Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əli Əkbər Naxçıvani — Bəhai dinin ardıcılı, Azərbaycanda Bəhai dinini qəbul etmiş və təbliğatı ilə məşğul olmuş ilk şəxslərdən biri. Bəhai dininə aid olan mətnləri ərəb və fars dillərindən rus dilinə tərcümə olunması ilə məşğul olmuşdur. Rus ziyalı dairələrində Əli Əkbər Məmmədxanov kimi tanınmışdır. Azərbaycanda isə Əli Əkbər Məmmədxanlı kimi məşhur idi. Əli Əkbər Naxçıvani Avropa və Amerika Birləşmiş Ştatlarına etdiyi səfərlərindən sonra özünü Əli Əkbər Naxçıvani kimi təqdim etmişdir.
| Əli Əkbər Naxçıvani | |
|---|---|
 Əli Əkbər Naxçıvani (mərkəzdə, əlləri çarpaz) Əbdül-Bəha Abbasın ABŞ səfəri zamanı onu müşayiət edən şəxslərdən biri olmuşdur. Şəkil Amerika Birləşmiş Ştatlarının Men ştatının Yaşıl ərazi adlanan ərazisində çəkilib. (1912, 17 avqust) | |
| Doğum tarixi | 1865 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1920 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
Həyatı
Əli Əkbər 1865-ci ildə Naxçıvanın Ordubad şəhərində anadan olmuşdur. Atası Hüseyn şiə məhzəbinə sahib olsa da, anası Əli Əkbər doğulan zaman Bəhai dinini qəbul etmişdi.
Ordubadda Bəhai dininin qadınların arasında yayılmasında Əli Əkbər Naxçıvaninin anası Məsmə xanımın mühüm rolu olmuşdur. Əli Əkbər Ordubadda məktəb şagirdi olarkən Naxçıvan və Azərbaycan məktəblərində təhsil dilinin rus dili yox, Azərbaycan dili olmasını təbliğ etdiyi üçün rəhbərlik tərəfindən məktəbdən xaric edilir. Ordubadda yaşayan din xadimlərinin ailənin yaydığı yeni dini inanca müsbət yanaşmamaları və ailənin kiçik üzvünün təhsildən məhrum edilməsi səbəbindən ailə Bakıya köçməyə qərar verir. Bakıya köçəndən sonra Əli Əkbər Naxçıvanının atası Hüseyn Naxçıvanidə Bəhai dinin qəbul etmişdir.
Əli Əkbər öz təhsilini Bakı məktəblərində davam etdirdi. Orta Məktəbi bitiridikdən sonra Gori seminariyasında təhsilini davam etdirmək üçün o, Gürcüstana yollanır, lakin təhsil haqqını ödəməkdə gecikdiyi üçün onu həmin seminariyadan da xaric edirlər. Bundan sonra o, Ukraynaya, Xarkova getmiş və orada universitetə daxil olmuşdur. Həmin universiteti bitirərək neft mühəndisi ixtisasına yiyələnmişdir.
Mirzə Əli Əkbər ədəbiyyatla da yaxından maraqlanmış, müxtəlif şeirlər yazmışdır. Dönəminin tanınmış yazıçısı Cəlil Məmmədquluzadə ilə dostluq münasibətlərinə malik olan Əli Əkbərin ədəbi fəaliyyətində tanınmış ədəbin də rolu olmuşdur. Bir necə dil bilən Əli Əkbər Bəhai dinində müqəddəs hesab olunan mətnlərin ərəb və fars dillərindən rus dilinə tərcümə etməsi ilə də tanınır. İşraqat , Təcəlliyat, Birliyin Yeddi Şamı, Şərqə və Qərbə Çağırış və Səyyahın söylədikləri kimi əsərlər tərcümə olunan əsərlərdəndir. Sonuncu iki əsər XX əsrin ilk illərində Bakıda rus dilində nəşr olunmuşdu. Bu tərcümələrin çoxu Bəhai dininin təlim və prinsiplərinə maraq göstərən Lev Tolstoya göndərilmişdi. Tolstoy Mirzə Əli Əkbərlə məktublaşırdı və bu məktublardan bir neçəsi Əli Əkbərin göndərdiyi Bəhai materialları ilə birlikdə hələ də Lev Tolstoyun arxivində saxlanılır.
Mirzə Əli Əkbər yalnız Azərbaycan hüdudlarında deyil, həmçinin Mərkəzi Asiyanın çox ölkələrinə, İrana, Türkiyəyə, Fələstinə və Misirə, Gürcüstana, Ermənistana, Ukrayna və Rusiyaya, Fransa və Amerika Birləşmiş Ştatlarına səfərlər etmişdi. Səfərlərin əksəriyyəti Əli Əkbərin dini mənsubiyyəti ilə bağlı idi və səfərlər zamanı dinin peyğəmbəri olaraq qəbul edilən Bəhaullahın oğlu Əbdül-Bəha Abbas müşayiət olunmuşdu. Əli Əkbərin gördüyü digər bir işdə Əbdül-Bəha Abbasın tərcüməciliyini etmək idi.
Əli Əkbət Fələstində yaşayan Fatimə adlı bəhai qadınla evlənmişdir. Evlilikdən üç oğlan övladı olmuş, Hüseyn adlı oğlu uşaqkən vəfat etmişdir. Cəlal adlı digər bir oğlu barədə geniş məlumat yoxdur. Əli adlı sonuncu övladı isə Bəhai dinin yayılmasında mühüm işlər görmüşdür. Gələcəkdə Əli Naxçıvani kimi tanınacaq Əli, 1963–2003-cü illərdə Bəhai dininin əsas idarəedici mərkəzi olan Ümumdünya Ədalət Evində Ali Orqanın üzvü kimi fəaliyyət göstərmişdir.
Mirzə Əli Əkbər 1920-ci ildə öz ailəsi ilə Şüvəlanda kurortda olarkən dünyasını dəyişir. Bir müddət şəkərli diabetdən əziyyət çəkdikdən sonra o infartktdan vəfat edir. Bir-iki il sonra, onun həyat yoldaşı və iki oğlu Bakını tərk edirlər. Bundan sonra Onun bacısı Rübabə xanım Orucova onun məzarını Şüvəlan qəbiristanlığından Bakıya köçürür.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu ad soyadli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Eli Ekber Vikipediyada bu soyadli muxtelif adamlar haqqinda meqaleler var bax Naxcivani Eli Ekber Naxcivani Behai dinin ardicili Azerbaycanda Behai dinini qebul etmis ve tebligati ile mesgul olmus ilk sexslerden biri Behai dinine aid olan metnleri ereb ve fars dillerinden rus diline tercume olunmasi ile mesgul olmusdur Rus ziyali dairelerinde Eli Ekber Memmedxanov kimi taninmisdir Azerbaycanda ise Eli Ekber Memmedxanli kimi meshur idi Eli Ekber Naxcivani Avropa ve Amerika Birlesmis Statlarina etdiyi seferlerinden sonra ozunu Eli Ekber Naxcivani kimi teqdim etmisdir Eli Ekber NaxcivaniEli Ekber Naxcivani merkezde elleri carpaz Ebdul Beha Abbasin ABS seferi zamani onu musayiet eden sexslerden biri olmusdur Sekil Amerika Birlesmis Statlarinin Men statinin Yasil erazi adlanan erazisinde cekilib 1912 17 avqust Dogum tarixi 1865Dogum yeri Ordubad Ordubad qezasi Irevan quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1920Vefat yeri Suvelan Baki qezasiDefn yeri BakiHeyatiEli Ekber 1865 ci ilde Naxcivanin Ordubad seherinde anadan olmusdur Atasi Huseyn sie mehzebine sahib olsa da anasi Eli Ekber dogulan zaman Behai dinini qebul etmisdi Ordubadda Behai dininin qadinlarin arasinda yayilmasinda Eli Ekber Naxcivaninin anasi Mesme xanimin muhum rolu olmusdur Eli Ekber Ordubadda mekteb sagirdi olarken Naxcivan ve Azerbaycan mekteblerinde tehsil dilinin rus dili yox Azerbaycan dili olmasini teblig etdiyi ucun rehberlik terefinden mektebden xaric edilir Ordubadda yasayan din xadimlerinin ailenin yaydigi yeni dini inanca musbet yanasmamalari ve ailenin kicik uzvunun tehsilden mehrum edilmesi sebebinden aile Bakiya kocmeye qerar verir Bakiya kocenden sonra Eli Ekber Naxcivaninin atasi Huseyn Naxcivanide Behai dinin qebul etmisdir Eli Ekber oz tehsilini Baki mekteblerinde davam etdirdi Orta Mektebi bitiridikden sonra Gori seminariyasinda tehsilini davam etdirmek ucun o Gurcustana yollanir lakin tehsil haqqini odemekde gecikdiyi ucun onu hemin seminariyadan da xaric edirler Bundan sonra o Ukraynaya Xarkova getmis ve orada universitete daxil olmusdur Hemin universiteti bitirerek neft muhendisi ixtisasina yiyelenmisdir Behai dininin peygemberi Behaullahin boyuk oglu Ebdul Beha Abbas merkezde ondan sagda Iranin ABS daki konsulu Hovannes Topakyan Eli Ekber Naxcivani yaxin planda eylesen ve Behaullahin 19 hevarisinden biri ABS Nyu Cersi Morrisontaun 1912 30 iyun Mirze Eli Ekber edebiyyatla da yaxindan maraqlanmis muxtelif seirler yazmisdir Doneminin taninmis yazicisi Celil Memmedquluzade ile dostluq munasibetlerine malik olan Eli Ekberin edebi fealiyyetinde taninmis edebin de rolu olmusdur Bir nece dil bilen Eli Ekber Behai dininde muqeddes hesab olunan metnlerin ereb ve fars dillerinden rus diline tercume etmesi ile de taninir Israqat Tecelliyat Birliyin Yeddi Sami Serqe ve Qerbe Cagiris ve Seyyahin soyledikleri kimi eserler tercume olunan eserlerdendir Sonuncu iki eser XX esrin ilk illerinde Bakida rus dilinde nesr olunmusdu Bu tercumelerin coxu Behai dininin telim ve prinsiplerine maraq gosteren Lev Tolstoya gonderilmisdi Tolstoy Mirze Eli Ekberle mektublasirdi ve bu mektublardan bir necesi Eli Ekberin gonderdiyi Behai materiallari ile birlikde hele de Lev Tolstoyun arxivinde saxlanilir Mirze Eli Ekber yalniz Azerbaycan hududlarinda deyil hemcinin Merkezi Asiyanin cox olkelerine Irana Turkiyeye Felestine ve Misire Gurcustana Ermenistana Ukrayna ve Rusiyaya Fransa ve Amerika Birlesmis Statlarina seferler etmisdi Seferlerin ekseriyyeti Eli Ekberin dini mensubiyyeti ile bagli idi ve seferler zamani dinin peygemberi olaraq qebul edilen Behaullahin oglu Ebdul Beha Abbas musayiet olunmusdu Eli Ekberin gorduyu diger bir isde Ebdul Beha Abbasin tercumeciliyini etmek idi Eli Ekbet Felestinde yasayan Fatime adli behai qadinla evlenmisdir Evlilikden uc oglan ovladi olmus Huseyn adli oglu usaqken vefat etmisdir Celal adli diger bir oglu barede genis melumat yoxdur Eli adli sonuncu ovladi ise Behai dinin yayilmasinda muhum isler gormusdur Gelecekde Eli Naxcivani kimi taninacaq Eli 1963 2003 cu illerde Behai dininin esas idareedici merkezi olan Umumdunya Edalet Evinde Ali Orqanin uzvu kimi fealiyyet gostermisdir Mirze Eli Ekber 1920 ci ilde oz ailesi ile Suvelanda kurortda olarken dunyasini deyisir Bir muddet sekerli diabetden eziyyet cekdikden sonra o infartktdan vefat edir Bir iki il sonra onun heyat yoldasi ve iki oglu Bakini terk edirler Bundan sonra Onun bacisi Rubabe xanim Orucova onun mezarini Suvelan qebiristanligindan Bakiya kocurur Istinadlar