Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ekvatorial Qvineya — Afrikada dövlət. Mərkəzi Afrikada yerləşən və Atlantik Okeanına çıxışı olan Afrikanın ən kiçik ölkələrindən biridir. Ərazisi materik hissəsindən və beş adadan ibarətdir. Ölkənin materikde yeləşən hissəsi Mbini adlandırılır və bu hissəsi ilə şimaldan Kamerun, şərqdən və cənubdan Qabon ilə həmsərhəddir və qərb sərhədlərini Atlantik Okeanının suları yuyur. Ölkənin paytaxtı Malabo adaların ən böyüyü olan Biokoda yerləşir. Adına baxmayaraq, Ekvatorial Qvineyanın heç bir hissəsi ekvator xətti ilə kəsişmir. Bununla belə, onun ikinci böyük adası olan adası ekvatordan 155 km (96 mil) cənubda, ölkənin qalan hissəsi isə şimalda yerləşir.
| Ekvatorial Qvineya | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| República de Guinea Ecuatorial | |||||
| |||||
| Unidad, Paz, Justicia (isp.) Unité, Paix, Justice (fr.) Unidade, Paz, Justiça (por.) Unity, Peace, Justice Birlik, Sülh, Ədalət (Azərbaycanca) | |||||
| Himn: | |||||
 | |||||
| Tarixi | |||||
| • İspaniyadan | 12 oktyabr 1968 | ||||
| Rəsmi dilləri |
| ||||
| Paytaxt | Malabo-145 min (2014-cü il) | ||||
| İdarəetmə forması | Parlamentli respublika | ||||
| Prezident | Teodoro Obianq Nqema Mbasoqo[3.VIII.1979 ~] | ||||
| Baş Nazir | Fransisko Paskual Obama Asue[ 23.V.2016~ ] | ||||
| Sahəsi | Dünyada 144-cü | ||||
| • Ümumi | 28050 km² | ||||
| Əhalisi | |||||
| • Əhali | 1 222 442 nəfər (165-ci) | ||||
| • Siyahıyaalma (1994) | 406 151 nəf. | ||||
| • Sıxlıq | 26 nəf./km² | ||||
| ÜDM (AQP) | |||||
| • Ümumi | 31 769 milyard dollar | ||||
| • Adambaşına | 38 699 dollar | ||||
| ÜDM (nominal) | |||||
| • Ümumi (2016) | 11 638 dollar | ||||
| • Adambaşına | 14,176 dollar | ||||
| İİİ (2014) | 0.587 | ||||
| İnternet domeni | .gq | ||||
| GQ | |||||
| BOK kodu | GEQ | ||||
| Telefon kodu | +240 | ||||
| Saat qurşaqları | | ||||
| Nəqliyyatın yönü | sağ[d] | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Coğrafiya
Afrika qitəsinin ən kiçik ölkələrindən biri olaraq ölkə 28.051 km²-lik bir sahəyə malikdir. Bu sahədən 26.000 km²-i materikdə olduğu halda, geri qalan sahəsini adaları təşkil edir. Adalar içərisində də Bioko 2017 km² ilə ən böyük adasıdır. Mbini materik sahildən başlayaraq içərilərə doğru 1.200 m-ə qədər çıxan yüksəkliklerə çatır.
Ölkənin 296 km-lik bir sahil xətti olub, digər ölkələrlə olan quru sərhədinin cəmi, 350 km-i Qabon, 189 km-i də Kamerun ilə olmaq şəri ilə 539 km-dir.
Əhali
Ekvatorial Qvineya Afrika qitəsində olan ölkələr içində bir etnik qrupun ümumi əhalinin böyük əksəriyyətini bu qədər çox həddə təşkil etdiyi nadir ölkələrdən biridir. Ölkədə etnik qrupun 85,7% ilə əhalinin dörddə üçündən daha çoxunu təşkil edir. Fanglardan başqa ölkədəki 2 etnik qrup bubilərdir. Bioko adasında içərilərə irəlilədikcə ucqar dağ kəndlərində yaşayan Bantu qrupuna daxil olan Bubilər ölkə əhalisinin 6,5%-ni təşkil edir. Hazırda bu bölgələrdə də Fangların çoxalması ilə nisbətləri gün keçdikcə düşən Bubilər, bir dövrlər ölkənin 20%-ni təşkil edirdilər. Xüsusilə ölkəni diktator rejimi ilə idarə edən dövründə Bubilər etnik mənsubiyyətlərinə görə rastlaşdıqları çətinliklər səbəbi ilə başqa ölkələrə köç ediblər.
