Əkrəm Nəcəf oğlu Naibov (Əkrəm Əylisli; 6 dekabr 1937, Yuxarı Əylis, Ordubad rayonu) — nasir, dramaturq, tərcüməçi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sabiq üzvü, Azərbaycan Respublikasının sabiq xalq yazıçısı, Azərbaycan SSR Lenin komsomolu mükafatı (1968), Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi (1984), M.F.Axundov adına ədəbi mükafat laureatı (1991), Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin III çağırış deputatı.
Əkrəm Əylisli | |
---|---|
Əkrəm Nəcəf oğlu Naibov | |
Doğum tarixi | 6 dekabr 1937 (86 yaş) |
Doğum yeri | |
Vətəndaşlığı | SSRİ→ Azərbaycan |
Həyat yoldaşı | Qalina Aleksandrovna |
Uşaqları | İlyas Naibov Nəcəf Naibov |
Atası | Nəcəf |
Təhsili | |
Fəaliyyəti | yazıçı, siyasətçi, şair, dramaturq |
Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili, rus dili |
Janrlar | roman, poeziya, povest[d], hekayə |
Tanınmış əsəri | |
Mükafatları | |
Həyatı
Əkrəm Əylisli 6 dekabr 1937-ci ildə Ordubad rayonunun Yuxarı Əylis kəndində anadan olmuşdur. Burada orta məktəbi qurtardıqdan sonra ADU-nun filologiya fakültəsində təhsilini davam etdirmişdir. M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunun nəsr şöbəsini bitirdikdən sonra Azərnəşrin tərcümə redaksiyasında redaktor (1965–1968), "Gənclik" nəşriyyatında baş redaktor (1968–1970), "Mozalan" satirik jurnalında baş redaktor (1970–1971) olmuşdur.
1974–1978-ci illərdə Azərbaycan Nazirlər Soveti Dövlət Kinematoqrafiya Komitəsinin baş redaktoru işləmiş, sonra "Azərbaycan" jurnalının baş redaktoru kimi çalışmışdır (1978–1983). Azərbaycan Sovet Yazıçıları İttifaqının katibi (1987–1991), "Yazıçı" nəşriyyatının direktoru olmuşdur (1992-ci ildən). Gənc yazıçıların Moskvada keçirilən Ümumittifaq müşavirəsində (1962), Belorusiya, Moldova və Özbəkistanda sovet ədəbiyyatı günlərində və digər tədbirlərdə iştirak etmişdir (1968–1980).
"Ulduz" jurnalı redaksiya heyətinin üzvü (1967–1978), SSRİ Yazıçılar İttifaqı bədii şurasının üzvü (1968–1976) olmuşdur. SSRİ Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyətinin və Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı rəyasət heyətinin, eyni zamanda "Azərbaycan" və "Drujba narodov" jurnalları redaksiya heyətlərinin üzvü seçilmişdir (1978–1990). Sovet yazıçılarının nümayəndə heyətinin tərkibində Macarıstan, Polşa və Şimali Yəməndə səfərdə, Əziz Nesinin şəxsi dəvətilə Türkiyədə olmuşdur.
Polşanın Poznan şəhərinin Fəxri vətəndaşıdır. Belorusiya SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı, "Şərəf nişanı", "İstiqlal", "Şöhrət" ordenləri və medallarla təltif edilmişdir.
Bədii yaradıcılığa şeirlə başlamış, lakin ilk mətbu hekayəsi "Qəşəm və onun kürəkəni"dir ("Azərbaycan" jurnalı, 1959, N 7). Əsərləri xarici ölkə xalqlarının dillərinə tərcümə olunmuşdur. Özü də bədii tərcümələr edir, Vasili Şukşinin, Qabriel Qarsiya Markesin, V.Korolenkonun, İ.Turgenevin, Ç.Aytmatovun, H.Məlikin əsərlərini dilimizə çevirmişdir.
Yaradıcılığında dram əsərlərı xüsusi yer tutur. "Quşu uçan budaqlar", "Mənim nəğməkar bibim", "Bağdada putyovka var","Vəzifə", "Anamın pasportu", "Ata mülkü", "Bir cüt badmüşk ağacı", "Yastı təpə" pyesləri Bakı, Naxçıvan, Gəncə və İrəvan dram teatrlarında tamaşaya qoyulmuşdur. Ssenariləri əsasında "Gilas ağacı", "Ürək yaman şeydir", "Sürəyya" filmləri çəkilmişdir.
2005-ci ildə Azərbaycan Milli Məclisinə üzv seçilmişdir.
