Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aydın Əşrəf oğlu Şəmizadə (krımtat. Aydın Eşref oğlu Şemi-zade, Айдын Эшреф огълу Шемьи-заде; 1 sentyabr 1933, Simferopol – 17 oktyabr 2020, Moskva) — Krım tatar, Ukrayna, Rusiya ictimai xadimi, yazıçısı və alimi. Aydın Şəmizadə fizika-riyaziyyat elmləri doktoru olub. Məşhur Krım tatarları və SSRİ şairi, tərcüməçi, ədəbiyyatşünas, publisist və ictimai xadim Əşrəf Şəmizadənin oğludur. 1990-cı illərdə Aydın Şəmizadə Krım tatarların siyasi hüquqları uğrunda aktiv fəaliyyətlə məşğul olmuşdur.
| Aydın Əşrəf oğlu Şəmizadə | |
|---|---|
| krımtat. Aydın Eşref oğlu Şemi-zade, Айдын Эшреф огълу Шемьи-заде | |
 | |
| Doğum tarixi | 1 sentyabr 1933 |
| Doğum yeri | Simferopol, Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası, SSRİ |
| Vəfat tarixi | 17 oktyabr 2020(87 yaşında) |
| Vəfat yeri | Moskva, Rusiya Federasiyası |
| Dəfn yeri | Krım, Ağməscid, Abdal qəbristanlığı |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ  Rusiya |
| Milliyyəti | Krım tatarı |
| Təhsili | Səmərqənd Milli Universiteti, Fizika-riyaziyyat fakültəsi |
| İxtisası | fizika-riyaziyyat elmləri doktoru |
| Fəaliyyəti | alim, yazıçı |
| Əsərlərinin dili | Krım-tatar dili, Rus dili |
| İstiqamət | tarixi roman |
Həyatı
Krım tatar yazıçısı Əşrəf Şəmizadənin və sənətçi Səidə Bodaninskayanın ailəsində anadan olub. Aydın Şəmizadənin ilk uşaqlıq illəri Krımda keeçib. Atası Əşrəf Şəmizadə 1937-ci ildə represiyalara uğrayan ziyalılardan olub, lakin buna baxmayaraq, ailəyə toxunulmayıb və onlar Simferopolda qalıb, lakin Böyük Vətən müharibəsi illərində 18–20 may 1944-cü il tarixləri aralığında Krımdan Krım tatarlarının deportasiyası həyata keçiriləndə bu Şəmizadə ailəsinə də toxunub. Şəmizadənin ana babası məşhur inqilabçı və V. Leninin silahdaşı olmasına baxmayaraq SSRi rəhbərliyi Krım tatarlarının sürgünü zamanı heç kəsə güzəştə getmədiyi kimi, onlara da güzəşt olunmayıb. Aydın Şəmizadə 1944-cü ildə ailəsi ilə birlikdə Özbəkistana sürgün edilib.
Elmi və bədii fəaliyyəti
Aydın Şəmizadə 1953-cü ildə Özbəkistanda Yanqıyol şəhərində orta məktəbi bitirib. Ardından 1958-ci ildə Şəmizadə Daşkənd Dövlət Universitetinə daxil ola bilib. O, 1963-cü ildə bu universitetin fizika-riyaziyyat fakültəsindən məzun olub. Əmək fəaliyyətinə Daşkənd Tibb İnstitutunda başlayıb. Sonra isə Daşkənd Dövlət Universitetinin Fizika fakültəsində çalışıb. Onun elmi pedaqoji fəaliyyət istiqaməti kosmik şüalar fizikası və Günəş fizikası olub.
Şəmizadə klassik musiqini sevir və tələbəlik illərindən atletika və alpinizmlə, sonralar isə uzun illər dalğıclıqla məşğul olub.
1968-ci ildən Aydın Şəmizadə Moskvada yaşamağa və işləməyə başlayıb. Moskvada Şəmizadə fizika-riyaziyyat elmləri doktoru elmi dərəcəsinə yiyələnib. Aydın Şəmizadə bir neçə kitab, onlarla elmi məqalə və tezis müəllifidir. Fizika üzrə bir neçə beynəlxal elmi konfrans və simpoziumun iştirakçısı olub.
Aydın Şəmizadə elmi fəaliyyətlə yanaşı bədii yaradıcılıqla da məşğul idi. Atasının yolunu davam etdirən Aydın bəy bir neçə tarixi romanın müəllifidir. O, ötən əsrin 90-cı illərindən böyük nəsr əsərləri yazmağa başlayıb. Onun bədii yaradıcılığında əsasən uşaq xatirələri və Krım tatarlarının deportasiyası xüsusi yer tutur.
Aydın Şəmizadə öz dədə-baba yurdu Krıma 1990-cı illərin əvvəllərinə qayıtmağa müvəffəq olub. Burada o, bağ evi almış, qızılgül baxçası salmışdır.
Şəmizadə "İnsan talelərinin ipləri" trilogiyasının müəllifidir. Bu trilogiyaya "Mavi Mustanglar", "Qırmızı Merkür", "Qızıl Möhür" daxildir. Bundan əlavə o, şeir və hekayələr toplusunu da nəşr etdirib. Aydın Şəmizadə 2019-cu ildə "Açıq Avrasiya" ədəbi müsabiqəsinin laureatı olub. Dövrü mətbuatda bəzən Aydın Şem imzası ilə nəşr edilirdi.
Aydın Şəmizadə 2020-ci il oktyabrın 17-də koronavirus infeksiyasının kəskinləşməsi səbəbindən Moskvada 87 yaşında vəfat edib. Vəsiyyətinə uyğun Krımda, Ağməsciddə Abdal qəbristanlığında dəfn olunub.
