Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lut peyğəmbər — İslam dinində Sodom və Qomora şəhərlərinin əhalisini çirkinliklərdən çəkindirmək və Allahın birliyini təbliğ etmək üçün göndərilən bir peyğəmbər, Yəhudilik və Xristianlıqda isə bir din böyüyü olaraq qəbul edilir.
| Lut | |
|---|---|
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Yəhudilikdə Lut peyğəmbər
Tövratın Yaradılış bölümündə keçən ifadələrə görə Lutun babası Terah atası isə Harandır. Terah hələ həyata ikən Haran vəfat etmişdir. Lakin bir müddət sonra babası Terah, əmisi İbrahim (Avram) və əmisinin yoldaşı Sara ilə birlikdə Kəldanilərin Ur şəhərindən Harrana köçmüşdür.
Daha sonra isə Rəb (Allah) İbrahimdən Kənana getməsini istəmiş və İbrahim də Lutu, arvadı Saranı, uşaqlarını və vardövlətini götürüb Kənara getmişdir. Lakin Kənanda qıtlıq baş verdiyi üçün bir müddət sonra Misirə yollanmışdır. Daha sonra böyük sərvətlə yenidən qardaşı oğlu Lut ilə birlikdə Kənana qayıtmışdır. Lakin sürülərinin çoxluğu nəticəsində çobanlar arasında savaş çıxmışdır. Buna görə də İbrahim qardaşı oğlu Luta: “biz qohumuq" dedi. Buna görə nə, biz nə də çobanlarımız arasında savaş olmasın. Bütün torpaqlar sənin qabağında. Sən sola getsən, mən sağa gedərəm. Sən sağa getsən mən sola gedəcəm.” dedi.
Yəhudi din adamları Lutun İbrahim peyğəmbərdən ayrılmasını müsbət qarşılamamışlar. Onlara görə Lut öz çobanlarına əvvəlcədən heyvanlarını başqasının yerində otarmaması üçün xəbərdarlıq etməliydi. Lakin Lut belə bir şey etməmişdi. İbrahim peyğəmbər bu vəziyyətin onların ətrafdakılar ilə münasibətlərini zədələyəcəyini bildirməsinə, baxmayaraq Lut inad etmişdir. Buna görə də İbrahim peyğəmbər qardaşı oğlu Luta ayrılmağı təklif etmişdir. Lut da məhsuldar Ərdəm vadisində Sodoma yaxın bir yerdə məskunlaşmışdır. İbrahim peyğəmbər isə Kənanda qalmışdır.
Kitabi-müqəddəsdə Lutun peyğəmbər olub-olmaması haqqında Qurani-kərimdən fərqli olaraq açıq bir məlumat verilmir. Bu da onu göstərir ki, yəhudi və xristianlar Lutu peyğəmbər kimi qəbul etmir. Peyğəmbər kimi qəbul edilməsə, də bir din böyüyü kimi qəbul edir. Dolayısıyla Kitabi-müqəddəsdə bir peyğəmbər olaraq zikr edilmədiyi üçün Lutun Sodom və Qomoraya nəyi təbliğ etdiyi və qövmünün təbliğinə nə kimi reaksiya verdiyi hakında da bir məlumat yoxdur.
Lakin Tövratda keçən ifadələrə görə iki mələk İbrahim peyğəmbərin yanına gəlib ona Saranın uşağı olacağı müjdəsini verdikdən sonra Sodom və Qomora yollanırlar. Axşam üstü Sodoma çatan iki mələyi kəndin girişində Lut qarşılayır. Onlar kəndin meydanında qalmaq istəsələr də Lutun təkidi ilə onun evində qonaq olurlar. Rəvayətə görə Lutun arvadı evə gələn qonaqlardan narazı olmuş və əgər Sodomlular bundan xəbər tutarsa onlara zərər verəcəyini bildirmişdir. Buna baxmayaraq evdəki qonaqlara yemək bişirmək üçün qonşudan duz alanda duzu evdəki qonaqlara yemək bişirmək üçün aldığını səhvən bildirmişdir. Beləliklə bundan xəbər tutan şəhərin bütün kişiləri Lutun evinin qabağına gəlib ondan evinə gələn iki gənci istəyirlər. Lut onlara ailə qurmamış qızlarını vermək istəsə də qəbul etmirlər. Daha sonra mələklər Lutu evə alıb qapını bağlayırlar və qapının çölündə olan hər kəs qapını tapa bilməyəcək dərəcədə kor olurlar. Ardından mələklər Luta şəhərdə ona yaxın kimi varsa, onları götürüb getməsini istəyirlər və Sübh çağı Rəbbin buranı yox edəcəyini deyirlər. Lut iki qızı və arvadı ilə ora yaxın bir ərazidə yerləşən Soara getmək istəyir, mələklər də buna razı olurlar.
