Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bell AH-1Z Viper, H-1 yüksəltmə proqramı çərçivəsində Birləşmiş Ştatların Dəniz Piyadaları üçün hazırlanmış Bell AH-1 SuperCobranın üzərində qurulmuş Amerika mənşəli cüt mühərrikli hücum helikopteridir. AH-1Z dörd bıçaqlı, rulmansız, kompozit əsas rotor sisteminə, qaldırılmış sürətlər qutusuna və yeni hədəf nişan sisteminə malikdir. İstehsal edən Bell Huey ailəsinin ən son üzvlərindən biri olan AH-1Z, variant məktubunun hərbi fonetik əlifbası tələffüzünə əsaslanaraq “Zulu Cobra” olaraq da adlandırılır.
| Bell AH-1Z Viper | |
|---|---|
 | |
| Tipi | Hücum helikopteri, Bell AH-1 SuperCobra |
| Hazırlayan | Bell Textron Helicopter |
| İstehsalçı | Bell Textron Helicopter |
| İlk uçuş | 8 dekabr 2000 |
| İstismara verilmə tarixi | 30 oktyabr 2010 |
| Status | Aktiv şəkildə istifadə olunur |
| İstismarçılar | |
| İstehsal ili | 2000 - davam edir |
| Buraxılış sayı | 28 |
| Vahidinin qiyməti | 27 milyon ABŞ dolları 31 milyon ABŞ dolları (yeni istehsal) |
| Baza modeli | Bell AH-1 SuperCobra |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İnkişaf
İnkişaf etdirilmiş model
AH-1Z-nin görünüşü əsasən Bell 412-dən dörd bıçaqlı əsas rotor sistemi ilə təchiz olunmuş AH-1S olan Bell 249-a əsaslanır. Bu vertolyot Bellin Cobra II dizaynını 1980-ci ildə Farnborough Airshowda göstərdi. Cobra II, Hellfire döyüş raketləri, yeni hədəfləmə sistemi və təkmilləşdirilmiş mühərriklərlə təchiz ediləcəkdi. Sonrakı Cobra 2000 təklifinə General Electric T700 mühərrikləri və dörd bıçaqlı rotor daxil edildi. Bu dizayn ABŞ Dəniz Qüvvələrinin diqqətini cəlb etdi, lakin büdcə yetərli olmadı. 1993-cü ildə Bell İngiltərənin yeni hücum helikopteri proqramı üçün AH-1W əsaslı bir versiya təklif etdi. Törəmə CobraVenom müasir bir rəqəmsal kokpit təqdim edirdi və TOW, Hellfire və ya Brimstone raketlərini daşıya bilirdi. CobraVenom dizaynı dörd bıçaqlı rotor sisteminə keçid ilə 1995-ci ildə dəyişdirildi. Ancaq həmin il bunun əvəzinə AH-64D seçildi.
H-1 Yeniləmə Proqramı
1996-cı ildə Birləşmiş Ştatların Dəniz Piyadaları Korpusu Bell Helicopter ilə 180 AH-1W-ni AH-1Z-ə yüksəltmək və 100 UH-1N-ni UH-1Y-ə qaldırmaq üçün müqavilə imzalayaraq H-1 yeniləmə proqramına başlatmışdır. H-1 proqramı əməliyyat xərclərini azaltmaq üçün əsaslı dizayn tərəfdaşlığı ilə tam modernləşdirilmiş hücum və xidmət vertolyotlarını yaratdı. AH-1Z və UH-1Y eyni komponentin 84% -dən çoxu üçün ümumi bir quyruq bumu, mühərriklər, rotor sistemi, axtarış sistemlərini, avionika memarlığını, proqram təminatını, idarəetmə və displeyləri bölüşür.
Bell, H-1 proqramının mühəndislik istehsalının inkişafı (EMD) mərhələsində Bell-Hökumət (Bell-Government) vahid bir test qrupuna qatıldı. AH-1Z proqramı 1996-2003-cü illərdə tədricən bir tədqiqat və inkişaf əməliyyatı olaraq irəliləmişdir. Mövcud iki bıçaqlı yarı sərt teetering rotor sistemi dörd bıçaqlı, bükülmüş, daşıyıcısı olmayan rotor sistemi ilə əvəz edilmişdir. Dörd bıçaqlı konfiqurasiya, uçuş zərfinin artması, maksimum sürət, şaquli dırmaşma nisbəti, yüklənmə və rotorun titrəmə səviyyəsinin azalması kimi uçuş xüsusiyyətlərini inkişaf etdirmişdir.
