Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dağlıq rayonlarda meşə bitkisi yüksəklik qurşaqlığı ilə səciyyələnir. Respublikanın ayrı-ayrı dağ sistemlərində bitki qurşaqlığı qanunauyğunluğunda müəyyən oxşarlıq olsa da onları bir-birindən fərqləndirən cəhətlər də var. Böyük Qafqazda və Kiçik Qafqazın şimal, şimal-şərq makroyamaclarında aşağı dağ meşə qurşağında (600(900–1000)m) vələslə qarışıq iberiya palıdı (lat. Quercus iberica) meşələri, orta dağ qurşağında şərq fıstığı (lat. Fagus ]) meşələri, yuxarı dağ-meşə qurşağında isə şərq palıdı (lat. Q. macranthera), tozağac (lat. Betula) və yüksək dağ () ağcaqayını (lat. Acer trautvettery) meşələri yayılmışdır. Lənkəran regionu rayonlarında aşağı meşə qurşağında şabalıdyarpaq palıd, Qafqaz vələsi və bir sıra hirkan tipli relikt ağac cinslərinin iştirakı ilə mürəkkəb tipli dəmirağac meşələri yayılmışdır. Lənkəran regionunun aşağı meşə qurşağında meşələr üçüncü dövrün relikt və endem növlərinin zənginliyi ilə seçilir. (ipək akasiyası, dəmirağac, azatağac, xəzər lələyi, hirkan əncili və s.)
Meşələrin yayılması
Meşələrimizin 90%-i (təxminən 800 min ha) dağ yamaclarında yerləşir. Dağ meşələrinin çox hissəsi Böyük Qafqazda (360 min ha) yayılmışdır. Kiçik Qafqazda meşə ilə örtülü sahə 250 min ha, Talış dağlarında isə 134 min ha təşkil edir. Tədqiqatlar göstərir ki, dağlarımızda meşənin təbii (iqlim) yuxarı sərhədi iyul ayının orta temperaturu 10dərəcə və bir qədər də aşağı olan xətdən keçməlidir. Bu qanunauyğunluğu respublikamızın ayrı-ayrı dağlıq vilayətlərinə tətbiq edək. Əgər 10dərəcə iyul izotermini meşənin iqlim sərhədi qəbul etsək, qışı rütubətli keçən və soyuq iqlimə malik olan Böyük Qafqazın cənub yamacında və Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacı rayonlarında (Göygöl, Gədəbəy, Daşkəsən) bu sərhəd 2600–2650m-dən, qışı quraq keçən, nisbətən kontinental soyuq iqlimə malik olan Kəlbəcər və Laçın rayonlarında 2800m-dən, yayı quraq kontinental iqlimi olan Naxçıvan zonasında isə 3000m-dən keçməlidir. Apardığımız tədqiqatlar göstərir ki, respublikamızda insanın təsərrüfat fəaliyyətinin təsiri nəticəsində meşənin yuxarı iqlim sərhədi çox böyük dəyişikliyə uğramışdır. Hazırda demək olar ki, meşənin təbii yuxarı sərhədi hər yerdə antropogen amillərin təsiri nəticəsində pozulmuş, aşağı salınmışdır. Meşənin müasir (antropogen) yuxarı sərhədi respublikamızın dağlıq rayonlarında orta hesabla 1600 — hündürlükdən keçir. Bu hündürlük isə iyul ayının orta temperaturu 14–17dərəcə olan yüksəkliyə uyğun gəlir. Çox nadir hallarda, məs. Tərtərçay hövzəsində 2350–2400m-də tozağac meşəsinin qalıqlarına, ardıc kollarına isə Gəncəçayın sol sahilində 2400–2500m, Zəyəmçayın mənbəyində, dağın lap zirvəsinə qədər (2600–2700m)rast gəlinir.
Azərbaycanın dağ meşələrində əsasən fıstıq, palıd və vələs üstünlük təşkil edir.
Xarici keçid
- Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi
Həmçinin bax
İstinadlar
- Qrossheym A. A. Qafqazın bitki örtüyü. M.,1948, 265 s. (rus dilində)
- Qrossheym A. A. Qafqazın zəngin bitki örtüyü M., 1952, 631 s. (rus dilində)
- Qrossheym A. A. Qafqazın bitki örtüyü. M.,1948, 265 s. (rus dilində)
- Qrossheym A. A. Qafqazın zəngin bitki örtüyü M., 1952, 631 s. (rus dilində)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dagliq rayonlarda mese bitkisi yukseklik qursaqligi ile seciyyelenir Respublikanin ayri ayri dag sistemlerinde bitki qursaqligi qanunauygunlugunda mueyyen oxsarliq olsa da onlari bir birinden ferqlendiren cehetler de var Boyuk Qafqazda ve Kicik Qafqazin simal simal serq makroyamaclarinda asagi dag mese qursaginda 600 900 1000 m velesle qarisiq iberiya palidi lat Quercus iberica meseleri orta dag qursaginda serq fistigi lat Fagus meseleri yuxari dag mese qursaginda ise serq palidi lat Q macranthera tozagac lat Betula ve yuksek dag agcaqayini lat Acer trautvettery meseleri yayilmisdir Lenkeran regionu rayonlarinda asagi mese qursaginda sabalidyarpaq palid Qafqaz velesi ve bir sira hirkan tipli relikt agac cinslerinin istiraki ile murekkeb tipli demiragac meseleri yayilmisdir Lenkeran regionunun asagi mese qursaginda meseler ucuncu dovrun relikt ve endem novlerinin zenginliyi ile secilir ipek akasiyasi demiragac azatagac xezer leleyi hirkan encili ve s Meselerin yayilmasiMeselerimizin 90 i texminen 800 min ha dag yamaclarinda yerlesir Dag meselerinin cox hissesi Boyuk Qafqazda 360 min ha yayilmisdir Kicik Qafqazda mese ile ortulu sahe 250 min ha Talis daglarinda ise 134 min ha teskil edir Tedqiqatlar gosterir ki daglarimizda mesenin tebii iqlim yuxari serhedi iyul ayinin orta temperaturu 10derece ve bir qeder de asagi olan xetden kecmelidir Bu qanunauygunlugu respublikamizin ayri ayri dagliq vilayetlerine tetbiq edek Eger 10derece iyul izotermini mesenin iqlim serhedi qebul etsek qisi rutubetli kecen ve soyuq iqlime malik olan Boyuk Qafqazin cenub yamacinda ve Kicik Qafqazin simal serq yamaci rayonlarinda Goygol Gedebey Daskesen bu serhed 2600 2650m den qisi quraq kecen nisbeten kontinental soyuq iqlime malik olan Kelbecer ve Lacin rayonlarinda 2800m den yayi quraq kontinental iqlimi olan Naxcivan zonasinda ise 3000m den kecmelidir Apardigimiz tedqiqatlar gosterir ki respublikamizda insanin teserrufat fealiyyetinin tesiri neticesinde mesenin yuxari iqlim serhedi cox boyuk deyisikliye ugramisdir Hazirda demek olar ki mesenin tebii yuxari serhedi her yerde antropogen amillerin tesiri neticesinde pozulmus asagi salinmisdir Mesenin muasir antropogen yuxari serhedi respublikamizin dagliq rayonlarinda orta hesabla 1600 hundurlukden kecir Bu hundurluk ise iyul ayinin orta temperaturu 14 17derece olan yuksekliye uygun gelir Cox nadir hallarda mes Tertercay hovzesinde 2350 2400m de tozagac mesesinin qaliqlarina ardic kollarina ise Gencecayin sol sahilinde 2400 2500m Zeyemcayin menbeyinde dagin lap zirvesine qeder 2600 2700m rast gelinir Azerbaycanin dag meselerinde esasen fistiq palid ve veles ustunluk teskil edir Xarici kecidEkologiya ve Tebii Servetler NazirliyiHemcinin baxEkologiya ve Tebii Servetler Nazirliyi PalidIstinadlarQrossheym A A Qafqazin bitki ortuyu M 1948 265 s rus dilinde Qrossheym A A Qafqazin zengin bitki ortuyu M 1952 631 s rus dilinde Qrossheym A A Qafqazin bitki ortuyu M 1948 265 s rus dilinde Qrossheym A A Qafqazin zengin bitki ortuyu M 1952 631 s rus dilinde