Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Osteoartroz və ya osteoartrit (OA) — Oynağın bütün komponentlərinin zədələnməsinə gətirən ələlxüsus: qığırdağların və həmçinin subxondral sümüyün, sinovial qişaların, bağların, kapsulanın, periartikulyar əzələlərin və oxşar bioloji, morfoloji, kliniki əlamətlərlə səciyyələnən müxtəlif mənşəli heterogen xəstəliklər qrupudur.
| Osteoartroz | |
|---|---|
 | |
| XBT-10 | M15, M19, M47 |
| XBT-9 | 715715 |
| XBT-9-KM | 715.3 |
| OMIM | 165720 |
| DiseasesDB | 9313 |
| MedlinePlus | 000423 |
| MeSH | D010003 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Epidemiologiya
Yer kürəsi əhalisi arasında OA tezliyi 20 % hesab olunur, bu da 100 000 əhaliyə 8,2 təsadüf təşkil edir.
Revmatik xəstəliklər arasında OA tezliyi 63 - 65% təşkil edir .Qadınlar kişilərdən 2 dəfə çox OA xəstələnirlər.
Xəstələnmə daha çox 40-60 yaşlarda rast gəlir, lakin yaşın artması ilə xəstəliyin tezliyi artır, belə ki: OA inkişafı 50 yaşlılarda – 27%, 60 yaşdan yuxarı insanlarda isə artıq –97% təşkil edir. Koksartrozun inkişafında cinslə əlaqə izlənmir; diz oynaqın artrozu daha çox qadınlarda müşahidə olur.
Etiopatogenezi
Endogen amillər:- Yaş, Cins, Skeletin inkişaf defektləri, Irsi meyllik
Ekzogen amillər:- Travmalar, Peşə qabiliyyət, Sport aktivliyi, Artıq bədən kütləsi OA — birinci növbədə — oyanaq qığırdağının xəstəliyidir.
Sağlam insanlarda qığırdaq toxumasında keçən metabolik proseslər: matriks komponentlərinin sintezi və deqradasiyası — tarazılıq vəziyyətdədir.
Bu tarazılığı xondrositlər təmin edir.Formalaşmış qığırdaq damarlarla təmin olur. Xondrositlər sinovial mayedən maddələrin difuziyası hesabına qidalanırlar. Oynağın yüklənməsindən sonra qıda maddələrin difuziyası asanlaşır. Yükləmədə su qığırdaqdan sinovial boşluğuna keçir.
Qığırdaq mübadiləsinin pozulması nəticəsində deqradasiya proseslərin (katabolizm) inkişafı sintez proseslərinə (anabolizm) qarşı üstünlük təşkil edir.
Lokalizasiya
Birincili OA vaxtı oynaq zədələnmələri xarakterik lokalizasiyası ilə səciyyələnir və daha çox skeletin iri oynaqları bu xəstəliyə məruz qalır .
- Diz oynaqları
- Bud-çanaq oynaqları
- Onurğa sütünü
Bir qədər az:
- Distal falangalararası oynaqlar (Geberden düyünləri)
- Proksimal falangalararası oynaqlar (Buşar düyünləri)
- 1-ci əl-darağı falanga oynağı
İnstrumental müayinə
Rentgenoqrafiya:
- Xəstəliyin mərhələsini əsasən Kellgren –Lawrens təsnifatına görə təyin edirlər
- Oynaqların ultrasəs müayinəsi
- Kompüter tomoqrafiyası (KT)
- Osteossintiqrafiya
- Maqnit- rezonans tomoqrafiya (MRT)
Müalicə
Müalicə üsulları
- Qeyri medikamentoz
- Medikamentoz
- Cərrahi
Profilaktika
BİRİNCİLİ
- Uşaq yaşlarından başlamaq:
- yeniyetmə skoliozun inkişafının qabağını almaq,
- yastıayaqlığın korreksiyası
- Böyüklərdə bədən çəkisinin azaltması
- Oynaqların düzgün yükləmə növbələnməsini izləmək
- Bədən tərbiyyəsi
İKİNCİLİ
- Reaktiv sinovitin inkişafına qarşı tədbirlərə riayət etmək: dozalanmış yükləmə; asanlaşmış zəhmət;
- Həsa ilə gəzmək
- Artrozun bazis müalicəsini daimi aparmaq
- Maddələr və ümumi qan dövranın yaxşılaşmasına gətirən ümumi möhkəmləndirən tədbirlər tövsiyə olunur