AH-1Z ilk dəfə 8 dekabr 2000-ci ildə uçmuşdur. Bell, proqramın uçuş sınaq mərhələsi üçün 2002-ci ilin iyul ayında Birləşmiş Ştatlar Donanması Donanma Aviasiya Sistemləri Komandanlığının (NAVAIR) Donanma Hava Stansiyasına Patuxent çayı üzərində üç prototip təyyarə çatdırmışdır. İlk aşağı nisbətli istehsal 2003-cü ilin oktyabrında başladı, tədarüklər 2018-ci ilə qədər edilmişdir. 2006-cı ilin sonlarında, NAVAIR, mövcud əlaqəli bəslənmə sisteminin silah bəslənmə etibarlılığını artırmaq üçün yeni əlaqəsiz 20 mm-lik sursat idarəetmə sistemini hazırlamaq üçün Meggitt Müdafiə Sistemləri ilə müqavilə bağladı. Bu sistemlər artıq Əfqanıstan müharibəsi zamanı yaxşı nəticələr verən AH-1W və AH-1Z donanmalarına uyğunlaşdırılıb.
2008-ci ilin fevral ayında ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələri müqaviləni son 40 AH-1Z-nin daha əvvəl planlaşdırılan AH-1W-lərin yenidən istehsalı yerinə yeni təyyarələr olaraq inşa edilməsi formasında dəyişdirdi. 2008-ci ilin sentyabrında Dəniz Qüvvələri Dəniz Piyadaları üçün əlavə 46 təyyarə istədi və sifariş edilmiş ümumi təyyarə sayı 226 ədədə çatdı. 2010-cu ildə Dəniz Piyadaları Korpusu 189 AH-1Z sifariş etməyi planlaşdırdı, bunlardan 58-i yeni təyyarələrdir ki, bunların da tədarükləri 2022-ci ilə qədər davam edəcəkdir. 10 dekabr 2010-cu ildə Hərbi Dəniz Qüvvələri İdarəsi tam istehsal üçün AH-1Z-ni təsdiqlədi.
Dizayn
AH-1Z, inteqrasiya edilmiş silah platformasında təkmilləşdirilmiş hərbi avionikaya, silah sistemlərinə və elektro-optik sensorlara sahib olan yeni rotor texnologiyasına malikdir. Yaşamaq qabiliyyətini təkmilləşdirmiş (Təkmilləşdirilmiş sağ qalma qabiliyyəti) və beləliklə də daha uzun məsafələrdə hədəflərini tapa və həssas silahlarla onlara hücum edə bilir
AH-1Z-nin yeni rulmansız, qarmaqsız rotor sistemi dörd qanadlı qarmaqlı sistemlərə nisbətən 75% daha az hissəyə malikdir. Bıçaqlar artan ballistik yaşamaq qabiliyyətinə malik olan kompozitlərdən hazırlanmışdır və amfibiya hücum gəmilərində saxlama üçün yarı avtomatik qatlama sistemi mövcuddur. Yenidən işlənmiş iki qanad dirəyi daha uzundur və hər birinə AIM-9 Sidewinder kimi bir döyüş raketi üçün bir qanad ucu stansiyası əlavə edilə bilər. Hər qanadda 2,75 düym (70 mm) Hydra 70 raket kapsulları və ya AGM-114 Hellfire dörd raket buraxıcısı üçün daha iki stansiya mövcuddur. AN/APG-78 Longbow atışa nəzarət radarı, qanad ucundakı bir stansiyada da quraşdırıla bilər
AH-1Z modelinin inteqrasiya edilmiş avionika sistemi (IAS) Northrop Grumman tərəfindən hazırlanmışdır. Sistemə iki missiya kompüteri və avtomatik uçuş idarəetmə sistemi daxildir. Hər ekipaj stansiyasında iki 8 × 6 düymlük çoxfunksiyalı maye kristal displey (LCD) və bir 4.2 × 4.2 düymlük iki funksiyalı LCD vardır. Rabitə paketi ABŞ Donanması RT-1824 inteqrasiya edilmiş radio, UHF/VHF, COMSEC və modemi bir vahiddə birləşdirir. Naviqasiya paketinə quraşdırılmış GPS inertial naviqasiya sistemi (EGI), rəqəmsal xəritə sistemi və havadan asılı qaldıqda Meggittə silah ötürməyə imkan verən aşağı hava sürətli hava məlumatları alt sistemi daxildir.
Ekipaj Thales “Top Owl” kaskaya quraşdırılmış görmə və ekran sistemi ilə təchiz edilmişdir. Top Owl 24 saat gündüz/gecə tutumuna və 40° görünüş sahəsinə malik olan durbin ekrana malikdir. Göstərici izləyicisinin proyeksiyası, irəliyə doğru infraqırmızı (FLIR) və ya video görüntüləri təqdim edir. AH-1Z, mühərrik eqzosları, əks-tədbir dispenserləri, radar xəbərdarlığı, gələn/yolda olan raket xəbərdarlıqları və gövdə üstündəki lazer nöqtə xəbərdarlıq sistemləri daxil olmaqla Hover, İnfraqırmızı Yatırma Sistemi (Hover Infrared Suppression System-HIRSS) də daxil olmaqla qurtarma cihazlarına malikdir.
