Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Danilo Kırıloviç Zabolotnı (ukr. Дани́ло Кири́лович Заболо́тний; 16 (28) dekabr 1866 – 15 dekabr 1929, Kiyev) — ukraynalı epidemioloq və dünyada ilk epidemiologiya tədqiqat şöbəsinin yaradıcısı, Faktiki Dövlət müşaviri (1915). Ümumukrayna Elmlər Akademiyasının prezidenti (1928–1929), Ümumukrayna Elmlər Akademiyasının akademiki (1922), Belarus Elmlər Akademiyasının akademiki (1928), SSRİ Elmlər Akademiyasının akademiki (1929). 1927-ci ildə o, öz sahəsində ilk işlərdən biri olan Epidemiologiyanın əsaslarını nəşr etdirib.
| Danilo Zabolotnı | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 16 (28) dekabr 1866 |
| Vəfat tarixi | 15 dekabr 1929(62 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahələri | Bakteriologiya, epidemiologiya |
| Təhsili | |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
O, Podilsk quberniyasının Çobotarka (indiki Zabolotne) kəndində kəndli ailəsində anadan olub: atası əkinçi, anası kənd mirzəsinin qızı idi. 1877-ci ildə atasının ölümündən sonra Danilo Rostov-na-Donuda əmisinin evinə köçür və burada Naxçıvan-on-Dondan gimnaziyasında oxuyur. 1880-ci ildə Danilo başqa bir əmisi V. M. Sauliakın yanına Odessaya köçür və burada Rişelye gimnaziyasına daxil olur.
1885-ci ildə Danilo Odessada Novorossiysk Universitetinin (indiki İ. İ. Meçnikov adına Odessa Milli Universiteti) fizika-riyaziyyat fakültəsinin təbiətşünaslıq fakültəsinə daxil olur, 1889-cu ildə tələbə yürüşündə iştirak etdiyinə görə oradan qovulur və həbs edilir. Daha sonra səhhəti ilə əlaqədar evə buraxılır.
1889–1891-ci illərdə Odessa Bakterioloji Stansiyasında direktor Yakiv Bardaxın köməkçisi işləyib. Bu müddət ərzində o, "Pleiades" ədəbi cəmiyyətinin üzvü idi.
1891-ci ildə bir neçə professorun dəstəyi ilə Zabolotnıya universitetdə magistratura pilləsi üzrə dövlət imtahanlarında ekster tələbə kimi iştirak etməyə icazə verildi. Bundan sonra Kiyevin Müqəddəs Volodimir Universitetinin tibb fakültəsində təhsilinə davam edir. Məzun olduqdan sonra işləmək üçün Kamenets-Podolskiyə köçür. Elə həmin il Ludmila Vladyslavivna Radetska ilə evlənir, bal ayı üçün doğma şəhəri Çobotarkaya gedir.
1894–1895-ci illərdə Podilsk quberniyasında vəba və difteriya epidemiyalarına qarşı mübarizədə iştirak edir. 1895–1897-ci illərdə Kiyev Rayon Hərbi Hospitalının həkimi, yoluxucu xəstəliklər şöbəsinin müdiri olub. 1898-ci ildə İlya Meçnikovun dəvəti ilə Parisdə Paster İnstitutunda işləmiş və Fransanın ilə təltif edilmişdir.
1897-ci ildə professor Volodimir Vısokoviçlə birlikdə Hindistanda, 1898-ci ildə Daxili Monqolustanda taun epidemiyasının tədqiqi və aradan qaldırılmasında, ağır pnevmonik taun epidemiyasının aradan qaldırılmasında iştirak etmişdir.
1898–1919-cu illərdə Sankt-Peterburq Qadın Tibb İnstitutunun tibbi bakteriologiya kafedrasının müdiri olmuş, Rusiya imperiyasında ilk müstəqil tibbi mikrobiologiya kafedrasını yaratmışdır. 1919–1923-cü illərdə Odessa Tibb İnstitutunun rektoru olub. 1920-ci ildə Odessa Tibb İnstitutunda dünyada ilk epidemiologiya kafedrasını təşkil edib.
1923-cü ildə Zabolotnı SSRİ Elmlər Akademiyasının institutlar sisteminə təyinat alır, 1926-cı ildən akademiyanın həqiqi üzvü olur.