Əkrəm Əylisli "Daş yuxular" əsərində Azərbaycanın tarixi ilə bağlı gerçəklikləri Azərbaycan yazıçısı adına yaraşmayan şəkildə təhrif etməsi ilə ittiham edilərək, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 7 fevral 2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdündən və "Xalq yazıçısı" fəxri adından məhrum edilmişdir.
Üslubu
Amerikalı ədəbiyyatşünas Malihe Tayrelın fikrincə, Əylisli "Sovet cəmiyyətinin soyuqluğu və biganəliyindən doğan özgəlik hissini" təsvir edir. Əylislinin prozası səmimi və alovlu, ancaq eyni zamanda müstəqil fikirlidir. Onun əsərləri ədəbi və siyasi cərəyanlardan eyni dərəcədə uzaq durur və "soyuq, yad cəmiyyətə qarşı mübarizə apararaq, onun öz şəxsiyyətini ifadə edir".
Ə.Əylisli 60-cı illərdə milli nəsrin yenilik axtarışlarını yaradıcılığında özünəməxsus şəkildə təmsil edən ilk yazıçılardan oldu. O, əsəsrlərində əsasən müharibə dövründəki və müharibədən sonrakı kəndi göstərirdi. Onun nəsrinin əsas qəhrəmanı bu dövrün kəndində dünyaya gəlmiş, xaraktercə formalaşmış, dünyanı və insanları tanımağa başlamışdır.
Əsərləri
- Gilas ağacı. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1961, 47 səh.
- Dağlara çən düşəndə. Bakı: Azərnəşr, 1963, 56 səh.
- Atalar və atasızlar. Bakı: Azərnəşr, 1965, 121 səh.
- Mənim nəğməkar bibim. Bakı: Azərnəşr, 1968
- Adamlar və ağaclar. Bakı: Gənclik, 1970, 247 səh.
- Kür qırağının meşələri. Bakı: Gənclik, 1971, 50 səh.
- Ürək yaman şeydir. Bakı: Gənclik, 1973, 152 səh.
- Bu kənddən bir qatar keçdi. Bakı: Azərnəşr, 1977, 267 səh.
- Gilənar çiçəyinin dedikləri. Bakı: Yazıçı, 1983, 438 səh.
- Adamlar və ağaclar. Bakı: Gənclik, 1985, 320 səh.
- Ədəbiyyat yanğısı. Bakı: Yazıçı, 1989,
- Seçilmiş əsərləri (iki cilddə). I c, Bakı: Azərnəşr, 1987, 497 səh.
- Seçilmiş əsərləri (iki cilddə). II c, Bakı: Azərnəşr, 1987, 416 səh.
- Möhtəşəm tıxac (roman).
- Daş yuxular (roman).
- Safsar (povest). Bakı: Qanun, 2018.
Tərcümələri
Ruscadan
- Malik Həddad. Çevrilmiş səhifə (roman). Bakı: Azərnəşr, 1965, 116 səh.
- Henrix Böll. O illərin çörəyi (povest). Bakı: Azərnəşr, 1966, 126 səh.
- Konstantin Paustovski. Qızıl Qönçə. Bakı: Azərnəşr, 1968, 238 səh.
- Çingiz Aytmatov. Əlvida, Gülsarı. Bakı: Gənclik, 1969, 261 səh.
- Salman Rüşdi. Peyğəmbər tükü. Bakı: Qanun, 2019, 80 səh.
Filmoqrafiya
İstinadlar
- . www.apa.az ( (az.)). 08.02.2013. 2013-02-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.02.2013.
- "Əkrəm Əylislinin (Əkrəm Nəcəf oğlu Naibovun) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdündən məhrum edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 7 fevral 2013-cü il tarixli Sərəncamı". www.e-qanun.az (Normativ hüquqi aktların vahid internet elektron bazası) ( (az.)). 07.02.2013. 2014-09-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 07.02.2013.
- """Xalq yazıçısı" fəxri adının verilməsi haqqında" fəxri adının verilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 23 may 1998-ci il tarixli, 708 nömrəli Fərmanı". www.e-qanun.az (Normativ hüquqi aktların vahid internet elektron bazası) ( (az.)). 23.05.1998. 27 June 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23.05.1998.
- . Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi ( (az.)). 2021-06-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- . www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı) ( (az.)). 07.02.2013. 2013-05-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 07.02.2013.