Ölkənin ümumi əhalisi haqqında dəqiq bir məlumat mövcud deyil. Ölkənin hökuməti rəsmi saytlarında əhalisi 1.622.000 nəfər (2010 məlumatları) olaraq açıqladığı halda, Dünya Bankı 720.000 adam (2011 məlumatları), Almaniya Xarici İşlər Nazirliyi rəsmi internet saytı 693.000 adam (2010 məlumatları) və CIA The World Factbook saytı isə 759.451 adam (İyul 2016-cı ilin təxmini məlumatları) olaraq açıqlamışdır.
Ekvatorial Qvineya gənc əhaliyə sahib olub, 2016-cı ilin təxmini məlumatlarına görə 59,78%-i 0-24 yaş aralığındadır. Ölkənin yalnız 3,98%-i 65 yaş və yuxarıdır.
0-14 yaş: 40.15% (kişi 154,896 / qadın 150,010)
15 -24 Yaş: 19.63% (kişi 75,914 / qadın 73,194)
25 -54 Yaş: 31.94% (kişi 120,999 / qadın 121,587)
55 -64 Yaş: 4.3% (kişi 14,052 / qadın 18,583)
65 Yaş və daha yaşlı: 3.98% (kişi 12,627 / qadın 17,589)
Şəhərdə yaşayanların nisbəti 2015-ci ilin məlumatlarına görə 39,9% olan ölkədə, əhalinin illik artım nisbəti 2016-cı ilin təxmini məlumatlarına görə 2,48% səviyyəsindədir.
Din
İspaniyanın ölkədə müstəmləkə dövründən sonra buraxdığı xüsusiyyətlərindən bir dənəsi də dini olmuşdur. Ekvatorial Qvineya xalqının 87% -i katolik xristian inancına mənsubdur. Əhalinin 5% -i protestant xristian olduğu halda, ölkədə 1.000 ətrafında Yehovanın Şahidləri nə inanan bir qrup var. Yerli dinlərə inananların nisbəti az qala yox deyiləcək qədər az səviyyədədir.
Dil
Ekvatorial Qvineya, tam müstəqil bir dövlət statusu daşımaya Səhra Ərəb Demokratik Respublikası ilə birlikdə Afrika qitəsində rəsmi dili İspan olan iki ölkədən biridir. Ölkənin əksəriyyəti tərəfindən bu dildə danışılmasa da, ölkədə təhsil İspan dilindədir.
Ölkədə əhalinin 80% -i Bantu qrupuna daxil Fang dilini danışsa da, ölkənin konstitusiyada da ifadə edildiyi kimi rəsmi dili İspanca (Ekvador Qvineya İspanyolcası) və Fransızca olaraq göstərilmişdir. Ölkə 2006-ci ildən bu yana müşahidəçi statusuna malikdir. Bu vəziyyətdən ötəri və həmçinin ölkəsinin bu birliyə tam üzv ola bilməsi adına 2010-ci ildə Ekvatorial Qvineya dövlət başçısı Portuqal dilini də ölkəsinin rəsmi dillərindən biri olaraq görmək istədiyini açıqlamış ancaq 2012-ci ilə qədər mövzu ilə əlaqədar ciddi addımlar atılmamışdır. Ölkə bu istiqamətdə addımları atmamasına baxmayaraq 2012-ci ildə birliyə tam üzv ola bilmək üçün müraciət etmiş, ancaq Portuqalcanın rəsmi dil olmaması və insan hüquqları ilə demokratiyada irəliləyişlər olmadığı üçün üzvlük müraciəti qəbul edilməmişdir.
Ölkədə rəsmi dillərdən başqa 14 fərqli yerli dildə də danışılır.
Ölkə 1997-ci ildən bu yana Dövlətlər Birliyi üzvüdür.
İqtisadiyyatı
Ölkə iqtisadiyyatı müstəqillikdən əvvəl kakao bitkisindən asılı idi. Belə ki, ölkə 1959-cu ildə Afrikada adam başına ən çox ÜDM düşən ölkə oldu. 1996-cı ildə neft yataqlarının kəşf edilməsi ölkə gəlirlərini daha da artırdı. 2004-cü ildən etibarən Ekvatorial Qvineya Mərkəzi Afrika ölkələri arasında üçüncü böyük neft ölkəsinə çevrildi. Gundəlik neft hasilatı - 290 min barreldir (2013-cü ilin təxminatı).
Əhalinin əksəriyyəti kənd təsərrüfatı ilə məşğul olur. Əsasən müxtəlif meyvə, tərəvəz və taxıl istehsal edirlər. İqtisadiyyatın inkişafında bölgəsi xüsusi yer tutur. 1980-ci illərdə burada illik kakao istehsalı 50.000 ton idi. ildə 2700 ton kakao istehsal edilir. İxracın əsasını kakao təşkil edir. Xarici ticarətin 75% İspaniya ilə əlaqəlidir. İspaniya Ekvatorial Qvineya kakaosuna dünya bazarlarındakı qiymətin iki qatını ödəyir və daha az gömrük vergisi tətbiq edir.
İstiqlaliyyət qazandıqdan bir qədər sonra iqtisadi böhran baş verdi. Bu vəziyyət xarici ticarəti ləngidərək, ticarət balansını pozdu. 1969-cu ildə ispanlar ölkəni tərk etdikdən sonra iqtisadi vəziyyət daha da gərginləşdi. 1969-cu ilin mayında İspaniya ilə müqavilələr bağlanması nəticəsində böhran bir qədər zəiflədi. İspaniya 6 milyon dollarlıq vəsait ayırdı. Qvineya Milli Bankının açılmasına köməklik göstərdi. Bundan başqa BMT və başqa Afrika ölkələrindən, xüsusilə Kamerundan maddi dəstək alaraq iqtisadiyyatını dirçəltdi. Lakin bütün bunlara baxmayaraq Ekvatorial Qvineyanın iqtisadi problemləri həll olunmadı. Varlı əhali Fernando Po-da yaşamağa başladı və hazırda da əhalinin üçdə iki Rio Muni-də yoxsul olaraq yaşamaqdadır
İstinadlar
- https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa.
- http://www.guineaecuatorialpress.com/noticia.php?id=5434.
- http://chartsbin.com/view/edr.
- "Equator". en.wikipedia.org (ingilis). 2022-10-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 oktyabr 2022.
Həmçinin bax
 | Ekvatorial Qvineya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ekvatorial Qvineya Afrikada dovlet Merkezi Afrikada yerlesen ve Atlantik Okeanina cixisi olan Afrikanin en kicik olkelerinden biridir Erazisi materik hissesinden ve bes adadan ibaretdir Olkenin materikde yelesen hissesi Mbini adlandirilir ve bu hissesi ile simaldan Kamerun serqden ve cenubdan Qabon ile hemserheddir ve qerb serhedlerini Atlantik Okeaninin sulari yuyur Olkenin paytaxti Malabo adalarin en boyuyu olan Biokoda yerlesir Adina baxmayaraq Ekvatorial Qvineyanin hec bir hissesi ekvator xetti ile kesismir Bununla bele onun ikinci boyuk adasi olan adasi ekvatordan 155 km 96 mil cenubda olkenin qalan hissesi ise simalda yerlesir Ekvatorial QvineyaRepublica de Guinea EcuatorialBayraq d Gerb d Unidad Paz Justicia isp Unite Paix Justice fr Unidade Paz Justica por Unity Peace Justice Birlik Sulh Edalet Azerbaycanca Himn Tarixi Ispaniyadan 12 oktyabr 1968Resmi dilleri ispan dili fransiz dili 1997 portuqal diliPaytaxt Malabo 145 min 2014 cu il Idareetme formasi Parlamentli respublikaPrezident