Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Belarus mətbəxi — əsasən ət və region üçün səciyyəvi müxtəlif tərəvəzlərə əsaslanan Şərqi və Şimali Avropa ölkələrinin mətbəxləri ilə eyni köklərə malikdir.
Tarixi
Belarus mətbəxi əsasən slavyan köklərinə malikdir. Rusinlərin təsiri ilə yanaşı, həm də və Polşa mətbəxi ilə də əlaqələri çoxdur ki, bu da bu üç xalqın uzunmüddətli qarışmasının nəticəsidir: ilk əvvəl Böyük Litva knyazlığının (XI-XV əsrlər) və sonradan Reç Pospolitanın (XVI-XVII əsrlər) tərkibində. Belarus zadəganları, Polşa elitası kimi italyan, alman və fransız mətbəxindən bir çox yeməkləri qəbul ediblər. Hələ də həmin yeməklərin bəziləri cəmiyyətdə yayılmışdır. Məsələn, italyan lazanyası əsasında yaranmış lazanki (pörtlədilmiş ətlə xəmirin qarışığı) və alman mətbəxi üçün səciyyəvi olan kartofdan hazırlanmış yeməklər.
20-ci əsrin siyasi çevrilişləri imtiyazlı sinifləri tamamilə süpürüb atdı və əhalinin yuxarı və orta sinfi üçün ənənəvi olan bir çox yeməklər unudulub getdi. Ayrılıqda Belarus mətbəxinin mövcud olması fikrinə qəsdən şübhə yaradılırdı. Yalnız II Dünya müharibəsindən sonra kommunist dairələri anladılar ki, elan olunmuş "milli mədəniyyətin çiçəklənməsi" mətbəxdə də özünü büruzə verməlidir. Belə bir kulinariya rekonstruksiyası üçün yeganə icazə verilən mənbə 1880-ci illərdə, yəni primitiv kənd həyatının süqutda olduğu dövrdə yaşayan yoxsul kəndlilərin mətbəx irsi idi. Partiya tərəfindən aşpazlara verilən təlimata görə onlar Belarus mətbəxini sıfırdan yaratmalı idilər. Yemək adları və reseptləri, "orijinal" mətbəx qab-qacaqları sanki on əsrlik tarix heç vaxt mövcud olmayıbmış kimi yenidən kəşf edildi. Yalnız 1991-ci ildə qəfil gələn müstəqillik itirilmiş ənənələri bərpa etmək imkanı gətirdi və burada hələ görüləsi böyük işlər çoxdur.
Müasir Belarus mətbəxi hələ də Sovet keçmişinin təsirindədir və bir çox yerli restoran yerli mətbəx nümunələrindən çox rus və ya Sovet yeməklərini təqdim edirlər. Lakin, draniki (boş və ya doldurulmuş), borş, , , , soyuq ət rulonları, göbələk doldurulmuş yumurta, qalubtsı, qızardılmış donuz sosisi və blinçikləri, eləcə də çovdar çörəyini hər yerdə tapmaq mümkündür.
Yeməklər
Ənənəvi kəndli və ya tacir naharı yalnız iki yeməkdən ibarət idi: şorba və əsas yemək. Sahələrdə çalışan fermerlərə nahar aparmaq üçün xüsusi növ 2 hissəli qablardan istifadə edilirdi. II Dünya müharibəsinədək salatlar və ya digər qəlyanaltılar çox yayılmamışdı və rus mətbəxindəkinə bənzər yeməklərin bişirilmə üsulları müharibədən sonrakı Belarus xörək kitablarında yer almağa başladı. Kəsmik və soyuq ət (adətən hisə verilmiş) mövcud idi, amma ən yaxşı halda bayramlarda süfrəyə qoyulurdu.
Tərəvəzlər
Əsas tərəvəzlər kələm (adətən kələm turşusu üçün) və çuğundurdur. Turp, şalğam, cır havuc və yerkökü kimi pörtlədilmiş və qaynadılmış (az miqdarda süd əlavə etməklə) tərəvəzlər isə daha az populyardır. Avropanın hər yerində olduğu kimi, Belarusda da paxlalılar əsas zülal mənbəyidir və əsasən əridilmiş salo ilə hazırlanmış noxud və ya lobya püresi şəklində istifadə edilir.