1928-ci ildə Kiyevə köçür. 1928–1929-cu illərdə Kırıloviç Ukrayna Elmlər Akademiyasının (indiki Ukrayna Milli Elmlər Akademiyası) prezidenti olur və burada Mikrobiologiya və Epidemiologiya İnstitutunu (daha sonra Ukrayna Milli Elmlər Akademiyasının D. K. Zabolotnı adına Mikrobiologiya və Virusologiya İnstitutu) təsis edir.
Danilo Zabolotnı 1929-cu il dekabrın 15-də vəfat edib. Onun son sözləri belə olub:
 | “Əziz övladlarım, elmi və həqiqəti sevin”. |  |
Danilo Zabolotnı doğulduğu Çobotartsı kəndində (indiki Zabolotne kəndi) həyat yoldaşı Lyudmila Radetskanın yanında dəfn edilib.
Tədqiqat fəaliyyəti
Xolera araşdırması
1893-cü ildə dissektor İvan Savçenko ilə birlikdə o, təhlükəli bir təcrübə apardı: ağızdan peyvəndin effektivliyini sübut etmək üçün 28 gün müddətində ilkin sınaq peyvəndindən sonra canlı vəba bakteriyası içdi. (Bu təcrübə enterovaksinasiya üsullarının təməlini yaratdı).
Bir günlük qeydindən:
| | …May ayının ilk günü, saat 11:30-da acqarına, mədə şirəsini neytrallaşdırmaq üçün 100 sm³ 1%-li duz məhlulu qəbul etməklə, professor Pidvısotski və Leşin, eləcə də laboratoriya işçilərinin iştirakı ilə 24 saat ərzində 37° C temperaturda yetişdirilmiş kolera vibrionlarından 0,1 sm³ hissəsini suyla qəbul etdik. Eyni zamanda, eyni sınaq borusundan iki yetkin dovşanın qarın boşluğuna enjekte etdik: birinə 0,5 sm³ məhlul, digərinə 1 sm³ məhlul verildi. Dovşanlardan biri axşamüstü, digəri isə həmin günün gecəsi, yəni bir günü tamamlamadan öldü. Təcrübədən sonrakı bütün müddət ərzində normal bir pəhriz tətbiq olundu. Təcrübədən sonra özünü yaxşı hiss etmə vəziyyəti hər zaman qənaətbəxş idi. Təcrübənin əvvəlindən sonuna qədər (9 may tarixinə qədər) heç bir xəstəlik əlaməti müşahidə olunmadı. D. Zabolotnı, İ. Savçenko. | |
Zabolotnının vəba epidemiyası ilə bağlı materialların təhlili nəticəsində əldə etdiyi kəşflər tibb sahəsində mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. Bu kəşflərə insanın vəbaya qarşı ağızdan peyvənd edilməsinin mümkünlüyü və gizli bakteriya daşıyıcısının kəşfi daxildir.
Zabolotnı vəba ilə mübarizədə aparıcı rol oynayan profilaktik doktrina hazırlayıb. Bu doktrina infeksiya mənbəyinə təsir etməyi hədəfləyən vəba ilə mübarizədə əsas strategiya olmuşdur. O, bu doktrinaya əsaslanaraq, insanların vəba xəstəliyinə qarşı ağız yolu ilə peyvənd edilməsinin mümkünlüyünü nəzəri cəhətdən inkişaf etdirmiş və təcrübi olaraq sübut etmişdir.
10 ildən artıq (1900–1911) alim Şotlandiyada, Portuqaliyada, Volqaboyu, Odessa və Mancuriyada vəba xəstəliyinə qarşı mübarizə aparıb.
1918-ci ildə Petroqradda vəba epidemiyası baş verdi: 1918-ci il iyunun 1-dən iyunun 18-dək şəhər xəstəxanalarına 5444 vəba xəstəsi daxil olmuş, onlardan 1611 nəfəri vəfat etmişdir. Hər gün 700-ə yaxın insan xəstələnirdi.
"Kütləvi profilaktik peyvəndlərdən istifadə etmək xüsusilə çətin idi", — Zabolotnı o günləri belə xatırlayırdı:
| | Ən böyük maneə vaksinlərin hazırlanması üçün laboratoriya şüşə qablarının və qida mühitinin olmaması idi. Biz qənnadı məmulatlarından aqar axtarıb əldə etməli, qab kimi odekolon butulkalarından istifadə etməli, termostatları qızdırmaq üçün qurğular icad etməli, ampula və probirka əvəzinə butulkalardan istifadə etməli idik, amma yenə də lazım olan miqdarda peyvənd hazırlayıb istifadəyə verməliydik. | |
Taun araşdırması
1897-ci ilin əvvəlində Zabolotnı bir qrup alimlə birlikdə o dövrün dəhşətli xəstəliyi — taunu öyrənmək üçün üç ay müddətinə Hindistana gedir. Bu ekspedisiyanın nəticələri patogenin orqanizmə daxil olma yollarını, taun əleyhinə zərdabın qoruyucu təsirini, infeksiyadan sonra zərdabın tətbiqi vaxtından asılı olaraq kükürd terapiyasının effektivliyini və s. kimi məsələləri əhatə edirdi.
1897–1899-cu illərdə Zabolotnı Hindistan, Daxili Monqolustan, İran, Ərəbistan, Mesopotamiya və Çində vəba ilə mübarizə ekspedisiyalarında iştirak etdi.
Bununla belə, gəmiricilərin təbiətdə taun infeksiyası mənbəyi olduğunu, insanların vəba xəstəliyinə gəmiricilərdən yoluxduğunu sübut etmək lazım idi. Birbaşa sübut olmadan, onun bütün araşdırmaları və araşdırmaları nəticəsiz idi. Zabolotnı həvəslə faktları axtarmağa davam etdi və yalnız 12 ildən sonra bunu sübut edə bildi.
| | Zabolotnının assistentlərindən biri olan tələbə İsayev çöllükdə dolaşarkən tarbağan görür. Normalda qorxmuş bir heyvan dərhal qaçıb bir çuxurda gizlənərdi, lakin bu heyvan yaxınlaşan adamdan qorxmur, güclə hərəkət edirdi. "Bu, xəstə tarbağandır" deyə alim düşünür – "əlbəttə ki, yalnız vəba xəstələri belə davranırlar". | |
İsayev bütün əlamətlərə yaxşı bələd idi və doğrudan da vəba xəstəliyinə tutulmuş gəmiricilər öz yuvalarından çıxır, insanlardan qorxmur, sərxoş adamlar kimi dolaşırdılar. İnsanlarda belə bir müşahidə həmişə vəbanın qorxulu xəbərçisi olmuşdur. İsayev xəstə bir tarbağan tutub Zabolotnıya gətirir. Heyvanın bədənindən vəba mikroblarının təmiz kulturası təcrid olunur. Beləliklə, Zabolotnının fikirləri ilə üst-üstə düşən əhəmiyyətli bir sübut əldə olunur. Zabolotnının fikrini çöl gəmiriciləri – dələ və siçanlar üzərində aparılmış digər müşahidələr parlaq şəkildə təsdiqlədi. Xəstə gəmiricilərdən insanlara taun törədicisinin daşıyıcısı kimi birələrin rolu da sübut edildi.
Zabolotnı sayəsində vəbanın bütün dünyada coğrafi yayılması prinsipi quruldu. Alim sübut etdi ki, onun təbiətdəki daşıyıcıları vəhşi gəmiricilərdir – bakterioloji təsdiqlənmiş vəba epidemiyasının epidemioloji tədqiqi Monqolustanda vəba ilə digər bölgələrdə eyni xəstəlik arasında əlaqəni rədd etməyə imkan verdi. Alim eyni zamanda xəstəliyin endemik olmasının səbəbləri və gəmiricilərdə insan xəstəliyi ilə epizootiya arasında əlaqə haqqında orijinal fərziyyə formalaşdırmış, bunu özünün "Yer üzündə vəbanın endemik ocaqları və onun yayılmasının səbəbləri" (1899) əsərində ətraflı təsvir etmişdir.
Bir gün Zabolotnı və İsayevin taun diaqnozu qoyduqları tarbağanlarda nekropsiya apararkən Zabolotnı, vəba qafından irin toplamaq üçün istifadə etdiyi şprisin iynəsini özünə sancaraq infeksiyaya yoluxur. Ölümcül təhlükədən xəbərdar olan Zabolotnı ailəsinə və dostlarına vida məktubları yazmağa başlayır. Amma xoşbəxtlikdən, taun əleyhinə zərdabın yeridilməsi sayəsində Danilo Kırıloviç vəbadan sağ çıxdı və həkim və alim kimi onun gedişatını müşahidə etdi.
