Əbivərd — Türkmənistan ərazisində qədim şəhər.
Əbivərd | |
---|---|
Ölkə | |
Tarixi
Sasanilər zamanında müasir Türkmənistan ərazisində qədim şəhər. Qaraqum səhrasında yerləşirdi.
I Şah Abbas Səfəvinin özbəklərin Səfəvilərə qarşı hücumlarının qarşısını almaq üçün məhz əfşar tayfalarının başçılarını Xorasandan yuxarı, Özbəkistanla sərhəd olan əraziyə-Əbivərd və Dərgəzə gətirmişdi ki, əfşarlar özbəklərin tez-tez baş verən basqınlarının qarşısını alsınlar. Nadirin ata babası da həmin döyüşən dəstələrin tərkibində olmuşdur.Ədalət Tahirzadə özbəklərin növbəti hücumu zamanı (1704–1705) 16–17 yaşlı Nadirqulu, qardaşı İbrahim və anasının əsir düşdüyünü, 4 il sonra anasının oöldüyünü, qardaşıyla birgə əsirlikdən qaçıb Əbivərdə (Əbyurda) gəldiyini yazmışdır. Bu fikir G. Qarayeva və A. Hacıqədirlinin həmmüəllifi olduqları əsərdə də təkrarlanır. Ancaq mənbələrə əsasən əsərini yazan M. Süleymanov Nadirin əsir düşüb-düşməməsi ilə bağlı ziddiyyətli fikirlərin olduğunu deyir. O qeyd edir ki, ehtimal olunur ki, Nadirin qardaşı və anası ilə birlikdə əsir düşməsi məsələsi Con Hanvey tərəfindən elmi dövriyyəyə gətirilmiş, qərb və şərq tarixçiləri tərəfindən təkrarlanmışdır. Ancaq şərq mənbə və əsərlərində bu barədə məlumatlara rast gəlinmir.
Nadirin uşaqlıq dövrü və gənclik illəri, eləcə də, onun özbəklərə əsir düşüb-düşməməsi ilə bağlı belə ziddiyyətli fikirlərin ortaya çıxmasının əsas səbəbi Nadirin həyatının həmin dövrü ilə bağlı mənbələrdə yetərincə məlumatın olmaması ilə bağlıdır. Mənbələrdəki material azlığını isə onun sadə bir ailədən çıxması ilə əlaqələndirmək olar. Belə ki, Nadir heç bir məşhur əsil-nəcabətə malik olmadığından onun uşaqlıq dövrü heç bir tarixçinin diqqətini çəkməmişdir. Mənbələrdə Nadir şahın həyatının həmin dövrü ilə bağlı məlumatlar isə elə Nadir şahın özünün dediklərindən, ya da onu tanıyanların söylədiklərindən, xatirələrindən toplanmışdır. Nadir şah haqqında həm şərq, həm də qərb mənbələrində çoxlu rəvayətlərə də rast gəlmək mümkündür, ancaq bu rəvayətlərdəki məlumatlar da bir-biri ilə ziddiyyət təşkil edir. Belə ki, rəvayət xarakterli şərq mənbələrində Nadirə rəğbət və daha isti münasibət olduğu halda, qərb mənbələrində bunun əksini görürük.
Mənbələrdə Nadirin gənc yaşlarından döyüşkənliyi və çevikliyi ilə fərqləndiyi də qeyd olunub. Nadir əsirlikdən qaçıb Əbivərdə (Əbyurda) gəldiyi zaman oranın hakimi Babəli bəy Kosaəhmədli-Avşar idi. O, buraya hücum edən özbək, türkmən və kürdlərlə tez-tez döyüşməli olurdu.
Məşhur Əbivərdlilər
- Məhəmməd bin Əhməd əl-Əbivərdi (?-1114), İslam alimi, şair.
- Əli bin Məhəmməd Ənvəri-Əbivərdi, (1126–1191), şair.
- (?-1324)
- Nadir şah Qırxlı-Avşar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ebiverd Turkmenistan erazisinde qedim seher Ebiverd37 23 28 sm e 59 34 00 s u Olke Turkmenistan Sasaniler dovletiXeriteni goster gizle EbiverdTarixiSasaniler zamaninda muasir Turkmenistan erazisinde qedim seher Qaraqum sehrasinda yerlesirdi I Sah Abbas Sefevinin ozbeklerin Sefevilere qarsi hucumlarinin qarsisini almaq ucun mehz efsar tayfalarinin bascilarini Xorasandan yuxari Ozbekistanla serhed olan eraziye Ebiverd ve Dergeze getirmisdi ki efsarlar ozbeklerin tez tez bas veren basqinlarinin qarsisini alsinlar Nadirin ata babasi da hemin doyusen destelerin terkibinde olmusdur Edalet Tahirzade ozbeklerin novbeti hucumu zamani 1704 1705 16 17 yasli Nadirqulu qardasi Ibrahim ve anasinin esir dusduyunu 4 il sonra anasinin oolduyunu qardasiyla birge esirlikden qacib Ebiverde Ebyurda geldiyini yazmisdir Bu fikir G Qarayeva ve A Haciqedirlinin hemmuellifi olduqlari eserde de tekrarlanir Ancaq menbelere esasen eserini yazan M Suleymanov Nadirin esir dusub dusmemesi ile bagli ziddiyyetli fikirlerin oldugunu deyir O qeyd edir ki ehtimal olunur ki Nadirin qardasi ve anasi ile birlikde esir dusmesi meselesi Con Hanvey terefinden elmi dovriyyeye getirilmis qerb ve serq tarixcileri terefinden tekrarlanmisdir Ancaq serq menbe ve eserlerinde bu barede melumatlara rast gelinmir Nadirin usaqliq dovru ve genclik illeri elece de onun ozbeklere esir dusub dusmemesi ile bagli bele ziddiyyetli fikirlerin ortaya cixmasinin esas sebebi Nadirin heyatinin hemin dovru ile bagli menbelerde yeterince melumatin olmamasi ile baglidir Menbelerdeki material azligini ise onun sade bir aileden cixmasi ile elaqelendirmek olar Bele ki Nadir hec bir meshur esil necabete malik olmadigindan onun usaqliq dovru hec bir tarixcinin diqqetini cekmemisdir Menbelerde Nadir sahin heyatinin hemin dovru ile bagli melumatlar ise ele Nadir sahin ozunun dediklerinden ya da onu taniyanlarin soylediklerinden xatirelerinden toplanmisdir Nadir sah haqqinda hem serq hem de qerb menbelerinde coxlu revayetlere de rast gelmek mumkundur ancaq bu revayetlerdeki melumatlar da bir biri ile ziddiyyet teskil edir Bele ki revayet xarakterli serq menbelerinde Nadire regbet ve daha isti munasibet oldugu halda qerb menbelerinde bunun eksini goruruk Menbelerde Nadirin genc yaslarindan doyuskenliyi ve cevikliyi ile ferqlendiyi de qeyd olunub Nadir esirlikden qacib Ebiverde Ebyurda geldiyi zaman oranin hakimi Babeli bey Kosaehmedli Avsar idi O buraya hucum eden ozbek turkmen ve kurdlerle tez tez doyusmeli olurdu Meshur EbiverdlilerMehemmed bin Ehmed el Ebiverdi 1114 Islam alimi sair Eli bin Mehemmed Enveri Ebiverdi 1126 1191 sair 1324 Nadir sah Qirxli Avsar