Şorbalar
18-ci əsrə qədər Belarusda "sup" (şorba) sözü məlum deyildi, ta ki, zadəganlar bu sözü alman dilindən götürənə qədər. Lakin bir yemək növü kimi şorba əsrlər əvvəl mövcud olmuşdur. Ənənəvi Belarus şorbası üçün köhnə söz "poluyka" (belar. поліўка) idi. Lakin əsas tərkib hissəsi bitkilərdən ibarət olanların öz adları da var idi, məsələn, kələm şorbası - kapusta, çuğundur şorbası - buraki, şalğam şorbası - qrijanka. Tipik poluyka üçün əsas inqredientlər (pravoslav orucluğu vaxtı balıq və ya göbələk) sayılan arpa və ya darı kimi dənli bitkilər əvvəlcə ədviyyatlarla qaynadılıb bulyon hazırlanır, daha sonra unla su, çörək kvası, çuğundur şirəsi və ya ayran qatılıb bulyonun içinə qarışdırılır. Qaz və ya donuz qanı ilə hazırlanan qara poluyka İsveç "qara şorbası" svartsoppa ilə yaxındır. Adətə görə, evə gələn elçilərə qara poluyka təklif etmək qızın valideynləri tərəfindən elçilərə nəzakətli şəkildə "yox" deməyin bir yolu sayılırdı. Ukraynalılar, ruslar və polyaklar kimi, belaruslar da borş sevirlər. Ümumiyyətlə, suplar orijinallığını daha çox qoruyublar. Həm şi, borş, turşəng şorbası kimi isti şorbalar, həm də yayda sərinlədici soyuq turşməzə şorbalar.
Belarus xaladniki (belar. халаднiк) - çuğundurdan, çuğundur yarpaqlarından və ya turşəngdən hazırlanmış və smetan, yaxşı qaynadılmış yumurta və qaynadılmış kartofla süfrəyə verilən soyuq borşdur və təkcə Belarus mətbəxində deyil, həm də polyak və Litva mətbəxlərində 18-ci əsrin sonlarından məşhurdur.
Ət
Ət bir çox insan üçün olduqca qıt ərzaq idi və ilk növbədə əsas xristian bayramlarında yeyilirdi. Qatı donuzsevər olaraq belaruslar qoyun və mal ətindən çox az istifadə edirlər. Ən geniş yayılanı donuz əti kolbasasıdır. Donuz bağırsağına doldurulmuş döyülmüş və ya qiymələnmiş donuz ətinə duz, istiot və sarımsaq əlavə edilərək hazırlanır. Onun ümumi adı - "barmaqla doldurulma kolbasa"dır (belar. каўбаса "пальцам пханая" və ya qısaca belar. пальцоўка). Kişka (belar. кішка) və ya krıvyanka (belar. крывянка), donuz qanı və qarabaşaq yarmasından hazırlanmış yerli qan kolbasasıdır (belar. крывяная каўбаса). Doğranıb donuz mədəsinə yığılmış və ədviyyatlarla qarışdırılmış donuz ətindən hazırlanan şkalondza (belar. шкалондза) və ya kindzyuk (belar. кіндзюк) adlı dəyirmi kolbasa növü bütün ölkədə tanınır və Litva mətbəxinə xas skilandisin "qohumudur". 16-cı əsrdə zadəganların italyan mətbəxindən götürdükləri soyuq ət rulonları, saltison və baleronlar 19-cu əsrdə bütün cəmiyyətdə populyar idi və hələ də çox sevilir. Hisə verilmiş qaz döşündən hazırlanan Belarus və Litva mətbəxinə aid delikates olan pauquski (belar. паўгускі) vaxtilə orta sinif mətbəxinin qüruru olsa da, artıq mövcud deyil.