Lut gedəcəyi yerə çatdıqdan sonra Rəb Sodom və Qomoraya göydən atəşli kükürd tökür və bitkilərə kimi hər şeyi məhv edir. Bu bəladan lut və qızları xilas olsa, da arvadı dönüb geriyə baxdığı üçün duzdan heykələ çevrilir.
Tövratda keçən ifadələrə görə Lutun soyu qızları vasitəsilə davam edir. Belə ki, Lut Soarda qısa müddət qaldıqdan sonra iki qızı ilə ora yaxın dağda bir mağarada qalmağa başlayıb. Daha sonra Lutun qızları soyu davam etdirmək üçün atalarına şərab içirirlər və ataları özündə olmadığı bir vaxtda onunla ayrı-ayrılıqda birlikdə olurlar. Beləliklə böyük qızı atasından hamilə qalaraq bir oğlan uşağı dünyaya gətirir və adını Moav qoyur, Moav bugünkü Moavlıların atası hesab edir. Kiçik qızının da bir oğlu olur və adını Ben-Ammi qoyur, o da bugünkü Ammonlukatın atası hesab olunur.
Tövratda keçən bu hadisədə Lutun günahsız olduğu və qızları tərəfindən şərab içirildiyi üçün özündə olmadığı halda qızları ilə birlikdə olduğu bildirilsə də yəhudi din adamlarına görə burada güna Lutdadır. Çünki qızları Sodom və ətrafının yox olmasını bütün insanlığın yox olması kimi bilmiş və Lut bunun belə olmadığını onlara deməmişdi. Buna görə də onlar nəsli artırmaq üçün bu işə əl atmışdılar.
İslamda Lut peyğəmbər
Qurani-kərimdə Lut peyğəmbərin şəxsiyyəti, harada doğulması, ailəsi və atasının kim olması haqqında bir məlumat olmasa da bəzi xüsusiyyətlərindən bəhs olunur. Bunların sırasında İbrahim peyğəmbərə ilk iman gətirənlərdən, elim və rəhmət sahibi və yaxşılardan olmasını qeyd edə bilərik. Ancaq peyğəmbərlər tarixi və bəzi təfirlərdə Lut peyğəmbərin kim olması haqqında geniş izahlara yer verilir.
Lut qövmünün şəhəri, məskəni barədə tarixdə və həmçinin rəvayətlərdə ixtilaf vardır. Məşhur tarixə əsasən onlar Fələstin vilayətində və Mədinə ilə Şam arasında yerləşmiş Sodom adlı şəhərdə yaşayırdılar. Lut peyğəmbər də orada yaşayırdı. Amma Kuleyninin "Kafi" və Səduqun "İləluş-şəraye" kitabında Cəfəri-Sadiqdən nəql etdikləri rəvayətdə deyilir: -"Onların Sədum, Sudeym, Lədna və Umeyra adlı dörd şəhərləri var idi."
Təbərsi "Məcməul-bəyan" kitabında nəql edir ki, Lut qövmünün dörd şəhəri var idi və onlara "Mötəfikat" da deyirdilər. O dörd şəhər ibarət idi: Sədum, Amura, Duma və Səbueym, bunların ən böyüyü "Sədum" idi və Lut da o şəhərdə qalırdı.
Məsudi "Murucuz-zəhəb" də deyir: Onlar beş şəhər idi: Sədum, Əmura, Əduma, Saura və Sabura.
İbn Əsir də "Əl-Kamil" kitabında bu nəzəri qəbul edib amma adlarını belə deyir: Sədum, Subrə, Umrə, Duma, Səvə.