Teodoro Obianq Nqema Mbasoqo 3 VIII 1979 Bas Nazir Fransisko Paskual Obama Asue 23 V 2016 Sahesi Dunyada 144 cu Umumi 28050 km Ehalisi Ehali 1 222 442 nefer 165 ci Siyahiyaalma 1994 406 151 nef Sixliq 26 nef km UDM AQP Umumi 31 769 milyard dollar Adambasina 38 699 dollarUDM nominal Umumi 2016 11 638 dollar Adambasina 14 176 dollarIII 2014 0 587Internet domeni gqGQBOK kodu GEQTelefon kodu 240Saat qursaqlari UTC 01 00Neqliyyatin yonu sag d Vikianbarda elaqeli mediafayllarEkvatorial Qvineya Ekvatorial Qvineya vilayetleriCografiyaAfrika qitesinin en kicik olkelerinden biri olaraq olke 28 051 km lik bir saheye malikdir Bu saheden 26 000 km i materikde oldugu halda geri qalan sahesini adalari teskil edir Adalar icerisinde de Bioko 2017 km ile en boyuk adasidir Mbini materik sahilden baslayaraq icerilere dogru 1 200 m e qeder cixan yuksekliklere catir Olkenin 296 km lik bir sahil xetti olub diger olkelerle olan quru serhedinin cemi 350 km i Qabon 189 km i de Kamerun ile olmaq seri ile 539 km dir EhaliEkvatorial Qvineya Afrika qitesinde olan olkeler icinde bir etnik qrupun umumi ehalinin boyuk ekseriyyetini bu qeder cox hedde teskil etdiyi nadir olkelerden biridir Olkede etnik qrupun 85 7 ile ehalinin dordde ucunden daha coxunu teskil edir Fanglardan basqa olkedeki 2 etnik qrup bubilerdir Bioko adasinda icerilere ireliledikce ucqar dag kendlerinde yasayan Bantu qrupuna daxil olan Bubiler olke ehalisinin 6 5 ni teskil edir Hazirda bu bolgelerde de Fanglarin coxalmasi ile nisbetleri gun kecdikce dusen Bubiler bir dovrler olkenin 20 ni teskil edirdiler Xususile olkeni diktator rejimi ile idare eden dovrunde Bubiler etnik mensubiyyetlerine gore rastlasdiqlari cetinlikler sebebi ile basqa olkelere koc edibler Olkenin umumi ehalisi haqqinda deqiq bir melumat movcud deyil Olkenin hokumeti resmi saytlarinda ehalisi 1 622 000 nefer 2010 melumatlari olaraq aciqladigi halda Dunya Banki 720 000 adam 2011 melumatlari Almaniya Xarici Isler Nazirliyi resmi internet sayti 693 000 adam 2010 melumatlari ve CIA The World Factbook sayti ise 759 451 adam Iyul 2016 ci ilin texmini melumatlari olaraq aciqlamisdir Ekvatorial Qvineya genc ehaliye sahib olub 2016 ci ilin texmini melumatlarina gore 59 78 i 0 24 yas araligindadir Olkenin yalniz 3 98 i 65 yas ve yuxaridir 0 14 yas 40 15 kisi 154 896 qadin 150 010 15 24 Yas 19 63 kisi 75 914 qadin 73 194 25 54 Yas 31 94 kisi 120 999 qadin 121 587 55 64 Yas 4 3 kisi 14 052 qadin 18 583 65 Yas ve daha yasli 3 98 kisi 12 627 qadin 17 589 Seherde yasayanlarin nisbeti 2015 ci ilin melumatlarina gore 39 9 olan olkede ehalinin illik artim nisbeti 2016 ci ilin texmini melumatlarina gore 2 48 seviyyesindedir Din Ispaniyanin olkede mustemleke dovrunden sonra buraxdigi xususiyyetlerinden bir denesi de dini olmusdur Ekvatorial Qvineya xalqinin 87 i katolik xristian inancina mensubdur Ehalinin 5 i protestant xristian oldugu halda olkede 1 000 etrafinda Yehovanin Sahidleri ne inanan bir qrup var Yerli dinlere inananlarin nisbeti az qala yox deyilecek qeder az seviyyededir Dil Ekvatorial Qvineya tam