Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə çoxsaylı problemlər mövcuddur. Zəhmət olmasa, səhifəni redaktə edərək və ya mövcud problemləri diskussiya edərək həll edin.
|
Din xadimi və ya ruhani — müəyyən bir din daxilində din xadimliyini peşə olaraq icra edən bütün insanlara verilən addır.
Hər bir dinin din xadimi anlayışı fərqli ola bilər, lakin ümumi olaraq bu şəxslər dini təlimləri yaymaq, icmalarına mənəvi rəhbərlik etmək və ibadətləri təşkil etmək rolunu oynayırlar. Onlar həmçinin cəmiyyətin etik və mənəvi dəyərlərinə də böyük təsir göstərirlər.
Din xadimi anlayışı müxtəlif dinlərdə və mədəniyyətlərdə fərqli formalarda təzahür edir, lakin ümumi olaraq dinə xidmət edən və dini vəzifələri yerinə yetirən insanlara işarə edir. Hər bir dinin özünəməxsus ruhani liderləri, din xadimləri və ya dini strukturları vardır.
İslam dinində “din xadimi” anlayışı üləma (din alimləri), imamlar, şeyxlər, axundlar və mollalar vasitəsilə təmsil olunur. Bu insanlar şəriəti öyrədir, Quranı təfsir edir, cümə namazlarını və dini mərasimləri icra edir. İmamlar məscidlərdə dini liderlik edir, mollalar isə əsasən dini təhsil verir və cəmiyyətə mənəvi rəhbərlik edirlər.
Xristianlıqda din xadimi anlayışı keşişlər, rahiblər, yepiskoplar və papalar vasitəsilə təmsil olunur. Roma-Katolik kilsəsində papa ən yüksək ruhani lider sayılır, yepiskoplar regionları idarə edir, keşişlər isə cəmiyyətə dini rəhbərlik edirlər. Pravoslav və protestant məzhəblərində də oxşar strukturlar mövcuddur.
Yəhudilikdə din xadimi olaraq ravvinlər (rabbilər) çıxış edir. Ravvinlər dini təfsirləri, yəhudi qanunlarını (Halakha) izah edir, sinaqoqlarda dini xidmətlər təşkil edir və dini məsləhətlər verirlər.
Hinduizm cəmiyyətində din xadimləri adətən rahiblər (pujarilər) və ya sannyasilərdir. Onlar məbədlərdə ibadətləri idarə edir, ilahələrə dualar oxuyur və dini mərasimləri yerinə yetirirlər. Hinduizmdə çoxsaylı ilahələr və rituallar olduğuna görə, müxtəlif allahlara və ilahələrə xidmət edən din xadimləri mövcuddur.
Buddizmdə monastırlar və rahiblər dini xidmətlərin əsas hissəsini təşkil edir. Buddist rahiblər (lama və ya bhikkhu) mənəvi təhsili həyata keçirir, meditasiya və təlimat verirlər. Tibet Buddizmində Dalay Lama ən yüksək ruhani lider kimi tanınır.
Siqhizmdə din xadimi kimi tanınan şəxslər “Granthilər” adlanır. Onlar Gurduara məbədlərində dini xidmətlər göstərir, müqəddəs kitab olan “Guru Granth Sahib”i oxuyur və dini mərasimləri idarə edir.
Zərdüştlükdə din xadimlərinə məgus (məgülər) və ya dasturlar deyilir. Onlar dini mərasimləri icra edir və müqəddəs odların mühafizəsinə nəzarət edirlər.
Xristianlıqda
Mənşəyi
Rahiblik insanlardan uzaqlaşaraq dünyanın ləzzətlərini tərk edən və ifrat şəkildə ibadət etməyə həsr olunmuş insanlar deməkdir. Ruhban və rahib eyni kökdən gələn ərəb dilli sözləridir.
Tarixçəsi
İsa peyğəmbərin ölümündən sonra, bəzi xristianlar üzləşdikləri təzyiq və qəddarlıqlara görə ictimai həyatdan təcrid olundular və əldə etdikləri xüsusi yerlərə çəkildilər və özlərini ibadətə həsr etdilər. Bu təcrübə tədricən bir həyat tərzi olaraq xristianlıqda yerləşdi.
Bu gün məzhəblər arasında fərqlər olsa da, ruhanilərin yalnız kiçik bir hissəsi monastır həyatlarını davam etdirirlər.
Xüsusiyyətləri
- Yalnız kişilər arasından seçilir.
