Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Transatlantizm kimi də tanınan avroatlantizm — Şimali Amerika (ABŞ və Kanada) və Avropa (Avropa İttifaqı ölkələri, Böyük Britaniya, Ukrayna, İsveçrə, Norveç, İslandiya, Türkiyə və s.) xalqları arasında siyasi, iqtisadi və müdafiə sahələrində sıx ittifaqı təşviq edən ideologiya. Məqsədi iştirakçı ölkələrin təhlükəsizliyini və rifahını qorumaq və ya artırmaq, liberal demokratiyaları və onları multikulturalizm altında birləşdirən açıq cəmiyyətin mütərəqqi dəyərlərini qorumaqdır. Termin Şimali Amerika və Avropa ilə həmsərhəd olan Şimali Atlantik okeanından irəli gəlir.
Bu termin Sovet İttifaqına qarşı Şimali Atlantika hərbi ittifaqlarına dəstək və ya daha geniş şəkildə əməkdaşlıq, qəbul edilən dərin ortaq dəyərlər, diplomatik mədəniyyətlərin birləşməsi, həmçinin Şimali Amerika və Avropa arasında birlik hissi və müəyyən dərəcədə inteqrasiya ifadə etmək üçün daha spesifik şəkildə istifadə edilə bilər. Praktikada Atlantizm fəlsəfəsi fəal Şimali amerikalıları, xüsusən də amerikalıları Avropaya cəlb etməyə və okeanın hər iki sahilindəki dövlətlər arasında sıx əməkdaşlığa təşviq edir. Atlantizm özünü ən güclü şəkildə İkinci Dünya müharibəsi və ondan sonrakı Soyuq müharibə zamanı müxtəlif Avro-Atlantik institutların, ən əsası isə Marşall planı və NATO-nun yaradılması ilə göstərdi.
Avroatlantizm müxtəlif tarixi və mədəni amillərə əsaslanaraq bölgədən bölgəyə və ölkədən ölkəyə güc baxımından dəyişir. Çox vaxt Şərqi Avropa, Mərkəzi Avropa, İrlandiya və Böyük Britaniyada o, xüsusilə güclü hesab olunur. Avroatlantizm tez-tez ABŞ-ın siyasi və ya sosial mədəniyyətinə yaxınlığı və ya Şimali Amerikadakı Avropaya yaxınlığı, eləcə də iki qitə arasındakı tarixi bağları nəzərdə tutur.
Atlantik okeanının hər iki tərəfində avroatlantizm və kontinentalizm arasında müəyyən gərginlik var, bəzi insanlar trans-atlantik əməkdaşlıq üzərində regional əməkdaşlığın və ya inteqrasiyanın artırılmasını vurğulayır. Atlantizm ilə Şimali Amerika və ya Avropa inteqrasiyası arasındakı əlaqə mürəkkəbdir və bir çox şərhçilər tərəfindən onlar bir-birinə birbaşa zidd görünmür.Beynəlmiləlçilik həm Atlantizmi, həm də kontinentalizmi birləşdirən xarici siyasət ideyasıdır.
İdeologiya
Avroatlantizm Şimali Amerika və Avropa arasında əməkdaşlığın zəruriliyinə inamdır. Bu termin, Avropa və ABŞ arasındakı ikitərəfli münasibətlərin, xüsusən də təhlükəsizlik məsələlərinə gəldikdə, Avropadaxili əməkdaşlıq da daxil olmaqla, hər şeydən daha vacib olduğuna inamı ifadə edə bilər. Termin "transatlantik təhlükəsizlik arxitekturasının stenoqrafiyası kimi" də istifadə edilə bilər.