İslam qaynaqlarına görə İbrahim peyğəmbərin atalığı bütpərəst idi. İbrahim peyğəmbər atası başda olmaqla bütpərəstlərlə mübarizə aparmış və qövmünə Allahın varlığını, birliyini təbliğ etmişdir. Və əgər iman gətirməsələr, böyük əzaba düçar olacaqlarını bildirmişdir. Bu mübarizənin canlı şahidi olan Lut peyğəmbər hələ kiçik yaşlarından atasını itirmiş, İbrahim peyğəmbərin himayəsində qalmış və Allaha ilk iman gətirən şəxs olmuşdur.
Kitabi-müqəddəsdən fərqli olaraq Qurani-kərimdə Lutun peyğəmbər olması açıq-aydın bildirilmişdir. Ümumiyyətlə Lut peyğəmbərin adı Qurani-Kərimin on dörd surəsində ("Əraf", "Hud", "Ənam", "Həcc", "Şüəra", "Hicr", "Nəml", "Ənkəbut", "Sad", "Qaf, "Qəmər", "Təhrim", "Ənbiya" və "Saffat") zikr olunub. Bu on dörd surənin on birində onun qövmünün adı və qövmü ilə mübahisəsindən qısa və ətraflı söhbət açılmışdır.
Lut qövmünün pis əməlləri çoxdur. Onların bəzisi Qurani-Kərimdə açıq-aydın, bəzisi isə işarə ilə verilib. Onların pis əməllərindən biri ləvat (həmcinsbazlıq, homoseksualizm), digəri bu idi ki, o şəhərdən keçən müsafirlərin yolunu kəsib mallarını alıb paltarlarını soyundurub, lüt edib başlarına müxtəlif əzab-əziyyət və rüsvayçılıqlar gətirirdilər.
Təbərsi "Məcməul-bəyan" kitabında nəql edir ki, onların ictimaiyyəti, məclisləri bir-birinə söyüş söymək, qapaz vurmaq, qumar oynamaq, şallaq vurmaq, daş atmaq, tar və tütək çalmaq, kəşfi-övrət və ləvat etmək kimi pis əməllərlə keçərdi, bir-birinin yanında məclislərdə öz mədə havalarını xaric edirdilər.
Lut peyğəmbər olaraq göndərildiyi Sodom əhalisinə bütlərə sitayiş etməyi qadağan etməsinə baxmayaraq onlar Lut peyğəmbərin dediklərini yalan hesab etmişlər. Eyni zamanda Lut peyğəmbər təbliğinin qarşılığında onlardan heç nə istəmirdi. Bununla bağlı Qurani-kərim belə buyurur: “O vaxt qardaşları Lut onlara dedi: “Məgər qorxmursunuz? Həqiqətən, mən sizin üçün etibar edilməli bir elçiyəm. Allahtan qorxun və mənə itaət edin! Mən bunun əvəzinə sizdən heç bir mükafat istəmirəm. Mənim mükafatım ancaq aləmlərin Rəbbinə aiddir.” Lut peyğəmbər özünün Allahın elçisi olduğunu bildirdikdən sonra onlara nəsihət etmişdir. Bununla bağlı Qurani-kərim buyurur: “Lutu da elçi göndərdik. Bir zaman o, öz qövmünə demişdi: “Sizdən əvvəl aləmlərdən heç kəsin etmədiyi iyrənc əməli sizmi edəcəksiniz? Siz, qadınları qoyub şəhvətlə kişilərin yanına gedirsiniz. Həqiqətən, siz, həddi aşmış adamlarsınız”. Onun qövmünün cavabı: “Onları yurdunuzdan çıxarın. Axı onlar təmizliyə can atan adamlardır” deməkdən başqa bir şey olmamışdı.” Lut peyğəmbərin təbliğinə qarşılıq olaraq başqa bir ayədə onlar deyirlər: “Əgər doğru danışanlardansansa, bizə Allahın əzabını gətir!” demələri oldu. Lut peyğəmbər də islah olmaqda inadkarlıq edən qövmünə görə Allaha belə dua etdi: Ey Rəbbim! Məni və ailəmi onların tutduqları işdən xilas et!”
Bundan sonra Kitabi-müqəddəslə olduğu kimi Qurani-kərimdə də mələklərin gəlməsindən bəhs olunur və bu qissə Kitabi-müqəddəslə çox oxşarlıq təşkil edir. Qurani-kərimdə keçən ifadələrə görə mələklər ilk öncə İbrahim peyğəmbərin yanına gəlirlər. "İbrahim soruşdu: -"Bu müjdədən sonra daha nə məmuriyyətiniz var və nə üçün gəlmisiniz?" Dedilər: -"Fisq, fitnə-fəsadla məşğul olmuş Lut qövmünü əzab etməyə gəlmişik. Gəlmişik ki, əzab daşlarını onlara yağdıraq. O daşlar Rəbbin yanında əlamət qoyulmuş və israfkarlar üçün hazırlanmışdır". Bu vaxt İbrahimin ürəyi o bədbəxt camaatın halına yandı və mehribanlıq üzündən onlara dedi: -"Onların arasında Lut var!" Allahın peyğəmbəri Lut ola-ola siz onları necə əzab edəcəksiniz?"
Amma mələklər onu bu cəhətdən xatircəm edib və digər tərəfdən də əzabın qəti olmasını bildirərək dedilər: -"Biz özümüz daha yaxşı bilirik ki, onların arasında kim var. Biz Lutu və bütün xanidanını zövcəsi istisna olmaqla xilas edəcəyik".
Kitabi-müqəddəsdən fərqli olaraq Quranda mələklərin sayı açıqlanmır. Daha sonra mələklər Lutun yanına gəldikdə Sodom əhalisi Lutdan mələkləri istəyirlər. Lakin Lut peyğəmbər onlara öz qızlarını göstərir. Onlar isə niyyətlərinin nə olduğunu açıq-aşkar bildirirlər.
Nəhayət camaat hücum edərək evə daxil oldular. Lut hər mümkün vasitə ilə onları uzaqlaşdırdı. Mələklər o Lut peyğəmərin pərişan olduğunu və qonaqları müdafiə etmək üçün necə əzab-əziyyət çəkdiyini görüb ona ürək-dirək vermək üçün özlərini tanıtdıraraq dedilər: "Ey Lut, qorxma, biz Rəbbinin göndərdikləriyik. Bu qövmü həlak etmək üçün gəlmişik. Və bunlar heç vaxt sənə zərər vura bilməzlər. Bu cəhətdən xatircəm ol. Biz səni və xanidanını xilas edəcəyik. Zövcəndən başqa ki, o, qalanlardandır. Biz bu kəndin camaatına etdikləri cinayət, günaha görə səmavi əzab nazil edəcəyik." və ardınca dedilər: -"Özünə əziyyət etmə, camaatı qoy evə daxil olsunlar." Onlar içəri daxil olmaq istədikdə mələklərdən biri (rəvayətə görə Cəbrayıl) Allahın izniylə onların gözünü heç bir yeri görməyəcək dərəcədə kor etdi.
Təbərinin tarixində qeyd olunana görə onlar bir-birinə dedilər: -"Lut bizi sehrbaz və cadugər insanlarla üzləşdirdi və Lutu təhdid edərək dedilər: -"Sən bizim üçün sehrbaz gətirirsən ki, bizi ovsunlasınlar, eybi yoxdur qoy səhər olsun onda görərsən".
Mələklər Lut peyğəmbərə Allahın elçiləri olduqlarını və gecənin bir vaxtında arvadı xaric ailəsinin götürüb şəhərdən çıxmasını istəyirlər və geri baxmamalarını tapşırırlar. Daha sonra Allah onları məhv edir. Qurani-kərim bununla bağlı belə deyir: “Oranın altını üstünə çevirdik və onların üzərinə odda bişmiş gil daşlar yağdırdıq.”
Burada diqqət edilməli olan məsələlərdən biri də Lut peyğəmbərin azğın qövmə qızlarını vermək istəməsidir. Araşdırmaçılar burada qızlarım deyərkən qövmünün qızlarını nəzərdə tutaraq dediyini bildirirlər, çünki hər bir peyğəmbərin qövmünün qızları da onun qızları hesab olunur. Amma ümumilikdə deyə bilərik ki, istər öz qızı, istərsə, də qövmünün qızı olsun. Lut peyğəmbər qövmünü Allahın razı olduğu kimi onların diqqətini qarşı cinsə çəkmək istəmişdir.
Kitabi-müqəddəsdə keçən Lut və qızları ilə bağlı qissə isə Qurani-kərimdə yer almır. Ümumiyyətlə İslam inancında peyğəmbərlər məsumdur və Lut da bir peyğəmbər olaraq qəbul edildiyi üçün onun belə bir iş tutması qəbul edilməzdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Yaradılış.
- M. Katar, “Tevrat'ın Lut qıssası üzerine bir araştırma”, (AÜİFD XLVIII, Say:1, 2007).
- K. Polat, “Lût kıssasına Kitab-ı Mukaddes ve Kur'ân perspektivinden karşılaştrmalı bir yaklaşım”, (Ankara Universitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Say:24, Erzurum-2005).
- Saffat, 37/133; Şüara, 26/162.
- Şüəra.
- Əraf, 7/ 80-82.
- Hud, 11/ 69-81.
- Hicr, 15/ 74.
- F. Tuncer, “Hz. Lût’un kavmine karşı kızlarını sunmasının anlamı", (İstanbul Universiteti İlahiyyat Fakültesi Dergisi, 2012).
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lut peygember Islam dininde Sodom ve Qomora seherlerinin ehalisini cirkinliklerden cekindirmek ve Allahin birliyini teblig etmek ucun gonderilen bir peygember Yehudilik ve Xristianliqda ise bir din boyuyu olaraq qebul edilir Lut Vikianbarda elaqeli mediafayllarYehudilikde Lut peygemberTovratin Yaradilis bolumunde kecen ifadelere gore Lutun babasi Terah atasi ise Harandir Terah hele heyata iken Haran vefat etmisdir Lakin bir muddet sonra babasi Terah emisi Ibrahim Avram ve emisinin yoldasi Sara ile birlikde Keldanilerin Ur seherinden Harrana kocmusdur Daha sonra ise Reb Allah Ibrahimden Kenana getmesini istemis ve Ibrahim de Lutu arvadi Sarani usaqlarini ve vardovletini goturub Kenara getmisdir Lakin Kenanda qitliq bas verdiyi ucun bir muddet sonra Misire yollanmisdir Daha sonra boyuk servetle yeniden qardasi oglu Lut ile birlikde Kenana qayitmisdir Lakin surulerinin coxlugu neticesinde cobanlar arasinda savas cixmisdir Buna gore de Ibrahim qardasi oglu Luta biz qohumuq dedi Buna gore ne biz ne de cobanlarimiz arasinda savas olmasin Butun torpaqlar senin qabaginda Sen sola getsen men saga gederem Sen saga getsen men sola gedecem dedi Yehudi din adamlari Lutun Ibrahim peygemberden ayrilmasini musbet qarsilamamislar Onlara gore Lut oz cobanlarina evvelceden heyvanlarini basqasinin yerinde otarmamasi ucun xeberdarliq etmeliydi Lakin Lut bele bir sey etmemisdi Ibrahim peygember bu veziyyetin onlarin etrafdakilar ile munasibetlerini zedeleyeceyini bildirmesine baxmayaraq Lut inad etmisdir Buna gore de Ibrahim peygember qardasi oglu Luta ayrilmagi teklif etmisdir Lut da mehsuldar Erdem vadisinde Sodoma yaxin bir yerde meskunlasmisdir Ibrahim peygember ise Kenanda qalmisdir Kitabi muqeddesde Lutun peygember olub olmamasi haqqinda Qurani kerimden ferqli olaraq aciq bir melumat verilmir Bu da onu gosterir ki yehudi ve xristianlar Lutu peygember kimi qebul etmir Peygember kimi qebul edilmese de bir din boyuyu kimi qebul edir Dolayisiyla Kitabi muqeddesde bir peygember olaraq zikr edilmediyi ucun Lutun Sodom ve Qomoraya neyi teblig etdiyi ve qovmunun tebligine ne kimi reaksiya verdiyi hakinda da bir melumat yoxdur Lakin Tovratda kecen ifadelere gore iki melek Ibrahim peygemberin yanina gelib ona Saranin usagi olacagi mujdesini verdikden sonra Sodom ve Qomora yollanirlar Axsam ustu Sodoma catan iki meleyi kendin girisinde Lut qarsilayir Onlar kendin meydaninda qalmaq isteseler de Lutun tekidi ile onun evinde qonaq olurlar Revayete gore Lutun arvadi eve gelen qonaqlardan narazi olmus ve eger Sodomlular bundan xeber tutarsa onlara zerer vereceyini bildirmisdir Buna baxmayaraq evdeki qonaqlara yemek bisirmek ucun qonsudan duz alanda duzu evdeki qonaqlara yemek bisirmek ucun aldigini sehven bildirmisdir Belelikle bundan xeber tutan seherin butun kisileri Lutun evinin qabagina gelib ondan evine gelen iki genci isteyirler Lut onlara aile qurmamis qizlarini vermek istese de qebul etmirler Daha sonra melekler Lutu eve alib qapini baglayirlar ve qapinin colunde olan her kes qapini tapa bilmeyecek derecede kor olurlar Ardindan melekler Luta seherde ona yaxin kimi varsa onlari goturub getmesini isteyirler ve Subh cagi Rebbin burani yox edeceyini deyirler Lut iki qizi ve arvadi ile ora yaxin bir erazide yerlesen Soara getmek isteyir melekler de buna razi olurlar Lut gedeceyi yere catdiqdan sonra Reb Sodom ve Qomoraya goyden atesli kukurd tokur ve bitkilere kimi her seyi mehv edir Bu beladan lut ve qizlari xilas olsa da arvadi donub geriye baxdigi ucun duzdan heykele cevrilir Tovratda kecen ifadelere gore Lutun soyu qizlari vasitesile davam edir Bele ki Lut Soarda qisa muddet qaldiqdan sonra iki qizi ile ora yaxin dagda bir magarada qalmaga baslayib Daha sonra Lutun qizlari soyu davam etdirmek ucun atalarina serab icirirler ve atalari ozunde olmadigi bir vaxtda onunla ayri ayriliqda birlikde olurlar Belelikle boyuk qizi atasindan hamile qalaraq bir oglan usagi dunyaya getirir ve adini Moav qoyur Moav bugunku Moavlilarin atasi hesab edir Kicik qizinin da bir oglu olur ve adini Ben Ammi qoyur o da bugunku Ammonlukatin atasi hesab olunur Tovratda kecen bu hadisede Lutun gunahsiz oldugu ve qizlari terefinden serab icirildiyi ucun ozunde olmadigi halda qizlari ile birlikde oldugu bildirilse de yehudi din adamlarina gore burada guna Lutdadir Cunki qizlari Sodom ve etrafinin yox olmasini butun insanligin yox olmasi kimi bilmis ve Lut bunun bele olmadigini onlara dememisdi Buna gore de onlar nesli artirmaq ucun bu ise el atmisdilar Islamda Lut peygemberQurani kerimde Lut peygemberin sexsiyyeti harada dogulmasi ailesi ve atasinin kim olmasi haqqinda bir melumat olmasa da bezi xususiyyetlerinden behs olunur Bunlarin sirasinda Ibrahim peygembere ilk iman getirenlerden elim ve rehmet sahibi ve yaxsilardan olmasini qeyd ede bilerik Ancaq peygemberler tarixi ve bezi tefirlerde Lut peygemberin kim olmasi haqqinda genis izahlara yer verilir Lut qovmunun seheri meskeni barede tarixde ve hemcinin revayetlerde ixtilaf vardir Meshur tarixe esasen onlar Felestin vilayetinde ve Medine ile Sam arasinda yerlesmis Sodom adli seherde yasayirdilar Lut peygember de orada yasayirdi Amma Kuleyninin Kafi ve Seduqun Ilelus seraye kitabinda Ceferi Sadiqden neql etdikleri revayetde deyilir Onlarin Sedum Sudeym Ledna ve Umeyra adli dord seherleri var idi Tebersi Mecmeul beyan kitabinda neql edir ki Lut qovmunun dord seheri var idi ve onlara Motefikat da deyirdiler O dord seher ibaret idi Sedum Amura Duma ve Sebueym bunlarin en boyuyu Sedum idi ve Lut da o seherde qalirdi Mesudi Murucuz zeheb de deyir Onlar bes seher idi Sedum Emura Eduma Saura ve Sabura Ibn Esir de El Kamil kitabinda bu nezeri qebul edib amma adlarini bele deyir Sedum Subre Umre Duma Seve Islam qaynaqlarina gore Ibrahim peygemberin ataligi butperest idi Ibrahim peygember atasi basda olmaqla butperestlerle mubarize aparmis ve qovmune Allahin varligini birliyini teblig etmisdir Ve eger iman getirmeseler boyuk ezaba ducar olacaqlarini bildirmisdir Bu mubarizenin canli sahidi olan Lut peygember hele kicik yaslarindan atasini itirmis Ibrahim peygemberin himayesinde qalmis ve Allaha ilk iman getiren sexs olmusdur Kitabi muqeddesden ferqli olaraq Qurani kerimde Lutun peygember olmasi aciq aydin bildirilmisdir Umumiyyetle Lut peygemberin adi Qurani Kerimin on dord suresinde Eraf Hud Enam Hecc Suera Hicr Neml Enkebut Sad Qaf Qemer Tehrim Enbiya ve Saffat zikr olunub Bu on dord surenin on birinde onun qovmunun adi ve qovmu ile mubahisesinden qisa ve etrafli sohbet acilmisdir Lut qovmunun pis emelleri coxdur Onlarin bezisi Qurani Kerimde aciq aydin bezisi ise isare ile verilib Onlarin pis emellerinden biri levat hemcinsbazliq homoseksualizm digeri bu idi ki o seherden kecen musafirlerin yolunu kesib mallarini alib paltarlarini soyundurub lut edib baslarina muxtelif ezab eziyyet ve rusvayciliqlar getirirdiler Tebersi Mecmeul beyan kitabinda neql edir ki onlarin ictimaiyyeti meclisleri bir birine soyus soymek qapaz vurmaq qumar oynamaq sallaq vurmaq das atmaq tar ve tutek calmaq kesfi ovret ve levat etmek kimi pis emellerle kecerdi bir birinin yaninda meclislerde oz mede havalarini xaric edirdiler Lut peygember olaraq gonderildiyi Sodom ehalisine butlere sitayis etmeyi qadagan etmesine baxmayaraq onlar Lut peygemberin dediklerini yalan hesab etmisler Eyni zamanda Lut peygember tebliginin qarsiliginda onlardan hec ne istemirdi Bununla bagli Qurani kerim bele buyurur O vaxt qardaslari Lut onlara dedi Meger qorxmursunuz Heqiqeten men sizin ucun etibar edilmeli bir elciyem Allahtan qorxun ve mene itaet edin Men bunun evezine sizden hec bir mukafat istemirem Menim mukafatim ancaq alemlerin Rebbine aiddir Lut peygember ozunun Allahin elcisi oldugunu bildirdikden sonra onlara nesihet etmisdir Bununla bagli Qurani kerim buyurur Lutu da elci gonderdik Bir zaman o oz qovmune demisdi Sizden evvel alemlerden hec kesin etmediyi iyrenc emeli sizmi edeceksiniz Siz qadinlari qoyub sehvetle kisilerin yanina gedirsiniz Heqiqeten siz heddi asmis adamlarsiniz Onun qovmunun cavabi Onlari yurdunuzdan cixarin Axi onlar temizliye can atan adamlardir demekden basqa bir sey olmamisdi Lut peygemberin tebligine qarsiliq olaraq basqa bir ayede onlar deyirler Eger dogru danisanlardansansa bize Allahin ezabini getir demeleri oldu Lut peygember de islah olmaqda inadkarliq eden qovmune gore Allaha bele dua etdi Ey Rebbim Meni ve ailemi onlarin tutduqlari isden xilas et Bundan sonra Kitabi muqeddesle oldugu kimi Qurani kerimde de meleklerin gelmesinden behs olunur ve bu qisse Kitabi muqeddesle cox oxsarliq teskil edir Qurani kerimde kecen ifadelere gore melekler ilk once Ibrahim peygemberin yanina gelirler Ibrahim sorusdu Bu mujdeden sonra daha ne memuriyyetiniz var ve ne ucun gelmisiniz Dediler Fisq fitne fesadla mesgul olmus Lut qovmunu ezab etmeye gelmisik Gelmisik ki ezab daslarini onlara yagdiraq O daslar Rebbin yaninda elamet qoyulmus ve israfkarlar ucun hazirlanmisdir Bu vaxt Ibrahimin ureyi o bedbext camaatin halina yandi ve mehribanliq uzunden onlara dedi Onlarin arasinda Lut var Allahin peygemberi Lut ola ola siz onlari nece ezab edeceksiniz Amma melekler onu bu cehetden xatircem edib ve diger terefden de ezabin qeti olmasini bildirerek dediler Biz ozumuz daha yaxsi bilirik ki onlarin arasinda kim var Biz Lutu ve butun xanidanini zovcesi istisna olmaqla xilas edeceyik Kitabi muqeddesden ferqli olaraq Quranda meleklerin sayi aciqlanmir Daha sonra melekler Lutun yanina geldikde Sodom ehalisi Lutdan melekleri isteyirler Lakin Lut peygember onlara oz qizlarini gosterir Onlar ise niyyetlerinin ne oldugunu aciq askar bildirirler Nehayet camaat hucum ederek eve daxil oldular Lut her mumkun vasite ile onlari uzaqlasdirdi Melekler o Lut peygemerin perisan oldugunu ve qonaqlari mudafie etmek ucun nece ezab eziyyet cekdiyini gorub ona urek direk vermek ucun ozlerini tanitdiraraq dediler Ey Lut qorxma biz Rebbinin gonderdikleriyik Bu qovmu helak etmek ucun gelmisik Ve bunlar hec vaxt sene zerer vura bilmezler Bu cehetden xatircem ol Biz seni ve xanidanini xilas edeceyik Zovcenden basqa ki o qalanlardandir Biz bu kendin camaatina etdikleri cinayet gunaha gore semavi ezab nazil edeceyik ve ardinca dediler Ozune eziyyet etme camaati qoy eve daxil olsunlar Onlar iceri daxil olmaq istedikde meleklerden biri revayete gore Cebrayil Allahin izniyle onlarin gozunu hec bir yeri gormeyecek derecede kor etdi Teberinin tarixinde qeyd olunana gore onlar bir birine dediler Lut bizi sehrbaz ve caduger insanlarla uzlesdirdi ve Lutu tehdid ederek dediler Sen bizim ucun sehrbaz getirirsen ki bizi ovsunlasinlar eybi yoxdur qoy seher olsun onda gorersen Melekler Lut peygembere Allahin elcileri olduqlarini ve gecenin bir vaxtinda arvadi xaric ailesinin goturub seherden cixmasini isteyirler ve geri baxmamalarini tapsirirlar Daha sonra Allah onlari mehv edir Qurani kerim bununla bagli bele deyir Oranin altini ustune cevirdik ve onlarin uzerine odda bismis gil daslar yagdirdiq Burada diqqet edilmeli olan meselelerden biri de Lut peygemberin azgin qovme qizlarini vermek istemesidir Arasdirmacilar burada qizlarim deyerken qovmunun qizlarini nezerde tutaraq dediyini bildirirler cunki her bir peygemberin qovmunun qizlari da onun qizlari hesab olunur Amma umumilikde deye bilerik ki ister oz qizi isterse de qovmunun qizi olsun Lut peygember qovmunu Allahin razi oldugu kimi onlarin diqqetini qarsi cinse cekmek istemisdir Kitabi muqeddesde kecen Lut ve qizlari ile bagli qisse ise Qurani kerimde yer almir Umumiyyetle Islam inancinda peygemberler mesumdur ve Lut da bir peygember olaraq qebul edildiyi ucun onun bele bir is tutmasi qebul edilmezdir Hemcinin baxPeygemberler Ibrahim PeygemberIstinadlarYaradilis M Katar Tevrat in Lut qissasi uzerine bir arastirma AUIFD XLVIII Say 1 2007 K Polat Lut kissasina Kitab i Mukaddes ve Kur an perspektivinden karsilastrmali bir yaklasim Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi Say 24 Erzurum 2005 Saffat 37 133 Suara 26 162 Suera Eraf 7 80 82 Hud 11 69 81 Hicr 15 74 F Tuncer Hz Lut un kavmine karsi kizlarini sunmasinin anlami Istanbul Universiteti Ilahiyyat Fakultesi Dergisi 2012 Xarici kecidler