Elmi əsərləri
O, əsasən üç yoluxucu xəstəliyin — taun, vəba (İvan Savçenko ilə birlikdə) və sifilisin tədqiqinə həsr olunmuş 200-dən çox əsər nəşr etdirmişdir. Onun elmi nəticələri zəngin faktiki materiallara, yoluxucu xəstəliklərlə asket praktik mübarizəsinə əsaslanırdı. 1897-ci ildə Hindistan və Ərəbistanda vəba xəstəliyini öyrənmək üçün ekspedisiyada iştirak etmişdir. Sonrakı illərdə o, Monqolustanda, Çində, Zabaykaliyada, İranda, Ərəbistanda, Mesopotamiyada, Qırğız çöllərində, Volqada, Türküstanda, Şotlandiyada, Mancuriyada və s.-də vəba xəstəliklərinin tədqiqi üçün ekspedisiyalara rəhbərlik etmişdir. Pasterin ardınca Zabolotnı mikrobioloji amilin rolunun, müxtəlif xəstəliklərin törədicilərinin bioloji xassələrinin epidemiyaların yaranmasında, inkişafında və yox olmasında rolunun öyrənilməsi və şərhində çox iş görüb və bu, ona dünya şöhrəti qazandırıb.
Mühüm əsərləri
- "Canlı orqanizmlərin fosforessensiyasına dair" ("Записки Новороссийского Общества Естествоиспытателей", XVII cild);
- "Vəba üzrə tədqiqatlar" ("Centralblatt für Bact.", XV cild, 1894; "Deutsche Med. Woch.", 1893);
- "Taun üzrə tədqiqatlar" ("Архив Патологии Подвысоцкого", III cild; "Annales Pasteur", 1900);
- "Yoluxucu xəstəliklərdə immunitet" ("Centralbl. für Bact.", XV cild , 1894 və "Архив Патологии Подвысоцкого", III cild; "Аглютинація при тифі" ("Архив Патологии Подвысоцкого", III cild);
- "Leykositlərin hüceyrədaxili fermentləri haqqında" (ibid., 1903)
Ailəsi
Onun Rusiya İmperiyasının Birinci Dövlət Dumasının deputatı olan İvan Zabolotnı adlı kiçik qardaşı var idi.
Xatirəsi
Onun 1929-cu ildə əsasını qoyduğu Ukrayna Milli Elmlər Akademiyasının Mikrobiologiya və Virusologiya İnstitutu və Kiyevin Holosiv bölgəsinin cənub kənarındakı bu və Ukrayna Milli Elmlər Akademiyasının bir sıra digər biologiya institutlarının yerləşdiyi bir küçə və Akademik Zabolotnıy adına Vinnitsa Tibb Kolleci onun adını daşıyır.
Xmelnitski vilayətinin Horodok şəhərində V. Kotık küçəsi Akademik Zabolotnıy küçəsi adlandırılıb.
Mənbələr və ədəbiyyat
- Брега Г. С.. Заболотний Данило Кирилович 2016-06-29 at the Wayback Machine
- І. Г. Скрипаль. Заболотний Данило Кирилович 2016-07-01 at the Wayback Machine
- . — т.2. репринт — Львів: 1993. (інтернет-версія) 2013-10-17 at the Wayback Machine
- Калита В. Т. Данило Заболотний. — К.: В-во ЦК ЛКСМУ "Молодь", 1981. — 244 с.
- Западнюк В. Г. Царить в законі розбійня. // Київ. — 1999. — № 3–4. — С. 114–118
- М'ястківський А. П. Через вогонь. — К.: Веселка. — 1971. — 167 с.
- Мазурик Євген. Діяльність Д. Заболотного в Кам'янці-Подільському (1894–1895 рр.) // Мазурик Є. В. Нариси про минуле і сьогодення медицини Кам'янця-Подільського та Хмельниччини. — Кам'янець-Подільський: Абетка, 1999. — С. 118–123.
- Гандзій Олександр. "Дневник академика Заболотного подлежит уничтожению путем предания его огню": Історія / Країна. — 2014. — № 49(252). — 18 грудня. — С. 54–57.
- Олександр Горобець Герой Китаю з Подільської Чоботарки 2017-01-18 at the Wayback Machine
İstinadlar
- Заболотный Даниил Кириллович (rus.). / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Діячі науки і культури України : нариси життя та діяльності. Київ: Книги - ХХ. 2007. 158. ISBN .