Şimali Atlantika ərazisinin üstün millətlərlə inteqrasiyası artıq XIX əsrin sonlarında Atlantikanın hər iki tərəfindəki ziyalılar arasında düşüncə mərkəzi kimi ortaya çıxmışdı. O dövrdə atlantizm kimi tanınmasa da (termin 1950-ci ildə istifadə edilmişdir), onlar Atlantik okeanının iki tərəfini müəyyən dərəcədə birləşdirəcək yumşaq və sərt gücü birləşdirən bir yanaşma inkişaf etdirmişdilər. Cəlbedici "nüvə" birliyi ideyası ən böyük yumşaq güc elementi idi; Belə bir birliyin sahib olacağı hegemon qlobal gücün empirik faktı sərt güc elementi idi. Bu yanaşma sonda müəyyən dərəcədə NATO, G7 qruplaşması və digər Atlantik institutlar şəklində həyata keçirildi. XX əsrdə avroatlantizm və onun tənqidçiləri arasında gedən uzun mübahisədə əsas arqument dərin və formal Atlantik inteqrasiyanın hələ də kənarda olanları, atlantiklərin iddia etdiyi kimi, qoşulmaq istəyənləri cəlb etməyə xidmət edəcəyi, yoxsa dünyanın qalan hissəsini özündən uzaqlaşdırıb onları idarə edəcəyi idi İkinci Dünya müharibəsindən sonra ABŞ-la Qərbi Avropa ölkələri arasında münasibətlərin sxemini formalaşdıran atlantik perspektivi siyasi məqsədəuyğunluq və güclü sivilizasiya bağı formalaşdırırdı.Realistlər, neytralistlər və pasifistlər, millətçilər və beynəlmiləlçilər bunun sonuncunu edəcəyinə inanmağa meyilli idilər, Varşava müqaviləsini öz fikirlərinin sübutu kimi göstərdilər və onu NATO-nun qaçılmaz realpolitik tərəfdarı kimi qəbul etdilər.
İnstitutlar
Şimali Atlantik Şurası avroatlantizm kontekstində müzakirələr və qərarların qəbulu üçün əsas, hökumət forumudur. Mənşəcə atlantist sayıla bilən digər təşkilatlar:
- NATO
- İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı (OECD)
- G-6/7/8
- Avroatlantik Əməkdaşlıq Şurası (NACC)
- Avroatlantik Tərəfdaşlıq Şurası (EAPC)
- ABŞ-də Alman Marşal Fondu (GMF; The German Marshall Fund of the United States)
- Avropa Üfüqləri (European Horizons)
- Atlantika Şurası (The Atlantic Council)
Görkəmli atlantistlər
Tanınmış atlantistlərə keçmiş ABŞ prezidentləri Franklin D. Ruzvelt, Harri Trumen və Ronald Reyqan; Böyük Britaniyanın baş nazirləri Uinston Çörçill, Marqaret Tetçer, Toni Bleyr və Qordon Braun; ABŞ-ın keçmiş dövlət katibi Din Açeson keçmiş Müharibə Katibinin köməkçisi və prezidentin daimi müşaviri Con J. McCloy; ABŞ-ın keçmiş milli təhlükəsizlik müşaviri Zbiqnev Bjezinski; NATO-nun keçmiş Baş katibi Xavyer Solana ; və Xarici Əlaqələr Şurasının həmtəsisçisi Paul D. Cravath daxildir.
İstinadlar
- Klinke, Ian. "Geopolitics and the political right: lessons from Germany". International Affairs. 94 (3). May 1, 2018: 495–514. doi:10.1093/ia/iiy024. October 1, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: February 20, 2024.
- Croci, Osvaldo. "Not a Zero-Sum Game: Atlanticism and Europeanism in Italian Foreign Policy". The International Spectator: Italian Journal of International Affairs. 43 (4). December 2008: 137–155. doi:10.1080/03932720802486498.
- Weisbrode, Kenneth. The Atlanticists.' 2021-12-01 at the Wayback Machine' Nortia Press, 2017.
- Mouritzen, Hans. "Denmark's Super Atlanticism". Nordic International Studies Association. 16 May 2007. 7 March 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 24 June 2015.[ölü keçid]
- Kořan, Michal, redaktorCzech Foreign Policy in 2007-2009: Analysis. Ústav mezinárodních vztahů, v. v. i. 2010. səh. 373. ISBN . İstifadə tarixi: 24 June 2015.
- Dunne, Tim. "'When the shooting starts': Atlanticism in British security strategy". International Affairs. 80 (5). 2004: 895. doi:10.1111/j.1468-2346.2004.00424.x.
- (#empty_citation)
- (#empty_citation)
- Lewkowicz, Nicolas. The United States, the Soviet Union and the Geopolitical Implications of the Origins of the Cold War. New York: Anthem Press. 2018. 63. ISBN .
- Settle, Michael. "'Atlanticist' Brown vows to strengthen special bond with US". Herald Scotland. 30 July 2007. 6 September 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 10 July 2013.
- . Atlantic Council. 13 May 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 July 2013.
