil vermekle hell etmeye calisirdi Rusiya ise bunun qarsiliginda Ermenistanin dovlet borcunun bir hissesini legv edirdi Rusiyanin idareciliyine verilmis iri senaye muessiseleri Metsamor Atom Elektrik Stansiyasi Ermenistan Demir Yollari Konserni Irevanda yerlesen fealiyyetde olmayan Ermenistanin qazpaylayici sebekesi olan sirketi ve diger senaye muessiseleridir Lakin 2008 ci ilde dunyada bas vermis iqtisadi bohran Ermenistan iqtisadiyyatinda qefil tenezzul yaratdi UDM 2009 cu ilde 15 azaldi Hemin ilde Ermenistan UDM azalmasina gore dunyada ikinci yeri tutmusdu Olkedeki bir cox muessiseler isini dayandirdi fealiyyetde olan muessiseler ise ziyanla islemekde idi Buna gore de Rusiya Ermenistanin ziyanla isleyen senaye muessiselerini borc evezinde elde etmek tekliflerinden imtina etdi Neticede olkedeki bir cox senaye muessiseleri iflas etmeye basladi 2010 cu ilde Ermenistandaki en boyuk kimya zavodu olan Nairit borclara gore oz fealiyyetini dayandirdi 2011 ci ilde dunyadaki nufuzlu Forbes jurnali Ermenistani dunyada en pis iqtisadiyyata malik olkeler siyahisinda ikinci yerde gosterdi Ermenistan iqtisadiyyatiStatistikaUDM 11 536 590 635 827 Adambasina dusen UDM 3 936 Inflyasiya IQI 1 1 0 1 Eksi qeyd olunmayibsa butun melumatlar ABS dollari iledir Irevanda Northern Business Center Ermenistan iqtisadiyyati cox boyuk olcude xaricdeki ermenilerin olkeye gonderdiyi yardimlardan ve investisiyalardan asilidir ABS Avropa Birliyi Rusiya hokumetleri elece ermeni diasporu her il Ermenistana yuz milyonlarla dollar yardim edirler Tekce ABS dovleti Ermenistana musteqillik qazandiqdan sonra indiye kimi 2 milyard ABS dollari deyerinde yardim edib Ermenistan tebii ehtiyatlardan filizlerle nisbeten zengin olkedir Olkede qurgusun qizil mis molibden ve sink ehtiyatlari var Olkede istehsal olunan elektrik enerjisinin boyuk hissesi Metsamor Atom Elektrik Stansiyasinda istehsal olunur texminen 40 2019 Statistikasi2019 cu ilde Ermenistan iqtisadiyyatinin artim tempi texminen 7 6 olub Onun boyuk hissesi 5 2 xidmet sektorunun esasen avtomobil idxalina payina ve yalniz 1 9 ise senayenin payina dusub 2019 cu ilde emal senayesi 5 xammal senayesinden 4 1 daha suretle artib 2019 cu ilde Ermenistandan ixracat ise 10 3 artib Ermenistanin xarici ticaret dovriyyesinin umumi payinin 27 i birbasa investisiyalarin umumi hecminin ise 51 i Rusiyanin payina dusur Bundan basqa Ermenistana xaricden pul kocurmelerinin 61 i de Rusiyadan gelir IssizlikEmek qabiliyyetli ehalinin sayi 1 380 405 neferdir Resmi melumatlara gore 2019 cu ilin sonuna olan melumata esasen Ermenistanda 202 minden cox issiz qeyde alinib Koronavirus pandemiyasi ile elaqedar 2020 ci ilin aprelinde elave 71 471 is yerinin baglandi IstinadlarWorld Bank Open Data Dunya Banki World Bank Open Data Dunya Banki http www imf org external datamapper PCPIEPCH WEO year 2016 2014 09 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 10 13 En Pis Iqtisadiyyata Malik Olkeler Forbes com 2011 08 19 tarixinde Istifade tarixi 2015 10 13 ABS Ermenistan munasibetleri 2013 01 12 at the Wayback Machine ABS Dovlet Departamenti Iqtisadiyyat Nazirliyi Ermenistanda emal senayesi 2019 cu ilde xammal senayesinden daha suretle artib 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 12 Iqtisadiyyat Nazirliyi 2019 cu ilde Ermenistandan ixrac 10 3 artib 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 12 Sefir Ermenistana transfertlerin 61 i Rusiyadan daxil olur 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 12 2020 07 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 07 08