Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Afşarlıq dövrü
| Əfşar sülaləsi | |
|---|---|
 Əfşarların bayrağı (Nadir şahın dövründən sonra) | |
| Banisi | Nadir şah Əfşar |
| Sonuncu hökmdar | Nadir Mirzə Əfşar |
| Əsası qoyulub | 1736 |
| Milliyyət | Azərbaycan türklərini təşkil edən tayfalardan biri olan Əfşarlara aiddir. |
| Titullar | |
| Şah | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Afşarlıq dövrü, 1736-1796-cı illərdə İranda hakim olan böyük İran Afşarlıq xanlığını ifadə edir. Bu xanlıq, Səfəvilik imperiyasının zəifləməsi və bölgəvi qüvvələrin yüksəlişi dövründə yaranmış və İran yarımtövləsini siyasi baxımdan yenidən qurmağa böyük töhfə vermişdir. Afşarlılar, İranda bölgənin tarixini kökündən dəyişdirən əhəmiyyətli bir rol oynayıblar.
Erken mənbələr
Afşarlıq xanlığının mənbələri, mənsub olduğu türk dilli Afşar qoluna qaytarıla bilər ki, bu da əslində Mərkəzi Asiyadan gələn etnik qrupdur. Afşarlar Səfəvilik imperiyasının iç münaqişə və xarici təhdidlər dövründə, 17-ci əsrin sonlarına doğru, başlıca Qərbi Asiya bölgəsinə köçürülüblər. Afşarlar regionun daxili böhranlar dövründə müəyyən bir hərbi güc olaraq özünü təsis etməyi bacarıblar.
Nadir Şah və Afşarlıq xanlığının yüksəlişi
Afşarlıq xanlığının yüksəlişində mühüm rolu olan şəxs Nadir Şah Afşar idi. O mənbənin arxasında humğayri bir tərəfdən anadan olmuş ambisiyalı hərbi komandandır. Nadir Şah, Səfəvilik imperiyasının çökməsi ilə törətdiyi güc boşluğunda nüfuzlu bir lider kimi ortaya çıxmışdır. Hərbi bacarığı və strateji təfəkkürü ona müxtəlif qabilə və etnik qrupları Afşar qolu bayrağı altında birləşdirmək imkanı verdi.
1736-cı ildə Nadir Şah sonuncu Səfəvi hakimi Şah Sultan Hüseyini azad edib və özünü İran Şahı elan edərək Afşarlıq xanlığının rəsmi formalaşmasını başlatdı. Nadir Şahın hakimiyəti hərbi fəthlər və ərazi genişləndirmələrlə şənliklənib. O müvəffəq olaraq Qafqazın bir hissəsini, Mərkəzi Asiyani və şimali Hindistanı Persiyaya qaytarıb. Hərbi kampaniyaları Persiyaya böyük servət gətirdi və bu da onun hakimiyyətini daha da möhkəmləndirdi.
Mədəni və iqtisadi nailiyyətlər
Nadir Şahın hakimiyyəti dövründə Afşarlıq xanlığı pers mədəniyyətinin və incəsənətinin bərpa edilməsini təmin etdi. Saray şairləri, alimləri və incəsənətçiləri təmin edərək pers dilində ədəbiyyat və memarlığın inkişafını dəstəklədi. Əlavə olaraq, Nadir Şahın iqtisadi inkişaf və idarəetdə tənzimləməsi siyasi sabitlik və idarəçilik sferalarını gücləndirməyə kömək etdi.
Çöküş və vərəqə
İlk uğurlarına baxmayaraq, Nadir Şahın hakimiyyəti nəhayət çətinliklərlə üzləşdi. Onun gücün mərkəzləşməsi, yerli elitlərin ciddi müsəlmanlığı və hərbi kampaniyaları imperianın resurslarını gerilətdi və müxtəlif qrupların arasında narahatlığa səbəb oldu. 1747-ci ildə, Nadir Şah öldürüldü və bu da Afşarlıq xanlığında instabil dövrün və güc mübarizələrinin başlamasına səbəb oldu.
Nadir Şahın ölümündən sonra imperiya tezliklə parçalandı. Müxtəlif bölgə liderləri nüfuz üçün mübarizə apardılar və 1749-cu ildə güc mübarizəsi Afşarlıq dövlətinin daha kiçik xanlıqlara bölünməsinə səbəb oldu. Ağa Möhəmməd xan Qacar törətməsinin qurmağı ilə Qacar xanlığı təsəvvür edildi və nəticədə Afşarlıq xanlığının çökməsinə səbəb oldu.
Nəsil və təsir
Afşarlıq xanlığının nəsilinə yanaşı, bu nəsil kompleks və çox tərəflidir. Onların hakimiyyəti nisbi olaraq qısa ömürlü olmasına baxmayaraq, onlar İranın siyasi, mə
| Sırası | Şah | Rəsmi | Hakimiyyətinin başlaması | Hakimiyyətinin sonlanması | Hakimiyyət müddəti | Möhürü | Sikkəsi | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Nadir şah Əfşar |  | 8 mart 1736 | 20 iyun 1747 | 11 il 104 gün |  |  | |
| 2 | Adil şah Əfşar |  | 6 iyul 1747 | 1 oktyabr 1748 | 1 il 87 gün |  | ||
| 3 | Şahrux şah Əfşar | 1 oktyabr1748 | yanvar 1750 | 1 il 92 gün |  | |||
| 4 | İbrahim şah Əfşar | 8 dekabr 1748 | 1749 |  | ||||
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Nadir Shah | Biography, Empire, & Peacock Throne | Britannica". www.britannica.com (ingilis). 2023-07-19. 2015-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-14.
Mənbə
- Amanat, Abbas. Pivot of the Universe: Nasir Al-Din Shah Qajar and the Iranian Monarchy, 1831-1896. I.B.Tauris. 1997. ISBN .
- Amanat, Abbas. Iran: A Modern History. Yale University Press. 2017. 1–992. ISBN .
- Axworthy, Michael. The Sword of Persia: Nader Shah, from Tribal Warrior to Conquering Tyrant. I.B.Tauris. 2006. ISBN .
- Fisher, William Bayne; Avery, P.; Hambly, G. R. G; Melville, C. The Cambridge History of Iran. 7. Cambridge: Cambridge University Press. 1991. ISBN .
- Ali A. Bulookbashi və Farzin Negahban. "Afshār". Encyclopaedia Islamica Online.
- P. Oberling. "AFŠĀR". outledge & Kegan Paul/Encyclopædia Iranica.
- Ernest Tucker. . Encyclopaedia of Islam. 2012 https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/afshar-COM_23658?s.num=15&s.f.s2_parent=s.f.book.encyclopaedia-of-islam-3&s.q=Azeri (#bare_url_missing_title).
- Georg Stöber. "Afshār". Encyclopaedia of Islam. 2010.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Afsarliq dovruEfsar sulalesiEfsarlarin bayragi Nadir sahin dovrunden sonra Banisi Nadir sah EfsarSonuncu hokmdar Nadir Mirze EfsarEsasi qoyulub 1736Milliyyet Azerbaycan turklerini teskil eden tayfalardan biri olan Efsarlara aiddir TitullarSah Vikianbarda elaqeli mediafayllar Afsarliq dovru 1736 1796 ci illerde Iranda hakim olan boyuk Iran Afsarliq xanligini ifade edir Bu xanliq Sefevilik imperiyasinin zeiflemesi ve bolgevi quvvelerin yukselisi dovrunde yaranmis ve Iran yarimtovlesini siyasi baximdan yeniden qurmaga boyuk tohfe vermisdir Afsarlilar Iranda bolgenin tarixini kokunden deyisdiren ehemiyyetli bir rol oynayiblar Erken menbelerAfsarliq xanliginin menbeleri mensub oldugu turk dilli Afsar qoluna qaytarila biler ki bu da eslinde Merkezi Asiyadan gelen etnik qrupdur Afsarlar Sefevilik imperiyasinin ic munaqise ve xarici tehdidler dovrunde 17 ci esrin sonlarina dogru baslica Qerbi Asiya bolgesine kocurulubler Afsarlar regionun daxili bohranlar dovrunde mueyyen bir herbi guc olaraq ozunu tesis etmeyi bacariblar Nadir Sah ve Afsarliq xanliginin yukselisiAfsarliq xanliginin yukselisinde muhum rolu olan sexs Nadir Sah Afsar idi O menbenin arxasinda humgayri bir terefden anadan olmus ambisiyali herbi komandandir Nadir Sah Sefevilik imperiyasinin cokmesi ile toretdiyi guc boslugunda nufuzlu bir lider kimi ortaya cixmisdir Herbi bacarigi ve strateji tefekkuru ona muxtelif qabile ve etnik qruplari Afsar qolu bayragi altinda birlesdirmek imkani verdi 1736 ci ilde Nadir Sah sonuncu Sefevi hakimi Sah Sultan Huseyini azad edib ve ozunu Iran Sahi elan ederek Afsarliq xanliginin resmi formalasmasini baslatdi Nadir Sahin hakimiyeti herbi fethler ve erazi genislendirmelerle senliklenib O muveffeq olaraq Qafqazin bir hissesini Merkezi Asiyani ve simali Hindistani Persiyaya qaytarib Herbi kampaniyalari Persiyaya boyuk servet getirdi ve bu da onun hakimiyyetini daha da mohkemlendirdi Medeni ve iqtisadi nailiyyetlerNadir Sahin hakimiyyeti dovrunde Afsarliq xanligi pers medeniyyetinin ve incesenetinin berpa edilmesini temin etdi Saray sairleri alimleri ve incesenetcileri temin ederek pers dilinde edebiyyat ve memarligin inkisafini destekledi Elave olaraq Nadir Sahin iqtisadi inkisaf ve idareetde tenzimlemesi siyasi sabitlik ve idarecilik sferalarini guclendirmeye komek etdi Cokus ve vereqeIlk ugurlarina baxmayaraq Nadir Sahin hakimiyyeti nehayet cetinliklerle uzlesdi Onun gucun merkezlesmesi yerli elitlerin ciddi muselmanligi ve herbi kampaniyalari imperianin resurslarini geriletdi ve muxtelif qruplarin arasinda narahatliga sebeb oldu 1747 ci ilde Nadir Sah olduruldu ve bu da Afsarliq xanliginda instabil dovrun ve guc mubarizelerinin baslamasina sebeb oldu Nadir Sahin olumunden sonra imperiya tezlikle parcalandi Muxtelif bolge liderleri nufuz ucun mubarize apardilar ve 1749 cu ilde guc mubarizesi Afsarliq dovletinin daha kicik xanliqlara bolunmesine sebeb oldu Aga Mohemmed xan Qacar toretmesinin qurmagi ile Qacar xanligi tesevvur edildi ve neticede Afsarliq xanliginin cokmesine sebeb oldu Nesil ve tesirAfsarliq xanliginin nesiline yanasi bu nesil kompleks ve cox tereflidir Onlarin hakimiyyeti nisbi olaraq qisa omurlu olmasina baxmayaraq onlar Iranin siyasi meNadir sahin mohuru Sirasi Sah Resmi Hakimiyyetinin baslamasi Hakimiyyetinin sonlanmasi Hakimiyyet muddeti Mohuru Sikkesi1 Nadir sah Efsar 8 mart 1736 20 iyun 1747 11 il 104 gun2 Adil sah Efsar 6 iyul 1747 1 oktyabr 1748 1 il 87 gun3 Sahrux sah Efsar 1 oktyabr1748 yanvar 1750 1 il 92 gun4 Ibrahim sah Efsar 8 dekabr 1748 1749Hemcinin baxEfsar imperiyasiIstinadlar Nadir Shah Biography Empire amp Peacock Throne Britannica www britannica com ingilis 2023 07 19 2015 09 05 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 14 MenbeAmanat Abbas Pivot of the Universe Nasir Al Din Shah Qajar and the Iranian Monarchy 1831 1896 I B Tauris 1997 ISBN 978 1845118280 Amanat Abbas Iran A Modern History Yale University Press 2017 1 992 ISBN 978 0300112542 Axworthy Michael The Sword of Persia Nader Shah from Tribal Warrior to Conquering Tyrant I B Tauris 2006 ISBN 978 1850437062 Fisher William Bayne Avery P Hambly G R G Melville C The Cambridge History of Iran 7 Cambridge Cambridge University Press 1991 ISBN 0521200954 Ali A Bulookbashi ve Farzin Negahban Afshar Encyclopaedia Islamica Online P Oberling AFSAR outledge amp Kegan Paul Encyclopaedia Iranica Ernest Tucker Encyclopaedia of Islam 2012 https referenceworks brillonline com entries encyclopaedia of islam 3 afshar COM 23658 s num 15 amp s f s2 parent s f book encyclopaedia of islam 3 amp s q Azeri bare url missing title Georg Stober Afshar Encyclopaedia of Islam 2010