Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əmiraslan xan Qırxlı-Avşar (1738-1748) — Azərbaycan hakimi , Əfşarlar sülaləsi dönəmində sərkərdə, ordu generalı.
| Əmiraslan xan | |
|---|---|
| Əmiraslan xan Qırxlı-Avşar | |
| 1747 – 1748 | |
| Əvvəlki | təsis edilib |
| Sonrakı | Nəcəfqulu xan Dünbili |
| 1738 – 1748 | |
| Əvvəlki | İbrahim xan Əfşar |
| Sonrakı | Azərbaycan xanlıqları dövrü |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Əbivərd, Xorasan, Səfəvilər dövləti |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Təbriz |
| Vəfat səbəbi | edam |
| Dəfn yeri | Təbriz |
| Ailəsi | Əfşarlar sülaləsi |
| Dini | Şiə İslam |
| Rütbəsi | Ordu generalı |
Həyatı
Qırxlı oymağının səsli əmirlərindən biri də Əmiraslan xandır. Əmiraslan xan Nadirqulu xanın bibisioğlu idi və ona xidmət etmişdi. Nadirqulu xan şah olandan sonra Əmiraslan xanı ölmüş qardaşının, İbrahim xan Zəhirüddövlənin yerinə, 1738-ci ildə Azərbaycana sərdar (ordu generalı) təyin etmişdi.
Əmiraslan xan Qırxlı-Avşar Nadir şahın ölümündən sonra qoşunla Ərdəbilə yürüş edib, Sam mirzəni tutdu. Edam edib, Təbrizə gəldi. Məhəmmədkazım xan Qaradağlını özünə həmfikir edib, şahlıq eşqinə düşdü. İran şahlıq taxtının iddiaçılarında şübhə doğurmamaq üçün, ehtiyatlı hərəkət edərək öz adından deyil, İmam Rza adından sikkə kəsdirməyə başladı.
Əli şah adı ilə taxta çıxan Əliqulu xan Qırxlı-Avşar (1747-1748) Əmiraslan xana elçi göndərib, onu şah kimi tanımağı təklif etdi. Əmiraslan xan Əli şahın elçisini öldürdü və asılılığını bildirmədi. Onun ən yaxın silahdaşı Məhəmmədkazım xan idi. Qaradağ qoşunundan istifadə edib, qonşu hakimləri tələb-təhdidlə, savaşla özündan asılı biçimə saldı. Sonra Muğan və Ərdəbil vilayətlərini ələ keçirdi. Şahsevənlərin gücündən bəhrələndi. Rzaqulu xanı Gilana Rəşt şəhərini zəbt etməyə göndərdi. Qarabağ xanı Pənahəli bəyə öncə sultan, sonra xan ünvanı verib öz tərəfinə çəkdi.
1748-ci ilin sonunda qardaşı Əli şahı taxtdan salıb, gözlərinə mil çəkən İbrahim mirzə özünü şah elan etdi. İbrahim şah ilk növbədə qorxulu rəqib saydığı Əmiraslan xana qarşı mübarizəyə başladı. Əmiraslan xan ilk döyüşdə məğlub olub həmfikiri Məhəmmədkazım xanla Qaradağa qaçdı. Məhəmmədkazım xan İbrahim şahın intiqamından çəkinib, Əmiraslan xanı tutuqlu biçimdə Təbrizə yolladı. İbrahim şah Məhəmmədkazım xana xeyli ənam-ərmağan və hakimlik fərmanı göndərdi. Tarixçi Məhəmmədhüseyn Quddusi bu olay haqqında yazır: «Əmiraslan xanın qoşunları məğlub olub dağılmışdı, özü də dostu Məhəmmədkazım xan Qaradağlı ilə Qaradağa qaçdı. Amma Məhəmmədkazım xan bəhanə ilə onu tutdu. İbrahim xanın əmrilə onu və qardaşı la birlikdə Təbrizdə öldürdülər.
Əmiraslan xanın qardaşı İbrahim şahdan qardaşının əhf etməsini istədi. Yalvarıb, bağışlanmasını xahiş etdi. Əmiraslan xan təbiətən cəsur, qəyyur bir adam idi. Qardaşının hərəkətindən, yalvarışlarından rahatsız olub, dedi:
-Bir abırlı ölü, yüz diri abırsızdan yaxşıdı.
İbrahim şah Əmiraslan xanla üzbəüz gələndə rişxəndlə dilləndi:
-Sən də şahlıq eşqinə düşmüşdün?
Əmiraslan xan şaha üz tutub qayıtdı:
-Get, Qara Mehdi Avşarın canına dua elə ki, başının üstündə durub, can-başla hökmünü yerinə yetirir, mənim kimi aslanı sənin kimi tülküyə söz yeri eləyib. Beş günlük dünyada nə qədər ki, uğur səninlədi, get kefini çək. İndi bu başı vur, hökm sənindir!
Əmiraslan xan 1748-ci ildə öldürüldü.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu, Aydın Avşar, Avşarlar, Bakı, "Şuşa", 2008,
- Ənvər Çingizoğlu, Əmiraslan xan Qırxlı-Avşar, "Soy" еlmi-kütləvi dərgi, 2008, №8, səh.30-33
İstinadlar
- M. Quddusi, Nadir şah, Bakı, 1999, səh. 214-215.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Emiraslan xan Qirxli Avsar 1738 1748 Azerbaycan hakimi Efsarlar sulalesi doneminde serkerde ordu generali Emiraslan xanEmiraslan xan Qirxli AvsarTebriz I xani1747 1748Evvelkitesis edilibSonrakiNecefqulu xan DunbiliAzerbaycan beylerbeyi hakimi1738 1748EvvelkiIbrahim xan EfsarSonrakiAzerbaycan xanliqlari dovruSexsi melumatlarDogum tarixi 1696Dogum yeri Ebiverd Xorasan Sefeviler dovletiVefat tarixi 1748Vefat yeri TebrizVefat sebebi edamDefn yeri TebrizAilesi Efsarlar sulalesiDini Sie IslamRutbesi Ordu generaliHeyatiQirxli oymaginin sesli emirlerinden biri de Emiraslan xandir Emiraslan xan Nadirqulu xanin bibisioglu idi ve ona xidmet etmisdi Nadirqulu xan sah olandan sonra Emiraslan xani olmus qardasinin Ibrahim xan Zehiruddovlenin yerine 1738 ci ilde Azerbaycana serdar ordu generali teyin etmisdi Emiraslan xan Qirxli Avsar Nadir sahin olumunden sonra qosunla Erdebile yurus edib Sam mirzeni tutdu Edam edib Tebrize geldi Mehemmedkazim xan Qaradaglini ozune hemfikir edib sahliq esqine dusdu Iran sahliq taxtinin iddiacilarinda subhe dogurmamaq ucun ehtiyatli hereket ederek oz adindan deyil Imam Rza adindan sikke kesdirmeye basladi Eli sah adi ile taxta cixan Eliqulu xan Qirxli Avsar 1747 1748 Emiraslan xana elci gonderib onu sah kimi tanimagi teklif etdi Emiraslan xan Eli sahin elcisini oldurdu ve asililigini bildirmedi Onun en yaxin silahdasi Mehemmedkazim xan idi Qaradag qosunundan istifade edib qonsu hakimleri teleb tehdidle savasla ozundan asili bicime saldi Sonra Mugan ve Erdebil vilayetlerini ele kecirdi Sahsevenlerin gucunden behrelendi Rzaqulu xani Gilana Rest seherini zebt etmeye gonderdi Qarabag xani Penaheli beye once sultan sonra xan unvani verib oz terefine cekdi 1748 ci ilin sonunda qardasi Eli sahi taxtdan salib gozlerine mil ceken Ibrahim mirze ozunu sah elan etdi Ibrahim sah ilk novbede qorxulu reqib saydigi Emiraslan xana qarsi mubarizeye basladi Emiraslan xan ilk doyusde meglub olub hemfikiri Mehemmedkazim xanla Qaradaga qacdi Mehemmedkazim xan Ibrahim sahin intiqamindan cekinib Emiraslan xani tutuqlu bicimde Tebrize yolladi Ibrahim sah Mehemmedkazim xana xeyli enam ermagan ve hakimlik fermani gonderdi Tarixci Mehemmedhuseyn Quddusi bu olay haqqinda yazir Emiraslan xanin qosunlari meglub olub dagilmisdi ozu de dostu Mehemmedkazim xan Qaradagli ile Qaradaga qacdi Amma Mehemmedkazim xan behane ile onu tutdu Ibrahim xanin emrile onu ve qardasi la birlikde Tebrizde oldurduler Emiraslan xanin qardasi Ibrahim sahdan qardasinin ehf etmesini istedi Yalvarib bagislanmasini xahis etdi Emiraslan xan tebieten cesur qeyyur bir adam idi Qardasinin hereketinden yalvarislarindan rahatsiz olub dedi Bir abirli olu yuz diri abirsizdan yaxsidi Ibrahim sah Emiraslan xanla uzbeuz gelende risxendle dillendi Sen de sahliq esqine dusmusdun Emiraslan xan saha uz tutub qayitdi Get Qara Mehdi Avsarin canina dua ele ki basinin ustunde durub can basla hokmunu yerine yetirir menim kimi aslani senin kimi tulkuye soz yeri eleyib Bes gunluk dunyada ne qeder ki ugur seninledi get kefini cek Indi bu basi vur hokm senindir Emiraslan xan 1748 ci ilde olduruldu MenbeEnver Cingizoglu Aydin Avsar Avsarlar Baki Susa 2008 Enver Cingizoglu Emiraslan xan Qirxli Avsar Soy elmi kutlevi dergi 2008 8 seh 30 33IstinadlarM Quddusi Nadir sah Baki 1999 seh 214 215 Hemcinin baxNadir sah Avsar eli Avsarlar sulalesiXarici kecidler