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-02.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Osteoartroz ve ya osteoartrit OA Oynagin butun komponentlerinin zedelenmesine getiren elelxusus qigirdaglarin ve hemcinin subxondral sumuyun sinovial qisalarin baglarin kapsulanin periartikulyar ezelelerin ve oxsar bioloji morfoloji kliniki elametlerle seciyyelenen muxtelif menseli heterogen xestelikler qrupudur OsteoartrozXBT 10 M15 M19 M47XBT 9 715715XBT 9 KM 715 3OMIM 165720DiseasesDB 9313MedlinePlus 000423MeSH D010003 Vikianbarda elaqeli mediafayllarEpidemiologiyaYer kuresi ehalisi arasinda OA tezliyi 20 hesab olunur bu da 100 000 ehaliye 8 2 tesaduf teskil edir Revmatik xestelikler arasinda OA tezliyi 63 65 teskil edir Qadinlar kisilerden 2 defe cox OA xestelenirler Xestelenme daha cox 40 60 yaslarda rast gelir lakin yasin artmasi ile xesteliyin tezliyi artir bele ki OA inkisafi 50 yaslilarda 27 60 yasdan yuxari insanlarda ise artiq 97 teskil edir Koksartrozun inkisafinda cinsle elaqe izlenmir diz oynaqin artrozu daha cox qadinlarda musahide olur EtiopatogeneziEndogen amiller Yas Cins Skeletin inkisaf defektleri Irsi meyllik Ekzogen amiller Travmalar Pese qabiliyyet Sport aktivliyi Artiq beden kutlesi OA birinci novbede oyanaq qigirdaginin xesteliyidir Saglam insanlarda qigirdaq toxumasinda kecen metabolik prosesler matriks komponentlerinin sintezi ve deqradasiyasi taraziliq veziyyetdedir Bu taraziligi xondrositler temin edir Formalasmis qigirdaq damarlarla temin olur Xondrositler sinovial mayeden maddelerin difuziyasi hesabina qidalanirlar Oynagin yuklenmesinden sonra qida maddelerin difuziyasi asanlasir Yuklemede su qigirdaqdan sinovial bosluguna kecir Qigirdaq mubadilesinin pozulmasi neticesinde deqradasiya proseslerin katabolizm inkisafi sintez proseslerine anabolizm qarsi ustunluk teskil edir LokalizasiyaBirincili OA vaxti oynaq zedelenmeleri xarakterik lokalizasiyasi ile seciyyelenir ve daha cox skeletin iri oynaqlari bu xesteliye meruz qalir Diz oynaqlari Bud canaq oynaqlari Onurga sutunu Bir qeder az Distal falangalararasi oynaqlar Geberden duyunleri Proksimal falangalararasi oynaqlar Busar duyunleri 1 ci el daragi falanga oynagiInstrumental muayineRentgenoqrafiya Xesteliyin merhelesini esasen Kellgren Lawrens tesnifatina gore teyin edirler Oynaqlarin ultrases muayinesi Komputer tomoqrafiyasi KT Osteossintiqrafiya Maqnit rezonans tomoqrafiya MRT MualiceMualice usullari Qeyri medikamentoz Medikamentoz CerrahiProfilaktikaBIRINCILI Usaq yaslarindan baslamaq yeniyetme skoliozun inkisafinin qabagini almaq yastiayaqligin korreksiyasi Boyuklerde beden cekisinin azaltmasi Oynaqlarin duzgun yukleme novbelenmesini izlemek Beden terbiyyesi IKINCILI Reaktiv sinovitin inkisafina qarsi tedbirlere riayet etmek dozalanmis yukleme asanlasmis zehmet Hesa ile gezmek Artrozun bazis mualicesini daimi aparmaq Maddeler ve umumi qan dovranin yaxsilasmasina getiren umumi mohkemlendiren tedbirler tovsiye olunurIstinadlarDisease Ontology ing 2016 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 10 02