Xarici keçidlər
- Життя та науково-педагогічна діяльність академіка Д. К. Заболотного в Одесі 2022-01-25 at the Wayback Machine
- Шендеровський В. Людина високих гуманістичних ідеалів — Данило Заболотний 2020-02-29 at the Wayback Machine / . Нехай не гасне світ науки. Книга перша.
- Служити народові наукою. До 150-річчя від дня народження Д. Заболотного (1866–1929) // Дати і події 2017-02-02 at the Wayback Machine, 2016, друге півріччя : календар знамен. дат № 2 (8) / Нац. парлам. б-ка України. — Київ, 2016. — С.140–144.
- Академік Д. К. Заболотний 2020-12-04 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Danilo Kirilovic Zabolotni ukr Dani lo Kiri lovich Zabolo tnij 16 28 dekabr 1866 15 dekabr 1929 Kiyev ukraynali epidemioloq ve dunyada ilk epidemiologiya tedqiqat sobesinin yaradicisi Faktiki Dovlet musaviri 1915 Umumukrayna Elmler Akademiyasinin prezidenti 1928 1929 Umumukrayna Elmler Akademiyasinin akademiki 1922 Belarus Elmler Akademiyasinin akademiki 1928 SSRI Elmler Akademiyasinin akademiki 1929 1927 ci ilde o oz sahesinde ilk islerden biri olan Epidemiologiyanin esaslarini nesr etdirib Danilo ZabolotniDogum tarixi 16 28 dekabr 1866Vefat tarixi 15 dekabr 1929 1929 12 15 62 yasinda Vefat yeri Kiyev Ukrayna SSR SSRIElm saheleri Bakteriologiya epidemiologiyaTehsili Odessa Universiteti Taras Sevcenko adina Kiyev Milli UniversitetiUzvluyu SSRI Elmler Akademiyasi Ukrayna Milli Elmler AkademiyasiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiO Podilsk quberniyasinin Cobotarka indiki Zabolotne kendinde kendli ailesinde anadan olub atasi ekinci anasi kend mirzesinin qizi idi 1877 ci ilde atasinin olumunden sonra Danilo Rostov na Donuda emisinin evine kocur ve burada Naxcivan on Dondan gimnaziyasinda oxuyur 1880 ci ilde Danilo basqa bir emisi V M Sauliakin yanina Odessaya kocur ve burada Riselye gimnaziyasina daxil olur 1885 ci ilde Danilo Odessada Novorossiysk Universitetinin indiki I I Mecnikov adina Odessa Milli Universiteti fizika riyaziyyat fakultesinin tebietsunasliq fakultesine daxil olur 1889 cu ilde telebe yurusunde istirak etdiyine gore oradan qovulur ve hebs edilir Daha sonra sehheti ile elaqedar eve buraxilir 1889 1891 ci illerde Odessa Bakterioloji Stansiyasinda direktor Yakiv Bardaxin komekcisi isleyib Bu muddet erzinde o Pleiades edebi cemiyyetinin uzvu idi 1891 ci ilde bir nece professorun desteyi ile Zabolotniya universitetde magistratura pillesi uzre dovlet imtahanlarinda ekster telebe kimi istirak etmeye icaze verildi Bundan sonra Kiyevin Muqeddes Volodimir Universitetinin tibb fakultesinde tehsiline davam edir Mezun olduqdan sonra islemek ucun Kamenets Podolskiye kocur Ele hemin il Ludmila Vladyslavivna Radetska ile evlenir bal ayi ucun dogma seheri Cobotarkaya gedir 1894 1895 ci illerde Podilsk quberniyasinda veba ve difteriya epidemiyalarina qarsi mubarizede istirak edir 1895 1897 ci illerde Kiyev Rayon Herbi Hospitalinin hekimi yoluxucu xestelikler sobesinin mudiri olub 1898 ci ilde Ilya Mecnikovun deveti ile Parisde Paster Institutunda islemis ve Fransanin Fexri legion ordeni ile teltif edilmisdir 1897 ci ilde professor Volodimir Visokovicle birlikde Hindistanda 1898 ci ilde Daxili Monqolustanda taun epidemiyasinin tedqiqi ve aradan qaldirilmasinda agir pnevmonik taun epidemiyasinin aradan qaldirilmasinda istirak etmisdir 1898 1919 cu illerde Sankt Peterburq