Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sərt güc — Siyasətdə digər siyasi təşkilatların davranışlarına və ya maraqlarına təsir etmək üçün hərbi və iqtisadi vasitələrdən istifadə etməkdir. Siyasi hakimiyyətin bu forması çox vaxt aqressivdir (məcburiyyət) və bir siyasi orqan tərəfindən daha az hərbi və/yaxud iqtisadi gücə malik olan digərinə tətbiq edildikdə ən təsirli vasitə olur. Sərt güc, diplomatiya, mədəniyyət və tarixdən gələn yumşaq güc ilə ziddiyyət təşkil edir.
Cozef Naya görə, sərt güc "başqalarını sizin iradənizi yerinə yetirmək üçün iqtisadi və hərbi gücün yerkökü və çubuqlarından istifadə etmək bacarığını" əhatə edir. Burada "yerkökü" ticarət maneələrinin azaldılması, ittifaq təklifi və ya hərbi müdafiə vədi kimi stimulları ifadə edir. Digər tərəfdən, "çubuqlar" təhdidləri – o cümlədən məcburi diplomatiyadan istifadəni, hərbi müdaxilə təhlükəsini və ya iqtisadi sanksiyaların tətbiqini təmsil edir. Ernest Wilson sərt gücü "başqasını həmin qurumun başqa cür hərəkət etməyəcəyi şəkildə hərəkət etməyə məcbur etmək" qabiliyyəti kimi təsvir edir.
Tarixi
Sərt gücün mövcudluğu uzun bir tarixə malik olsa da, bu terminin özü Cozef Nye suveren dövlətin xarici siyasətində yeni və fərqli güc forması kimi yumşaq gücü icad etdiyi zaman yaranmışdır. Beynəlxalq münasibətlər nəzəriyyəsində realist məktəbə görə, hakimiyyət müəyyən maddi sərvətlərə, o cümlədən əhaliyə, əraziyə, təbii sərvətlərə, iqtisadi və hərbi gücə və başqalarına sahib olmaq ilə bağlıdır. Sərt güc bir millətin və ya siyasi qurumun digər aktyorların davranışlarına təsir etmək üçün iqtisadi stimullardan və ya hərbi gücdən istifadə etmək qabiliyyətini təsvir edir.
Sərt güc məcburi diplomatiya, iqtisadi sanksiyalar, hərbi əməliyyatlar, çəkindirmə və qarşılıqlı müdafiə üçün hərbi ittifaqların yaradılması kimi geniş spektrli məcburedici siyasətləri əhatə edir. Sərt güc siyasi hegemonluq vəziyyətini və ya güc balansını qurmaq və ya dəyişdirmək üçün istifadə edilə bilər. Sərt güc termini ümumiyyətlə diplomatiyaya aid olsa da, təzyiq və ya təhdidləri təsir vasitəsi kimi əhatə edən danışıqlar formalarını təsvir etmək üçün də istifadə edilə bilər.
Nümunələr
Sərt gücün istifadəsi çox vaxt yorucu və çətin olur. Xarici qüvvəyə qarşı üsyanlar qabarıq ola bilər. Birləşmiş Ştatlar İraq müharibəsi, Əfqanıstan müharibəsi və Talibana qarşı davam edən müharibə ilə bağlı "sərt güc" siyasəti nümayiş etdirdi. Daha konkret desək, ABŞ-nin 2003-cü ildə İraqa hücumu ilkin olaraq İraqın kütləvi qırğın silahlarına (KQS) malik olması ilə bağlı narahatlıqlara əsaslanıb. Qismən "Terrorizmlə Müharibə"yə istinad edərək, Corc Buş administrasiyası İraq diktatoru Səddam Hüseynin kökünü kəsmək və İraqda sonrakı böhranı həll etmək üçün sərt güc tədbirlərindən istifadə etmişdir.
Cozef Nye İranla bağlı bəzi siyasət tədbirlərini müəyyən etmək üçün bu termindən istifadə etmişdir. Məsələn, İrana qarşı BMT Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən qəbul edilmiş bir çox sanksiyalar var və ABŞ və Avropa İttifaqı kimi bir çox dövlətlər də İrana qarşı ikitərəfli sanksiyalar tətbiq edir. Onlar İrana nüvə və raket ixracına, bank və sığorta əməliyyatlarına, neftə investisiyalara, emal olunmuş neft məhsullarının ixracına və s. məhdudiyyətlər qoyurlar. Bu cür tədbirlər bir çox dövlətlər tərəfindən İranın mümkün nüvə silahı proqramlarının qarşısını almaq üçün həyata keçirilir, çünki onlar İran İslam Respublikasının davamlı olaraq yoluna davam edən nüvə silahı proqramını azaltmaq üçün bir razılaşma (p5+1) danışıqlarına getməyə məcbur olmasını təmin etmək istəyirdilər. İranı nüvə gücünə çevirmək. Tətbiq edilən iqtisadi sanksiyalar İran iqtisadiyyatının inflyasiya və ÜDM baxımından böyük iqtisadi çöküşünə səbəb oldu. Bu, may ayında Şimali Koreyadakı kimi daha az təsirli cəhdlərlə müqayisədə iqtisadi sərt gücün effektiv istifadəsi kimi təsvir edilmişdir .
Həmçinin bax
İstinadlar
- Copeland, Daryl. . The Mark. Feb 2, 2010. 1 May 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 April 2012.
- Nye, Joseph S. "Propaganda Isn't the Way: Soft Power". International Herald Tribune. January 10, 2003. April 6, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: June 19, 2021.
- Wilson, Ernest J. "Hard Power, Soft Power, Smart Power" (PDF). The Annals of the American Academy of Political and Social Science. 616 (1). March 2008: 110–124. doi:10.1177/0002716207312618. November 4, 2019 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: October 1, 2012.
- Barzegar, Kayhan. "Joseph Nye on Smart Power in Iran-U.S. Relations". Belfer Center. July 10, 2008. 19 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 19 June 2021.
- Copeland, Daryl. . The Mark. Feb 2, 2010. 1 May 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 April 2012.
- Zirulnick, Ariel. "Sanction Qaddafi? How 5 nations have reacted to sanctions: Iran". The Christian Science Monitor. 24 February 2011. 15 November 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 19 June 2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sert guc Siyasetde diger siyasi teskilatlarin davranislarina ve ya maraqlarina tesir etmek ucun herbi ve iqtisadi vasitelerden istifade etmekdir Siyasi hakimiyyetin bu formasi cox vaxt aqressivdir mecburiyyet ve bir siyasi orqan terefinden daha az herbi ve yaxud iqtisadi guce malik olan digerine tetbiq edildikde en tesirli vasite olur Sert guc diplomatiya medeniyyet ve tarixden gelen yumsaq guc ile ziddiyyet teskil edir Cozef Naya gore sert guc basqalarini sizin iradenizi yerine yetirmek ucun iqtisadi ve herbi gucun yerkoku ve cubuqlarindan istifade etmek bacarigini ehate edir Burada yerkoku ticaret maneelerinin azaldilmasi ittifaq teklifi ve ya herbi mudafie vedi kimi stimullari ifade edir Diger terefden cubuqlar tehdidleri o cumleden mecburi diplomatiyadan istifadeni herbi mudaxile tehlukesini ve ya iqtisadi sanksiyalarin tetbiqini temsil edir Ernest Wilson sert gucu basqasini hemin qurumun basqa cur hereket etmeyeceyi sekilde hereket etmeye mecbur etmek qabiliyyeti kimi tesvir edir TarixiSert gucun movcudlugu uzun bir tarixe malik olsa da bu terminin ozu Cozef Nye suveren dovletin xarici siyasetinde yeni ve ferqli guc formasi kimi yumsaq gucu icad etdiyi zaman yaranmisdir Beynelxalq munasibetler nezeriyyesinde realist mektebe gore hakimiyyet mueyyen maddi servetlere o cumleden ehaliye eraziye tebii servetlere iqtisadi ve herbi guce ve basqalarina sahib olmaq ile baglidir Sert guc bir milletin ve ya siyasi qurumun diger aktyorlarin davranislarina tesir etmek ucun iqtisadi stimullardan ve ya herbi gucden istifade etmek qabiliyyetini tesvir edir Sert guc mecburi diplomatiya iqtisadi sanksiyalar herbi emeliyyatlar cekindirme ve qarsiliqli mudafie ucun herbi ittifaqlarin yaradilmasi kimi genis spektrli mecburedici siyasetleri ehate edir Sert guc siyasi hegemonluq veziyyetini ve ya guc balansini qurmaq ve ya deyisdirmek ucun istifade edile biler Sert guc termini umumiyyetle diplomatiyaya aid olsa da tezyiq ve ya tehdidleri tesir vasitesi kimi ehate eden danisiqlar formalarini tesvir etmek ucun de istifade edile biler WMDNumunelerSert gucun istifadesi cox vaxt yorucu ve cetin olur Xarici quvveye qarsi usyanlar qabariq ola biler Birlesmis Statlar Iraq muharibesi Efqanistan muharibesi ve Talibana qarsi davam eden muharibe ile bagli sert guc siyaseti numayis etdirdi Daha konkret desek ABS nin 2003 cu ilde Iraqa hucumu ilkin olaraq Iraqin kutlevi qirgin silahlarina KQS malik olmasi ile bagli narahatliqlara esaslanib Qismen Terrorizmle Muharibe ye istinad ederek Corc Bus administrasiyasi Iraq diktatoru Seddam Huseynin kokunu kesmek ve Iraqda sonraki bohrani hell etmek ucun sert guc tedbirlerinden istifade etmisdir Cozef Nye Iranla bagli bezi siyaset tedbirlerini mueyyen etmek ucun bu terminden istifade etmisdir Meselen Irana qarsi BMT Tehlukesizlik Surasi terefinden qebul edilmis bir cox sanksiyalar var ve ABS ve Avropa Ittifaqi kimi bir cox dovletler de Irana qarsi ikiterefli sanksiyalar tetbiq edir Onlar Irana nuve ve raket ixracina bank ve sigorta emeliyyatlarina nefte investisiyalara emal olunmus neft mehsullarinin ixracina ve s mehdudiyyetler qoyurlar Bu cur tedbirler bir cox dovletler terefinden Iranin mumkun nuve silahi proqramlarinin qarsisini almaq ucun heyata kecirilir cunki onlar Iran Islam Respublikasinin davamli olaraq yoluna davam eden nuve silahi proqramini azaltmaq ucun bir razilasma p5 1 danisiqlarina getmeye mecbur olmasini temin etmek isteyirdiler Irani nuve gucune cevirmek Tetbiq edilen iqtisadi sanksiyalar Iran iqtisadiyyatinin inflyasiya ve UDM baximindan boyuk iqtisadi cokusune sebeb oldu Bu may ayinda Simali Koreyadaki kimi daha az tesirli cehdlerle muqayisede iqtisadi sert gucun effektiv istifadesi kimi tesvir edilmisdir Hemcinin baxYumsaq gucIstinadlarCopeland Daryl The Mark Feb 2 2010 1 May 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 April 2012 Nye Joseph S Propaganda Isn t the Way Soft Power International Herald Tribune January 10 2003 April 6 2022 tarixinde Istifade tarixi June 19 2021 Wilson Ernest J Hard Power Soft Power Smart Power PDF The Annals of the American Academy of Political and Social Science 616 1 March 2008 110 124 doi 10 1177 0002716207312618 November 4 2019 tarixinde PDF Istifade tarixi October 1 2012 Barzegar Kayhan Joseph Nye on Smart Power in Iran U S Relations Belfer Center July 10 2008 19 April 2022 tarixinde Istifade tarixi 19 June 2021 Copeland Daryl The Mark Feb 2 2010 1 May 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 April 2012 Zirulnick Ariel Sanction Qaddafi How 5 nations have reacted to sanctions Iran The Christian Science Monitor 24 February 2011 15 November 2011 tarixinde Istifade tarixi 19 June 2021