Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
iqtisadi siyasəti — hökümətin vergi səviyyələrini, dövlət büdcələrini, pul kütləsini və faiz dərəcələrini, habelə əmək bazarını, milli mülkiyyəti və dövlətin iqtisadiyyata müdaxiləsinin bir çox digər sahələrini təyin etmək sistemlərini əhatə edir.
İqtisadi siyasət amillərinin əksəriyyətini hökumətin vergi və xərcləmə ilə əlaqədar hərəkətlərini və ya mərkəzi bankın pul kütləsi və faiz nisbətləri ilə əlaqəli hərəkətlərini nəzərdən keçirən maliyyə siyasətinə bölmək olar.
Bu cür siyasətlər tez-tez Beynəlxalq Valyuta Fondu və ya Dünya Bankı kimi beynəlxalq qurumlardan və siyasi inanclardan və sonrakı partiya siyasətlərindən təsirlənir.
İqtisadi siyasətin növləri
İdarəetmənin demək olar ki, hər bir aspekti mühüm iqtisadi ölçüyə malikdir. Mövcud iqtisadi siyasət növlərinə bəzi nümunələr:
- Pul təklifi artımını həddindən artıq inflyasiyaya gətirib çıxarmayan bir nisbətdə tutmağa çalışan və iqtisadi dövrü düzəltməyə çalışan makroiqtisadi sabitləşmə siyasəti.
- Tariflərə, ticarət müqavilələrinə və bunları idarə edən beynəlxalq qurumlara istinad edən ticarət siyasəti.
- Böyümə siyasətləri
- İnkişaf iqtisadiyyatı siyasətləri
- Gəlirin, əmlakın və / və ya sərvətin yenidən bölüşdürülməsinə dair siyasətlər
- Həmçinin: tənzimləmə siyasəti, siyasəti, sənaye siyasəti və texnologiyaya əsaslanan iqtisadi inkişaf siyasəti.
İqtisadi siyasətin təsnifatı
İqtisadi siyasət sahəsində müxtəlif yanaşmalar və təsnifat meyarları mövcuddur. Sektor, institusional meyarlar əsasında yanaşanda aşağıdakı sahələri ayırmaq adətlidir: sənaye, kənd təsərrüfatı, sosial, nəqliyyat, xarici iqtisadi və digərləri. Funksional yönümlü yanaşmaya əsasən bunları ayırmaq mümkündür: maliyyə, struktur, konyunktura, qiymət, valyuta və digər iqtisadi siyasət sahələri.
İqtisadi siyasət birlikdə dövlətin iqtisadi siyasətini təşkil edən müxtəlif istiqamətlərin, elementlərin məcmusudur. İqtisadi siyasəti təşkil edən əsas elementlər bunlardır:
- Pul-kredit siyasəti;
- Maliyyə siyasəti;
- ;
- ;
- Əmək və Məşğulluq siyasəti, əmək bazarı, gəlir tənzimlənməsi;
- (beynəlxalq ticarət iqtisadi böyüməni sürətləndirir, əhalinin həyat səviyyəsini yüksəldir. Xarici ticarətin vacib göstəricisi xalis ixrac, yəni ixracın dəyəri ilə idxalın dəyəri arasındakı fərqdir);
- İqtisadi siyasətin digər istiqamətləri.
Makroiqtisadi sabitləşmə siyasəti
Stabilizasiya siyasəti, həddindən artıq inflyasiyanın qarşısını almaq üçün iqtisadiyyatı tənəzzüldən çıxarmağa və ya pul təklifini məhdudlaşdırmağa çalışır.
- Tez-tez Keynsçilik iqtisadiyyatı ilə əlaqəli olan maliyyə siyasəti, iqtisadiyyatı idarə etmək üçün dövlət xərclərini və vergiləri istifadə edir.
- Fiskal mövqe: kəsirin və ya artıqlığın ölçüsü
- Vergi siyasəti: dövlət gəlirlərinin toplanmasında istifadə olunan vergilər.
- Hökumətin praktik olaraq hər hansı bir sahəyə xərclənməsi
- Pul siyasəti, inflyasiyaya nəzarət etmək üçün pul təklifini daraltmaqla və iqtisadi böyüməni stimullaşdırmaq üçün qaldırmaqla bir valyutanın dəyərini idarə edir. Dövriyyədəki pul miqdarı və dolayısıyla faiz dərəcələri və inflyasiya ilə məşğul olur.
- Faiz dərəcələri, Hökumət tərəfindən müəyyənləşdirildiyi təqdirdə
- Pul olmayan inflyasiya nəzarətini tətbiq etməyi hədəfləyən gəlir və qiymət nəzarət siyasətləri
- Pul sürətini təsir edən ehtiyat tələbləri
Alətlər və hədəflər
Siyasətlər ümumiyyətlə inflyasiya, işsizlik və ya iqtisadi böyümə hədəfləri kimi xüsusi hədəflərə yönəldilir. Bəzən hərbi xərclər və ya milliləşdirmə kimi digər hədəflər vacibdir.
Bunlara siyasət məqsədləri deyilir: iqtisadi siyasətin əldə etməyi hədəflədiyi nəticələr.
Bu hədəflərə çatmaq üçün hökumətlər hökumətin nəzarəti altında olan siyasət alətlərindən istifadə edirlər. Tipik olaraq, faiz dərəcələri və pul kütləsi, vergilər və dövlət xərcləri, tariflər, valyuta məzənnələri, əmək bazarının tənzimlənməsi və hökumətin bir çox digər aspektlərini əhatə edir.
Alətlərin və hədəflərin seçimi
Hökumət və mərkəzi banklar qısa müddətdə əldə edə biləcəkləri hədəflərin sayında məhduddur. Məsələn, valyuta sabitliyini qoruyaraq inflyasiyanı azaltmaq, işsizliyi azaltmaq və faiz dərəcələrini azaltmaq üçün hökumətə təzyiq göstərilə bilər. Bunların hamısı qısamüddətli hədəf kimi seçilərsə, siyasətin uyğunsuz olması ehtimalı vardır, çünki inflyasiyanın aşağı düşməsi və valyuta sabitliyini qorumağın normal nəticəsi işsizlik və faiz dərəcələrinin artmasıdır.
Tələb tərəfi təklif tərəfinə qarşı
Bu dilemma vəziyyətin bir hissəsi bazarları tənzimləməyə kömək edən mikroiqtisadi tədarük siyasətləri ilə həll edilə bilər. Məsələn, işsizlik potensial olaraq həmkarlar ittifaqları və ya işsizlik sığortası ilə əlaqəli qanunlar, həm də faiz dərəcələri kimi makroiqtisadi amillər (tələb tərəfində) azaldıla bilər.
İxtiyari siyasət və siyasət qaydaları
XX əsrin çox hissəsi üçün hökumətlər, iş dövrünü tənzimləmək üçün hazırlanmış tələb tələbinin idarə edilməsi kimi müstəsna siyasət tətbiq etdilər. Adətən inflyasiya, istehsal və işsizliyi tənzimləmək üçün maliyyə və pul siyasətlərindən istifadə edirdilər.
Lakin 1970-ci illərdəki staqflyasiyadan sonra siyasətçilər siyasi qaydaları tətbiq etməyə başladılar.
Müstəqil siyasət siyasətçilərin hadisələrə sürətli reaksiya göstərməsinə imkan verdiyi üçün dəstəklənir. Bununla birlikdə, mülahizəli siyasət dinamik uyğunsuzluğa məruz qala bilər: hökumət inflyasiyanı nəzarət altına almaq üçün faiz dərəcələrini sonsuza qədər artırmaq istədiyini elan edə bilər, lakin daha sonra mövqeyini daha sonra yumşaldır. Bu, siyasəti etibarsız və nəticədə təsirsiz hala gətirir.
Qayda əsaslı siyasətlər daha etibarlı ola bilər, çünki daha şəffaf və öngörülməsi daha asandır. Qaydalara əsaslanan siyasətlərə sabit valyuta məzənnələri, faiz dərəcələri qaydaları, Sabitlik və Böyümə Paktı və Qızıl Qayda nümunələri verilə bilər. Siyasət qaydalarından bəziləri bir xarici valyuta məzənnəsi mexanizmi kimi xarici orqanlar tərəfindən tətbiq edilə bilər.
Sərt qərəzli siyasətlə sərt qaydalara əsaslanan siyasət arasındakı qarşılıqlı mübahisə müstəqil bir quruma mülahizə verməkdir. Məsələn, Federal Rezerv Bankı, Avropa Mərkəzi Bankı, İngiltərə Bankı və Avstraliya Rezerv Bankı faiz dərəcələrini dövlət müdaxiləsi olmadan təyin edir, lakin qaydaları qəbul etmir.
Mülahizəsiz siyasətdən başqa bir növ beynəlxalq təşkilat tərəfindən tətbiq olunan bir sıra siyasətdir. Bu, Beynəlxalq Valyuta Fondunun müdaxiləsi nəticəsində baş verə bilər (məsələn).
Bu istinaq siyasətdir
- Walter Plosila, "State Science- and Technology-Based Economic Development Policy: History, Trends and Developments, and Future Directions," Economic Development Quarterly, Vol. 18, No. 2, May 2004, pp. 113-126
- "Развитие внешнеэкономической деятельности предприятий в условиях глобализации". cyberleninka.ru. 2019-04-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-15.
- Cartwright, Nancy; Hardie, Jeremy. Evidence-Based Policy: A Practical Guide to Doing It Better (ingilis). Oxford University Press. 2012-09-27. ISBN .
- Screpanti, Ernesto; Zamagni, Stefano. An Outline of the History of Economic Thought (ingilis). OUP Oxford. 2005-05-26. ISBN .
- Friedman, Milton. "Monetary Policy: Theory and Practice". Journal of Money, Credit and Banking. 14 (1). 1982: 98–118. doi:10.2307/1991496. ISSN 0022-2879. JSTOR 1991496.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
iqtisadi siyaseti hokumetin vergi seviyyelerini dovlet budcelerini pul kutlesini ve faiz derecelerini habele emek bazarini milli mulkiyyeti ve dovletin iqtisadiyyata mudaxilesinin bir cox diger sahelerini teyin etmek sistemlerini ehate edir Iqtisadi siyaset amillerinin ekseriyyetini hokumetin vergi ve xercleme ile elaqedar hereketlerini ve ya merkezi bankin pul kutlesi ve faiz nisbetleri ile elaqeli hereketlerini nezerden keciren maliyye siyasetine bolmek olar Bu cur siyasetler tez tez Beynelxalq Valyuta Fondu ve ya Dunya Banki kimi beynelxalq qurumlardan ve siyasi inanclardan ve sonraki partiya siyasetlerinden tesirlenir Iqtisadi siyasetin novleriIdareetmenin demek olar ki her bir aspekti muhum iqtisadi olcuye malikdir Movcud iqtisadi siyaset novlerine bezi numuneler Pul teklifi artimini heddinden artiq inflyasiyaya getirib cixarmayan bir nisbetde tutmaga calisan ve iqtisadi dovru duzeltmeye calisan makroiqtisadi sabitlesme siyaseti Tariflere ticaret muqavilelerine ve bunlari idare eden beynelxalq qurumlara istinad eden ticaret siyaseti Boyume siyasetleri Inkisaf iqtisadiyyati siyasetleri Gelirin emlakin ve ve ya servetin yeniden bolusdurulmesine dair siyasetler Hemcinin tenzimleme siyaseti siyaseti senaye siyaseti ve texnologiyaya esaslanan iqtisadi inkisaf siyaseti Iqtisadi siyasetin tesnifatiIqtisadi siyaset sahesinde muxtelif yanasmalar ve tesnifat meyarlari movcuddur Sektor institusional meyarlar esasinda yanasanda asagidaki saheleri ayirmaq adetlidir senaye kend teserrufati sosial neqliyyat xarici iqtisadi ve digerleri Funksional yonumlu yanasmaya esasen bunlari ayirmaq mumkundur maliyye struktur konyunktura qiymet valyuta ve diger iqtisadi siyaset saheleri Iqtisadi siyaset birlikde dovletin iqtisadi siyasetini teskil eden muxtelif istiqametlerin elementlerin mecmusudur Iqtisadi siyaseti teskil eden esas elementler bunlardir Pul kredit siyaseti Maliyye siyaseti Emek ve Mesgulluq siyaseti emek bazari gelir tenzimlenmesi beynelxalq ticaret iqtisadi boyumeni suretlendirir ehalinin heyat seviyyesini yukseldir Xarici ticaretin vacib gostericisi xalis ixrac yeni ixracin deyeri ile idxalin deyeri arasindaki ferqdir Iqtisadi siyasetin diger istiqametleri Makroiqtisadi sabitlesme siyasetiStabilizasiya siyaseti heddinden artiq inflyasiyanin qarsisini almaq ucun iqtisadiyyati tenezzulden cixarmaga ve ya pul teklifini mehdudlasdirmaga calisir Tez tez Keynscilik iqtisadiyyati ile elaqeli olan maliyye siyaseti iqtisadiyyati idare etmek ucun dovlet xerclerini ve vergileri istifade edir Fiskal movqe kesirin ve ya artiqligin olcusu Vergi siyaseti dovlet gelirlerinin toplanmasinda istifade olunan vergiler Hokumetin praktik olaraq her hansi bir saheye xerclenmesi Pul siyaseti inflyasiyaya nezaret etmek ucun pul teklifini daraltmaqla ve iqtisadi boyumeni stimullasdirmaq ucun qaldirmaqla bir valyutanin deyerini idare edir Dovriyyedeki pul miqdari ve dolayisiyla faiz dereceleri ve inflyasiya ile mesgul olur Faiz dereceleri Hokumet terefinden mueyyenlesdirildiyi teqdirde Pul olmayan inflyasiya nezaretini tetbiq etmeyi hedefleyen gelir ve qiymet nezaret siyasetleri Pul suretini tesir eden ehtiyat telebleriAletler ve hedeflerSiyasetler umumiyyetle inflyasiya issizlik ve ya iqtisadi boyume hedefleri kimi xususi hedeflere yoneldilir Bezen herbi xercler ve ya millilesdirme kimi diger hedefler vacibdir Bunlara siyaset meqsedleri deyilir iqtisadi siyasetin elde etmeyi hedeflediyi neticeler Bu hedeflere catmaq ucun hokumetler hokumetin nezareti altinda olan siyaset aletlerinden istifade edirler Tipik olaraq faiz dereceleri ve pul kutlesi vergiler ve dovlet xercleri tarifler valyuta mezenneleri emek bazarinin tenzimlenmesi ve hokumetin bir cox diger aspektlerini ehate edir Aletlerin ve hedeflerin secimi Hokumet ve merkezi banklar qisa muddetde elde ede bilecekleri hedeflerin sayinda mehduddur Meselen valyuta sabitliyini qoruyaraq inflyasiyani azaltmaq issizliyi azaltmaq ve faiz derecelerini azaltmaq ucun hokumete tezyiq gosterile biler Bunlarin hamisi qisamuddetli hedef kimi secilerse siyasetin uygunsuz olmasi ehtimali vardir cunki inflyasiyanin asagi dusmesi ve valyuta sabitliyini qorumagin normal neticesi issizlik ve faiz derecelerinin artmasidir Teleb terefi teklif terefine qarsi Bu dilemma veziyyetin bir hissesi bazarlari tenzimlemeye komek eden mikroiqtisadi tedaruk siyasetleri ile hell edile biler Meselen issizlik potensial olaraq hemkarlar ittifaqlari ve ya issizlik sigortasi ile elaqeli qanunlar hem de faiz dereceleri kimi makroiqtisadi amiller teleb terefinde azaldila biler Ixtiyari siyaset ve siyaset qaydalariXX esrin cox hissesi ucun hokumetler is dovrunu tenzimlemek ucun hazirlanmis teleb telebinin idare edilmesi kimi mustesna siyaset tetbiq etdiler Adeten inflyasiya istehsal ve issizliyi tenzimlemek ucun maliyye ve pul siyasetlerinden istifade edirdiler Lakin 1970 ci illerdeki staqflyasiyadan sonra siyasetciler siyasi qaydalari tetbiq etmeye basladilar Musteqil siyaset siyasetcilerin hadiselere suretli reaksiya gostermesine imkan verdiyi ucun desteklenir Bununla birlikde mulahizeli siyaset dinamik uygunsuzluga meruz qala biler hokumet inflyasiyani nezaret altina almaq ucun faiz derecelerini sonsuza qeder artirmaq istediyini elan ede biler lakin daha sonra movqeyini daha sonra yumsaldir Bu siyaseti etibarsiz ve neticede tesirsiz hala getirir Qayda esasli siyasetler daha etibarli ola biler cunki daha seffaf ve ongorulmesi daha asandir Qaydalara esaslanan siyasetlere sabit valyuta mezenneleri faiz dereceleri qaydalari Sabitlik ve Boyume Pakti ve Qizil Qayda numuneleri verile biler Siyaset qaydalarindan bezileri bir xarici valyuta mezennesi mexanizmi kimi xarici orqanlar terefinden tetbiq edile biler Sert qerezli siyasetle sert qaydalara esaslanan siyaset arasindaki qarsiliqli mubahise musteqil bir quruma mulahize vermekdir Meselen Federal Rezerv Banki Avropa Merkezi Banki Ingiltere Banki ve Avstraliya Rezerv Banki faiz derecelerini dovlet mudaxilesi olmadan teyin edir lakin qaydalari qebul etmir Mulahizesiz siyasetden basqa bir nov beynelxalq teskilat terefinden tetbiq olunan bir sira siyasetdir Bu Beynelxalq Valyuta Fondunun mudaxilesi neticesinde bas vere biler meselen Bu istinaq siyasetdirWalter Plosila State Science and Technology Based Economic Development Policy History Trends and Developments and Future Directions Economic Development Quarterly Vol 18 No 2 May 2004 pp 113 126 Razvitie vneshneekonomicheskoj deyatelnosti predpriyatij v usloviyah globalizacii cyberleninka ru 2019 04 15 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 15 Cartwright Nancy Hardie Jeremy Evidence Based Policy A Practical Guide to Doing It Better ingilis Oxford University Press 2012 09 27 ISBN 978 0 19 984160 8 Screpanti Ernesto Zamagni Stefano An Outline of the History of Economic Thought ingilis OUP Oxford 2005 05 26 ISBN 978 0 19 164776 5 Friedman Milton Monetary Policy Theory and Practice Journal of Money Credit and Banking 14 1 1982 98 118 doi 10 2307 1991496 ISSN 0022 2879 JSTOR 1991496