Lockheed Martin Hədəf Görmə Sisteminə (TSS) üçüncü nəsil FLIR sensoru daxildir [14]. TSS, gündüz, gecə və ya əlverişsiz hava şəraitində hədəfin görülməsi qabiliyyətini təmin edir. Sistem müxtəlif görüntü rejimlərinə malikdir və FLIR və ya TV ilə təqib edə bilər. Eyni sistemdən KC-130J Hasat HAWKda da istifadə edilməyə davam edilir.
Əməliyyat tarixi
AH-1Z, dənizdə sınaq uçuşu testini 2005-ci ilin may ayında tamamladı. 15 oktyabr 2005-ci ildə USMC Donanma Hava Sistemləri Komandanlığı vasitəsi ilə donanmaya daxil olan ilk istehsal edilmiş AH-1Z vertolyotunun alınmasını qəbul etdi. AH-1Z və UH-1Y inkişaf testlərini 2006-cı ilin əvvəlində tamamladılar. 2006-cı ilin ilk rübündə təyyarələr NAS Patuxent çayı üzərindəki Əməliyyat Sınaq Birliyinə təhvil verildi və əməliyyat qiymətləndirmə (OPEVAL) sınaqlarına başladılar.
2008-ci ilin fevral ayında AH-1Z və UH-1Y OPEVAL testinin ikinci və son hissəsinə başladı. AH-1Z testi hədəf sistemlərindəki problemlərə görə 2008-ci ildə dayandırıldı. AH-1Z daha sonra 30 sentyabr 2010-cu ildə döyüşlərə hazır elan edildi.
Xarici əlaqələr
2000-ci ildə Türkiyə Silahlı Qüvvələri tədarük məqsədi ilə AH-1Z helikopterini seçdi; daha sonra 2004-cü ildə ləğv edildi.
2012-ci ilin sentyabr ayında ABŞ Konqresi, Cənubi Koreya tərəfindən 36 AH-1Z Viperi və əlaqədar avadanlıq və silahlar üçün mümkün Xarici Hərbi Satışlar (XHT) haqqında məlumatlandırıldı. AH-1Z Viper sifariş vermək üçün Boeing AH-64 Apache və TAI/AgustaWestland T129 ATAK ilə yarışırdı. 2013-cü ilin aprelində Cənubi Koreya AH-64E modelinin seçildiyini elan etdi.
2015-ci ilin aprel ayında ABŞ Dövlət Departamenti, Hellfire raketləri, əlaqəli avadanlıqları və 952 milyon dollarlıq dəstəyk ilə 15 ədəd AH-1Z Viper üçün Pakistana mümkün bir XHT satışını təsdiqlədi. Pakistan 2018-ci ilin sentyabrına qədər 9 AH-1Z helikopteri alacaqdı. 2018-ci ilin iyul ayından etibarən ABŞ və Pakistan arasındakı siyasi gərginlik səbəbindən Pakistanın əmri dayandırıldı. 12 təyyarədən doqquzu istehsal edilmiş, lakin iki ölkə arasında problemin həllini gözləyərək Arizonadakı 309-cu AMARG bazasında saxlanılmışdır.
2016-cı ildə Bell AH-1Z-ni Mil Mi-24-lərini xidmətdən çıxardacaq Polşa və Çexiyaya satmaqlada maraqlandı. 2019-cu ilin dekabr ayında Çexiya ABŞ-ni Çexiya Hərbi Hava Qüvvələri üçün 4 ədəd AH-1Z helikopterinin satışı ilə bağlı məlumatlandırdı. Mərakeş Krallığının Hərbi Hava Qüvvələrinin 2016-cı ildə AH-1Z helikopterlərinin alınması və ordunun bu helikopterlərlə təmin edilməsində maraqlı olduğu bildirilmişdi.
2016-cı ilin noyabr ayında Bell Helicopter, AH-1Z Viperlə potensial əməkdaşlıq üçün Rumıniyanın hava məkanı şirkəti IAR - Ghimbav Brasov Group ilə razılaşma memorandumu imzaladı. 2017-ci ilin avqustunda Rumıniya həmçinin, bir seriya AH-1 modelinin satın alınması üçün Rumıniya dövlətinə məxsus ROMARM ilə ortaq bir müəssisə qurmaq üçün Bell Helicopter ilə niyyəti məktubu imzaladı.
2017-ci ildə Bell, AH-1Z ilə birlikdə UH-1Y Venomun, Eurocopter Tiger helikopterlərinin əvəzinə Avstraliya Ordusuna göndərilməsini istədi.
2017-ci ilin iyul ayında Bell Helicopter və Polish Armaments Group UH-1Y Venom və AH-1Z Viper helikopterləri ilə əməkdaşlıq etmək niyyəti ilə daha geniş modernləşdirmə səylərinin bir hissəsi olan Polşa Kruk hücum helikopteri alışı proqramı üçün potensial bir təklif yaradan məktub yazdı.