Veraşçaka (belar. верашчака) adlı 18-ci əsrdən qalma içində ət və sosis parçaları olan qatı ət sousu indi də çox məşhurdur və maçanka (belar. мачанка) adı ilə tanınır. Həmçinin, doğranmış mal əti dilimlərinin arasına tərəvəz, göbələk, yumurta, kartof və s. doldurularaq sosis şəklində yumrulanıb hazırlanan da məşhurdur.
Süd məhsulları
Əsas süd məhsullarına həm yeməklərin bişirilməsində, həm də qarnir kimi geniş istifadə edilən kəsmik (belar. тварог) və xama (belar. смятана) aiddir. Yalnız 19-cu əsrin ortalarında mayalanmış pendirin (belar. сыр) hazırlanması Hollandiya və İsveçrədən öyrənildi və Edam pendirinin yerli versiyası onilliklər boyu Rusiya imperiyasında çox məşhur idi.
İçkilər
Ölkədə ənənəvi sərt içki araq və ya harelkadır (belar. гарэлка), o cümlədən ağcaqayın şirəsindən hazırlanmış byarozavik (belar. бярозавік) və ya meşə otları ilə ətirləndirilmiş zubrovka (belar. зуброўка). Bal arağı, habelə bal və ədviyyatdan hazırlanan oxşar spirtli içkilər 19-cu əsrə qədər geniş yayılmışdı və milli mətbəxin son dirçəlişinə qədər yoxa çıxmışdı. Bu qəbildən olan ən məşhur içki krambambulya (belar. крамбамбуля) adlandırılan su qatılmış, balla qarışdırılmış və ədviyyatla (muskat, darçın, mixək, qırmızı və qara bibər) ətirləndirilmiş araqdır. 18-ci əsrdə Belarusda bu içki fransız şampanı ilə yarışırdı və yalnız var-dövlətli insanların bu içkiyə imkanları çatırdı. Bu gün bu içki öz dirçəlişini yaşayır.
Kvas ənənəvi yerli spirtsiz içki olub və indi də belə qalmaqdadır, lakin hazırda o daha çox şəkər və süni dadlandırıcılar qatılmaqla hazırlanır. Kompot da məşhur içkidir və quru, yaxud təzə qaynadılmış meyvələrdən hazırlanıb sonra soyudulur. Hər kiçik şəhər öz yerli mineral suyu ilə fəxr edir. Belaruslar qazlı suya üstünlük verirlər.
Yeməyi müşayiət edən ənənəvi maye desertlərə çovdar unu və baldan hazırlanan və 18-ci əsrdə məşhur olan (belar. саладуха) və meşə giləmeyvələrinin lətindən və ya bişirilmiş meyvələrdən hazırlanmış və yulaf unu ilə qatılaşdırılmış (hazırda kartof nişastası və ya qarğıdalı unu ilə əvəz olunub) Şərqi Avropa üçün ənənəvi sayılan jeleşəkilli kisel içkisi aiddir.
Milli azlıqların mətbəxləri
Belarus mətbəxi çox şey borcludur. 19-cu əsrdə yəhudi təsiri daha çox babka kimi alman mənşəli kartof yeməklərinin Belarus mətbəxinə gətirilməsində özünü göstərirdi. Amma bu mübadilə qarşılıqlı idi, Şərqi Avropa yəhudilərinin kartofdan hazırlanan yastı kökəşəkilli məşhur bulbe latkeləri Belarus mətbəxindəki götürülmüş ola bilər.
Belarus mətbəxinə təsir edən digər mühüm etnik qrup Lipka tatarlarıdır. Onların mətbəxi içi doldurulmuş xəmir xörəkləri, qoyun əti və tərəvəzdən hazırlanan xörəklərlə zəngin idi.
Kartof yeməkləri
Kartof 19-cu əsrdə geniş yayıldı. Belarusda kartofdan hazırlanan 300-dən artıq yemək var və o milli mətbəxin özəyi hesab edilir. Sovet ittifaqında belarusları bəzən alçaldıcı şəkildə belarus dilində "kartof" mənasını verən bulbaşi deyə çağırırdılar.
Balıq
Tarixən belarusların dənizə çıxışı məhdud olub və bu indiyədək mətbəxdə aydın görünür. Ən geniş yayılmış dəniz balıqları (bütün Baltik sahili və onun ətraflarında 14-cü əsrdən sonra ən geniş yayılmış siyənək istisna olmaqla) və treskadır, bununla belə bu balıqlardan hazırlanan çox az yemək var. Daha çox ənənəvi və geniş yayılanı müxtəlif üsullarla bişirilən göl balığı və yəhudi mətbəxinə xas olan içi doldurulmuş sazandır. Hisə verilmiş və ya içi doldurulmuş ilanbalığı Belarusun şimal-qərb hissəsindəki Latviya və Litva ilə həmsərhəd olan göllər bölgəsi üçün səciyyəvidir.
Qarnirlər
Qarnirlər adətən qızardılmış, qaynadılmış və ya rəndələnmiş kartof, qarabaşaq kaşası, düyü və ya makarondur. Ət yeməkləri isə əsasən dəyirmi gil qablara düzülən blinçiklər və ya dranikidir.
İstinadlar
- Kindziuk 2009-08-07 at the Wayback Machine recipe and description
- Krambambula 2009-02-18 at the Wayback Machine: modern recipe (rus.)
- History of krambambula 2009-02-21 at the Wayback Machine (rus.)
Xarici keçidlər
- Belarus mətbəxi 2010-12-27 at the Wayback Machine - Belarus Respublikasının rəsmi veb-saytı 2020-04-02 at the Wayback Machine
Əlavə mənbələr
- Dembińska M. Konsumcja zywnościowa w Polsce średniowiecznhej. Wrocław, 1963
- Kuchowicz Z. Obyczaje staropolskie XVII-XVIII ww. Łódź, 1975
- Lemnis M., Vitry H. W staropolskiej kuchni i przy polskim stole. Warsawa, 1979
- Kowecka E. W salonie i w kuchni. Warsawa, 1989
- Похлебкин В. Национальные кухни наших народов. М.,1991
- Литовская кухня. Мн.,1991
- Белорусская кухня. Мн.,1993
- Літоўская гаспадыня. Мн.,1993
- Зайкоўскі Э.М., Тычка Г.К. Старадаўняя беларуская кухня. Мн.,1995
- Puronas V. Nuo mamutų iki cepelinų. Vilnius, 1999
- Навагродскі Т. Традыцыі народнага харчавання беларусаў. Мн.,2000
- Белы А. In laudem cerevisae (на хвалу піва). Спадчына. 2000. № 1
- Bockenheim K. Przy polskim stole. Wrocław, 2003
- Fiedoruk A. Kuchnia podlaska w rozhoworach i recepturach opisana. Białystok, 2003
- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. Т.1. Мн.:БелЭн,2005.
- Bely, Alexander. The Belarusian Cookbook. NY, 2009.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Belarus metbexi esasen et ve region ucun seciyyevi muxtelif terevezlere esaslanan Serqi ve Simali Avropa olkelerinin metbexleri ile eyni koklere malikdir Draniki enenevi taxta qabdaTarixiBelarus metbexi esasen slavyan koklerine malikdir Rusinlerin tesiri ile yanasi hem de ve Polsa metbexi ile de elaqeleri coxdur ki bu da bu uc xalqin uzunmuddetli qarismasinin neticesidir ilk evvel Boyuk Litva knyazliginin XI XV esrler ve sonradan Rec Pospolitanin XVI XVII esrler terkibinde Belarus zadeganlari Polsa elitasi kimi italyan alman ve fransiz metbexinden bir cox yemekleri qebul edibler Hele de hemin yemeklerin bezileri cemiyyetde yayilmisdir Meselen italyan lazanyasi esasinda yaranmis lazanki portledilmis etle xemirin qarisigi ve alman metbexi ucun seciyyevi olan kartofdan hazirlanmis yemekler 20 ci esrin siyasi cevrilisleri imtiyazli sinifleri tamamile supurub atdi ve ehalinin yuxari ve orta sinfi ucun enenevi olan bir cox yemekler unudulub getdi Ayriliqda Belarus metbexinin movcud olmasi fikrine qesden subhe yaradilirdi Yalniz II Dunya muharibesinden sonra kommunist daireleri anladilar ki elan olunmus milli medeniyyetin ciceklenmesi metbexde de ozunu buruze vermelidir Bele bir kulinariya rekonstruksiyasi ucun yegane icaze verilen menbe 1880 ci illerde yeni primitiv kend heyatinin suqutda oldugu dovrde yasayan yoxsul kendlilerin metbex irsi idi Partiya terefinden aspazlara verilen telimata gore onlar Belarus metbexini sifirdan yaratmali idiler Yemek adlari ve reseptleri orijinal metbex qab qacaqlari sanki on esrlik tarix hec vaxt movcud olmayibmis kimi yeniden kesf edildi Yalniz 1991 ci ilde qefil gelen musteqillik itirilmis eneneleri berpa etmek imkani getirdi ve burada hele gorulesi boyuk isler coxdur Muasir Belarus metbexi hele de Sovet kecmisinin tesirindedir ve bir cox yerli restoran yerli metbex numunelerinden cox rus ve ya Sovet yemeklerini teqdim edirler Lakin draniki bos ve ya doldurulmus bors soyuq et rulonlari gobelek doldurulmus yumurta qalubtsi qizardilmis donuz sosisi ve blincikleri elece de covdar coreyini her yerde tapmaq mumkundur YemeklerEnenevi kendli ve ya tacir nahari yalniz iki yemekden ibaret idi sorba ve esas yemek Sahelerde calisan fermerlere nahar aparmaq ucun xususi nov 2 hisseli qablardan istifade edilirdi II Dunya muharibesinedek salatlar ve ya diger qelyanaltilar cox yayilmamisdi ve rus metbexindekine benzer yemeklerin bisirilme usullari muharibeden sonraki Belarus xorek kitablarinda yer almaga basladi Kesmik ve soyuq et adeten hise verilmis movcud idi amma en yaxsi halda bayramlarda sufreye qoyulurdu TerevezlerEsas terevezler kelem adeten kelem tursusu ucun ve cugundurdur Turp salgam cir havuc ve yerkoku kimi portledilmis ve qaynadilmis az miqdarda sud elave etmekle terevezler ise daha az populyardir Avropanin her yerinde oldugu kimi Belarusda da paxlalilar esas zulal menbeyidir ve esasen eridilmis salo ile hazirlanmis noxud ve ya lobya puresi seklinde istifade edilir Sorbalar18 ci esre qeder Belarusda sup sorba sozu melum deyildi ta ki zadeganlar bu sozu alman dilinden goturene qeder Lakin bir yemek novu kimi sorba esrler evvel movcud olmusdur Enenevi Belarus sorbasi ucun kohne soz poluyka belar poliyka idi Lakin esas terkib hissesi bitkilerden ibaret olanlarin oz adlari da var idi meselen kelem sorbasi kapusta cugundur sorbasi buraki salgam sorbasi qrijanka Tipik poluyka ucun esas inqredientler pravoslav oruclugu vaxti baliq ve ya gobelek sayilan arpa ve ya dari kimi denli bitkiler evvelce edviyyatlarla qaynadilib bulyon hazirlanir daha sonra unla su corek kvasi cugundur siresi ve ya ayran qatilib bulyonun icine qarisdirilir Qaz ve ya donuz qani ile hazirlanan qara poluyka Isvec qara sorbasi svartsoppa ile yaxindir Adete gore eve gelen elcilere qara poluyka teklif etmek qizin valideynleri terefinden elcilere nezaketli sekilde yox demeyin bir yolu sayilirdi Ukraynalilar ruslar ve polyaklar kimi belaruslar da bors sevirler Umumiyyetle suplar orijinalligini daha cox qoruyublar Hem si bors turseng sorbasi kimi isti sorbalar hem de yayda serinledici soyuq tursmeze sorbalar Belarus xaladniki belar haladnik cugundurdan cugundur yarpaqlarindan ve ya tursengden hazirlanmis ve smetan yaxsi qaynadilmis yumurta ve qaynadilmis kartofla sufreye verilen soyuq borsdur ve tekce Belarus metbexinde deyil hem de polyak ve Litva metbexlerinde 18 ci esrin sonlarindan meshurdur EtBukulmus polendvitsaDogranmis polendvitsa Et bir cox insan ucun olduqca qit erzaq idi ve ilk novbede esas xristian bayramlarinda yeyilirdi Qati donuzsever olaraq belaruslar qoyun ve mal etinden cox az istifade edirler En genis yayilani donuz eti kolbasasidir Donuz bagirsagina doldurulmus doyulmus ve ya qiymelenmis donuz etine duz istiot ve sarimsaq elave edilerek hazirlanir Onun umumi adi barmaqla doldurulma kolbasa dir belar kaybasa palcam phanaya ve ya qisaca belar palcoyka Kiska belar kishka ve ya krivyanka belar kryvyanka donuz qani ve qarabasaq yarmasindan hazirlanmis yerli qan kolbasasidir belar kryvyanaya kaybasa Dogranib donuz medesine yigilmis ve edviyyatlarla qarisdirilmis donuz etinden hazirlanan skalondza belar shkalondza ve ya kindzyuk belar kindzyuk adli deyirmi kolbasa novu butun olkede taninir ve Litva metbexine xas skilandisin qohumudur 16 ci esrde zadeganlarin italyan metbexinden goturdukleri soyuq et rulonlari saltison ve baleronlar 19 cu esrde butun cemiyyetde populyar idi ve hele de cox sevilir Hise verilmis qaz dosunden hazirlanan Belarus ve Litva metbexine aid delikates olan pauquski belar payguski vaxtile orta sinif metbexinin qururu olsa da artiq movcud deyil Verascaka belar verashchaka adli 18 ci esrden qalma icinde et ve sosis parcalari olan qati et sousu indi de cox meshurdur ve macanka belar machanka adi ile taninir Hemcinin dogranmis mal eti dilimlerinin arasina terevez gobelek yumurta kartof ve s doldurularaq sosis seklinde yumrulanib hazirlanan da meshurdur Sud mehsullariEsas sud mehsullarina hem yemeklerin bisirilmesinde hem de qarnir kimi genis istifade edilen kesmik belar tvarog ve xama belar smyatana aiddir Yalniz 19 cu esrin ortalarinda mayalanmis pendirin belar syr hazirlanmasi Hollandiya ve Isvecreden oyrenildi ve Edam pendirinin yerli versiyasi onillikler boyu Rusiya imperiyasinda cox meshur idi IckilerQicqirdilmis covdardan ve ya covdar coreyinden hazirlanan kvas ickisi Olkede enenevi sert icki araq ve ya harelkadir belar garelka o cumleden agcaqayin siresinden hazirlanmis byarozavik belar byarozavik ve ya mese otlari ile etirlendirilmis zubrovka belar zubroyka Bal aragi habele bal ve edviyyatdan hazirlanan oxsar spirtli ickiler 19 cu esre qeder genis yayilmisdi ve milli metbexin son dircelisine qeder yoxa cixmisdi Bu qebilden olan en meshur icki krambambulya belar krambambulya adlandirilan su qatilmis balla qarisdirilmis ve edviyyatla muskat darcin mixek qirmizi ve qara biber etirlendirilmis araqdir 18 ci esrde Belarusda bu icki fransiz sampani ile yarisirdi ve yalniz var dovletli insanlarin bu ickiye imkanlari catirdi Bu gun bu icki oz dircelisini yasayir Kvas enenevi yerli spirtsiz icki olub ve indi de bele qalmaqdadir lakin hazirda o daha cox seker ve suni dadlandiricilar qatilmaqla hazirlanir Kompot da meshur ickidir ve quru yaxud teze qaynadilmis meyvelerden hazirlanib sonra soyudulur Her kicik seher oz yerli mineral suyu ile fexr edir Belaruslar qazli suya ustunluk verirler Yemeyi musayiet eden enenevi maye desertlere covdar unu ve baldan hazirlanan ve 18 ci esrde meshur olan belar saladuha ve mese gilemeyvelerinin letinden ve ya bisirilmis meyvelerden hazirlanmis ve yulaf unu ile qatilasdirilmis hazirda kartof nisastasi ve ya qargidali unu ile evez olunub Serqi Avropa ucun enenevi sayilan jelesekilli kisel ickisi aiddir Milli azliqlarin metbexleriBelarus kartof babkasi Belarus metbexi cox sey borcludur 19 cu esrde yehudi tesiri daha cox babka kimi alman menseli kartof yemeklerinin Belarus metbexine getirilmesinde ozunu gosterirdi Amma bu mubadile qarsiliqli idi Serqi Avropa yehudilerinin kartofdan hazirlanan yasti kokesekilli meshur bulbe latkeleri Belarus metbexindeki goturulmus ola biler Belarus metbexine tesir eden diger muhum etnik qrup Lipka tatarlaridir Onlarin metbexi ici doldurulmus xemir xorekleri qoyun eti ve terevezden hazirlanan xoreklerle zengin idi Kartof yemekleriKartof 19 cu esrde genis yayildi Belarusda kartofdan hazirlanan 300 den artiq yemek var ve o milli metbexin ozeyi hesab edilir Sovet ittifaqinda belaruslari bezen alcaldici sekilde belarus dilinde kartof menasini veren bulbasideye cagirirdilar BaliqTarixen belaruslarin denize cixisi mehdud olub ve bu indiyedek metbexde aydin gorunur En genis yayilmis deniz baliqlari butun Baltik sahili ve onun etraflarinda 14 cu esrden sonra en genis yayilmis siyenek istisna olmaqla ve treskadir bununla bele bu baliqlardan hazirlanan cox az yemek var Daha cox enenevi ve genis yayilani muxtelif usullarla bisirilen gol baligi ve yehudi metbexine xas olan ici doldurulmus sazandir Hise verilmis ve ya ici doldurulmus ilanbaligi Belarusun simal qerb hissesindeki Latviya ve Litva ile hemserhed olan goller bolgesi ucun seciyyevidir QarnirlerQarnirler adeten qizardilmis qaynadilmis ve ya rendelenmis kartof qarabasaq kasasi duyu ve ya makarondur Et yemekleri ise esasen deyirmi gil qablara duzulen blincikler ve ya dranikidir IstinadlarKindziuk 2009 08 07 at the Wayback Machine recipe and description Krambambula 2009 02 18 at the Wayback Machine modern recipe rus History of krambambula 2009 02 21 at the Wayback Machine rus Xarici kecidlerVikianbarda Belarus metbexi ile elaqeli mediafayllar var Belarus metbexi 2010 12 27 at the Wayback Machine Belarus Respublikasinin resmi veb sayti 2020 04 02 at the Wayback MachineElave menbelerDembinska M Konsumcja zywnosciowa w Polsce sredniowiecznhej Wroclaw 1963 Kuchowicz Z Obyczaje staropolskie XVII XVIII ww Lodz 1975 Lemnis M Vitry H W staropolskiej kuchni i przy polskim stole Warsawa 1979 Kowecka E W salonie i w kuchni Warsawa 1989 Pohlebkin V Nacionalnye kuhni nashih narodov M 1991 Litovskaya kuhnya Mn 1991 Belorusskaya kuhnya Mn 1993 Litoyskaya gaspadynya Mn 1993 Zajkoyski E M Tychka G K Staradaynyaya belaruskaya kuhnya Mn 1995 Puronas V Nuo mamutu iki cepelinu Vilnius 1999 Navagrodski T Tradycyi narodnaga harchavannya belarusay Mn 2000 Bely A In laudem cerevisae na hvalu piva Spadchyna 2000 1 Bockenheim K Przy polskim stole Wroclaw 2003 Fiedoruk A Kuchnia podlaska w rozhoworach i recepturach opisana Bialystok 2003 Vyalikae knyastva Litoyskae Encyklapedyya U 2 t T 1 Mn BelEn 2005 ISBN 985 11 0314 4 Bely Alexander The Belarusian Cookbook NY 2009 ISBN 0 7818 1209 7