Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şamaxı mədrəsəsi — XII əsrə aid mədrəsə.
Haqqında
Ərəb alimi Əbülqasim İbn Havqəl hələ IX-X əsrlərdən Bərdədə, Beyləqanda, Şamaxıda, Dərbənddə, Tiflisdə böyük elmi mərkəzlərin olmasını xəbər verir. Şamaxıda aparılan axreoloji qazıntılar Şamaxı Cümə məscidinin həyətində aşkar olunmuş abidələr haqqında belə nəticəyə gəlməyə imkan vermişdir ki, Şamaxı Cümə məscidi VIII-IX əsrlərdə mövcüd olmuşdur. Burada aşkar olmuş hücrələr ilk dəfə XII əsrdə tikilmişdir. Arxeoloqlar H.Ciddi, N.Musayevə görə hücrələrin Şamaxı Cümə məscidi nəzdində tədris ocağı olması heç bir şübhə oyatmır. Onlar tədris ocaqlarının həcmini nəzərə alaraq, qeyd edirlər ki, səkkiz hücrədə eyni vaxtda 80 nəfər tələbənin dərs alması mümkündür ki, buda XII əsr üçün diqqətəlayiq rəqəmdir. Orta əsrlərdə ali məktəblərin məhəllə məscidlərində və ali təhsil ocaqlarının Cümə məscidlərinin yaxınlığında yerləşməsi faktına əsaslanaraq müəlliflər həmin hücrələri Nizami dövründə ali mədrəsə vəzifərini ifa etdiyini söyləmişlər. Bəs bu ali təhsil müəssisəsinə kim başçılıq etmişdir. Heç şübhəsiz, belə bir tədris ocağına Xaqani Şirvaninin əmisi Kafiəddin Ömər Osman oğlu Şivani ( 1080-1151) rəhbərlik edə bilərdi. Xaqani Şirvani bu elm mərkəzinin valisini belə səciyyələndirirdi.
 | O, cahı-cəlalı dünyəvidən üz döndərən, fəqirə sığınan, pisi yaxşıdan seçən, gələcəyə ümid bağlayan “Sədri fəzail” (“Fəzilətin başçısı) olan şəxs idi. |  |
Kafiəddin Şirvaninin şəninə təriflər söyləyən Xaqani onun “elmi hikmətdə”, “elmi ədəbdə” ən yaxşı hünər sahibi, qüdrətli hakim, mahir cərrah, riyaziyyatda ustad təfəkkürlü, “darul-ülumda” ustad, dahi müəllim, gənclərin fərasətli yol göstərəni, yer üzünün filosofu, fələk bacarıqlı, yüksək ideya göylərinin qapılarını açan, hərdən bir şeir yazan əvəzsiz şəxsiyyət olduğunu qələmə almışdır. Həqiqətən, Kafiəddinin elmə başçılıq etdiyi XI-XII əsrlərdə astronomiya, riyaziyyat, fəlsəfə, kimya, tibb, farmakalogiya, dilçilik, rəsm, musiqi, inşaat, hərb, hüquq, məntiq daha çox inkişaf edirdi. E.Mehrəliyev yazırdı ki, elm sahələrinin şəbəkəsini ixtisaslar üzrə quraşdırıb, əvvəlcə iki- “elmi-ədəb” və“ dərül-ülum” mərkəzləri yaratdı. Sonra onların tərkibini genişləndirib, vahid-çoxtərəfli mərkəzə çevirdi.Tədqiqatçı alim, müxtəlif ixtisaslar üzrə görkəmli alimləri yetişdirən Şirvanın bu elm ocağını “astronomiya və riyaziyyat”, “tibb və farmokologiya”, “fəlsəfə, məntiq və hüquqşünaslıq”, “müsiqişünaslıq və heykəltaraşlıq”, “hərb və dövlət quruculuğu”, “dil, ədəbiyyat və pedaqogika” kimi altı şöbəyə bölmüş və əlavə olaraq bu sahələrdə yetişmiş alimlərin adlarını ixtisas üzrə qruplaşdırmışdır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Nərgiz Əliyeva. Orta əsrlərdə Azərbaycan alimlərinin elmi əlaqələri və tədris fəaliyyəti. Bakı: «Turxan» NPB, 2015. - s.71-73" (PDF). 2021-09-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-03-07.
- H.Ciddi, N.Musayev. Şamaxıda aşkar olunmuş Nizami dövrünə aid mədrəsə//Nizami Gəncəvi. Almanax. II kitab. B., 1991, s. 31.
- Mehrəliyev E. Şirvanilər. 3-cü kitab. Bakı, 2011, s. 76.
Xarici keçidlər
Nərgiz Əliyeva. Orta əsrlərdə Azərbaycan alimlərinin elmi əlaqələri və tədris fəaliyyəti. Bakı: «Turxan» NPB, 2015.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Samaxi medresesi XII esre aid medrese HaqqindaEreb alimi Ebulqasim Ibn Havqel hele IX X esrlerden Berdede Beyleqanda Samaxida Derbendde Tiflisde boyuk elmi merkezlerin olmasini xeber verir Samaxida aparilan axreoloji qazintilar Samaxi Cume mescidinin heyetinde askar olunmus abideler haqqinda bele neticeye gelmeye imkan vermisdir ki Samaxi Cume mescidi VIII IX esrlerde movcud olmusdur Burada askar olmus hucreler ilk defe XII esrde tikilmisdir Arxeoloqlar H Ciddi N Musayeve gore hucrelerin Samaxi Cume mescidi nezdinde tedris ocagi olmasi hec bir subhe oyatmir Onlar tedris ocaqlarinin hecmini nezere alaraq qeyd edirler ki sekkiz hucrede eyni vaxtda 80 nefer telebenin ders almasi mumkundur ki buda XII esr ucun diqqetelayiq reqemdir Orta esrlerde ali mekteblerin mehelle mescidlerinde ve ali tehsil ocaqlarinin Cume mescidlerinin yaxinliginda yerlesmesi faktina esaslanaraq muellifler hemin hucreleri Nizami dovrunde ali medrese veziferini ifa etdiyini soylemisler Bes bu ali tehsil muessisesine kim basciliq etmisdir Hec subhesiz bele bir tedris ocagina Xaqani Sirvaninin emisi Kafieddin Omer Osman oglu Sivani 1080 1151 rehberlik ede bilerdi Xaqani Sirvani bu elm merkezinin valisini bele seciyyelendirirdi O cahi celali dunyeviden uz donderen feqire siginan pisi yaxsidan secen geleceye umid baglayan Sedri fezail Feziletin bascisi olan sexs idi Kafieddin Sirvaninin senine terifler soyleyen Xaqani onun elmi hikmetde elmi edebde en yaxsi huner sahibi qudretli hakim mahir cerrah riyaziyyatda ustad tefekkurlu darul ulumda ustad dahi muellim genclerin ferasetli yol gostereni yer uzunun filosofu felek bacariqli yuksek ideya goylerinin qapilarini acan herden bir seir yazan evezsiz sexsiyyet oldugunu qeleme almisdir Heqiqeten Kafieddinin elme basciliq etdiyi XI XII esrlerde astronomiya riyaziyyat felsefe kimya tibb farmakalogiya dilcilik resm musiqi insaat herb huquq mentiq daha cox inkisaf edirdi E Mehreliyev yazirdi ki elm sahelerinin sebekesini ixtisaslar uzre qurasdirib evvelce iki elmi edeb ve derul ulum merkezleri yaratdi Sonra onlarin terkibini genislendirib vahid coxterefli merkeze cevirdi Tedqiqatci alim muxtelif ixtisaslar uzre gorkemli alimleri yetisdiren Sirvanin bu elm ocagini astronomiya ve riyaziyyat tibb ve farmokologiya felsefe mentiq ve huquqsunasliq musiqisunasliq ve heykeltarasliq herb ve dovlet quruculugu dil edebiyyat ve pedaqogika kimi alti sobeye bolmus ve elave olaraq bu sahelerde yetismis alimlerin adlarini ixtisas uzre qruplasdirmisdir Hemcinin baxNizamiyye medresesi Gence medresesi Ordubad medresesi Zaviye medresesi Nizamiyye medresesi Gence Beyleqan medresesi Maraga medreseleriIstinadlar Nergiz Eliyeva Orta esrlerde Azerbaycan alimlerinin elmi elaqeleri ve tedris fealiyyeti Baki Turxan NPB 2015 s 71 73 PDF 2021 09 25 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 03 07 H Ciddi N Musayev Samaxida askar olunmus Nizami dovrune aid medrese Nizami Gencevi Almanax II kitab B 1991 s 31 Mehreliyev E Sirvaniler 3 cu kitab Baki 2011 s 76 Xarici kecidlerNergiz Eliyeva Orta esrlerde Azerbaycan alimlerinin elmi elaqeleri ve tedris fealiyyeti Baki Turxan NPB 2015