2017-ci ilin oktyabr ayında Tailand Müdafiə naziri Prawit Wongsuwan, Taylandın köhnə AH-1F Cobra hücum vertolyotu donanmasını başqa birisi ilə əvəz etməyə çalışdığını və məsələni araşdırmaq üçün satınalma komitəsi yaradacağını bildirdi. Tailand Krallıq Ordusu səlahiyyətliləri müxtəlif xarici ölkələrə səfərlər təşkil etmiş, bu ordu nümayəndələrinin Bell AH-1Z Viper, Agusta A129 Mangusta, Mil Mi-28 HAVOC, CAIC Z-10, Bell AH-1 SuperCobra və Boeing AH-64 Apache modellərinə baxdığı bildirilmişdir.
27 aprel 2018-ci ildə ABŞ Müdafiə Təhlükəsizliyi üzrə Əməkdaşlıq Təşkilatı, ABŞ Dövlət Departamentindən razılıq aldığını və Konqresə 12 ədəd AH-1Z helikopterinin, 26 ədəd T-700 GE 401C mühərriklərinin və silahlarının Bəhreynə satılması ehtimalının mümkünlüyünü və bunun təxmini təxmini dəyərinin 911,4 milyon dollar olacağını bildirmişdir. 2018-ci ilin noyabr ayında Bəhreyn sifariş verdiyi 12 ədəd AH-1Z helikopterinin tədarükünün 2022-ci ildə başlamasını təsdiqlədi.
30 aprel 2020-ci ildə ABŞ Müdafiə Təhlükəsizliyi üzrə Əməkdaşlıq Agentliyi, ABŞ Dövlət Departamentindən razılıq aldığını və Konqresə 6 ədəd AH-1 helikopterinin və əlaqədar avadanlıqlarının Filippinə satılması ehtimalının mümkünlüyünü və bunun təxmini dəyərinin 450 milyon dollar olacağı və ya bunun dəyərinin qızıl ilə ödənilməsinin mümkünlüyünü bildirmişdir. Filippinin həmçinin AH-64E Apache hücum vertolyotlarını və əlaqəli avadanlığını ala biləcəyini və bunun da təxmini dəyərinin 1,5 milyard dollar olacağı bildirilmişdir.
İstifadəçilər
![image]()
Bəhreyn- Bəhreyn Krallıq Hərbi Hava Qüvvələri (12 ədəd sifariş edilmişdir)
![image]()
Çexiya- Çexiya Hərbi Hava Qüvvələri (4 ədəd sifariş edilmişdir)
![image]()
ABŞ- ABŞ Dəniz Piyadaları Korpusu
Tekniki xüsusiyyətləri (AH-1Z Viper)
Bell xüsusiyyətləri, Beynəlxalq Hərbi Təyyarə Sxemi, 2002–2003, Modern Battlefield Döyüş Təyyarələri
Ümumi xüsusiyyətləri
- Ekipaj: iki: pilot, köməkçi pilot/silah operatoru (CPG)
- Tutumu: 6.661 lb (3.021 kq)
- Uzunluq: 58 ft 3 in (17,8 m)
- Rotor çapı: 48 ft (14,6 m)
- Hündürlük: 14 ft 4 in (4,37 m)
- Disk sahəsi: 1,808 ft² (168.0 m²)
- Boş çəkisi: 12.300 lb (5.580 kq)
- Sursat: 5.764 lb (2.620 kg)
- Maksimum uçuş çəkisi: 18.500 lb (8.390 kq)
- Rotor sistemi: 4 bıçaqlı əsas rotor, 4 bıçaqlı quyruq rotoru
- Güc mənbəyi: 2 × General Electric T700-GE-401C turboshaft, 1,800 shp (1,340 kW) eyni
Performans
- Kreyser sürəti: 296 (km/s) (184 mph, 160 kt)
- Ən yüksək sürət: 411 km/s (255 mph, 222 knots) [dalışda]
- Mənzil: 685 km (426 mi, 370 mil)
- Döyüş yarımçapı: 231 (144 mil, 125 nmi) with 1,130 kq (2,500 lb) yük
- Xidmət mənzili: 6.000+ m (20.000+ ft)
- Saniyədə dırmaşma sürəti: 14,2 (m/s) (2,790 ft/min)
Silahlanma
- Pulemyot: 1 × 20 mm (0,787 inç) M197 üç lüləli fırlanan top A / A49E-7 qülləsində (750 mərmi tutumlu)
- Silah yatağı: Dirək qanadında 6 pilon stansiyaya kimi.
- Raketler: 2,75 in (70 mm) Hydra 70 yada APKWS II raketleri – Bağlı olduğu LAU-68C/A (7 atış) yada LAU-61D/A (19 atış) yuvası (artırıla bilən 76 ədəd kilidlənməyən yada 28 ədəd başlıqlı (kilidlənən) raket)
- Döyüş raketi:
- AIM-9 Sidewinder hava-yer tipli raket – 2 qanada da 1 ədəd yerləşdirilə bilər (maks. 2 raket)
- AGM-114 Hellfire hava-yer tipli raket – Dörd ədəd 4 yuvarlaq M299 raket buraxıcısına bağlanmış 16 raket, hər qanadda 2 ədəd.
İstinadlar
- . Flight Global. 20 dekabr 2010 http://www.flightglobal.com/articles/2010/12/20/351056/cutaway-ah-1z-viper-enters-production-as-substantially-new-aircraft.html (#bare_url_missing_title). 20 dekabr 2010 tarixində .
- (PDF). Department of the Navy. fevral 2010. səh. 27. 2 mart 2011 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 yanvar 2011.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bell AH 1Z Viper H 1 yukseltme proqrami cercivesinde Birlesmis Statlarin Deniz Piyadalari ucun hazirlanmis Bell AH 1 SuperCobranin uzerinde qurulmus Amerika menseli cut muherrikli hucum helikopteridir AH 1Z dord bicaqli rulmansiz kompozit esas rotor sistemine qaldirilmis suretler qutusuna ve yeni hedef nisan sistemine malikdir Istehsal eden Bell Huey ailesinin en son uzvlerinden biri olan AH 1Z variant mektubunun herbi fonetik elifbasi teleffuzune esaslanaraq Zulu Cobra olaraq da adlandirilir Bell AH 1Z ViperTipi Hucum helikopteri Bell AH 1 SuperCobraHazirlayan Bell Textron HelicopterIstehsalci Bell Textron HelicopterIlk ucus 8 dekabr 2000Istismara verilme tarixi 30 oktyabr 2010Status Aktiv sekilde istifade olunurIstismarcilar ABS deniz piyadasi korpusuIstehsal ili 2000 davam edirBuraxilis sayi 28Vahidinin qiymeti 27 milyon ABS dollari 31 milyon ABS dollari yeni istehsal Baza modeli Bell AH 1 SuperCobra Vikianbarda elaqeli mediafayllarInkisafInkisaf etdirilmis model AH 1Z nin gorunusu esasen Bell 412 den dord bicaqli esas rotor sistemi ile techiz olunmus AH 1S olan Bell 249 a esaslanir Bu vertolyot Bellin Cobra II dizaynini 1980 ci ilde Farnborough Airshowda gosterdi Cobra II Hellfire doyus raketleri yeni hedefleme sistemi ve tekmillesdirilmis muherriklerle techiz edilecekdi Sonraki Cobra 2000 teklifine General Electric T700 muherrikleri ve dord bicaqli rotor daxil edildi Bu dizayn ABS Deniz Quvvelerinin diqqetini celb etdi lakin budce yeterli olmadi 1993 cu ilde Bell Ingilterenin yeni hucum helikopteri proqrami ucun AH 1W esasli bir versiya teklif etdi Toreme CobraVenom muasir bir reqemsal kokpit teqdim edirdi ve TOW Hellfire ve ya Brimstone raketlerini dasiya bilirdi CobraVenom dizayni dord bicaqli rotor sistemine kecid ile 1995 ci ilde deyisdirildi Ancaq hemin il bunun evezine AH 64D secildi H 1 Yenileme Proqrami 1996 ci ilde Birlesmis Statlarin Deniz Piyadalari Korpusu Bell Helicopter ile 180 AH 1W ni AH 1Z e yukseltmek ve 100 UH 1N ni UH 1Y e qaldirmaq ucun muqavile imzalayaraq H 1 yenileme proqramina baslatmisdir H 1 proqrami emeliyyat xerclerini azaltmaq ucun esasli dizayn terefdasligi ile tam modernlesdirilmis hucum ve xidmet vertolyotlarini yaratdi AH 1Z ve UH 1Y eyni komponentin 84 den coxu ucun umumi bir quyruq bumu muherrikler rotor sistemi axtaris sistemlerini avionika memarligini proqram teminatini idareetme ve displeyleri bolusur Bell H 1 proqraminin muhendislik istehsalinin inkisafi EMD merhelesinde Bell Hokumet Bell Government vahid bir test qrupuna qatildi AH 1Z proqrami 1996 2003 cu illerde tedricen bir tedqiqat ve inkisaf emeliyyati olaraq irelilemisdir Movcud iki bicaqli yari sert teetering rotor sistemi dord bicaqli bukulmus dasiyicisi olmayan rotor sistemi ile evez edilmisdir Dord bicaqli konfiqurasiya ucus zerfinin artmasi maksimum suret saquli dirmasma nisbeti yuklenme ve rotorun titreme seviyyesinin azalmasi kimi ucus xususiyyetlerini inkisaf etdirmisdir AH 1Z ilk defe 8 dekabr 2000 ci ilde ucmusdur Bell proqramin ucus sinaq merhelesi ucun 2002 ci ilin iyul ayinda Birlesmis Statlar Donanmasi Donanma Aviasiya Sistemleri Komandanliginin NAVAIR Donanma Hava Stansiyasina Patuxent cayi uzerinde uc prototip teyyare catdirmisdir Ilk asagi nisbetli istehsal 2003 cu ilin oktyabrinda basladi tedarukler 2018 ci ile qeder edilmisdir 2006 ci ilin sonlarinda NAVAIR movcud elaqeli beslenme sisteminin silah beslenme etibarliligini artirmaq ucun yeni elaqesiz 20 mm lik sursat idareetme sistemini hazirlamaq ucun Meggitt Mudafie Sistemleri ile muqavile bagladi Bu sistemler artiq Efqanistan muharibesi zamani yaxsi neticeler veren AH 1W ve AH 1Z donanmalarina uygunlasdirilib 2008 ci ilin fevral ayinda ABS Herbi Deniz Quvveleri muqavileni son 40 AH 1Z nin daha evvel planlasdirilan AH 1W lerin yeniden istehsali yerine yeni teyyareler olaraq insa edilmesi formasinda deyisdirdi 2008 ci ilin sentyabrinda Deniz Quvveleri Deniz Piyadalari ucun elave 46 teyyare istedi ve sifaris edilmis umumi teyyare sayi 226 edede catdi 2010 cu ilde Deniz Piyadalari Korpusu 189 AH 1Z sifaris etmeyi planlasdirdi bunlardan 58 i yeni teyyarelerdir ki bunlarin da tedarukleri 2022 ci ile qeder davam edecekdir 10 dekabr 2010 cu ilde Herbi Deniz Quvveleri Idaresi tam istehsal ucun AH 1Z ni tesdiqledi DizaynAH 1Z inteqrasiya edilmis silah platformasinda tekmillesdirilmis herbi avionikaya silah sistemlerine ve elektro optik sensorlara sahib olan yeni rotor texnologiyasina malikdir Yasamaq qabiliyyetini tekmillesdirmis Tekmillesdirilmis sag qalma qabiliyyeti ve belelikle de daha uzun mesafelerde hedeflerini tapa ve hessas silahlarla onlara hucum ede bilir Dort qanadli rotorlari ve daha uzun esas qanadlari gosteren bir aviasiya sousunda AH 1Z AH 1Z nin yeni rulmansiz qarmaqsiz rotor sistemi dord qanadli qarmaqli sistemlere nisbeten 75 daha az hisseye malikdir Bicaqlar artan ballistik yasamaq qabiliyyetine malik olan kompozitlerden hazirlanmisdir ve amfibiya hucum gemilerinde saxlama ucun yari avtomatik qatlama sistemi movcuddur Yeniden islenmis iki qanad direyi daha uzundur ve her birine AIM 9 Sidewinder kimi bir doyus raketi ucun bir qanad ucu stansiyasi elave edile biler Her qanadda 2 75 duym 70 mm Hydra 70 raket kapsullari ve ya AGM 114 Hellfire dord raket buraxicisi ucun daha iki stansiya movcuddur AN APG 78 Longbow atisa nezaret radari qanad ucundaki bir stansiyada da qurasdirila biler Kaskaya birlesdirilmis ekranlar geyinmis AH 1Z pilotlari ekranlar gosterilmemisdir AH 1Z modelinin inteqrasiya edilmis avionika sistemi IAS Northrop Grumman terefinden hazirlanmisdir Sisteme iki missiya komputeri ve avtomatik ucus idareetme sistemi daxildir Her ekipaj stansiyasinda iki 8 6 duymluk coxfunksiyali maye kristal displey LCD ve bir 4 2 4 2 duymluk iki funksiyali LCD vardir Rabite paketi ABS Donanmasi RT 1824 inteqrasiya edilmis radio UHF VHF COMSEC ve modemi bir vahidde birlesdirir Naviqasiya paketine qurasdirilmis GPS inertial naviqasiya sistemi EGI reqemsal xerite sistemi ve havadan asili qaldiqda Meggitte silah oturmeye imkan veren asagi hava suretli hava melumatlari alt sistemi daxildir Ekipaj Thales Top Owl kaskaya qurasdirilmis gorme ve ekran sistemi ile techiz edilmisdir Top Owl 24 saat gunduz gece tutumuna ve 40 gorunus sahesine malik olan durbin ekrana malikdir Gosterici