- Maliheh S. Tyrell.Aesopian literary dimensions of Azerbaijani literature of the Soviet period səh. 93. Google Books
- Nəbiyev, Bəkir; Salmanov, Şamil. Ümumtəhsil məktəbləri üçün dərslik, Ədəbiyyat, 11-ci sinif (5-ci). Bakı: Maarif. 2003. (#accessdate_missing_url)
- . Azadlıq Radiosu ( (az.)). 30.04.2010. 2013-02-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30.04.2010.
Xarici keçidlər
- Əkrəm Əylislinin "Daş yuxular" romanı. (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ekrem Necef oglu Naibov Ekrem Eylisli 6 dekabr 1937 Yuxari Eylis Ordubad rayonu nasir dramaturq tercumeci Azerbaycan Yazicilar Birliyinin sabiq uzvu Azerbaycan Respublikasinin sabiq xalq yazicisi Azerbaycan SSR Lenin komsomolu mukafati 1968 Azerbaycanin emekdar incesenet xadimi 1984 M F Axundov adina edebi mukafat laureati 1991 Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin III cagiris deputati Ekrem EylisliEkrem Necef oglu NaibovDogum tarixi 6 dekabr 1937 1937 12 06 86 yas Dogum yeri Yuxari Eylis Ordubad rayonu Naxcivan MSSR Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRI AzerbaycanHeyat yoldasi Qalina AleksandrovnaUsaqlari Ilyas Naibov Necef NaibovAtasi NecefTehsili Maksim Qorki adina Edebiyyat InstitutuFealiyyeti yazici siyasetci sair dramaturqEserlerinin dili Azerbaycan dili rus diliJanrlar roman poeziya povest d hekayeTaninmis eseri Das yuxularMukafatlari 1968 2002 1997HeyatiEkrem Eylisli 6 dekabr 1937 ci ilde Ordubad rayonunun Yuxari Eylis kendinde anadan olmusdur Burada orta mektebi qurtardiqdan sonra ADU nun filologiya fakultesinde tehsilini davam etdirmisdir M Qorki adina Edebiyyat Institutunun nesr sobesini bitirdikden sonra Azernesrin tercume redaksiyasinda redaktor 1965 1968 Genclik nesriyyatinda bas redaktor 1968 1970 Mozalan satirik jurnalinda bas redaktor 1970 1971 olmusdur 1974 1978 ci illerde Azerbaycan Nazirler Soveti Dovlet Kinematoqrafiya Komitesinin bas redaktoru islemis sonra Azerbaycan jurnalinin bas redaktoru kimi calismisdir 1978 1983 Azerbaycan Sovet Yazicilari Ittifaqinin katibi 1987 1991 Yazici nesriyyatinin direktoru olmusdur 1992 ci ilden Genc yazicilarin Moskvada kecirilen Umumittifaq musaviresinde 1962 Belorusiya Moldova ve Ozbekistanda sovet edebiyyati gunlerinde ve diger tedbirlerde istirak etmisdir 1968 1980 Ulduz jurnali redaksiya heyetinin uzvu 1967 1978 SSRI Yazicilar Ittifaqi bedii surasinin uzvu 1968 1976 olmusdur SSRI Yazicilar Ittifaqi Idare Heyetinin ve Azerbaycan Yazicilar Ittifaqi reyaset heyetinin eyni zamanda Azerbaycan ve Drujba narodov jurnallari redaksiya heyetlerinin uzvu secilmisdir 1978 1990 Sovet yazicilarinin numayende heyetinin terkibinde Macaristan Polsa ve Simali Yemende seferde Eziz Nesinin sexsi devetile Turkiyede olmusdur Polsanin Poznan seherinin Fexri vetendasidir Belorusiya SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin Fexri Fermani Seref nisani Istiqlal Sohret ordenleri ve medallarla teltif edilmisdir Bedii yaradiciliga seirle baslamis lakin ilk metbu hekayesi Qesem ve onun kurekeni dir Azerbaycan jurnali 1959 N 7 Eserleri xarici olke xalqlarinin dillerine tercume olunmusdur Ozu de bedii tercumeler edir Vasili Suksinin Qabriel Qarsiya Markesin V Korolenkonun I Turgenevin C Aytmatovun H Melikin eserlerini dilimize cevirmisdir Yaradiciliginda dram eserleri xususi yer tutur Qusu ucan budaqlar Menim negmekar bibim Bagdada putyovka var Vezife Anamin pasportu Ata mulku Bir cut badmusk agaci Yasti tepe pyesleri Baki Naxcivan Gence ve Irevan dram teatrlarinda tamasaya qoyulmusdur Ssenarileri esasinda Gilas agaci Urek yaman seydir Sureyya filmleri cekilmisdir 2005 ci ilde Azerbaycan Milli Meclisine uzv secilmisdir Ekrem Eylisli Das yuxular eserinde Azerbaycanin tarixi ile