Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vyetnam Demokratik Respublikası (vyet. Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa) və ya digər adıyla Şimali Vyetnam (vyet. Bắc Việt Nam) — 1945–1976-cı illərdə Cənub-Şərqi Asiyada mövcud olmuş dövlət.
| Tarixi dövlət | |||||
| Vyetnam Demokratik Respublikası | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| vyet. Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa | |||||
| |||||
| «Độc lập – Tự do – Hạnh phúc» | |||||
| Vyetnam himni | |||||
 1954-cü il Cenevrə Konfransında əldə edilmiş razılığa əsasən Vyetnam Demokratik Respublikasının Cənub-Şərqi Asiyadakı inzibati ərazisi | |||||
| | |||||
| Paytaxt | Hanoy | ||||
| Dilləri | Vyetnam dili | ||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Dövlət dini | Buddizm Roma-Katolik kilsəsi Konfutsiçilik Daosizm | ||||
| Ərazisi |
| ||||
| İdarəetmə forması | unitar, marksist-leninist, sosialist dövlət | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
II Dünya Müharibəsindən sonra baş verən Avqust İnqilabı zamanı Vyetnam kommunist inqilabçısı Xo Şi Min 2 sentyabr 1945-ci ildə Fransız Hind-Çinindən müstəqillik elan edərək Vyetnam Demokratik Respublikasının yaradıldığını elan etdi. Vyetminh - "Vyetnamın müstəqilliyi uğrunda Liqa" 1951-ci ilin fevralında əvvəlcədən qadağan edilmiş, Vyetnam Kommunist Partiyasının yenidən qurulmasından sonra getdikcə təşkilatlanmayan qeyri-kommunist qruplara kommunistlərin rəhbərlik etdiyi çoxsaylı Vyetnam millətçi qruplarının koalisiyası idi.
Fransa 1946-cı ilin dekabrında Birinci Hindçin müharibəsinə - Fransa ilə Vyetminh arasında qanlı partizan müharibəsinə səbəb olan Vyetnam üzərində müstəmləkə hökmranlığını təsdiqləmək üçün hərəkətə keçdi. Vyetminh 1954-cü ildə Fransanın məğlubiyyətinə səbəb olan Vyetnamın əksər kəndlərini ələ keçirdi və nəzarət etdi. Həmin il Cenevrə konfransındakı danışıqlar müharibəyə son qoydu və Vyetnamın müstəqilliyini tanıdı. Cenevrə sazişi ilə müvəqqəti olaraq ölkə 17-ci paralel boyunca şimal və cənub bölgəsinə bölündü. Bu, 1956-cı ilin iyul ayında ümumi seçkilərin "Vyetnamın birləşməsinə səbəb olmasını" tələb etdi. Fransızlar tərəfindən qurulmuş Vyetnam Dövlətinin nəzarəti altında olan cənub zonası bütövlükdə Cənubi Vyetnam adlandırılarkən, şimal bölgəsi Vyetnam Demokratik Respublikası tərəfindən idarə edildi və ümumiyyətlə Şimali Vyetnam adlandırıldı.
Cenevrə sazişinin həyata keçirilməsinə nəzarət Hindistan, Kanada və Polşa Xalq Respublikasından ibarət beynəlxalq komissiyanın məsuliyyətində idi. ABŞ Cenevrə sazişini imzalamadı və bildirdi ki, "ədalətli keçirildiyini təmin etmək üçün BMT-nin nəzarətində olan azad seçkilər yolu ilə birliyə nail olunmasına davam edəcək". 1955-ci ilin iyulunda Vyetnam Dövlətinin Baş naziri Ngo Dinh Zyem Cənubi Vyetnamın ölkəni birləşdirmək üçün seçkilərdə iştirak etməyəcəyini açıqladı. O, Vyetnam Dövlətinin Cenevrə sazişini imzalamadığını və buna görə də bununla bağlı olmadığını söylədi.