izleyicisinin proyeksiyasi ireliye dogru infraqirmizi FLIR ve ya video goruntuleri teqdim edir AH 1Z muherrik eqzoslari eks tedbir dispenserleri radar xeberdarligi gelen yolda olan raket xeberdarliqlari ve govde ustundeki lazer noqte xeberdarliq sistemleri daxil olmaqla Hover Infraqirmizi Yatirma Sistemi Hover Infrared Suppression System HIRSS de daxil olmaqla qurtarma cihazlarina malikdir Lockheed Martin Hedef Gorme Sistemine TSS ucuncu nesil FLIR sensoru daxildir 14 TSS gunduz gece ve ya elverissiz hava seraitinde hedefin gorulmesi qabiliyyetini temin edir Sistem muxtelif goruntu rejimlerine malikdir ve FLIR ve ya TV ile teqib ede biler Eyni sistemden KC 130J Hasat HAWKda da istifade edilmeye davam edilir Emeliyyat tarixiAH 1Z denizde sinaq ucusu testini 2005 ci ilin may ayinda tamamladi 15 oktyabr 2005 ci ilde USMC Donanma Hava Sistemleri Komandanligi vasitesi ile donanmaya daxil olan ilk istehsal edilmis AH 1Z vertolyotunun alinmasini qebul etdi AH 1Z ve UH 1Y inkisaf testlerini 2006 ci ilin evvelinde tamamladilar 2006 ci ilin ilk rubunde teyyareler NAS Patuxent cayi uzerindeki Emeliyyat Sinaq Birliyine tehvil verildi ve emeliyyat qiymetlendirme OPEVAL sinaqlarina basladilar 2008 ci ilin fevral ayinda AH 1Z ve UH 1Y OPEVAL testinin ikinci ve son hissesine basladi AH 1Z testi hedef sistemlerindeki problemlere gore 2008 ci ilde dayandirildi AH 1Z daha sonra 30 sentyabr 2010 cu ilde doyuslere hazir elan edildi Xarici elaqeler 2000 ci ilde Turkiye Silahli Quvveleri tedaruk meqsedi ile AH 1Z helikopterini secdi daha sonra 2004 cu ilde legv edildi 2012 ci ilin sentyabr ayinda ABS Konqresi Cenubi Koreya terefinden 36 AH 1Z Viperi ve elaqedar avadanliq ve silahlar ucun mumkun Xarici Herbi Satislar XHT haqqinda melumatlandirildi AH 1Z Viper sifaris vermek ucun Boeing AH 64 Apache ve TAI AgustaWestland T129 ATAK ile yarisirdi 2013 cu ilin aprelinde Cenubi Koreya AH 64E modelinin secildiyini elan etdi 2015 ci ilin aprel ayinda ABS Dovlet Departamenti Hellfire raketleri elaqeli avadanliqlari ve 952 milyon dollarliq desteyk ile 15 eded AH 1Z Viper ucun Pakistana mumkun bir XHT satisini tesdiqledi Pakistan 2018 ci ilin sentyabrina qeder 9 AH 1Z helikopteri alacaqdi 2018 ci ilin iyul ayindan etibaren ABS ve Pakistan arasindaki siyasi gerginlik sebebinden Pakistanin emri dayandirildi 12 teyyareden doqquzu istehsal edilmis lakin iki olke arasinda problemin hellini gozleyerek Arizonadaki 309 cu AMARG bazasinda saxlanilmisdir 2016 ci ilde Bell AH 1Z ni Mil Mi 24 lerini xidmetden cixardacaq Polsa ve Cexiyaya satmaqlada maraqlandi 2019 cu ilin dekabr ayinda Cexiya ABS ni Cexiya Herbi Hava Quvveleri ucun 4 eded AH 1Z helikopterinin satisi ile bagli melumatlandirdi Merakes Kralliginin Herbi Hava Quvvelerinin 2016 ci ilde AH 1Z helikopterlerinin alinmasi ve ordunun bu helikopterlerle temin edilmesinde maraqli oldugu bildirilmisdi 2016 ci ilin noyabr ayinda Bell Helicopter AH 1Z Viperle potensial emekdasliq ucun Ruminiyanin hava mekani sirketi IAR Ghimbav Brasov Group ile razilasma memorandumu imzaladi 2017 ci ilin avqustunda Ruminiya hemcinin bir seriya AH 1 modelinin satin alinmasi ucun Ruminiya dovletine mexsus ROMARM ile ortaq bir muessise qurmaq ucun Bell Helicopter ile niyyeti mektubu imzaladi 2017 ci ilde Bell AH 1Z ile birlikde UH 1Y Venomun Eurocopter Tiger helikopterlerinin evezine Avstraliya Ordusuna gonderilmesini istedi 2017 ci ilin iyul ayinda Bell Helicopter ve Polish Armaments Group UH 1Y Venom ve AH 1Z Viper helikopterleri ile emekdasliq etmek niyyeti ile daha genis modernlesdirme seylerinin bir hissesi