bagli gerceklikleri Azerbaycan yazicisi adina yarasmayan sekilde tehrif etmesi ile ittiham edilerek Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 7 fevral 2013 cu il tarixli Serencami ile Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin ferdi teqaudunden ve Xalq yazicisi fexri adindan mehrum edilmisdir UslubuAmerikali edebiyyatsunas Malihe Tayrelin fikrince Eylisli Sovet cemiyyetinin soyuqlugu ve biganeliyinden dogan ozgelik hissini tesvir edir Eylislinin prozasi semimi ve alovlu ancaq eyni zamanda musteqil fikirlidir Onun eserleri edebi ve siyasi cereyanlardan eyni derecede uzaq durur ve soyuq yad cemiyyete qarsi mubarize apararaq onun oz sexsiyyetini ifade edir E Eylisli 60 ci illerde milli nesrin yenilik axtarislarini yaradiciliginda ozunemexsus sekilde temsil eden ilk yazicilardan oldu O esesrlerinde esasen muharibe dovrundeki ve muharibeden sonraki kendi gosterirdi Onun nesrinin esas qehremani bu dovrun kendinde dunyaya gelmis xarakterce formalasmis dunyani ve insanlari tanimaga baslamisdir EserleriGilas agaci Baki Usaqgencnesr 1961 47 seh Daglara cen dusende Baki Azernesr 1963 56 seh Atalar ve atasizlar Baki Azernesr 1965 121 seh Menim negmekar bibim Baki Azernesr 1968 Adamlar ve agaclar Baki Genclik 1970 247 seh Kur qiraginin meseleri Baki Genclik 1971 50 seh Urek yaman seydir Baki Genclik 1973 152 seh Bu kendden bir qatar kecdi Baki Azernesr 1977 267 seh Gilenar ciceyinin dedikleri Baki Yazici 1983 438 seh Adamlar ve agaclar Baki Genclik 1985 320 seh Edebiyyat yangisi Baki Yazici 1989 Secilmis eserleri iki cildde I c Baki Azernesr 1987 497 seh Secilmis eserleri iki cildde II c Baki Azernesr 1987 416 seh Mohtesem tixac roman Das yuxular roman Safsar povest Baki Qanun 2018 TercumeleriRuscadan Malik Heddad Cevrilmis sehife roman Baki Azernesr 1965 116 seh Henrix Boll O illerin coreyi povest Baki Azernesr 1966 126 seh Konstantin Paustovski Qizil Qonce Baki Azernesr 1968 238 seh Cingiz Aytmatov Elvida Gulsari Baki Genclik 1969 261 seh Salman Rusdi Peygember tuku Baki Qanun 2019 80 seh FilmoqrafiyaBagdada putyovka var film 2000 Gilas agaci film 1972 Hemyerli film 1989 Sureyya film 1987 Tenha narin nagili film 1984 Ulu diyar film 1984 Yuz vede bir borcu odemez film 1971 Istinadlar www apa az az 08 02 2013 2013 02 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 08 02 2013 Ekrem Eylislinin Ekrem Necef oglu Naibovun Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin ferdi teqaudunden mehrum edilmesi barede Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 7 fevral 2013 cu il tarixli Serencami www e qanun az Normativ huquqi aktlarin vahid internet elektron bazasi az 07 02 2013 2014 09 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 07 02 2013 Xalq yazicisi fexri adinin verilmesi haqqinda fexri adinin verilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 23 may 1998 ci il tarixli 708 nomreli Fermani www e qanun az Normativ huquqi aktlarin vahid internet elektron bazasi az 23 05 1998 27 June 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 05 1998 Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisi az 2021 06 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib www president az Azerbaycan Prezidentinin resmi sayti az 07 02 2013 2013 05 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 07 02 2013 Maliheh S Tyrell Aesopian literary dimensions of Azerbaijani literature of the Soviet period seh 93 Google Books Nebiyev Bekir Salmanov Samil Umumtehsil mektebleri ucun derslik Edebiyyat 11 ci sinif 5 ci Baki Maarif 2003 accessdate missing url Azadliq Radiosu az 30 04 2010 2013 02 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 04 2010 Xarici kecidlerEkrem Eylislinin Das yuxular romani rus