- Gros-Verheyde, Nicolas. "A diplomat, Socialist, Atlanticist and European". Europolitics. 19 March 2009. 10 July 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 July 2013.
- "Paul D. Cravath, the First World War, and the Anglophile Internationalist Tradition", by Priscilla Roberts, Australian Journal of Politics and History, 2005 51(2), pages 194–215. ISSN 0004-9522. Retrieved December 1, 2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Transatlantizm kimi de taninan avroatlantizm Simali Amerika ABS ve Kanada ve Avropa Avropa Ittifaqi olkeleri Boyuk Britaniya Ukrayna Isvecre Norvec Islandiya Turkiye ve s xalqlari arasinda siyasi iqtisadi ve mudafie sahelerinde six ittifaqi tesviq eden ideologiya Meqsedi istirakci olkelerin tehlukesizliyini ve rifahini qorumaq ve ya artirmaq liberal demokratiyalari ve onlari multikulturalizm altinda birlesdiren aciq cemiyyetin mutereqqi deyerlerini qorumaqdir Termin Simali Amerika ve Avropa ile hemserhed olan Simali Atlantik okeanindan ireli gelir Soyuq muharibe kontekstinde Ikinci dunya muharibesinden sonra Avropani Simali Amerika ile elaqelendiren ABS plakati 1950 Bu termin Sovet Ittifaqina qarsi Simali Atlantika herbi ittifaqlarina destek ve ya daha genis sekilde emekdasliq qebul edilen derin ortaq deyerler diplomatik medeniyyetlerin birlesmesi hemcinin Simali Amerika ve Avropa arasinda birlik hissi ve mueyyen derecede inteqrasiya ifade etmek ucun daha spesifik sekilde istifade edile biler Praktikada Atlantizm felsefesi feal Simali amerikalilari xususen de amerikalilari Avropaya celb etmeye ve okeanin her iki sahilindeki dovletler arasinda six emekdasliga tesviq edir Atlantizm ozunu en guclu sekilde Ikinci Dunya muharibesi ve ondan sonraki Soyuq muharibe zamani muxtelif Avro Atlantik institutlarin en esasi ise Marsall plani ve NATO nun yaradilmasi ile gosterdi Avroatlantizm muxtelif tarixi ve medeni amillere esaslanaraq bolgeden bolgeye ve olkeden olkeye guc baximindan deyisir Cox vaxt Serqi Avropa Merkezi Avropa Irlandiya ve Boyuk Britaniyada o xususile guclu hesab olunur Avroatlantizm tez tez ABS in siyasi ve ya sosial medeniyyetine yaxinligi ve ya Simali Amerikadaki Avropaya yaxinligi elece de iki qite arasindaki tarixi baglari nezerde tutur Atlantik okeaninin her iki terefinde avroatlantizm ve kontinentalizm arasinda mueyyen gerginlik var bezi insanlar trans atlantik emekdasliq uzerinde regional emekdasligin ve ya inteqrasiyanin artirilmasini vurgulayir Atlantizm ile Simali Amerika ve ya Avropa inteqrasiyasi arasindaki elaqe murekkebdir ve bir cox serhciler terefinden onlar bir birine birbasa zidd gorunmur Beynelmilelcilik hem Atlantizmi hem de kontinentalizmi birlesdiren xarici siyaset ideyasidir IdeologiyaAvroatlantizm Simali Amerika ve Avropa arasinda emekdasligin zeruriliyine inamdir Bu termin Avropa ve ABS arasindaki ikiterefli munasibetlerin xususen de tehlukesizlik meselelerine geldikde Avropadaxili emekdasliq da daxil olmaqla her seyden daha vacib olduguna inami ifade ede biler Termin transatlantik tehlukesizlik arxitekturasinin stenoqrafiyasi kimi de istifade edile biler Simali Atlantika erazisinin ustun milletlerle inteqrasiyasi artiq XIX esrin sonlarinda Atlantikanin her iki terefindeki ziyalilar arasinda dusunce merkezi kimi ortaya cixmisdi O dovrde atlantizm kimi taninmasa da termin 1950 ci ilde istifade edilmisdir onlar Atlantik okeaninin iki terefini mueyyen derecede birlesdirecek yumsaq ve sert gucu birlesdiren bir yanasma inkisaf etdirmisdiler Celbedici nuve birliyi ideyasi en boyuk yumsaq guc elementi idi Bele bir birliyin sahib olacagi hegemon qlobal gucun empirik fakti sert guc elementi idi Bu yanasma sonda mueyyen derecede NATO G7 qruplasmasi ve diger Atlantik institutlar seklinde heyata kecirildi XX esrde avroatlantizm ve onun tenqidcileri arasinda geden uzun mubahisede esas arqument derin ve formal Atlantik inteqrasiyanin hele de kenarda olanlari atlantiklerin iddia etdiyi kimi qosulmaq isteyenleri celb etmeye xidmet edeceyi yoxsa dunyanin qalan hissesini ozunden uzaqlasdirib onlari idare edeceyi idi Ikinci Dunya muharibesinden sonra ABS la Qerbi Avropa olkeleri arasinda munasibetlerin sxemini formalasdiran atlantik perspektivi siyasi meqsedeuygunluq ve guclu sivilizasiya bagi formalasdirirdi Realistler neytralistler ve pasifistler milletciler ve beynelmilelciler bunun sonuncunu edeceyine inanmaga meyilli idiler Varsava muqavilesini oz fikirlerinin subutu kimi gosterdiler ve onu NATO nun qacilmaz realpolitik terefdari kimi qebul etdiler InstitutlarSimali Atlantik Surasi avroatlantizm kontekstinde muzakireler ve qerarlarin qebulu ucun esas hokumet forumudur Mensece atlantist sayila bilen diger teskilatlar NATO Iqtisadi Emekdasliq ve Inkisaf Teskilati OECD G 6 7 8 Avroatlantik Emekdasliq Surasi NACC Avroatlantik Terefdasliq Surasi EAPC ABS de Alman Marsal Fondu GMF The German Marshall Fund of the United States Avropa Ufuqleri European Horizons Atlantika Surasi The Atlantic Council Gorkemli atlantistlerTaninmis atlantistlere kecmis ABS prezidentleri Franklin D Ruzvelt Harri Trumen ve Ronald Reyqan Boyuk Britaniyanin bas nazirleri Uinston Corcill Marqaret Tetcer Toni Bleyr ve Qordon Braun ABS in kecmis dovlet katibi Din Aceson kecmis Muharibe Katibinin komekcisi ve prezidentin daimi musaviri Con J McCloy ABS in kecmis milli tehlukesizlik musaviri Zbiqnev Bjezinski NATO nun kecmis Bas katibi Xavyer Solana ve Xarici Elaqeler Surasinin hemtesiscisi Paul D Cravath daxildir IstinadlarKlinke Ian Geopolitics and the political right lessons from Germany International Affairs 94 3 May 1 2018 495 514 doi 10 1093 ia iiy024 October 1 2022 tarixinde Istifade tarixi February 20 2024 Croci Osvaldo Not a Zero Sum Game Atlanticism and Europeanism in Italian Foreign Policy The International Spectator Italian Journal of International Affairs 43 4 December 2008 137 155 doi 10 1080 03932720802486498 Weisbrode Kenneth The Atlanticists 2021 12 01 at the Wayback Machine Nortia Press 2017 Mouritzen Hans Denmark s Super Atlanticism Nordic International Studies Association 16 May 2007 7 March 2021 tarixinde Istifade tarixi 24 June 2015 olu kecid Koran Michal redaktorCzech Foreign Policy in 2007 2009 Analysis Ustav mezinarodnich vztahu v v i 2010 seh 373 ISBN 978 8086506906 Istifade tarixi 24 June 2015 Dunne Tim When the shooting starts Atlanticism in British security strategy International Affairs 80 5 2004 895 doi 10 1111 j 1468 2346 2004 00424 x empty citation empty citation Lewkowicz Nicolas The United States the Soviet Union and the Geopolitical Implications of the Origins of the Cold War New York Anthem Press 2018 63 ISBN 9781783087990 Settle Michael Atlanticist Brown vows to strengthen special bond with US Herald Scotland 30 July 2007 6 September 2014 tarixinde Istifade tarixi 10 July 2013 Atlantic Council 13 May 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 July 2013 Gros Verheyde Nicolas A diplomat Socialist Atlanticist and European Europolitics 19 March 2009 10 July 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 July 2013 Paul D Cravath the First World War and the Anglophile Internationalist Tradition by Priscilla Roberts Australian Journal of Politics and History 2005 51 2 pages 194 215 ISSN 0004 9522 Retrieved December 1 2021