olan Polsa Kruk hucum helikopteri alisi proqrami ucun potensial bir teklif yaradan mektub yazdi 2017 ci ilin oktyabr ayinda Tailand Mudafie naziri Prawit Wongsuwan Taylandin kohne AH 1F Cobra hucum vertolyotu donanmasini basqa birisi ile evez etmeye calisdigini ve meseleni arasdirmaq ucun satinalma komitesi yaradacagini bildirdi Tailand Kralliq Ordusu selahiyyetlileri muxtelif xarici olkelere seferler teskil etmis bu ordu numayendelerinin Bell AH 1Z Viper Agusta A129 Mangusta Mil Mi 28 HAVOC CAIC Z 10 Bell AH 1 SuperCobra ve Boeing AH 64 Apache modellerine baxdigi bildirilmisdir 27 aprel 2018 ci ilde ABS Mudafie Tehlukesizliyi uzre Emekdasliq Teskilati ABS Dovlet Departamentinden raziliq aldigini ve Konqrese 12 eded AH 1Z helikopterinin 26 eded T 700 GE 401C muherriklerinin ve silahlarinin Behreyne satilmasi ehtimalinin mumkunluyunu ve bunun texmini texmini deyerinin 911 4 milyon dollar olacagini bildirmisdir 2018 ci ilin noyabr ayinda Behreyn sifaris verdiyi 12 eded AH 1Z helikopterinin tedarukunun 2022 ci ilde baslamasini tesdiqledi 30 aprel 2020 ci ilde ABS Mudafie Tehlukesizliyi uzre Emekdasliq Agentliyi ABS Dovlet Departamentinden raziliq aldigini ve Konqrese 6 eded AH 1 helikopterinin ve elaqedar avadanliqlarinin Filippine satilmasi ehtimalinin mumkunluyunu ve bunun texmini deyerinin 450 milyon dollar olacagi ve ya bunun deyerinin qizil ile odenilmesinin mumkunluyunu bildirmisdir Filippinin hemcinin AH 64E Apache hucum vertolyotlarini ve elaqeli avadanligini ala bileceyini ve bunun da texmini deyerinin 1 5 milyard dollar olacagi bildirilmisdir Istifadeciler Behreyn Behreyn Kralliq Herbi Hava Quvveleri 12 eded sifaris edilmisdir Cexiya Cexiya Herbi Hava Quvveleri 4 eded sifaris edilmisdir ABS ABS Deniz Piyadalari KorpusuTekniki xususiyyetleri AH 1Z Viper AH 1Z sxemi Bell xususiyyetleri Beynelxalq Herbi Teyyare Sxemi 2002 2003 Modern Battlefield Doyus Teyyareleri Umumi xususiyyetleri Ekipaj iki pilot komekci pilot silah operatoru CPG Tutumu 6 661 lb 3 021 kq Uzunluq 58 ft 3 in 17 8 m Rotor capi 48 ft 14 6 m Hundurluk 14 ft 4 in 4 37 m Disk sahesi 1 808 ft 168 0 m Bos cekisi 12 300 lb 5 580 kq Sursat 5 764 lb 2 620 kg Maksimum ucus cekisi 18 500 lb 8 390 kq Rotor sistemi 4 bicaqli esas rotor 4 bicaqli quyruq rotoru Guc menbeyi 2 General Electric T700 GE 401C turboshaft 1 800 shp 1 340 kW eyniAH 1Z Miramar Avia sergisinde qabaqdan gorunusuPerformans Kreyser sureti 296 km s 184 mph 160 kt En yuksek suret 411 km s 255 mph 222 knots dalisda Menzil 685 km 426 mi 370 mil Doyus yarimcapi 231 144 mil 125 nmi with 1 130 kq 2 500 lb yuk Xidmet menzili 6 000 m 20 000 ft Saniyede dirmasma sureti 14 2 m s 2 790 ft min Silahlanma Pulemyot 1 20 mm 0 787 inc M197 uc luleli firlanan top A A49E 7 qullesinde 750 mermi tutumlu Silah yatagi Direk qanadinda 6 pilon stansiyaya kimi Raketler 2 75 in 70 mm Hydra 70 yada APKWS II raketleri Bagli oldugu LAU 68C A 7 atis yada LAU 61D A 19 atis yuvasi artirila bilen 76 eded kilidlenmeyen yada 28 eded basliqli kilidlenen raket Doyus raketi AIM 9 Sidewinder hava yer tipli raket 2 qanada da 1 eded yerlesdirile biler maks 2 raket AGM 114 Hellfire hava yer tipli raket Dord eded 4 yuvarlaq M299 raket buraxicisina baglanmis 16 raket her qanadda 2 eded Istinadlar Flight Global 20 dekabr 2010 http www flightglobal com articles 2010 12 20 351056 cutaway ah 1z viper enters production as substantially new aircraft html bare url missing title 20 dekabr 2010 tarixinde PDF Department of the Navy fevral 2010 seh 27 2 mart 2011 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 yanvar 2011