musteqil bir dovlet statusu dasimaya Sehra Ereb Demokratik Respublikasi ile birlikde Afrika qitesinde resmi dili Ispan olan iki olkeden biridir Olkenin ekseriyyeti terefinden bu dilde danisilmasa da olkede tehsil Ispan dilindedir Olkede ehalinin 80 i Bantu qrupuna daxil Fang dilini danissa da olkenin konstitusiyada da ifade edildiyi kimi resmi dili Ispanca Ekvador Qvineya Ispanyolcasi ve Fransizca olaraq gosterilmisdir Olke 2006 ci ilden bu yana musahideci statusuna malikdir Bu veziyyetden oteri ve hemcinin olkesinin bu birliye tam uzv ola bilmesi adina 2010 ci ilde Ekvatorial Qvineya dovlet bascisi Portuqal dilini de olkesinin resmi dillerinden biri olaraq gormek istediyini aciqlamis ancaq 2012 ci ile qeder movzu ile elaqedar ciddi addimlar atilmamisdir Olke bu istiqametde addimlari atmamasina baxmayaraq 2012 ci ilde birliye tam uzv ola bilmek ucun muraciet etmis ancaq Portuqalcanin resmi dil olmamasi ve insan huquqlari ile demokratiyada irelileyisler olmadigi ucun uzvluk muracieti qebul edilmemisdir Olkede resmi dillerden basqa 14 ferqli yerli dilde de danisilir Olke 1997 ci ilden bu yana Dovletler Birliyi uzvudur IqtisadiyyatiOlke iqtisadiyyati musteqillikden evvel kakao bitkisinden asili idi Bele ki olke 1959 cu ilde Afrikada adam basina en cox UDM dusen olke oldu 1996 ci ilde neft yataqlarinin kesf edilmesi olke gelirlerini daha da artirdi 2004 cu ilden etibaren Ekvatorial Qvineya Merkezi Afrika olkeleri arasinda ucuncu boyuk neft olkesine cevrildi Gundelik neft hasilati 290 min barreldir 2013 cu ilin texminati Ehalinin ekseriyyeti kend teserrufati ile mesgul olur Esasen muxtelif meyve terevez ve taxil istehsal edirler Iqtisadiyyatin inkisafinda bolgesi xususi yer tutur 1980 ci illerde burada illik kakao istehsali 50 000 ton idi ilde 2700 ton kakao istehsal edilir Ixracin esasini kakao teskil edir Xarici ticaretin 75 Ispaniya ile elaqelidir Ispaniya Ekvatorial Qvineya kakaosuna dunya bazarlarindaki qiymetin iki qatini odeyir ve daha az gomruk vergisi tetbiq edir Istiqlaliyyet qazandiqdan bir qeder sonra iqtisadi bohran bas verdi Bu veziyyet xarici ticareti lengiderek ticaret balansini pozdu 1969 cu ilde ispanlar olkeni terk etdikden sonra iqtisadi veziyyet daha da gerginlesdi 1969 cu ilin mayinda Ispaniya ile muqavileler baglanmasi neticesinde bohran bir qeder zeifledi Ispaniya 6 milyon dollarliq vesait ayirdi Qvineya Milli Bankinin acilmasina komeklik gosterdi Bundan basqa BMT ve basqa Afrika olkelerinden xususile Kamerundan maddi destek alaraq iqtisadiyyatini dirceltdi Lakin butun bunlara baxmayaraq Ekvatorial Qvineyanin iqtisadi problemleri hell olunmadi Varli ehali Fernando Po da yasamaga basladi ve hazirda da ehalinin ucde iki Rio Muni de yoxsul olaraq yasamaqdadirIstinadlarhttps data iana org time zones tzdb 2021e africa http www guineaecuatorialpress com noticia php id 5434 http chartsbin com view edr Equator en wikipedia org ingilis 2022 10 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 oktyabr 2022 Hemcinin bax Ekvatorial Qvineya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin