Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bağ — sümükləri digər sümüklərlə birləşdirən lifli birləşdirici toxuma. O, həmçinin articular bağ və ya lifli bağ kimi tanınır.
| Bağ | |
|---|---|
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Bədəndəki digər bağlara aşağıdakılar daxildir:
- Abdominal bağ: peritonun və ya digər membranların bir qatı.
- Dölün qalıq bağı: dölün boru quruluşunun qalıqları.
- Periodontal bağ:dişi ətrafdakı alveol sümüyə bağlayan bağlar qrupu.
Bağlar vətər və fasyaya bənzəyir, çünki hamısı birləşdirici toxumadan ibarətdir. Aralarındakı fərqlər qurduqları əlaqələr:
- bağlar bir sümüyü digər sümüyə bağlayır
- vətərlər əzələləri sümüyə bağlayır
- fasyalar əzələləri digər əzələlərə bağlayır.
Bunların hamısı insan bədəninin skelet sistemində olur.
Bağlar adətən təbii yolla bərpa oluna bilməz. Lakin yetkinlərdə periodontal bağa bitişik, periodontal bağın bərpasında iştirak edən periodontal bağ kök hüceyrələridir.
Bağları öyrənən elm desmologiya adlanır.
Artikulyar bağlar
Bağ ən çox sıx, səliqəsiz birləşdirici toxuma örtükləri ilə qorunan kollagen liflərindən ibarət sıx, müntəzəm birləşdirici toxuma dəstələrinə aiddir.
Bağlar sümükləri digər sümüklərə birləşdirərək oynaqları, vətərlər isə sümükləri əzələlərə bağlayır. Bəzi bağlar oynaqların hərəkətliliyini məhdudlaşdırır və ya müəyyən hərəkətlərin qarşısını alır.
Kapsul bağları sinovialoynaqları əhatə edən artikulyar kapsulun bir hissəsidir. Onlar mexaniki gücləndiricilər kimi çıxış edirlər. Ekstrakapsulyar bağlar digər bağlarla birləşir və oynağın sabitliyini təmin edir. Daha az rast gəlinən intrakapsulyar bağlar da sabitliyi təmin edir, lakin daha çox hərəkət diapazonuna imkan verir. Çarpaz bağlar xaç şəklində olan qoşalaşmış bağlardır.
Bağlar viskoelastikdir. Gərginlik altında olanda tədricən gərginləşirlər və gərginlik aradan qaldırıldıqda əvvəlki formasına qayıdırlar. Lakin müəyyən bir nöqtəyə və ya uzun müddətə uzadıldıqda orijinal formasını saxlaya bilməzlər. Bu, yerindən çıxmış oynaqların mümkün qədər tez qurulmasının bir səbəbidir: bağlar çox uzanarsa, oynaq zəifləyərək gələcəkdə dislokasiyalara meylli olacaqdır.
Qırılan bir bağın nəticəsi oynağın qeyri-sabitliyi ola bilər. Bütün qırılan bağlar cərrahi müdaxilə tələb etmir, lakin oynaqın sabitləşməsi üçün cərrahiyyə lazımdırsa, qırılan bağ bərpa edilə bilər.
Çapıq toxuması bunun qarşısını ala bilər. Qırılan bağı düzəltmək mümkün deyilsə, Brunelli proseduru kimi digər prosedurlar qeyri-sabitliyi düzəldə bilər.
Bir oynağın qeyri-sabitliyi zamanla qığırdaqın aşınmasına və nəticədə osteoartroza səbəb ola bilər.
Birləşdirici toxuma displaziyası
Birləşdirici toxuma displaziyası daha elastik bağları olan insanların xarakterik xüsusiyyətinə aiddir, onların oynaqlarının daha da uzanmasına və əyilməsinə imkan verir. Buna bəzən hələ də ikiqat birləşmə deyilir.
Süni bağlar
Bədəndə ən çox cırılan bağlardan biri ön çarpaz bağdır (ÖÇB). ÖÇB diz hərrəkəti üçün vacib olan bağlardan biridir və ÖÇB-ni qoparan insanlar çox vaxt müxtəlif texnika və materiallarla edilə bilən rekonstruktiv cərrahiyyə əməliyyatına məruz qalırlar. Belə üsullardan biri də bağın süni materialla dəyişdirilməsidir. Süni bağlar poliakrilonitril lif, polipropilen, PET (polietilen tereftalat) və ya polyNaSS poli (natrium stirol sulfonat) kimi bir polimerdən ibarət sintetik materialdır.
Nümunələri
Orta yaşlı bir insan bədənində təxminən 900 bağ var.
Bunlardan 25-i aşağıda təqdim olunub:
| Baş və boyun
Toraks (döş qəfəsi)
Çanaq
| Bilək
Diz
|
Qarın bağları
Peritonun müəyyən qatlarına bağlar deyilir. Nümunələr daxildir:
- Hepatoduodenal bağ.Onikibarmaq bağırsaqdan qaraciyərə gedən yol boyunca qaraciyər damar kanalını və digər damarları əhatə edir.
- Uterusun geniş bağı, həmçinin peritonun bir qatı.
Dölün qalıq bağları
Embrional dövrdə bəzi boru strukturları bağlandıqdan və kordona bənzər strukturlara çevrildikdən sonra bağlar adlanır:
| Fetal | Yetkin |
|---|---|
| arterial kanalı | arteriya bağı |
| dölün sol göbək damarının ekstrahepatik hissəsi | ligamentum teres hepatis ("qaraciyərin yuvarlaq bağı"). |
| dölün sol göbək venasının qaraciyər daxili hissəsi (ductus venosus) | damar bağı |
| dölün sol və sağ göbək arteriyalarının distal hissələri | medial göbək bağları |
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2023-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-07-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-28.
- Cunningham's text-book of anatomy (5th). Oxford Press. 1918. 1593.
- R.A., Hauser; E.E., Dolan; H.J., Phillips; A.C., Newlin; R.E., Moore; B.A., Woldin. "Ligament Injury and Healing: A Review of Current Clinical Diagnostics and Therapeutics" (PDF). The Open Rehabilitation Journal. 6 (1). 2013-01-23: 5. doi:10.2174/1874943701306010001. 2023-03-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-09-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-06-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-09-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-05-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-28.
- https://en.wikipedia.org/wiki/Artificial_ligament
- "Arxivlənmiş surət". 2023-09-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-29.
- Lessim S, Migonney V, Thoreux P, Lutomski D, Changotade S. "PolyNaSS bioactivation of LARS artificial ligament promotes human ligament fibroblast colonisation in vitro". Biomed Mater Eng. 23 (4). June 2013: 289–297. doi:10.3233/BME-130753. PMID 23798650.
- "Ligament". Physiopedia (ingilis). 2023-09-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-11.
- "Ligament: Anatomy, Function, Sprain". Cleveland Clinic (ingilis). 2023-08-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-11.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-05-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-03-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-29.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-03-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-29.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bag sumukleri diger sumuklerle birlesdiren lifli birlesdirici toxuma O hemcinin articular bag ve ya lifli bag kimi taninir Bag Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bedendeki diger baglara asagidakilar daxildir Abdominal bag peritonun ve ya diger membranlarin bir qati Dolun qaliq bagi dolun boru qurulusunun qaliqlari Periodontal bag disi etrafdaki alveol sumuye baglayan baglar qrupu Baglar veter ve fasyaya benzeyir cunki hamisi birlesdirici toxumadan ibaretdir Aralarindaki ferqler qurduqlari elaqeler baglar bir sumuyu diger sumuye baglayir veterler ezeleleri sumuye baglayir fasyalar ezeleleri diger ezelelere baglayir Bunlarin hamisi insan bedeninin skelet sisteminde olur Baglar adeten tebii yolla berpa oluna bilmez Lakin yetkinlerde periodontal baga bitisik periodontal bagin berpasinda istirak eden periodontal bag kok huceyreleridir Baglari oyrenen elm desmologiya adlanir Artikulyar baglarOynaq bagi Bag en cox six seliqesiz birlesdirici toxuma ortukleri ile qorunan kollagen liflerinden ibaret six muntezem birlesdirici toxuma destelerine aiddir Baglar sumukleri diger sumuklere birlesdirerek oynaqlari veterler ise sumukleri ezelelere baglayir Bezi baglar oynaqlarin hereketliliyini mehdudlasdirir ve ya mueyyen hereketlerin qarsisini alir Kapsul baglari sinovialoynaqlari ehate eden artikulyar kapsulun bir hissesidir Onlar mexaniki guclendiriciler kimi cixis edirler Ekstrakapsulyar baglar diger baglarla birlesir ve oynagin sabitliyini temin edir Daha az rast gelinen intrakapsulyar baglar da sabitliyi temin edir lakin daha cox hereket diapazonuna imkan verir Carpaz baglar xac seklinde olan qosalasmis baglardir Baglar viskoelastikdir Gerginlik altinda olanda tedricen gerginlesirler ve gerginlik aradan qaldirildiqda evvelki formasina qayidirlar Lakin mueyyen bir noqteye ve ya uzun muddete uzadildiqda orijinal formasini saxlaya bilmezler Bu yerinden cixmis oynaqlarin mumkun qeder tez qurulmasinin bir sebebidir baglar cox uzanarsa oynaq zeifleyerek gelecekde dislokasiyalara meylli olacaqdir Qirilan bir bagin neticesi oynagin qeyri sabitliyi ola biler Butun qirilan baglar cerrahi mudaxile teleb etmir lakin oynaqin sabitlesmesi ucun cerrahiyye lazimdirsa qirilan bag berpa edile biler Capiq toxumasi bunun qarsisini ala biler Qirilan bagi duzeltmek mumkun deyilse Brunelli proseduru kimi diger prosedurlar qeyri sabitliyi duzelde biler Hipermobil barmaq Bir oynagin qeyri sabitliyi zamanla qigirdaqin asinmasina ve neticede osteoartroza sebeb ola biler Birlesdirici toxuma displaziyasi Birlesdirici toxuma displaziyasi daha elastik baglari olan insanlarin xarakterik xususiyyetine aiddir onlarin oynaqlarinin daha da uzanmasina ve eyilmesine imkan verir Buna bezen hele de ikiqat birlesme deyilir Suni baglar Bedende en cox cirilan baglardan biri on carpaz bagdir OCB OCB diz herreketi ucun vacib olan baglardan biridir ve OCB ni qoparan insanlar cox vaxt muxtelif texnika ve materiallarla edile bilen rekonstruktiv cerrahiyye emeliyyatina meruz qalirlar Bele usullardan biri de bagin suni materialla deyisdirilmesidir Suni baglar poliakrilonitril lif polipropilen PET polietilen tereftalat ve ya polyNaSS poli natrium stirol sulfonat kimi bir polimerden ibaret sintetik materialdir Numuneleri Orta yasli bir insan bedeninde texminen 900 bag var Bunlardan 25 i asagida teqdim olunub Bas ve boyun Krikotiroid bagi Periodontal bag Lensin asma bagi Toraks dos qefesi Frenozofageal bag Sud vezinin asma bagi Canaq On sakroiliak bag Posterior sakroiliak bag Sacrotuberous bag Sakrospinoz bag Asagi pubik bag Refleks inguinal bag Ustun pubik bag Penisin asma bagi Bilek Palmar radiokarpal bag Dorsal radiokarpal bag Ulnar girov bagi bilek Radial girov bagi bilek Skafolunat bag Diz On carpaz bagi Fibulyar kollateral bagi Arxa carpaz bag Medial yan bag On carpaz bagi on carpaz bagin dordayaqli ekvivalenti Oblik popliteal bag Diz bagiQarin baglariPeritonun mueyyen qatlarina baglar deyilir Numuneler daxildir Hepatoduodenal bag Onikibarmaq bagirsaqdan qaraciyere geden yol boyunca qaraciyer damar kanalini ve diger damarlari ehate edir Uterusun genis bagi hemcinin peritonun bir qati Dolun qaliq baglariEmbrional dovrde bezi boru strukturlari baglandiqdan ve kordona benzer strukturlara cevrildikden sonra baglar adlanir Fetal Yetkinarterial kanali arteriya bagidolun sol gobek damarinin ekstrahepatik hissesi ligamentum teres hepatis qaraciyerin yuvarlaq bagi dolun sol gobek venasinin qaraciyer daxili hissesi ductus venosus damar bagidolun sol ve sag gobek arteriyalarinin distal hisseleri medial gobek baglariIstinadlar Arxivlenmis suret 2023 07 24 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 09 28 Arxivlenmis suret 2023 09 28 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 28 Arxivlenmis suret 2023 07 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 09 28 Cunningham s text book of anatomy 5th Oxford Press 1918 1593 R A Hauser E E Dolan H J Phillips A C Newlin R E Moore B A Woldin Ligament Injury and Healing A Review of Current Clinical Diagnostics and Therapeutics PDF The Open Rehabilitation Journal 6 1 2013 01 23 5 doi 10 2174 1874943701306010001 2023 03 06 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 09 28 Arxivlenmis suret 2023 06 10 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 28 Arxivlenmis suret 2023 09 17 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 09 28 Arxivlenmis suret 2023 05 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 09 28 https en wikipedia org wiki Artificial ligament Arxivlenmis suret 2023 09 29 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 29 Lessim S Migonney V Thoreux P Lutomski D Changotade S PolyNaSS bioactivation of LARS artificial ligament promotes human ligament fibroblast colonisation in vitro Biomed Mater Eng 23 4 June 2013 289 297 doi 10 3233 BME 130753 PMID 23798650 Ligament Physiopedia ingilis 2023 09 18 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 11 Ligament Anatomy Function Sprain Cleveland Clinic ingilis 2023 08 15 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 11 Arxivlenmis suret 2023 05 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 09 28 Arxivlenmis suret 2023 03 24 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 09 29 Arxivlenmis suret 2023 03 06 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 09 29 Xarici kecidler