- Ruhanilər xüsusi bir dini təhsil alır,
- Xüsusi geyimləri var,
- Dini mərasimlərə rəhbərlik etmək və dini mətnləri şərh etmək səlahiyyəti verilmişdir, bəzi məzhəblərdə mərasimləri latın dili və yunan dili kimi dini mətnlərin ilk tərcümələrinin dillərində keçirirlər.
- “Ruhaniliyi” bir “peşə” olaraq seçir, ömrü boyu özünü bu işə həsr edir, çörəyini bu işdən qazanır,
- İyerarxik bir strukturda yerləşir, bu struktura zidd hərəkət edərsə, sanksiyalarla üzləşə bilər,
- Dini təfsirlərdə, ictimai və siyasi mövzularda həmkarları və iyerarxik təşkilati quruluşla tam həmrəylik içində olacağı gözləntisi var.
- Ruhanilər evlənmirlər; dünyanın nemətlərindən minimum dərəcədə faydalanırlar.
İstinadlar
- Türker Alkan, Radikal Gazetesi, 14/11/2003, İstifadə tarixi: 27 sentyabr 2007
- "TDK sözlük, "ruhban sınıfı" maddesi". 28 sentyabr 2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 sentyabr 2007.
- "TDK Sözlük, ruhban maddesi". İstifadə tarixi: 27 sentyabr 2007.
- "TDK Sözlük, rahip maddesi". 28 sentyabr 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 sentyabr 2007.
- Xristianlıqda İsanın çarmıxa çəkildikdən sonra dirildiyinə, İslamda isə çarmıxa çəkilmədən Allahın hüzuruna qaldırıldığına inanılır
- Katolik kilsəsinin dini və əxlaqi prinsipləri
Əlavə ədəbiyyat
Ümumi din xadimləri
- Aston, Nigel. Religion and revolution in France, 1780-1804 (CUA Press, 2000)
- Bremer, Francis J. Shaping New Englands: Puritan Clergymen in Seventeenth-Century England and New England (Twayne, 1994)
- Dutt, Sukumar. Buddhist monks and monasteries of India (London: G. Allen and Unwin, 1962)
- Nancy Farriss. Crown and clergy in colonial Mexico, 1759-1821: The crisis of ecclesiastical privilege (Burns & Oates, 1968)
- Ferguson, Everett. The Early Church at Work and Worship: Volume 1: Ministry, Ordination, Covenant, and Canon (Casemate Publishers, 2014)
- Freeze, Gregory L. The Parish Clergy in Nineteenth-Century Russia: Crisis, Reform, Counter-Reform (Princeton University Press, 1983)
- Haig, Alan. The Victorian Clergy (Routledge, 1984), in England
- Holifield, E. Brooks. God's ambassadors: a history of the Christian clergy in America (Wm. B. Eerdmans Publishing, 2007), a standard scholarly history
- Lewis, Bonnie Sue. Creating Christian Indians: Native Clergy in the Presbyterian Church (University of Oklahoma Press, 2003)
- Marshall, Peter. The Catholic Priesthood and the English Reformation (Clarendon Press, 1994)
- Osborne, Kenan B. Priesthood: A history of ordained ministry in the Roman Catholic Church (Paulist Press, 1989), a standard scholarly history
- Parry, Ken, ed. The Blackwell Companion to Eastern Christianity (John Wiley & Sons, 2010)
- Sanneh, Lamin. "The origins of clericalism in West African Islam". The Journal of African History 17.01 (1976): 49–72.
- Schwarzfuchs, Simon. A concise history of the rabbinate (Blackwell, 1993), a standard scholarly history
- Zucker, David J. American rabbis: Facts and fiction (Jason Aronson, 1998)
Qadın din xadimləri
- Amico, Eleanor B., ed. Reader's Guide to Women's Studies ( Fitzroy Dearborn, 1998), pp 131–33; historiography
- Collier-Thomas, Bettye. Daughters of Thunder: Black Women Preachers and Their Sermons (1997).
- Flowers, Elizabeth H. Into the Pulpit: Southern Baptist Women and Power Since World War II (Univ of North Carolina Press, 2012)
- Maloney, Linda M. "Women in Ministry in the Early Church". New Theology Review 16.2 (2013).
- Ruether, Rosemary Radford. "Should Women Want Women Priests or Women-Church?". Feminist Theology 20.1 (2011): 63–72.
- Tucker, Ruth A. and Walter L. Liefeld. Daughters of the Church: Women and Ministry from New Testament Times to the Present (1987), historical survey of female Christian clergy
Xarici keçidlər
![image]()
Herbermann, Charles, redaktor // . New York: Robert Appleton Company. 1913.- "Church Administration" - The Church of Jesus Christ of Latter Day Saints.
