Talış dağları — Azərbaycanın ucqar cənub-şərqində və İranın ucqar şimal-qərbində Ərdəbil ostanı və Gilan ostanı daxilində dağ silsiləsi. Talış dağları əsas etibarilə üçüncü dövr çöküntülərindən təşkil olunmuşdur. Talış dağları Kiçik Qafqaz dağlarından Əlburz (İran dağlarına keçid həlqəsini təşkil edir və həqiqi hündürlüyü 2477 metrə çatan üç əsas dağ silsiləsi və onların bir sıra qollarından ibarətdir. Talış dağları Burovar, Peştəsər və Talış dağ silsilələrindən ibarətdir. Talış dağ silsiləsi Cənubi Azərbaycan ərazisindədir. Talış dağları cənub-şərqdə Əlburz, qərbdə isə Savalan dağları ilə birləşir. Vilayətin ən hündür nöqtələri Kömürgöy (2493 m) və Qızyurdu (2433 m) zirvələridir. Vilayətin Lənkərançay (Bəşəru), Vazaru, Sadaşaru, Astaraçay, Təngərüd, Pensərçay, Ləkər, , , Viləş, Mişarçay, Göytəpəçay, Bolqarçay və başqa çayları öz başlanğıclarını Talış dağlarından götürürlər.
Talış dağları | |
---|---|
Ümumi məlumatlar | |
Dağ sistemi | Talış |
Dağ silsiləsi | Burovar, Peştəsər və Talış dağ |
Mütləq hündürlüyü | 2493 m |
Hündür zirvəsi | Kömürgöy |
Yerləşməsi | |
Ölkələr | |
Rayonlar | |
| |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Talış dağlarında yağıntılar
Vilayətin daha cənub mövqeyi, yüksək termik vəziyyəti, Xəzər sahilində yerləşməsi, su buxarının miqdarının çox olmasını şərtləndirir ki, bu da Talış dağlarında, yağıntıların miqdarının çox olmasına gətirib çıxarır. Dənizə yaxınlıq və onun kifayət qədər hündürlüklü dağ silsiləsi ilə uyğunluq təşkil etməsi, bu dağların da rütubətli havanın daha cənuba doğru hərəkətinin qarşısını alması ilin soyuq dövründə şimal, şimal-şərq və şərqdən gələn soyuq hava kütlələrinin müdaxiləsi şəraitində bol yağıntıların yaranmasına gətirib çıxarır. Yerli əhəmiyyət daşıyan Xəzər mussonları zəif olur, yayda dənizdən quruya əsməsinə baxmayaraq özləri ilə bol yağıntı gətirmir. Deyilənlər bir daha göstərir ki, Talış dağlarında bol yağıntıların düşməsi yalnız Xəzər dənizinin təsiri ilə izah edilə bilməz. Əsas səbəb tədqiqat rayonunun fiziki coğrafi şəraiti, dəniz və atmosferin ümumi dövranının xüsusiyyətlərinin qarşılıqlı təsir edir.
İstinadlar
- "Azərbaycan təbiəti haqqında ümumi məlumat". 2016-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-12-01.
- Azərbaycanın Etnoqrafiyası 2012-07-25 at the Wayback Machine 1-ci Cild, səh 14 – Prezident Kitabxanası
Həmçinin bax
Dağ ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Talis deqiqlesdirme Talis daglari Azerbaycanin ucqar cenub serqinde ve Iranin ucqar simal qerbinde Erdebil ostani ve Gilan ostani daxilinde dag silsilesi Talis daglari esas etibarile ucuncu dovr cokuntulerinden teskil olunmusdur Talis daglari Kicik Qafqaz daglarindan Elburz Iran daglarina kecid helqesini teskil edir ve heqiqi hundurluyu 2477 metre catan uc esas dag silsilesi ve onlarin bir sira qollarindan ibaretdir Talis daglari Burovar Pesteser ve Talis dag silsilelerinden ibaretdir Talis dag silsilesi Cenubi Azerbaycan erazisindedir Talis daglari cenub serqde Elburz qerbde ise Savalan daglari ile birlesir Vilayetin en hundur noqteleri Komurgoy 2493 m ve Qizyurdu 2433 m zirveleridir Vilayetin Lenkerancay Beseru Vazaru Sadasaru Astaracay Tengerud Pensercay Leker Viles Misarcay Goytepecay Bolqarcay ve basqa caylari oz baslangiclarini Talis daglarindan gotururler Talis daglariUmumi melumatlarDag sistemi TalisDag silsilesi Burovar Pesteser ve Talis dagMutleq hundurluyu 2493 mHundur zirvesi KomurgoyYerlesmesi38 42 sm e 48 18 s u Olkeler Azerbaycan IranRayonlar LenkeranAstaraYardimliLerikMasalliCelilabadAstaraTalisNeminTalis daglariTalis daglari Vikianbarda elaqeli mediafayllarTalis daglarinda yagintilarVilayetin daha cenub movqeyi yuksek termik veziyyeti Xezer sahilinde yerlesmesi su buxarinin miqdarinin cox olmasini sertlendirir ki bu da Talis daglarinda yagintilarin miqdarinin cox olmasina getirib cixarir Denize yaxinliq ve onun kifayet qeder hundurluklu dag silsilesi ile uygunluq teskil etmesi bu daglarin da rutubetli havanin daha cenuba dogru hereketinin qarsisini almasi ilin soyuq dovrunde simal simal serq ve serqden gelen soyuq hava kutlelerinin mudaxilesi seraitinde bol yagintilarin yaranmasina getirib cixarir Yerli ehemiyyet dasiyan Xezer mussonlari zeif olur yayda denizden quruya esmesine baxmayaraq ozleri ile bol yaginti getirmir Deyilenler bir daha gosterir ki Talis daglarinda bol yagintilarin dusmesi yalniz Xezer denizinin tesiri ile izah edile bilmez Esas sebeb tedqiqat rayonunun fiziki cografi seraiti deniz ve atmosferin umumi dovraninin xususiyyetlerinin qarsiliqli tesir edir Istinadlar Azerbaycan tebieti haqqinda umumi melumat 2016 06 24 tarixinde Istifade tarixi 2008 12 01 Azerbaycanin Etnoqrafiyasi 2012 07 25 at the Wayback Machine 1 ci Cild seh 14 Prezident KitabxanasiHemcinin baxQizyurdu Dag ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin