Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Miyanə (yerli əhali arasında Miyana olaraq da adlanır) (fars. میانه) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanında şəhər, Miyanə şəhristanının inzibati mərkəzi.
| Miyanə | |
|---|---|
| میانه | |
 | |
| Ölkə | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | +98 423 |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tehrandan 439 km şimal-qərbdə, Təbrizdən isə 187 km cənub-şərqdə yerləşir.
Əhalisi 200 min nəfərə yaxındır. Təbriz və Marağadan sonra Şərqi Azərbaycan ostanının üçüncü iri şəhəridir.
1828-ci ilin məşhur Türkmənçay müqaviləsinin imzalanma yeri olan Türkmənçay kəndi də məhz indiki Miyanə şəhristanının tərkibində, Miyanə şəhəri yaxınlığında yerləşir.
Etimologiyası
Bölgənin adı çox güman ki farsca "orta, mərkəz" mənalarını daşıyan "miyan" sözüylə bağlıdır; belə halda "Miyanə" adını "mərkəzdə yerləşən şəhər / mərkəzi şəhər" kimi açıqlamaq olar.
Azərbaycanlı publisist-politoloq Reyhan Mirzəzadənin fikrincə, şəhər öz adını üç dağın — Büzgüm, Qaflantı və Üçtəpə dağlarının arasında yerləşdiyinə görə, rusiyalı tarixçi Vasili Bartoldun fikrincə erkən orta əsrlərdə bölgədəki iki ən böyük şəhərin — Ərdəbil və Marağanın arasında, hər iki şəhərdən təxminən eyni məsafədə (təxminən 20 fərsəx) aralı yerləşdiyinə görə, orta əsrlər tarixçisi Yaqut əl-Həməviyə görə isə Marağa və Təbriz arasında yerləşdiyinə görə və onlarla birlikdə bir üçbucaq təşkil etdiyinə görə almışdır.
Tarixi
Miyanə Azərbaycanın ən əski şəhərlərindən biridir. Əsası kənd kimi qoyulan bu şəhər tarixi Gərmərud (digər adı Gərməri) mahalının mərkəzi olub, vaxtilə Sərab xanlığının parçası olub.
Miyanənin ətrafında Miyana çayı (buna Şəhri çayı da deyilir), Qaranqu, Ayıdoğmuş və Qızılüzən adlanan dörd çay axır.
Bu çayların üçü şəhərdən təxminən dörd kilometr aralı, cənub-şərqdə yerləşən "Miyana körpüsü"nün 3–4 metrliyində birləşib körpünün altından keçir. Miyana körpüsü 24 gözdən ibarət olub, qədim körpülər kimi tağ üsulu ilə tikilmişdir. Körpünün eni təxminən 5 metr, uzunu 300 metr, hündürlüyü isə 10 metrə yaxındır. Hər gözün arası təxminən 12 metrdir.
Miyana ətrafındakı ikinci qədim və maraqlı körpüyə Qız körpüsü deyilir. Qız körpüsü də XIII–XIV əsrlərin, monqolların hakimiyyəti dövrünün məshuludur. 1527-ci ildə Məhəmməd bəy Mosillinin qızı Şah Bəyimxanım körpünü təmir etdirmiş, bəlkə də elə buna görə körpü Qız körpüsü adlandırılmışdır. Bu körpü Qızılüzən çayının üstündədir.
Qız körpüsünün qərb sahilində Qaflantı dağından böyük, sıldırım bir qayanın üstündə hündürlüyü 14 metr olan bir qala tikilmişdir ki, buna "Qız qalası" deyilir. Qaflantıda Qız körpüsünün sağ sahilində Şah Abbas karvansarası adlanan bir bina var ki. Bu, Miyana ətrafında olan iki karvansaradan biridir. Tarixçilərin və xalqın dediyinə görə, Səfəvilər sülaləsinin beşinci şahı, I Şah Abbas hakimiyyəti tabeliyində olan ərazidə İraq və Xorasandan Tiflisə qədər 999 karvansara tikdirmişdi. Həmin karvaransaralardan ikincisi Miyanadan 30 kilometr aralı (indiki Miyanə şəhristanının Kağızkonan bəxşinin Qaflankuh-i Şərqi dehistanı ərazisindəki) Camalabad kəndindədir.
XIV əsrə qədər şəhər müxtəlif dövlətlər tərəfindən hücuma məruz qalıb və əldən ələ keçib. 1747-ci ildən 1819/1822-ci illərə qədər Miyanə və bütün Gərmərud mahalı da Sərab xanlığının tərkib hissəsi idi.
Məşhur şəxsləri
Həmçinin bax
İstinadlar
- جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (fars.).
- Azərbaycançılıq və vətənpərvərlik məfkurəsi. Mirzəzadə Reyhan. Zərdabi LTD MMC. Bakı 2016https://ebooks.az/book_CSUpMbVt.html 2022-03-06 at the Wayback Machine
- Бартольдъ, Василий Владимировичъ. Историко-географическій обзоръ Ирана. С.–Петербургъ 1903. http://books.e-heritage.ru/book/10080875 2022-04-01 at the Wayback Machine
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-03-27 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2018-06-05.
 | İran ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Miyane yerli ehali arasinda Miyana olaraq da adlanir fars میانه Iranin Serqi Azerbaycan ostaninda seher Miyane sehristaninin inzibati merkezi Miyaneمیانه37 25 16 sm e 47 42 54 s u Olke IranEhalisiEhalisi 98 973 nef 2016 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 98 423Xeriteni goster gizle Miyane Vikianbarda elaqeli mediafayllarMiyane seherinin panoramasi Tehrandan 439 km simal qerbde Tebrizden ise 187 km cenub serqde yerlesir Ehalisi 200 min nefere yaxindir Tebriz ve Maragadan sonra Serqi Azerbaycan ostaninin ucuncu iri seheridir 1828 ci ilin meshur Turkmencay muqavilesinin imzalanma yeri olan Turkmencay kendi de mehz indiki Miyane sehristaninin terkibinde Miyane seheri yaxinliginda yerlesir EtimologiyasiBolgenin adi cox guman ki farsca orta merkez menalarini dasiyan miyan sozuyle baglidir bele halda Miyane adini merkezde yerlesen seher merkezi seher kimi aciqlamaq olar Azerbaycanli publisist politoloq Reyhan Mirzezadenin fikrince seher oz adini uc dagin Buzgum Qaflanti ve Uctepe daglarinin arasinda yerlesdiyine gore rusiyali tarixci Vasili Bartoldun fikrince erken orta esrlerde bolgedeki iki en boyuk seherin Erdebil ve Maraganin arasinda her iki seherden texminen eyni mesafede texminen 20 fersex arali yerlesdiyine gore orta esrler tarixcisi Yaqut el Hemeviye gore ise Maraga ve Tebriz arasinda yerlesdiyine gore ve onlarla birlikde bir ucbucaq teskil etdiyine gore almisdir TarixiMiyane Azerbaycanin en eski seherlerinden biridir Esasi kend kimi qoyulan bu seher tarixi Germerud diger adi Germeri mahalinin merkezi olub vaxtile Serab xanliginin parcasi olub Miyanenin etrafinda Miyana cayi buna Sehri cayi da deyilir Qaranqu Ayidogmus ve Qiziluzen adlanan dord cay axir Bu caylarin ucu seherden texminen dord kilometr arali cenub serqde yerlesen Miyana korpusu nun 3 4 metrliyinde birlesib korpunun altindan kecir Miyana korpusu 24 gozden ibaret olub qedim korpuler kimi tag usulu ile tikilmisdir Korpunun eni texminen 5 metr uzunu 300 metr hundurluyu ise 10 metre yaxindir Her gozun arasi texminen 12 metrdir Miyana etrafindaki ikinci qedim ve maraqli korpuye Qiz korpusu deyilir Qiz korpusu de XIII XIV esrlerin monqollarin hakimiyyeti dovrunun meshuludur 1527 ci ilde Mehemmed bey Mosillinin qizi Sah Beyimxanim korpunu temir etdirmis belke de ele buna gore korpu Qiz korpusu adlandirilmisdir Bu korpu Qiziluzen cayinin ustundedir Miyanedeki Qiz korpusu farslasdirilmis adi Pul i Duxter Pol e Doxter Qiz korpusunun qerb sahilinde Qaflanti dagindan boyuk sildirim bir qayanin ustunde hundurluyu 14 metr olan bir qala tikilmisdir ki buna Qiz qalasi deyilir Qaflantida Qiz korpusunun sag sahilinde Sah Abbas karvansarasi adlanan bir bina var ki Bu Miyana etrafinda olan iki karvansaradan biridir Tarixcilerin ve xalqin dediyine gore Sefeviler sulalesinin besinci sahi I Sah Abbas hakimiyyeti tabeliyinde olan erazide Iraq ve Xorasandan Tiflise qeder 999 karvansara tikdirmisdi Hemin karvaransaralardan ikincisi Miyanadan 30 kilometr arali indiki Miyane sehristaninin Kagizkonan bexsinin Qaflankuh i Serqi dehistani erazisindeki Camalabad kendindedir XIV esre qeder seher muxtelif dovletler terefinden hucuma meruz qalib ve elden ele kecib 1747 ci ilden 1819 1822 ci illere qeder Miyane ve butun Germerud mahali da Serab xanliginin terkib hissesi idi Meshur sexsleriEynelquzat Miyaneci Xelil Kelenter Daryus Iqbali Cefer PenahiHemcinin baxIstinadlarجمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری fars Azerbaycanciliq ve vetenperverlik mefkuresi Mirzezade Reyhan Zerdabi LTD MMC Baki 2016https ebooks az book CSUpMbVt html 2022 03 06 at the Wayback Machine Bartold Vasilij Vladimirovich Istoriko geograficheskij obzor Irana S Peterburg 1903 http books e heritage ru book 10080875 2022 04 01 at the Wayback Machine Arxivlenmis suret PDF 2022 03 27 tarixinde PDF Istifade tarixi 2018 06 05 Iran ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin