Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əli Tudə (31 yanvar 1924, Bakı – 26 fevral 1996, Bakı) — şair, yazıçı, siyasi mühacir, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, SSRİ Yazıçılar Birliyinin üzvü.
| Əli Tudə | |
|---|---|
 | |
| Doğum adı | Əli Qulu oğlu Cavadzadə |
| Doğum tarixi | 31 yanvar 1924 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 26 fevral 1996 (72 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | Siyasi mühacir |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Atası | Qulu Cavadzadə |
| Anası | Şahbəyim Cavadzadə |
| Təhsili | BDU Filologiya fakültəsi |
| Fəaliyyəti | şair |
| Əsərlərinin dili | azərbaycanca |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |  |
Azərbaycan Demokrat Firqəsinin üzvü, Azərbaycan Milli Hökuməti dövründə, Maarif Nazirliyində tədris şöbəsinin müdiri, Təbrizdə Milli filarmoniyanın yaradıcısı, ilk və son müdiri olub.
, medalı ilə təltif olunub, Əməkdar incəsənət xadimi adına layiq görülüb.
Həyatı
Əslən Ərdəbilin Çanaxbulaq kəndindən olan atası Qulu və anası Şahbəyim Şimali Azərbaycana köçüb və Əli 1924-cü il yanvarın 31-də Bakıda anadan olub. Atası Qulu neft mədənində fəhləlik edib daha sonra isə buruq ustası vəzifəsinədək yüksəlib. Əli 1 yaşında olarkən atası, 5 yaşında olarkən isə anası dünyasını dəyişib və o, nənəsi Qəribin himayəsində böyüyüb. 150 saylı orta məktəbdə oxuyub. Bu dövrdə Bakı Pionerlər Sarayının nəzdində Osman Sarıvəllinin rəhbərlik etdiyi ədəbiyyat dərnəyinin fəal üzvü olub. Artıq 13 yaşında ikən ilk şeirləri Heydər Rzazadə imzası ilə "Kommunist", "Yeni yol" qəzetlərində çap olunub, radioda səslənib.1938-ci ildə həmin ədəbiyyat dərnəyinin nəşr etdiyi almanaxda da şeirləri dərc edilib.
1938-ci ildə repressiya dövründə 7-ci sinifdə oxuyarkən o, Cənubi Azərbaycan mənşəli olduğundan nənəsi ilə birlikdə İrana sürgün edilib Təhsili yarımçıq qalıb. İranda təsərrüfat işləri və fəhləliklə məşğul olaraq ağır həyat tərzi keçirib. O, Miyanə-Zəncan dəmiryolunda fəhləliyə başlayır və bir müddət sonra oradan ayrılır. Əli Tudə sonradan Astara-Ənzəli şosse çəkilişində iştirak edib. 1940-cı illərdə Cənubi Azərbaycanda başlanan azadlıq hərəkatına qoşulub. Silahı və qələmi ilə mübarizə aparıb. 1944-cü ildə "Hizbitudeyi-İran" partiyasına daxil olub. Ərdəbil vilayət partiya komitəsində Əliyə partiya bileti təqdim olunarkən ona, "Tudə" ("Xalq" deməkdir) təxəllüsü verilib. 1944-cü ildə "Vətən yolunda" qəzetində Əli Tudə imzası ilə şeirləri çap olunub. 1944-1946-cı illərdə Ərdəbildə çıxan "Ziddi faşist", "Cövdət" qəzetlərində, ədəbi almanaxlarda, Təbrizdə çıxan "Vətən yolunda", "Azərbaycan" qəzetlərində, "Şəfəq", "Azərbaycan" məcmuələrində, "Şairlər məclisi" almanaxlarında şeirləri müntəzəm çap olunub. Milli ruhlu şeirləri ilə xalqı istiqlala çağırıb. 1945-ci il sentyabrın 3-də Təbrizdə yaranan Azərbaycan Demokrat Firqəsinin sıralarına qoşulub. 1944-1945-ci illərdə İran xalq partiyası Ərdəbil vilayət komitəsində təbliğatçı, Milli hökumət yarandıqdan sonra 1945-1946-cı illərdə Təbrizdə Maarif Nazirliyində tədris şöbəsinin müdiri işləyib. Məktəbdə tədris üçün nəzərdə tutulmuş "Ana dili" kitabının tərtibi və çap olunmasında xüsusi rol oynayıb. Daha sonra İran tarixində ilk dəfə olaraq Təbrizdə Milli filarmoniya yaradıb, onun ilk və son müdiri olub. Filarmoniyanı təşkil etmək üçün bölgələri gəzərək istedadları bura cəlb edib. 22 yaşında ikən Azərbaycan Milli hökuməti tərəfindən ilə təltif edilib.
Azərbaycan Milli Hökuməti süquta uğradıldıqdan sonra çap ərəfəsində olan şeirlər kitabı, mətbəədə yandırılıb. Şah Əli Tudənin tutulduğu anda məhkəməsiz öldürülməsi haqqında fərman verib. Təbrizi tərk etməyə məcbur qalan şair, 1946-cı il dekabrın 12-də sərhədi keçərkən "Mən nə gətirdim" şeirini yazır. Cənubi Azərbaycan mühacir ədəbiyyatının ilk nümunəsi olan bu şeir, sonradan öz doğma torpaqlarını tərk etməyə məcbur olan minlərlə mühacirin manifestinə döndü və dillər əzbərinə çevrildi.
Bakıya mühacirət etdikdən sonra "Ədəbiyyat qəzeti" redaksiyasında ədəbi işçi vəzifəsində işləməyə başlayır. 1947-ci ildə BDU-nun filologiya fakultəsinə daxil olur və 1952-ci ildə buranı fərqlənmə diplomu ilə bitirir. Ali məktəbi bitirdikdən sonra Azərnəşrə redaktor vəzifəsinə təyinat alıb. 1952-ci ildən 1962-ci ilə qədər Azərbaycan Demokrat Firqəsinin orqanı olan "Azərbaycan" qəzetində ədəbi-şöbə müdiri olur. Bakı Ali Partiya Məktəbində müdavim və 1958-ci ildən Azərbaycan və SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvü olub. Sonra bütün həyatını bədii yaradıcılığa həsr edib. Əli Tudə Cənubi Azərbaycan demokratik ədəbiyyatının yaradıcılarından biridir. Vətən mövzusunda çoxsaylı şeirlərin müəllifidir. "Cənub nəğmələri" adlı ilk şeirlər kitabını 1950-ci ildə çap etdirib. Bu kitabda o, 1945-1949-cu illərdə yazdığı şeirləri toplayıb. Ümumittifaq tədbirlərində: Moskvada Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənəti ongünlüyündə, Tbilisidə SSRİ Yazıçılar İttifaqının plenumunda iştirak edib. 1959-cu ildə "Əməkdə fərqlənməyə görə" medalı ilə mükafatlandırılıb. 1984-cü ildə Azərbaycan Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif olunub. 1960-cı ildən 1996-cı ilə qədər Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin İdarə Heyətinin üzvü olub. 1986-cı ildə Əmək veteranı, 1987-ci ildə Əməkdar incəsənət xadimi adına layiq görülüb. 50 poemanın 60-dan çox kitabın müəllifidir. Əsərləri özbək, qırğız, hind, ukrayna, rus, ingilis və s. dillərə tərcümə olunub.
Əli Tudə ömrü boyu siyasi mühacir olaraq qalıb, Sovet İttifaqının pasportunu daşımayıb. Bir çox yüksək titul və mükafatlardan məhrum olub. 1996-cı ilin fevral 26-da Bakıda vəfat edib və Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.
Kitablarının siyahısı
- Cənub nəğmələri. Bakı: Azərnəşr, 1950 (Kiril əlifbası ilə), 99 səh.
- Bakının işıqları. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1950 (Kiril əlifbası ilə), 40 səh.
- Vətən sevgisi. Bakı: Azərnəşr, 1951 (Kiril əlifbası ilə), 64 səh.
- Məhbusların son sözü (poema). Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1952 (Kiril əlifbası ilə), 28 səh.
- Şimal həsrəti. Bakı: Azərnəşr, 1953 (Kiril əlifbası ilə), 164 səh.
- Arazın o tayında (poema). Bakı: Azərnəşr, 1954 (Kiril əlifbası ilə), 48 səh.
- Şerlər. Bakı: Azərnəşr, 1955 (Kiril əlifbası ilə), 76 səh.
- Şairin düşüncələri. Bakı: Azərnəşr, 1956 (Kiril əlifbası ilə), 131 səh.
- Qartal. Bakı: Azərnəşr, 1959 (Kiril əlifbası ilə), 170 səh.
- Qəzəb. Bakı: Azərnəşr, 1960 (Kiril əlifbası ilə), 98 səh.
- Əli Tudə (şairin kitabxanası). Bakı: Azərnəşr, 1962 (Kiril əlifbası ilə), 227 səh.
- Buludlar. Bakı: Azərnəşr, 1964 (Kiril əlifbası ilə), 132 səh.
- Yanıqlı tütək. Bakı: Azərnəşr, 1966 (Kiril əlifbası ilə), 187 səh.
- Seçilmiş əsərləri. Bakı: Azərnəşr, 1968 (Kiril əlifbası ilə), 321 səh.
- Кеманча и знамя. Москва: Советский писатель, 1969 (rus dilində), 78 стр.
- Şerlər. Bakı: Gənclik, 1970 (Kiril əlifbası ilə), 68 səh.
- Город в горах. Москва: Советский писатель, 1972 (rus dilində), 71 стр.
- Sevinc. Bakı: Gənclik, 1973 (Kiril əlifbası ilə), 112 səh.
- Şəlalə. Bakı: Azərnəşr, 1974 (Kiril əlifbası ilə), 183 səh.
- Ömrün illəri. Bakı: Gənclik, 1976 (Kiril əlifbası ilə), 164 səh.
- Həyat sınağı. Bakı: Yazıçı, 1978 (Kiril əlifbası ilə), 232 səh.
- İran Xalq Partiyası. Təbriz: 1358 (ərəb əlifbası ilə).
- Vətən torpağı (ərəb əlifbası ilə). Bakı: 50 səh.
- Nəğməli gecələr. Bakı: Yazıçı, 1981 (Kiril əlifbası ilə), 210 səh.
- Если скажет жизнь сама. Москва: Советский писатель, 1982 (rus dilində), 78 стр.
- Günəşli baharın yarpaqları. Bakı: Yazıçı, 1983 (ərəb əlifbası ilə), 87 səh.
- Tellərdə çırpınan həsrətlər (povest və hekayələr). Bakı: Gənclik, 1983 (Kiril əlifbası ilə), 145 səh.
- Araz üstə palıd. Bakı: Yazıçı, 1984 (Kiril əlifbası ilə), 303 səh.
- Öz gözlərimlə (nəsr). Bakı: Azərnəşr, 1986 (Kiril əlifbası ilə), 161 səh.
- Gecikmiş vüsal (şerlər və poemalar). Bakı: Yazıçı, 1988 (Kiril əlifbası ilə), 255 səh.
- Mənə elə baxma (nəsr). Bakı: Gənclik, 1990 (Kiril əlifbası ilə), 276 səh.
- Təbriz yolu. Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı , 1996 (Kiril əlifbası ilə), 240 səh.
- Söz ömrü. Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı, 1997 (Kiril əlifbası ilə), 328 səh.
- Mühacir qeyrəti. Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı, 1998 (Kiril əlifbası ilə), 386 səh.
- Mənim səsim. Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı, 2002, 472 səh.
- Yarımçıq dastan. Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı, 2004, 576 səh.
- Mən nə gətirdim?. Təbriz: Azər Turan nəşriyyatı 2023,
- Təbriz yolu. Təbriz: Azər Turan nəşriyyatı 2023,
- Cənub nəğmələri. Təbriz: Azər Turan nəşriyyatı 2023,
Latın əlifbası ilə çap olunmuş kitabları (20 cilddə)
- Cənub nəğmələri. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2014, 336 səh.
- Bakının işıqları. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2014, 328 səh.
- Tarixin bir səhifəsi. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2015, 352 səh.
- Yanıqlı tütək. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2015, 344 səh.
- Həyat sınağı. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2015, 360 səh.
- Ömrün illəri. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2016, 336 səh.
- Nəğməli gecələr. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2016, 408 səh.
- Araz üstə palıd. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2016, 368 səh.
- Gecikmiş vüsal. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2017, 360 səh.
- Təbriz yolu. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2017, 336 səh.
- Söz ömrü. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2017, 352 səh.
- Mühacir qeyrəti. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2018, 352 səh.
- Mənim səsim. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2018, 344 səh.
- Yarımçıq dastan. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2018, 440 səh.
- Mənə elə baxma. Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2019, 576 səh.
- Həyatım, xatirələrim… I hissə Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2020, 408 səh.
- Həyatım, xatirələrim… II hissə Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2020, 384 səh.
- Həyatım, xatirələrim… III hissə Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2021, 416 səh.
- Həyatım, xatirələrim… IV hissə Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2021, 320 səh
- Həyatım, xatirələrim… V hissə Bakı. "Azərbaycan" nəşriyyatı – 2022, 336 səh
Mənbə
İstinadlar
- Cənubi Azərbaycan Ədəbiyyati Antologiyası. III. Bakı: Elm nəşriyyatı. 1988. səh. 215. 2023-07-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-20.
- Əli Tudə 100 (az.). Bakı: Azərnəşr. 2023. 206.
- Tudə, Əli. Həyatım, xatirələrim (az.). Bakı: Azərnəşr. 5. 2022-11-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-11-03.
- "Ömrü boyu heç özünə də əyilməyən məğrur söz aşiqi - Əli Tudə". Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 2024-01-31. 2024-02-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-23.
- Xəyal, Sona. Sona Xəyal. Əli Tudə (az.). Bakı: "MBM". 2010. ISBN .
- Şükürov, Ağahüseyn. "Savalanın məğrur şairi". 525-ci qəzet. 2013-09-26. səh. 7. 2020-02-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-23.
- Aydınoğlu T. Vətən nisgilli şair."Xalq qəzeti",2009,24 fevral
- "Azadlıq şairi Əli Tudə". az.baku-art.com (az.). 2024-05-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-23.
- Şükürov, Ağahuseyn. Əli Tudənin Yaradıcılıq yolu (az.). Bakı: Elm. 2019. 52. ISBN .
- Sadıqzadə, Aytən. "Əli Tudə – 90". oxu.az (az.). 2014-01-31. 2024-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-23.
- Tudə, Əli. Həyatım, xatirələrim (az.). Bakı: Azərnəşr. 197. 2022-11-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-11-03.
- Cavadzadə, Natiq Əli Tudə oğlu. Əli Tudə - 100 (az.). Bakı: "Azərbaycan Nəşriyyatı" MMC. 2023. 5–7.
- Bayramova, Şəymən. "Kitabı mətbəədə yandırılan Əli Tudə..." sherg.az (az.). 2022-12-01. 2024-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-23.
- Əliqızı, Almaz. Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatını müntəxabatı \ dərs vəsaiti (az.). Bakı: Bakı Dövlət Universiteti Nəşriyyatı. 2003. 423.
- Vahid, Təranə. "İki imperiyanın qorxduğu şair - Əli Tudə". www.medeniyyet.az (az.). 2011-02-25. 2024-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-23.
- Fuad, Esmira. "Söz aşiqi - Əli Tudə". Azərbaycan qəzeti (az.). 2024-02-15. 2024-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-23.
- Xəyal, Sona. Əli Tudə (az.). Bakı: "MBM". 2010. 11–17. ISBN .
- Məhərrəmova, Təranə. "Başını vətən yolunda qoyan şair". kaspi.az (az.). 2019-01-31. 2024-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-23.
- Əli Tudə 100 (az.). Bakı: Azərnəşr. 2023. 10.
- "Azərbaycan SSR incəsənət və ədəbiyyat işçilərinin SSRİ orden və medalları ilə təltif edilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin FƏRMANI". Kommunist qəzeti. 1959-06-11. səh. 3. (#cite_web_url)
- Əli Tudə 100 (az.). Bakı: Azərnəşr. 2023. 97.
- İbrahimov, Əhmədov, Əliyev, M. T. R. Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi XIX-XX əsrlər 2 cilddə (az.). Bakı: Nurlar. 2009. 480.
- Nəbioğlu Sabir. Kökdən düşməyən rübab:Bu karvanın yolu güneyədir. Bakı: Nurlan, 2007, 440 s.
- Mədəniyyət TV. "Görkəmli şair Əli Tudənin 100 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib" (az.). Youtube.com. 19.04.2024. 2024-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-19.
- Şükürov, Ağahuseyn. Əli Tudənin Yaradıcılıq yolu (az.). Bakı: Elm. 2019. 52. ISBN .
- "Али Туде – видный представитель азербайджанской эмигрантской литературы". Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (rus). 2022-01-31. 2022-02-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-23.
- "Əsərləri". 2021-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-01-13.
Ədəbiyyat
Xarici keçidlər
- 1 Bir ömürlük həsrət / AZTV 2009
- Yadigarlar - Əli Tudə | 27.01.2024 / Mədəniyyət TV
- Əli Tudə ədəbiyyat tariximizdə azadlıq ideallarının carçısı kimi qalıb / Mədəniyyət TV
- 14 İki imperiyanın qorxduğu şair Aztv Xəbərlər 24 yanvar 2023 Əli Tudə haqqında / AzTV
- Əli Tudə-99:Yaradıcılığı boyu Cənub həsrəti mövzusuna sadiq qalan şair tarixin bu günü dünyaya gəlib / Mədəniyyət TV
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eli Tude 31 yanvar 1924 Baki 26 fevral 1996 Baki sair yazici siyasi muhacir Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu SSRI Yazicilar Birliyinin uzvu Eli TudeDogum adi Eli Qulu oglu CavadzadeDogum tarixi 31 yanvar 1924 1924 01 31 Dogum yeri Baki Baki qezasi Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 26 fevral 1996 1996 02 26 72 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi Siyasi muhacirMilliyyeti azerbaycanliAtasi Qulu CavadzadeAnasi Sahbeyim CavadzadeTehsili BDU Filologiya fakultesiFealiyyeti sairEserlerinin dili azerbaycancaUzvluyu Azerbaycan Yazicilar Birliyi SSRI Yazicilar IttifaqiMukafatlari 1959 1986 1946 Azerbaycan Demokrat Firqesinin uzvu Azerbaycan Milli Hokumeti dovrunde Maarif Nazirliyinde tedris sobesinin mudiri Tebrizde Milli filarmoniyanin yaradicisi ilk ve son mudiri olub 21 Azer medali Emek veterani medali ile teltif olunub Emekdar incesenet xadimi adina layiq gorulub HeyatiEslen Erdebilin Canaxbulaq kendinden olan atasi Qulu ve anasi Sahbeyim Simali Azerbaycana kocub ve Eli 1924 cu il yanvarin 31 de Bakida anadan olub Atasi Qulu neft medeninde fehlelik edib daha sonra ise buruq ustasi vezifesinedek yukselib Eli 1 yasinda olarken atasi 5 yasinda olarken ise anasi dunyasini deyisib ve o nenesi Qeribin himayesinde boyuyub 150 sayli orta mektebde oxuyub Bu dovrde Baki Pionerler Sarayinin nezdinde Osman Sarivellinin rehberlik etdiyi edebiyyat derneyinin feal uzvu olub Artiq 13 yasinda iken ilk seirleri Heyder Rzazade imzasi ile Kommunist Yeni yol qezetlerinde cap olunub radioda seslenib 1938 ci ilde hemin edebiyyat derneyinin nesr etdiyi almanaxda da seirleri derc edilib Eli Tude terefinden yaradilmis Tebriz filarmoniyasi 1946 ci il 1938 ci ilde repressiya dovrunde 7 ci sinifde oxuyarken o Cenubi Azerbaycan menseli oldugundan nenesi ile birlikde Irana surgun edilib Tehsili yarimciq qalib Iranda teserrufat isleri ve fehlelikle mesgul olaraq agir heyat terzi kecirib O Miyane Zencan demiryolunda fehleliye baslayir ve bir muddet sonra oradan ayrilir Eli Tude sonradan Astara Enzeli sosse cekilisinde istirak edib 1940 ci illerde Cenubi Azerbaycanda baslanan azadliq herekatina qosulub Silahi ve qelemi ile mubarize aparib 1944 cu ilde Hizbitudeyi Iran partiyasina daxil olub Erdebil vilayet partiya komitesinde Eliye partiya bileti teqdim olunarken ona Tude Xalq demekdir texellusu verilib 1944 cu ilde Veten yolunda qezetinde Eli Tude imzasi ile seirleri cap olunub 1944 1946 ci illerde Erdebilde cixan Ziddi fasist Covdet qezetlerinde edebi almanaxlarda Tebrizde cixan Veten yolunda Azerbaycan qezetlerinde Sefeq Azerbaycan mecmuelerinde Sairler meclisi almanaxlarinda seirleri muntezem cap olunub Milli ruhlu seirleri ile xalqi istiqlala cagirib 1945 ci il sentyabrin 3 de Tebrizde yaranan Azerbaycan Demokrat Firqesinin siralarina qosulub 1944 1945 ci illerde Iran xalq partiyasi Erdebil vilayet komitesinde tebligatci Milli hokumet yarandiqdan sonra 1945 1946 ci illerde Tebrizde Maarif Nazirliyinde tedris sobesinin mudiri isleyib Mektebde tedris ucun nezerde tutulmus Ana dili kitabinin tertibi ve cap olunmasinda xususi rol oynayib Daha sonra Iran tarixinde ilk defe olaraq Tebrizde Milli filarmoniya yaradib onun ilk ve son mudiri olub Filarmoniyani teskil etmek ucun bolgeleri gezerek istedadlari bura celb edib 22 yasinda iken Azerbaycan Milli hokumeti terefinden 21 Azer medali ile teltif edilib Azerbaycan Milli Hokumeti suquta ugradildiqdan sonra cap erefesinde olan seirler kitabi metbeede yandirilib Sah Eli Tudenin tutuldugu anda mehkemesiz oldurulmesi haqqinda ferman verib Tebrizi terk etmeye mecbur qalan sair 1946 ci il dekabrin 12 de serhedi kecerken Men ne getirdim seirini yazir Cenubi Azerbaycan muhacir edebiyyatinin ilk numunesi olan bu seir sonradan oz dogma torpaqlarini terk etmeye mecbur olan minlerle muhacirin manifestine dondu ve diller ezberine cevrildi Eli Tudenin yasadigi bina Bakiya muhaciret etdikden sonra Edebiyyat qezeti redaksiyasinda edebi isci vezifesinde islemeye baslayir 1947 ci ilde BDU nun filologiya fakultesine daxil olur ve 1952 ci ilde burani ferqlenme diplomu ile bitirir Ali mektebi bitirdikden sonra Azernesre redaktor vezifesine teyinat alib 1952 ci ilden 1962 ci ile qeder Azerbaycan Demokrat Firqesinin orqani olan Azerbaycan qezetinde edebi sobe mudiri olur Baki Ali Partiya Mektebinde mudavim ve 1958 ci ilden Azerbaycan ve SSRI Yazicilar Ittifaqinin uzvu olub Sonra butun heyatini bedii yaradiciliga hesr edib Eli Tude Cenubi Azerbaycan demokratik edebiyyatinin yaradicilarindan biridir Veten movzusunda coxsayli seirlerin muellifidir Cenub negmeleri adli ilk seirler kitabini 1950 ci ilde cap etdirib Bu kitabda o 1945 1949 cu illerde yazdigi seirleri toplayib Umumittifaq tedbirlerinde Moskvada Azerbaycan edebiyyati ve inceseneti ongunluyunde Tbiliside SSRI Yazicilar Ittifaqinin plenumunda istirak edib 1959 cu ilde Emekde ferqlenmeye gore medali ile mukafatlandirilib 1984 cu ilde Azerbaycan Ali Soveti Reyaset Heyetinin Fexri Fermani ile teltif olunub 1960 ci ilden 1996 ci ile qeder Azerbaycan Yazicilar Birliyinin Idare Heyetinin uzvu olub 1986 ci ilde Emek veterani 1987 ci ilde Emekdar incesenet xadimi adina layiq gorulub 50 poemanin 60 dan cox kitabin muellifidir Eserleri ozbek qirgiz hind ukrayna rus ingilis ve s dillere tercume olunub Eli Tude omru boyu siyasi muhacir olaraq qalib Sovet Ittifaqinin pasportunu dasimayib Bir cox yuksek titul ve mukafatlardan mehrum olub 1996 ci ilin fevral 26 da Bakida vefat edib ve Fexri Xiyabanda defn olunub Kitablarinin siyahisiCenub negmeleri Baki Azernesr 1950 Kiril elifbasi ile 99 seh Bakinin isiqlari Baki Usaqgencnesr 1950 Kiril elifbasi ile 40 seh Veten sevgisi Baki Azernesr 1951 Kiril elifbasi ile 64 seh Mehbuslarin son sozu poema Baki Usaqgencnesr 1952 Kiril elifbasi ile 28 seh Simal hesreti Baki Azernesr 1953 Kiril elifbasi ile 164 seh Arazin o tayinda poema Baki Azernesr 1954 Kiril elifbasi ile 48 seh Serler Baki Azernesr 1955 Kiril elifbasi ile 76 seh Sairin dusunceleri Baki Azernesr 1956 Kiril elifbasi ile 131 seh Qartal Baki Azernesr 1959 Kiril elifbasi ile 170 seh Qezeb Baki Azernesr 1960 Kiril elifbasi ile 98 seh Eli Tude sairin kitabxanasi Baki Azernesr 1962 Kiril elifbasi ile 227 seh Buludlar Baki Azernesr 1964 Kiril elifbasi ile 132 seh Yaniqli tutek Baki Azernesr 1966 Kiril elifbasi ile 187 seh Secilmis eserleri Baki Azernesr 1968 Kiril elifbasi ile 321 seh Kemancha i znamya Moskva Sovetskij pisatel 1969 rus dilinde 78 str Serler Baki Genclik 1970 Kiril elifbasi ile 68 seh Gorod v gorah Moskva Sovetskij pisatel 1972 rus dilinde 71 str Sevinc Baki Genclik 1973 Kiril elifbasi ile 112 seh Selale Baki Azernesr 1974 Kiril elifbasi ile 183 seh Omrun illeri Baki Genclik 1976 Kiril elifbasi ile 164 seh Heyat sinagi Baki Yazici 1978 Kiril elifbasi ile 232 seh Iran Xalq Partiyasi Tebriz 1358 ereb elifbasi ile Veten torpagi ereb elifbasi ile Baki 50 seh Negmeli geceler Baki Yazici 1981 Kiril elifbasi ile 210 seh Esli skazhet zhizn sama Moskva Sovetskij pisatel 1982 rus dilinde 78 str Gunesli baharin yarpaqlari Baki Yazici 1983 ereb elifbasi ile 87 seh Tellerde cirpinan hesretler povest ve hekayeler Baki Genclik 1983 Kiril elifbasi ile 145 seh Araz uste palid Baki Yazici 1984 Kiril elifbasi ile 303 seh Oz gozlerimle nesr Baki Azernesr 1986 Kiril elifbasi ile 161 seh Gecikmis vusal serler ve poemalar Baki Yazici 1988 Kiril elifbasi ile 255 seh Mene ele baxma nesr Baki Genclik 1990 Kiril elifbasi ile 276 seh Tebriz yolu Baki Azerbaycan nesriyyati 1996 Kiril elifbasi ile 240 seh Soz omru Baki Azerbaycan nesriyyati 1997 Kiril elifbasi ile 328 seh Muhacir qeyreti Baki Azerbaycan nesriyyati 1998 Kiril elifbasi ile 386 seh Menim sesim Baki Azerbaycan nesriyyati 2002 472 seh Yarimciq dastan Baki Azerbaycan nesriyyati 2004 576 seh Men ne getirdim Tebriz Azer Turan nesriyyati 2023 Tebriz yolu Tebriz Azer Turan nesriyyati 2023 Cenub negmeleri Tebriz Azer Turan nesriyyati 2023 Latin elifbasi ile cap olunmus kitablari 20 cildde Cenub negmeleri Baki Azerbaycan nesriyyati 2014 336 seh Bakinin isiqlari Baki Azerbaycan nesriyyati 2014 328 seh Tarixin bir sehifesi Baki Azerbaycan nesriyyati 2015 352 seh Yaniqli tutek Baki Azerbaycan nesriyyati 2015 344 seh Heyat sinagi Baki Azerbaycan nesriyyati 2015 360 seh Omrun illeri Baki Azerbaycan nesriyyati 2016 336 seh Negmeli geceler Baki Azerbaycan nesriyyati 2016 408 seh Araz uste palid Baki Azerbaycan nesriyyati 2016 368 seh Gecikmis vusal Baki Azerbaycan nesriyyati 2017 360 seh Tebriz yolu Baki Azerbaycan nesriyyati 2017 336 seh Soz omru Baki Azerbaycan nesriyyati 2017 352 seh Muhacir qeyreti Baki Azerbaycan nesriyyati 2018 352 seh Menim sesim Baki Azerbaycan nesriyyati 2018 344 seh Yarimciq dastan Baki Azerbaycan nesriyyati 2018 440 seh Mene ele baxma Baki Azerbaycan nesriyyati 2019 576 seh Heyatim xatirelerim I hisse Baki Azerbaycan nesriyyati 2020 408 seh Heyatim xatirelerim II hisse Baki Azerbaycan nesriyyati 2020 384 seh Heyatim xatirelerim III hisse Baki Azerbaycan nesriyyati 2021 416 seh Heyatim xatirelerim IV hisse Baki Azerbaycan nesriyyati 2021 320 seh Heyatim xatirelerim V hisse Baki Azerbaycan nesriyyati 2022 336 sehMenbeIstinadlar Cenubi Azerbaycan Edebiyyati Antologiyasi III Baki Elm nesriyyati 1988 seh 215 2023 07 01 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 20 Eli Tude 100 az Baki Azernesr 2023 206 Tude Eli Heyatim xatirelerim az Baki Azernesr 5 2022 11 03 tarixinde Istifade tarixi 2022 11 03 Omru boyu hec ozune de eyilmeyen megrur soz asiqi Eli Tude Azerbaycan Dovlet Informasiya Agentliyi 2024 01 31 2024 02 05 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 23 Xeyal Sona Sona Xeyal Eli Tude az Baki MBM 2010 ISBN 9789952290484 Sukurov Agahuseyn Savalanin megrur sairi 525 ci qezet 2013 09 26 seh 7 2020 02 15 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 23 Aydinoglu T Veten nisgilli sair Xalq qezeti 2009 24 fevral Azadliq sairi Eli Tude az baku art com az 2024 05 27 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 23 Sukurov Agahuseyn Eli Tudenin Yaradiciliq yolu az Baki Elm 2019 52 ISBN 97899952523188 Sadiqzade Ayten Eli Tude 90 oxu az az 2014 01 31 2024 05 23 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 23 Tude Eli Heyatim xatirelerim az Baki Azernesr 197 2022 11 03 tarixinde Istifade tarixi 2022 11 03 Cavadzade Natiq Eli Tude oglu Eli Tude 100 az Baki Azerbaycan Nesriyyati MMC 2023 5 7 Bayramova Seymen Kitabi metbeede yandirilan Eli Tude sherg az az 2022 12 01 2024 05 23 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 23 Eliqizi Almaz Cenubi Azerbaycan edebiyyatini muntexabati ders vesaiti az Baki Baki Dovlet Universiteti Nesriyyati 2003 423 Vahid Terane Iki imperiyanin qorxdugu sair Eli Tude www medeniyyet az az 2011 02 25 2024 05 23 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 23 Fuad Esmira Soz asiqi Eli Tude Azerbaycan qezeti az 2024 02 15 2024 05 23 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 23 Xeyal Sona Eli Tude az Baki MBM 2010 11 17 ISBN 9789952290484 Meherremova Terane Basini veten yolunda qoyan sair kaspi az az 2019 01 31 2024 05 23 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 23 Eli Tude 100 az Baki Azernesr 2023 10 Azerbaycan SSR incesenet ve edebiyyat iscilerinin SSRI orden ve medallari ile teltif edilmesi haqqinda SSRI Ali Soveti Reyaset Heyetinin FERMANI Kommunist qezeti 1959 06 11 seh 3 cite web url Eli Tude 100 az Baki Azernesr 2023 97 Ibrahimov Ehmedov Eliyev M T R Cenubi Azerbaycan edebiyyati tarixi XIX XX esrler 2 cildde az Baki Nurlar 2009 480 Nebioglu Sabir Kokden dusmeyen rubab Bu karvanin yolu guneyedir Baki Nurlan 2007 440 s Medeniyyet TV Gorkemli sair Eli Tudenin 100 illiyine hesr olunmus tedbir kecirilib az Youtube com 19 04 2024 2024 04 19 tarixinde Istifade tarixi 2024 04 19 Sukurov Agahuseyn Eli Tudenin Yaradiciliq yolu az Baki Elm 2019 52 ISBN 97899952523188 Ali Tude vidnyj predstavitel azerbajdzhanskoj emigrantskoj literatury Azerbaycan Dovlet Informasiya Agentliyi rus 2022 01 31 2022 02 08 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 23 Eserleri 2021 10 23 tarixinde Istifade tarixi 2022 01 13 Edebiyyat Eli Tude 100 az Baki Azernesr 2023 607 Sona Xeyal ELI TUDE yaradiciligi esasinda az Baki MBM 2011 100 Agahuseyn Sukurov Eli Tudenin yaradiciliq yolu PDF az Baki 2014 Xarici kecidler1 Bir omurluk hesret AZTV 2009 Yadigarlar Eli Tude 27 01 2024 Medeniyyet TV Eli Tude edebiyyat tariximizde azadliq ideallarinin carcisi kimi qalib Medeniyyet TV 14 Iki imperiyanin qorxdugu sair Aztv Xeberler 24 yanvar 2023 Eli Tude haqqinda AzTV Eli Tude 99 Yaradiciligi boyu Cenub hesreti movzusuna sadiq qalan sair tarixin bu gunu dunyaya gelib Medeniyyet TV