- Wlsessays.net, Scholarly articles on Christian Clergy from the Wisconsin Lutheran Seminary Library
- University of the West, Buddhist M.Div.
- Naropa University Arxivləşdirilib 2007-02-08 at the Wayback Machine, Buddhist M.Div.
- National Association of Christian Ministers, Priesthood of All Believers: Explained and Supported in Scripture
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede coxsayli problemler movcuddur Zehmet olmasa sehifeni redakte ederek ve ya movcud problemleri diskussiya ederek hell edin Bu meqalede ve ya bolmede Vikipediya meyarlarina uygun olmadigi ucun tekmillesdirilmesine ehtiyac olan hisseler var Lutfen bu meqaleni redakte ederek tekmillesdirilmesine komek edin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin oktyabr 2024 Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler oktyabr 2024 Din xadimi ve ya ruhani mueyyen bir din daxilinde din xadimliyini pese olaraq icra eden butun insanlara verilen addir muselman xristian ve yehudi ruhaniler birlikde Her bir dinin din xadimi anlayisi ferqli ola biler lakin umumi olaraq bu sexsler dini telimleri yaymaq icmalarina menevi rehberlik etmek ve ibadetleri teskil etmek rolunu oynayirlar Onlar hemcinin cemiyyetin etik ve menevi deyerlerine de boyuk tesir gosterirler Din xadimi anlayisi muxtelif dinlerde ve medeniyyetlerde ferqli formalarda tezahur edir lakin umumi olaraq dine xidmet eden ve dini vezifeleri yerine yetiren insanlara isare edir Her bir dinin ozunemexsus ruhani liderleri din xadimleri ve ya dini strukturlari vardir Islam dininde din xadimi anlayisi ulema din alimleri imamlar seyxler axundlar ve mollalar vasitesile temsil olunur Bu insanlar serieti oyredir Qurani tefsir edir cume namazlarini ve dini merasimleri icra edir Imamlar mescidlerde dini liderlik edir mollalar ise esasen dini tehsil verir ve cemiyyete menevi rehberlik edirler Xristianliqda din xadimi anlayisi kesisler rahibler yepiskoplar ve papalar vasitesile temsil olunur Roma Katolik kilsesinde papa en yuksek ruhani lider sayilir yepiskoplar regionlari idare edir kesisler ise cemiyyete dini rehberlik edirler Pravoslav ve protestant mezheblerinde de oxsar strukturlar movcuddur Yehudilikde din xadimi olaraq ravvinler rabbiler cixis edir Ravvinler dini tefsirleri yehudi qanunlarini Halakha izah edir sinaqoqlarda dini xidmetler teskil edir ve dini meslehetler verirler Hinduizm cemiyyetinde din xadimleri adeten rahibler pujariler ve ya sannyasilerdir Onlar mebedlerde ibadetleri idare edir ilahelere dualar oxuyur ve dini merasimleri yerine yetirirler Hinduizmde coxsayli ilaheler ve rituallar olduguna gore muxtelif allahlara ve ilahelere xidmet eden din xadimleri movcuddur Buddizmde monastirlar ve rahibler dini xidmetlerin esas hissesini teskil edir Buddist rahibler lama ve ya bhikkhu menevi tehsili heyata kecirir meditasiya ve telimat verirler Tibet Buddizminde Dalay Lama en yuksek ruhani lider kimi taninir Siqhizmde din xadimi kimi taninan sexsler Granthiler adlanir Onlar Gurduara mebedlerinde dini xidmetler gosterir muqeddes kitab olan Guru Granth Sahib i oxuyur ve dini merasimleri idare edir Zerdustlukde din xadimlerine megus meguler ve ya dasturlar deyilir Onlar dini merasimleri icra edir ve muqeddes odlarin muhafizesine nezaret edirler XristianliqdaMenseyi Rahiblik insanlardan uzaqlasaraq dunyanin lezzetlerini terk eden ve ifrat sekilde ibadet etmeye hesr olunmus insanlar demekdir Ruhban ve rahib eyni kokden gelen ereb dilli sozleridir Tarixcesi Isa peygemberin olumunden sonra bezi xristianlar uzlesdikleri tezyiq ve qeddarliqlara gore ictimai heyatdan tecrid olundular ve elde etdikleri xususi yerlere cekildiler ve ozlerini ibadete hesr etdiler Bu tecrube tedricen bir heyat terzi olaraq xristianliqda yerlesdi Bu gun mezhebler arasinda ferqler olsa da ruhanilerin yalniz kicik bir hissesi monastir heyatlarini davam etdirirler Xususiyyetleri Yalniz kisiler arasindan secilir Ruhaniler xususi bir dini tehsil alir Xususi geyimleri var Dini merasimlere rehberlik etmek ve dini metnleri serh etmek selahiyyeti verilmisdir bezi mezheblerde merasimleri latin dili ve yunan dili kimi dini metnlerin ilk tercumelerinin dillerinde kecirirler Ruhaniliyi bir pese olaraq secir omru boyu ozunu bu ise hesr edir coreyini bu isden qazanir Iyerarxik bir strukturda yerlesir bu struktura zidd hereket ederse sanksiyalarla uzlese biler Dini tefsirlerde ictimai ve siyasi movzularda hemkarlari ve iyerarxik teskilati qurulusla tam hemreylik icinde olacagi gozlentisi var Ruhaniler evlenmirler dunyanin nemetlerinden minimum derecede faydalanirlar IstinadlarTurker Alkan Radikal Gazetesi 14 11 2003 Istifade tarixi 27 sentyabr 2007 TDK sozluk ruhban sinifi maddesi 28 sentyabr 2007 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 sentyabr 2007 TDK Sozluk ruhban maddesi Istifade tarixi 27 sentyabr 2007 TDK Sozluk rahip maddesi 28 sentyabr 2007 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 sentyabr 2007 Xristianliqda Isanin carmixa cekildikden sonra dirildiyine Islamda ise carmixa cekilmeden Allahin huzuruna qaldirildigina inanilir Katolik kilsesinin dini ve exlaqi prinsipleriElave edebiyyatUmumi din xadimleri Aston Nigel Religion and revolution in France 1780 1804 CUA Press 2000 Bremer Francis J Shaping New Englands Puritan Clergymen in Seventeenth Century England and New England Twayne 1994 Dutt Sukumar Buddhist monks and monasteries of India London G Allen and Unwin 1962 Nancy Farriss Crown and clergy in colonial Mexico 1759 1821 The crisis of ecclesiastical privilege Burns amp Oates 1968 Ferguson Everett The Early Church at Work and Worship Volume 1 Ministry Ordination Covenant and Canon Casemate Publishers 2014 Freeze Gregory L The Parish Clergy in Nineteenth Century Russia Crisis Reform Counter Reform Princeton University Press 1983 Haig Alan The Victorian Clergy Routledge 1984 in England Holifield E Brooks God s ambassadors a history of the Christian clergy in America Wm B Eerdmans Publishing 2007 a standard scholarly history Lewis Bonnie Sue Creating Christian Indians Native Clergy in the Presbyterian Church University of Oklahoma Press 2003 Marshall Peter The Catholic Priesthood and the English Reformation Clarendon Press 1994 Osborne Kenan B Priesthood A history of ordained ministry in the Roman Catholic Church Paulist Press 1989 a standard scholarly history Parry Ken ed The Blackwell Companion to Eastern Christianity John Wiley amp Sons 2010 Sanneh Lamin The origins of clericalism in West African Islam The Journal of African History 17 01 1976 49 72 Schwarzfuchs Simon A concise history of the rabbinate Blackwell 1993 a standard scholarly history Zucker David J American rabbis Facts and fiction Jason Aronson 1998 Qadin din xadimleri Amico Eleanor B ed Reader s Guide to Women s Studies Fitzroy Dearborn 1998 pp 131 33 historiography Collier Thomas Bettye Daughters of Thunder Black Women Preachers and Their Sermons 1997 Flowers Elizabeth H Into the Pulpit Southern Baptist Women and Power Since World War II Univ of North Carolina Press 2012 Maloney Linda M Women in Ministry in the Early Church New Theology Review 16 2 2013 Ruether Rosemary Radford Should Women Want Women Priests or Women Church Feminist Theology 20 1 2011 63 72 Tucker Ruth A and Walter L Liefeld Daughters of the Church Women and Ministry from New Testament Times to the Present 1987 historical survey of female Christian clergyXarici kecidler Herbermann Charles redaktorPriesthood New York Robert Appleton Company 1913 Church Administration The Church of Jesus Christ of Latter Day Saints Wlsessays net Scholarly articles on Christian Clergy from the Wisconsin Lutheran Seminary Library University of the West Buddhist M Div Naropa University Arxivlesdirilib 2007 02 08 at the Wayback Machine Buddhist M Div National Association of Christian Ministers Priesthood of All Believers Explained and Supported in Scripture