Qadin Tibb Institutunun tibbi bakteriologiya kafedrasinin mudiri olmus Rusiya imperiyasinda ilk musteqil tibbi mikrobiologiya kafedrasini yaratmisdir 1919 1923 cu illerde Odessa Tibb Institutunun rektoru olub 1920 ci ilde Odessa Tibb Institutunda dunyada ilk epidemiologiya kafedrasini teskil edib 1923 cu ilde Zabolotni SSRI Elmler Akademiyasinin institutlar sistemine teyinat alir 1926 ci ilden akademiyanin heqiqi uzvu olur 1928 ci ilde Kiyeve kocur 1928 1929 cu illerde Kirilovic Ukrayna Elmler Akademiyasinin indiki Ukrayna Milli Elmler Akademiyasi prezidenti olur ve burada Mikrobiologiya ve Epidemiologiya Institutunu daha sonra Ukrayna Milli Elmler Akademiyasinin D K Zabolotni adina Mikrobiologiya ve Virusologiya Institutu tesis edir Danilo Zabolotni 1929 cu il dekabrin 15 de vefat edib Onun son sozleri bele olub Eziz ovladlarim elmi ve heqiqeti sevin Danilo Zabolotni doguldugu Cobotartsi kendinde indiki Zabolotne kendi heyat yoldasi Lyudmila Radetskanin yaninda defn edilib Tedqiqat fealiyyetiMikrobiologiya ve Virusologiya Institutunun heyetinde Danilo Zabolotni abidesi Xolera arasdirmasi 1893 cu ilde dissektor Ivan Savcenko ile birlikde o tehlukeli bir tecrube apardi agizdan peyvendin effektivliyini subut etmek ucun 28 gun muddetinde ilkin sinaq peyvendinden sonra canli veba bakteriyasi icdi Bu tecrube enterovaksinasiya usullarinin temelini yaratdi Bir gunluk qeydinden May ayinin ilk gunu saat 11 30 da acqarina mede siresini neytrallasdirmaq ucun 100 sm 1 li duz mehlulu qebul etmekle professor Pidvisotski ve Lesin elece de laboratoriya iscilerinin istiraki ile 24 saat erzinde 37 C temperaturda yetisdirilmis kolera vibrionlarindan 0 1 sm hissesini suyla qebul etdik Eyni zamanda eyni sinaq borusundan iki yetkin dovsanin qarin bosluguna enjekte etdik birine 0 5 sm mehlul digerine 1 sm mehlul verildi Dovsanlardan biri axsamustu digeri ise hemin gunun gecesi yeni bir gunu tamamlamadan oldu Tecrubeden sonraki butun muddet erzinde normal bir pehriz tetbiq olundu Tecrubeden sonra ozunu yaxsi hiss etme veziyyeti her zaman qenaetbexs idi Tecrubenin evvelinden sonuna qeder 9 may tarixine qeder hec bir xestelik elameti musahide olunmadi D Zabolotni I Savcenko Zabolotninin veba epidemiyasi ile bagli materiallarin tehlili neticesinde elde etdiyi kesfler tibb sahesinde muhum ehemiyyet kesb edirdi Bu kesflere insanin vebaya qarsi agizdan peyvend edilmesinin mumkunluyu ve gizli bakteriya dasiyicisinin kesfi daxildir Zabolotni veba ile mubarizede aparici rol oynayan profilaktik doktrina hazirlayib Bu doktrina infeksiya menbeyine tesir etmeyi hedefleyen veba ile mubarizede esas strategiya olmusdur O bu doktrinaya esaslanaraq insanlarin veba xesteliyine qarsi agiz yolu ile peyvend edilmesinin mumkunluyunu nezeri cehetden inkisaf etdirmis ve tecrubi olaraq subut etmisdir 10 ilden artiq 1900 1911 alim Sotlandiyada Portuqaliyada Volqaboyu Odessa ve Mancuriyada veba xesteliyine qarsi mubarize aparib 1918 ci ilde Petroqradda veba epidemiyasi bas verdi 1918 ci il iyunun 1 den iyunun 18 dek seher xestexanalarina 5444 veba xestesi daxil olmus onlardan 1611 neferi vefat etmisdir Her gun 700 e yaxin insan xestelenirdi Kutlevi profilaktik peyvendlerden istifade etmek xususile cetin idi Zabolotni o gunleri bele xatirlayirdi En boyuk manee vaksinlerin hazirlanmasi ucun laboratoriya suse qablarinin ve qida muhitinin