İstinadlar
- https://www.awardslondon.com/%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D1%8B%D0%BD-%D1%88%D0%B5%D0%BC/.
- https://ru.krymr.com/a/news-aktivist-krymskotatarskogo-dvizhenija-umer-ot-covid-19/30898643.html.
- "Активист крымскотатарского национального движения умер от осложнений, вызванных коронавирусом". 2020-10-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-26.
Xarici keçidlər
- Биография на сайте конкурса "Открытая Евразия"
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aydin Esref oglu Semizade krimtat Aydin Esref oglu Semi zade Ajdyn Eshref oglu Shemi zade 1 sentyabr 1933 Simferopol 17 oktyabr 2020 Moskva Krim tatar Ukrayna Rusiya ictimai xadimi yazicisi ve alimi Aydin Semizade fizika riyaziyyat elmleri doktoru olub Meshur Krim tatarlari ve SSRI sairi tercumeci edebiyyatsunas publisist ve ictimai xadim Esref Semizadenin ogludur 1990 ci illerde Aydin Semizade Krim tatarlarin siyasi huquqlari ugrunda aktiv fealiyyetle mesgul olmusdur Aydin Esref oglu Semizadekrimtat Aydin Esref oglu Semi zade Ajdyn Eshref oglu Shemi zadeDogum tarixi 1 sentyabr 1933 1933 09 01 Dogum yeri Simferopol Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasi SSRIVefat tarixi 17 oktyabr 2020 2020 10 17 87 yasinda Vefat yeri Moskva Rusiya FederasiyasiDefn yeri Krim Agmescid Abdal qebristanligiVetendasligi SSRI RusiyaMilliyyeti Krim tatariTehsili Semerqend Milli Universiteti Fizika riyaziyyat fakultesiIxtisasi fizika riyaziyyat elmleri doktoruFealiyyeti alim yaziciEserlerinin dili Krim tatar dili Rus diliIstiqamet tarixi romanHeyatiKrim tatar yazicisi Esref Semizadenin ve senetci Seide Bodaninskayanin ailesinde anadan olub Aydin Semizadenin ilk usaqliq illeri Krimda keecib Atasi Esref Semizade 1937 ci ilde represiyalara ugrayan ziyalilardan olub lakin buna baxmayaraq aileye toxunulmayib ve onlar Simferopolda qalib lakin Boyuk Veten muharibesi illerinde 18 20 may 1944 cu il tarixleri araliginda Krimdan Krim tatarlarinin deportasiyasi heyata kecirilende bu Semizade ailesine de toxunub Semizadenin ana babasi meshur inqilabci ve V Leninin silahdasi olmasina baxmayaraq SSRi rehberliyi Krim tatarlarinin surgunu zamani hec kese guzeste getmediyi kimi onlara da guzest olunmayib Aydin Semizade 1944 cu ilde ailesi ile birlikde Ozbekistana surgun edilib Elmi ve bedii fealiyyeti Aydin Semizade 1953 cu ilde Ozbekistanda Yanqiyol seherinde orta mektebi bitirib Ardindan 1958 ci ilde Semizade Daskend Dovlet Universitetine daxil ola bilib O 1963 cu ilde bu universitetin fizika riyaziyyat fakultesinden mezun olub Emek fealiyyetine Daskend Tibb Institutunda baslayib Sonra ise Daskend Dovlet Universitetinin Fizika fakultesinde calisib Onun elmi pedaqoji fealiyyet istiqameti kosmik sualar fizikasi ve Gunes fizikasi olub Semizade klassik musiqini sevir ve telebelik illerinden atletika ve alpinizmle sonralar ise uzun iller dalgicliqla mesgul olub 1968 ci ilden Aydin Semizade Moskvada yasamaga ve islemeye baslayib Moskvada Semizade fizika riyaziyyat elmleri doktoru elmi derecesine yiyelenib Aydin Semizade bir nece kitab onlarla elmi meqale ve tezis muellifidir Fizika uzre bir nece beynelxal elmi konfrans ve simpoziumun istirakcisi olub Aydin Semizade elmi fealiyyetle yanasi bedii yaradiciliqla da mesgul idi Atasinin yolunu davam etdiren Aydin bey bir nece tarixi romanin muellifidir O oten esrin 90 ci illerinden boyuk nesr eserleri yazmaga baslayib Onun bedii yaradiciliginda esasen usaq xatireleri ve Krim tatarlarinin deportasiyasi xususi yer tutur Aydin Semizade oz dede baba yurdu Krima 1990 ci illerin evvellerine qayitmaga muveffeq olub Burada o bag evi almis qizilgul baxcasi salmisdir Semizade Insan talelerinin ipleri trilogiyasinin muellifidir Bu trilogiyaya Mavi Mustanglar Qirmizi Merkur Qizil Mohur daxildir Bundan elave o seir ve hekayeler toplusunu da nesr etdirib Aydin Semizade 2019 cu ilde Aciq Avrasiya edebi musabiqesinin laureati olub Dovru metbuatda bezen Aydin Sem imzasi ile nesr edilirdi Aydin Semizade 2020 ci il oktyabrin 17 de koronavirus infeksiyasinin keskinlesmesi sebebinden Moskvada 87 yasinda vefat edib Vesiyyetine uygun Krimda Agmescidde Abdal qebristanliginda defn olunub Istinadlarhttps www awardslondon com D0 B0 D0 B9 D0 B4 D1 8B D0 BD D1 88 D0 B5 D0 BC https ru krymr com a news aktivist krymskotatarskogo dvizhenija umer ot covid 19 30898643 html Aktivist krymskotatarskogo nacionalnogo dvizheniya umer ot oslozhnenij vyzvannyh koronavirusom 2020 10 18 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 26 Xarici kecidlerBiografiya na sajte konkursa Otkrytaya Evraziya