Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bələm (ərəbcə: بلعم بن باعوراء; Bələm ibn Baura) — İslam, Yəhudi və Xristian ənənələrində adı keçən mübahisəli bir şəxsiyyət. O, adətən Tanrıdan xüsusi biliklərə və duasının qəbul olunduğuna inanan, lakin sonradan bu gücləri pis məqsədlər üçün istifadə edən bir alim və ya kahin kimi təsvir olunur. Hekayəsi daha çox əxlaq dərsi kimi anlaşılır.
| Bələm | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | e. ə. XIII əsr |
| Vəfat tarixi | e. ə. XIII əsr |
| Fəaliyyəti | Orakul |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yəhudi və Xristian Ənənəsində
Bələm Tövratda (Tövratın “Saylar” kitabı, 22-24-cü fəsillər) “Balaam” adı ilə tanınır. Burada o, Moab kralı Balak tərəfindən İsrail xalqını lənətləmək üçün çağırılır. Hekayənin əsas nöqtələri belədir:
1.Balaam və Balak: Moab kralı Balak İsrail övladlarının onun torpaqlarına təhlükə yaratdığını düşünərək Balaamdan onları lənətləməsini istəyir. Balaam əvvəlcə bunu qəbul etmir, lakin Balakın təzyiqlərinə tabe olur.
2.Tanrının Balaama Xəbərdarlığı: Balaam, İsrail xalqını lənətləmək istədikdə, Tanrı ona xəbərdarlıq edir və bunun əvəzinə İsrail xalqını xeyir-dua ilə yad edir.
3.Balaamın Eşşəyi: Balaamın eşşəyi onun qarşısını kəsən mələyi görür, amma Balaam bunu anlamır. Eşşək insan kimi danışır və Balaamı xəbərdar edir. Bu, Balaamın əxlaqi korluğunu simvolizə edir.
İslamda
İslam mənbələrində Bələm ibn Baura daha çox hidayətdən azan bir şəxs kimi təsvir olunur. Quranda onun adı birbaşa çəkilməsə də, “Əraf” surəsi, 175-176-cı ayələrdə Bələmə işarə edildiyi qəbul edilir. Burada Allahdan verilmiş biliyi və hidayəti rədd edən bir şəxs təsvir olunur:
“Onlara ayələrimizi verdiyimiz şəxsin xəbərini danış! O, onlardan ayrıldı və şeytan onu öz ardınca saldı. O da azanlardan oldu…” (Əraf, 7:175-176).
Rəvayətlərdə deyilir ki, Bələm dua və hikmət sahibi idi, amma bu gücləri zalım hökmdarların lehinə istifadə etdi. Beləliklə, Allahın nemətlərini düzgün qiymətləndirməyərək, hidayətdən uzaqlaşdı.
İlkin mənbələrdə
Tarix kitablarında Yuşə ibni Nunun Bəni-İsrailin düşmənlərilə vuruşduğu müharibələrdə Bələm ibni Baurunun da adı çəkilib. Təfsirçilərdən bir dəstəsi də “Əraf” surəsinin ayələrini də belə təfsir ediblər. Allah taala o iki ayədə öz peyğəmbərinə xitab edərək buyurur:
- “Biz ayələrimizi belə ətraflı izah edirik ki, onlar bəlkə, (batildən haqqa, küfrdən imana) dönələr. (Ey Məhəmməd!) Onlara (yəhudilərə) ayələrimizi verdiyimiz kimsənin xəbərini də söylə (oxu). O, (ayələrimizi inkar edib) imandan döndü. Şeytan onu özünə tabe etdi və o, (haqq yolundan) azanlardan oldu. Əgər biz istəsəydik, onu (həmin ayələrlə) ucaldardıq. Lakin o yerə (dünyaya) meyl edib nəfsinin istəklərinə uydu. O, elə bir köpəyə bənzəyir ki, ona tərəf gəlsən də, gəlməsən də hürkər (onun üçün heç bir fərqi yoxdur.) Bu, ayələrimizi yalan hesab edənlər barəsində çəkilən misaldır. (Ey peyğəmbərimiz!) Bu əhvalatları (yəhudilərə) söylə ki, bəlkə, düşünsünlər!”
“Kamilüt-təvarix” kitabının müəllifi Musanın (ə) “Əriha”nı fəth edəndən sonra dünyadan getməsini deyən alimlərin nəzərinə əsas olaraq yazır:
“Musa (ə) Təyyədən çıxıb Əriha şəhərinə tərəf hərəkət etdi. Musanın (ə) qoşunun önündə Yuşə ibni Nun və Kalib ibni Yufənna gedirdi. Qoşun Əriha şəhərinə çatanda şəhərin zalım adamları Lut peyğəmbərin övladlarından olan Bələm ibni Baurun yanına getdilər. Onlar Bəl`əmə dedilər:
-“Musa bizi öz şəhər və diyarımızdan çıxartmaq məqsədi ilə müharibəyə gəlib. Sən onlara nifrin et.” Allahın “İsmi-Ə`zəm”ini bilən Bəl`əm onlara dedi:
- “Allahın peyğəmbərlərinə və imanlı insanlara nifrin edim? Halbuki, ilahi mələklər onlarla birlikdədir.”
Əriha əhalisi çox çalışdılar, lakin Bəl`əm imtina etdi. Camaat Bəl`əmin həyat yoldaşına hədiyyə alıb onun yanına gəldilər. O, hədiyyəni qəbul etdi. Sonra ona dedilər ki, hansı yolla olursa-olsun Bəl`əmi razı sal, qoy Musa və onun qoşununa nifrin etsin. O da Bəl`əmi çətinliklə razı saldı. Bəl`əm ulağa minib nifrin etmək məqsədilə bir dağa sarı yola düşdü. Bəl`əm bir az yol gedəndən sonra ulaq dayandı və yerə yatdı. Bəl`əm ulaqdan düşüb onu o qədər vurdu ki, ulaq ayağa qalxdı. Təzədən minib yoluna davam etdi. Amma bu dəfə də bir az yol getmişdi ki, ulaq yenə dayandı və hərəkət etmədi. Üçüncü dəfə də bu hadisə təkrar oldu. Nəhayət, Allahın izni ilə heyvan dilə gəlib Bəl`əmə dedi: -“Vay olsun sənə, ey Bəl`əm! Hara gedirsən? Görmürsənmi mələklər məni geri qaytarırlar!”
Bəl`əm ona diqqət etməyib hərəkət etməyə başladı. Dağa yetişdi. Bəni-İsrailin hamısını görürdü. Nifrin etmək istədi, amma bacarmadı. Hər dəfə nifrin etmək istəyəndə dili dolaşaraq dua edirdi. Axırda dili ağzından çölə çıxdı. Başa düşdü ki, bu iş görüləsi iş deyil. Öz qövmünün yanına qayıdıb dedi:
-“Daha mənim dünya və axirətim viran oldu. Əlimdən də heç bir iş gəlmir. Onları hiylə ilə aldatmaqdan başqa yol qalmayıb.”
Sonra camaata göstəriş verdi ki, qadınlar özlərini bəzəsinlər. Əllərinə satdıq malları götürüb Musanın qoşununun içinə getsinlər. Əgər qoşunda bir kişi onlarla zina etmək istəsə mane olmasınlar. Çünki onlardan biri zina etsə hamısı həlak olacaqlar. Sizin də onların şərrindən canınız qurtaracaq.
Bəl`əmin göstərişi ilə qadınları bəzədilər. Malları satmaq məqsədilə qadınlara verib Musanın qoşununun içinə göndərdilər. Şəmun ibni Yəqub tayfasından olan Zumri ibni Şəlum o qadınlardan birinin əlini tutub Musanın yanına gətirib dedi:
- “Səncə bu qadın mənə haramdır. Amma and ola Allaha sənin sözünə qulaq asmayacağam.”
Sonra o qadını öz xeyməsinə aparıb onunla zina etdi. Bu vaxt Allah taala taun xəstəliyini onların canına saldı. Bir saatın içində iyirmi, ya yetmiş min nəfər həlak oldu. Qoşun başçısı Fənhas ibni İzhar ibni Harun Musanın (ə) yanına gəldi. O, bu bəlanın səbəbini biləndən sonra qəzəblənib bir başa Zumri ibni Şəlumun xeyməsinə gəldi. Onu və xeymədə olan qadını öldürdü. Taun xəstəliyi yox oldu.
də bu hadisəni azacıq fərqli olaraq “Qisəsül-ənbiya” kitabında bir hədislə bəyan edib. Lakin hədisdə Musanın (ə) yerinə Yuşə ibni Nunun adı qeyd olunub. Məsudi də “İsbatul-vəsiyyə” kitabında Ravəndi kimi nəql edib.
Bələm Hekayəsinin Əxlaq Dərsi
1.Dünyəvi Maraqlara Uymaq: Bələm mənəvi biliklərə sahib olmasına baxmayaraq, şəxsi maraqları və kralın təzyiqləri səbəbindən səhv yola düşdü. Bu, insanın hidayətdən azmasının səbəbi olaraq göstərilir.
2.Nemətlərə Sadiq Qalmaq: Allahın verdiyi nemətlərin və biliklərin yanlış məqsədlər üçün istifadə edilməsinin nəticələri ağırdır.
3.İnsanın Məsuliyyəti: Hidayət, bilik və iman yalnız əldə edilməklə kifayətlənmir; onları qorumaq və düzgün istiqamətdə istifadə etmək vacibdir.
Bələm və İsrail Övladları
•Bəzi mənbələrə görə, Bələm İsrail övladlarını lənətləməyə çalışmasa da, onlara qarşı başqa bir plan tövsiyə etmişdir. O, Moab qadınlarını İsrail kişilərini yoldan çıxarmaq üçün istifadə etməyi təklif etmişdir ki, bu da İsrail xalqını Tanrı qarşısında günah işləməyə yönəltmişdir.
Əhəmiyyəti
Bələm ibn Baura, mənəvi gücün və biliklərin düzgün şəkildə istifadə edilmədikdə necə təhlükəli ola biləcəyini göstərən bir nümunədir. O, həm İslamda, həm də digər ilahi dinlərdə əxlaq, iman və dünyəvi maraqlardan çəkinmək mövzusunda dərs verən bir simvol olaraq qalır.
Həmçinin bax
İstinadlar
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Belem erebce بلعم بن باعوراء Belem ibn Baura Islam Yehudi ve Xristian enenelerinde adi kecen mubahiseli bir sexsiyyet O adeten Tanridan xususi biliklere ve duasinin qebul olunduguna inanan lakin sonradan bu gucleri pis meqsedler ucun istifade eden bir alim ve ya kahin kimi tesvir olunur Hekayesi daha cox exlaq dersi kimi anlasilir BelemDogum tarixi e e XIII esrVefat tarixi e e XIII esrFealiyyeti Orakul Vikianbarda elaqeli mediafayllarYehudi ve Xristian EnenesindeBelem Tovratda Tovratin Saylar kitabi 22 24 cu fesiller Balaam adi ile taninir Burada o Moab krali Balak terefinden Israil xalqini lenetlemek ucun cagirilir Hekayenin esas noqteleri beledir 1 Balaam ve Balak Moab krali Balak Israil ovladlarinin onun torpaqlarina tehluke yaratdigini dusunerek Balaamdan onlari lenetlemesini isteyir Balaam evvelce bunu qebul etmir lakin Balakin tezyiqlerine tabe olur 2 Tanrinin Balaama Xeberdarligi Balaam Israil xalqini lenetlemek istedikde Tanri ona xeberdarliq edir ve bunun evezine Israil xalqini xeyir dua ile yad edir 3 Balaamin Esseyi Balaamin esseyi onun qarsisini kesen meleyi gorur amma Balaam bunu anlamir Essek insan kimi danisir ve Balaami xeberdar edir Bu Balaamin exlaqi korlugunu simvolize edir IslamdaIslam menbelerinde Belem ibn Baura daha cox hidayetden azan bir sexs kimi tesvir olunur Quranda onun adi birbasa cekilmese de Eraf suresi 175 176 ci ayelerde Beleme isare edildiyi qebul edilir Burada Allahdan verilmis biliyi ve hidayeti redd eden bir sexs tesvir olunur Onlara ayelerimizi verdiyimiz sexsin xeberini danis O onlardan ayrildi ve seytan onu oz ardinca saldi O da azanlardan oldu Eraf 7 175 176 Revayetlerde deyilir ki Belem dua ve hikmet sahibi idi amma bu gucleri zalim hokmdarlarin lehine istifade etdi Belelikle Allahin nemetlerini duzgun qiymetlendirmeyerek hidayetden uzaqlasdi Ilkin menbelerde Tarix kitablarinda Yuse ibni Nunun Beni Israilin dusmenlerile vurusdugu muharibelerde Belem ibni Baurunun da adi cekilib Tefsircilerden bir destesi de Eraf suresinin ayelerini de bele tefsir edibler Allah taala o iki ayede oz peygemberine xitab ederek buyurur Biz ayelerimizi bele etrafli izah edirik ki onlar belke batilden haqqa kufrden imana doneler Ey Mehemmed Onlara yehudilere ayelerimizi verdiyimiz kimsenin xeberini de soyle oxu O ayelerimizi inkar edib imandan dondu Seytan onu ozune tabe etdi ve o haqq yolundan azanlardan oldu Eger biz isteseydik onu hemin ayelerle ucaldardiq Lakin o yere dunyaya meyl edib nefsinin isteklerine uydu O ele bir kopeye benzeyir ki ona teref gelsen de gelmesen de hurker onun ucun hec bir ferqi yoxdur Bu ayelerimizi yalan hesab edenler baresinde cekilen misaldir Ey peygemberimiz Bu ehvalatlari yehudilere soyle ki belke dusunsunler Kamilut tevarix kitabinin muellifi Musanin e Eriha ni feth edenden sonra dunyadan getmesini deyen alimlerin nezerine esas olaraq yazir Musa e Teyyeden cixib Eriha seherine teref hereket etdi Musanin e qosunun onunde Yuse ibni Nun ve Kalib ibni Yufenna gedirdi Qosun Eriha seherine catanda seherin zalim adamlari Lut peygemberin ovladlarindan olan Belem ibni Baurun yanina getdiler Onlar Bel eme dediler Musa bizi oz seher ve diyarimizdan cixartmaq meqsedi ile muharibeye gelib Sen onlara nifrin et Allahin Ismi E zem ini bilen Bel em onlara dedi Allahin peygemberlerine ve imanli insanlara nifrin edim Halbuki ilahi melekler onlarla birlikdedir Eriha ehalisi cox calisdilar lakin Bel em imtina etdi Camaat Bel emin heyat yoldasina hediyye alib onun yanina geldiler O hediyyeni qebul etdi Sonra ona dediler ki hansi yolla olursa olsun Bel emi razi sal qoy Musa ve onun qosununa nifrin etsin O da Bel emi cetinlikle razi saldi Bel em ulaga minib nifrin etmek meqsedile bir daga sari yola dusdu Bel em bir az yol gedenden sonra ulaq dayandi ve yere yatdi Bel em ulaqdan dusub onu o qeder vurdu ki ulaq ayaga qalxdi Tezeden minib yoluna davam etdi Amma bu defe de bir az yol getmisdi ki ulaq yene dayandi ve hereket etmedi Ucuncu defe de bu hadise tekrar oldu Nehayet Allahin izni ile heyvan dile gelib Bel eme dedi Vay olsun sene ey Bel em Hara gedirsen Gormursenmi melekler meni geri qaytarirlar Bel em ona diqqet etmeyib hereket etmeye basladi Daga yetisdi Beni Israilin hamisini gorurdu Nifrin etmek istedi amma bacarmadi Her defe nifrin etmek isteyende dili dolasaraq dua edirdi Axirda dili agzindan cole cixdi Basa dusdu ki bu is gorulesi is deyil Oz qovmunun yanina qayidib dedi Daha menim dunya ve axiretim viran oldu Elimden de hec bir is gelmir Onlari hiyle ile aldatmaqdan basqa yol qalmayib Sonra camaata gosteris verdi ki qadinlar ozlerini bezesinler Ellerine satdiq mallari goturub Musanin qosununun icine getsinler Eger qosunda bir kisi onlarla zina etmek istese mane olmasinlar Cunki onlardan biri zina etse hamisi helak olacaqlar Sizin de onlarin serrinden caniniz qurtaracaq Bel emin gosterisi ile qadinlari bezediler Mallari satmaq meqsedile qadinlara verib Musanin qosununun icine gonderdiler Semun ibni Yequb tayfasindan olan Zumri ibni Selum o qadinlardan birinin elini tutub Musanin yanina getirib dedi Sence bu qadin mene haramdir Amma and ola Allaha senin sozune qulaq asmayacagam Sonra o qadini oz xeymesine aparib onunla zina etdi Bu vaxt Allah taala taun xesteliyini onlarin canina saldi Bir saatin icinde iyirmi ya yetmis min nefer helak oldu Qosun bascisi Fenhas ibni Izhar ibni Harun Musanin e yanina geldi O bu belanin sebebini bilenden sonra qezeblenib bir basa Zumri ibni Selumun xeymesine geldi Onu ve xeymede olan qadini oldurdu Taun xesteliyi yox oldu de bu hadiseni azaciq ferqli olaraq Qisesul enbiya kitabinda bir hedisle beyan edib Lakin hedisde Musanin e yerine Yuse ibni Nunun adi qeyd olunub Mesudi de Isbatul vesiyye kitabinda Ravendi kimi neql edib Belem Hekayesinin Exlaq Dersi1 Dunyevi Maraqlara Uymaq Belem menevi biliklere sahib olmasina baxmayaraq sexsi maraqlari ve kralin tezyiqleri sebebinden sehv yola dusdu Bu insanin hidayetden azmasinin sebebi olaraq gosterilir 2 Nemetlere Sadiq Qalmaq Allahin verdiyi nemetlerin ve biliklerin yanlis meqsedler ucun istifade edilmesinin neticeleri agirdir 3 Insanin Mesuliyyeti Hidayet bilik ve iman yalniz elde edilmekle kifayetlenmir onlari qorumaq ve duzgun istiqametde istifade etmek vacibdir Belem ve Israil Ovladlari Bezi menbelere gore Belem Israil ovladlarini lenetlemeye calismasa da onlara qarsi basqa bir plan tovsiye etmisdir O Moab qadinlarini Israil kisilerini yoldan cixarmaq ucun istifade etmeyi teklif etmisdir ki bu da Israil xalqini Tanri qarsisinda gunah islemeye yoneltmisdir EhemiyyetiBelem ibn Baura menevi gucun ve biliklerin duzgun sekilde istifade edilmedikde nece tehlukeli ola bileceyini gosteren bir numunedir O hem Islamda hem de diger ilahi dinlerde exlaq iman ve dunyevi maraqlardan cekinmek movzusunda ders veren bir simvol olaraq qalir Hemcinin baxKalib YuseIstinadlarXarici kecidlerQurandaki peygemberlerAdem Seys Idris Nuh Hud Saleh Ibrahim Ismail Ishaq Lut Yaqub Yusif Eyyub Sueyb Musa Harun Davud Suleyman Yunis Zekeriyya Yehya Isa MehemmedAyrica bax Allah Din Islam Quran