olmamasi idi Biz qennadi memulatlarindan aqar axtarib elde etmeli qab kimi odekolon butulkalarindan istifade etmeli termostatlari qizdirmaq ucun qurgular icad etmeli ampula ve probirka evezine butulkalardan istifade etmeli idik amma yene de lazim olan miqdarda peyvend hazirlayib istifadeye vermeliydik Taun arasdirmasi 1897 ci ilin evvelinde Zabolotni bir qrup alimle birlikde o dovrun dehsetli xesteliyi taunu oyrenmek ucun uc ay muddetine Hindistana gedir Bu ekspedisiyanin neticeleri patogenin orqanizme daxil olma yollarini taun eleyhine zerdabin qoruyucu tesirini infeksiyadan sonra zerdabin tetbiqi vaxtindan asili olaraq kukurd terapiyasinin effektivliyini ve s kimi meseleleri ehate edirdi 1897 1899 cu illerde Zabolotni Hindistan Daxili Monqolustan Iran Erebistan Mesopotamiya ve Cinde veba ile mubarize ekspedisiyalarinda istirak etdi Bununla bele gemiricilerin tebietde taun infeksiyasi menbeyi oldugunu insanlarin veba xesteliyine gemiricilerden yoluxdugunu subut etmek lazim idi Birbasa subut olmadan onun butun arasdirmalari ve arasdirmalari neticesiz idi Zabolotni hevesle faktlari axtarmaga davam etdi ve yalniz 12 ilden sonra bunu subut ede bildi Zabolotninin assistentlerinden biri olan telebe Isayev collukde dolasarken tarbagan gorur Normalda qorxmus bir heyvan derhal qacib bir cuxurda gizlenerdi lakin bu heyvan yaxinlasan adamdan qorxmur gucle hereket edirdi Bu xeste tarbagandir deye alim dusunur elbette ki yalniz veba xesteleri bele davranirlar Isayev butun elametlere yaxsi beled idi ve dogrudan da veba xesteliyine tutulmus gemiriciler oz yuvalarindan cixir insanlardan qorxmur serxos adamlar kimi dolasirdilar Insanlarda bele bir musahide hemise vebanin qorxulu xebercisi olmusdur Isayev xeste bir tarbagan tutub Zabolotniya getirir Heyvanin bedeninden veba mikroblarinin temiz kulturasi tecrid olunur Belelikle Zabolotninin fikirleri ile ust uste dusen ehemiyyetli bir subut elde olunur Zabolotninin fikrini col gemiricileri dele ve sicanlar uzerinde aparilmis diger musahideler parlaq sekilde tesdiqledi Xeste gemiricilerden insanlara taun toredicisinin dasiyicisi kimi birelerin rolu da subut edildi Zabolotni sayesinde vebanin butun dunyada cografi yayilmasi prinsipi quruldu Alim subut etdi ki onun tebietdeki dasiyicilari vehsi gemiricilerdir bakterioloji tesdiqlenmis veba epidemiyasinin epidemioloji tedqiqi Monqolustanda veba ile diger bolgelerde eyni xestelik arasinda elaqeni redd etmeye imkan verdi Alim eyni zamanda xesteliyin endemik olmasinin sebebleri ve gemiricilerde insan xesteliyi ile epizootiya arasinda elaqe haqqinda orijinal ferziyye formalasdirmis bunu ozunun Yer uzunde vebanin endemik ocaqlari ve onun yayilmasinin sebebleri 1899 eserinde etrafli tesvir etmisdir Bir gun Zabolotni ve Isayevin taun diaqnozu qoyduqlari tarbaganlarda nekropsiya apararken Zabolotni veba qafindan irin toplamaq ucun istifade etdiyi sprisin iynesini ozune sancaraq infeksiyaya yoluxur Olumcul tehlukeden xeberdar olan Zabolotni ailesine ve dostlarina vida mektublari yazmaga baslayir Amma xosbextlikden taun eleyhine zerdabin yeridilmesi sayesinde Danilo Kirilovic vebadan sag cixdi ve hekim ve alim kimi onun gedisatini musahide etdi Elmi eserleri O esasen uc yoluxucu xesteliyin taun veba Ivan Savcenko ile birlikde ve sifilisin tedqiqine hesr olunmus 200 den cox eser nesr etdirmisdir Onun elmi neticeleri zengin faktiki materiallara yoluxucu xesteliklerle asket praktik mubarizesine esaslanirdi 1897 ci ilde Hindistan ve Erebistanda veba xesteliyini oyrenmek ucun ekspedisiyada istirak etmisdir Sonraki illerde o Monqolustanda Cinde Zabaykaliyada Iranda Erebistanda Mesopotamiyada Qirgiz collerinde Volqada Turkustanda Sotlandiyada Mancuriyada ve s de veba xesteliklerinin tedqiqi ucun ekspedisiyalara rehberlik etmisdir Pasterin ardinca Zabolotni mikrobioloji amilin rolunun muxtelif xesteliklerin toredicilerinin bioloji xasselerinin epidemiyalarin yaranmasinda inkisafinda ve yox olmasinda rolunun oyrenilmesi ve serhinde cox is gorub ve bu ona dunya sohreti qazandirib Muhum eserleri Canli orqanizmlerin fosforessensiyasina dair Zapiski Novorossijskogo Obshestva Estestvoispytatelej XVII cild Veba uzre tedqiqatlar Centralblatt fur Bact XV cild 1894 Deutsche Med Woch 1893 Taun uzre tedqiqatlar Arhiv Patologii Podvysockogo III cild Annales Pasteur 1900 Yoluxucu xesteliklerde immunitet Centralbl fur Bact XV cild 1894 ve Arhiv Patologii Podvysockogo III cild Aglyutinaciya pri tifi Arhiv Patologii Podvysockogo III cild Leykositlerin huceyredaxili fermentleri haqqinda ibid 1903 AilesiOnun Rusiya Imperiyasinin Birinci Dovlet Dumasinin deputati olan Ivan Zabolotni adli kicik qardasi var idi XatiresiOnun 1929 cu ilde esasini qoydugu Ukrayna Milli Elmler Akademiyasinin Mikrobiologiya ve Virusologiya Institutu ve Kiyevin Holosiv bolgesinin cenub kenarindaki bu ve Ukrayna Milli Elmler Akademiyasinin bir sira diger biologiya institutlarinin yerlesdiyi bir kuce ve Akademik Zabolotniy adina Vinnitsa Tibb Kolleci onun adini dasiyir Xmelnitski vilayetinin Horodok seherinde V Kotik kucesi Akademik Zabolotniy kucesi adlandirilib Menbeler ve edebiyyatBrega G S Zabolotnij Danilo Kirilovich 2016 06 29 at the Wayback Machine I G Skripal Zabolotnij Danilo Kirilovich 2016 07 01 at the Wayback Machine t 2 reprint Lviv 1993 internet versiya 2013 10 17 at the Wayback Machine Kalita V T Danilo Zabolotnij K V vo CK LKSMU Molod 1981 244 s Zapadnyuk V G Carit v zakoni rozbijnya Kiyiv 1999 3 4 S 114 118 M yastkivskij A P Cherez vogon K Veselka 1971 167 s Mazurik Yevgen Diyalnist D Zabolotnogo v Kam yanci Podilskomu 1894 1895 rr Mazurik Ye V Narisi pro minule i sogodennya medicini Kam yancya Podilskogo ta Hmelnichchini Kam yanec Podilskij Abetka 1999 S 118 123 Gandzij Oleksandr Dnevnik akademika Zabolotnogo podlezhit unichtozheniyu putem predaniya ego ognyu Istoriya Krayina 2014 49 252 18 grudnya S 54 57 Oleksandr Gorobec Geroj Kitayu z Podilskoyi Chobotarki 2017 01 18 at the Wayback MachineIstinadlarZabolotnyj Daniil Kirillovich rus pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Diyachi nauki i kulturi Ukrayini narisi zhittya ta diyalnosti Kiyiv Knigi HH 2007 158 ISBN 978 966 8653 95 7 Xarici kecidlerZhittya ta naukovo pedagogichna diyalnist akademika D K Zabolotnogo v Odesi 2022 01 25 at the Wayback Machine Shenderovskij V Lyudina visokih gumanistichnih idealiv Danilo Zabolotnij 2020 02 29 at the Wayback Machine Nehaj ne gasne svit nauki Kniga persha Sluzhiti narodovi naukoyu Do 150 richchya vid dnya narodzhennya D Zabolotnogo 1866 1929 Dati i podiyi 2017 02 02 at the Wayback Machine 2016 druge pivrichchya kalendar znamen dat 2 8 Nac parlam b ka Ukrayini Kiyiv 2016 S 140 144 Akademik D K Zabolotnij 2020 12 04 at the Wayback Machine