Seçkilərlə Vyetnamı yenidən birləşdirə bilmədikdən sonra, Şimali Vyetnam 1955-ci ildə Vyetnam müharibəsinə aparan - ölkəni güc yolu ilə birləşdirməyə çalışdı. Şimali Vyetnam Xalq Ordusu və Cənubi Vyetnamda məskunlaşmış Vyetkonq partizanları Cənubi Vyetnamın (tam adı ilə Vyetnam Respublikası) hərbi qüvvələrinə qarşı vuruşdular və kommunist müttəfiqlər əsasən Çin və Sovet İttifaqı tərəfindən dəstəkləndilər. Cənub-Şərqi Asiyada kommunizmin yayılmasının qarşısını almaq üçün ABŞ Cənubi Vyetnamı hərbi şəkildə dəstəkləyən Cənubi Koreya, Avstraliya və Tailand kimi digər anti-kommunist qüvvələr ilə birlikdə qarşıdurmaya müdaxilə etdi. Münaqişə qonşu ölkələrə yayıldı və Şimali Vyetnam, Laosdakı Patet Lao və Kambocadakı kxmerləri ABŞ tərəfindən dəstəklənən hökumətlərə qarşı dəstəklədi. 1973-cü ildə ABŞ və müttəfiqləri müharibədən çıxmaq məcburiyyətində qaldılar, bu nəticə Cənubi Vyetnamı müharibə meydanında tək buraxdı və onların qüvvələri sürətlə üstün gələn Şimali Vyetnam qüvvələri tərəfindən dəf edildi.
Vyetnam müharibəsi 30 aprel 1975-ci ildə - Sayqonun alınması sona çatdı və Cənubi Vyetnam Müvəqqəti İnqilab Hökümətinin nəzarəti altına keçdi. 2 iyul 1976-cı ildə Vyetnam yenidən birləşdirilərək bugünkü Vyetnam Sosialist Respublikası yaradıldı.
İstinadlar
- Sadıqlı, Yadigar. "Vyetnam müharibəsinin sonu və "Babylift" əməliyyatı". Meydan TV (az.). 5 sentyabr 2021. 2021-09-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-13.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vyetnam Demokratik Respublikasi vyet Việt Nam Dan Chủ Cộng Hoa ve ya diger adiyla Simali Vyetnam vyet Bắc Việt Nam 1945 1976 ci illerde Cenub Serqi Asiyada movcud olmus dovlet Tarixi dovletVyetnam Demokratik Respublikasivyet Việt Nam Dan Chủ Cộng HoaBayraq Gerb Độc lập Tự do Hạnh phuc Vyetnam himni1954 cu il Cenevre Konfransinda elde edilmis raziliga esasen Vyetnam Demokratik Respublikasinin Cenub Serqi Asiyadaki inzibati erazisi2 sentyabr 1945 2 iyul 1976Paytaxt HanoyDilleri Vyetnam diliResmi dilleri Vyetnam diliDovlet dini Buddizm Roma Katolik kilsesi Konfutsicilik DaosizmErazisi 157 88 km Idareetme formasi unitar marksist leninist sosialist dovlet Vikianbarda elaqeli mediafayllar II Dunya Muharibesinden sonra bas veren Avqust Inqilabi zamani Vyetnam kommunist inqilabcisi Xo Si Min 2 sentyabr 1945 ci ilde Fransiz Hind Cininden musteqillik elan ederek Vyetnam Demokratik Respublikasinin yaradildigini elan etdi Vyetminh Vyetnamin musteqilliyi ugrunda Liqa 1951 ci ilin fevralinda evvelceden qadagan edilmis Vyetnam Kommunist Partiyasinin yeniden qurulmasindan sonra getdikce teskilatlanmayan qeyri kommunist qruplara kommunistlerin rehberlik etdiyi coxsayli Vyetnam milletci qruplarinin koalisiyasi idi Fransa 1946 ci ilin dekabrinda Birinci Hindcin muharibesine Fransa ile Vyetminh arasinda qanli partizan muharibesine sebeb olan Vyetnam uzerinde mustemleke hokmranligini tesdiqlemek ucun herekete kecdi Vyetminh 1954 cu ilde Fransanin meglubiyyetine sebeb olan Vyetnamin ekser kendlerini ele kecirdi ve nezaret etdi Hemin il Cenevre konfransindaki danisiqlar muharibeye son qoydu ve Vyetnamin musteqilliyini tanidi Cenevre sazisi ile muveqqeti olaraq olke 17 ci paralel boyunca simal ve cenub bolgesine bolundu Bu 1956 ci ilin iyul ayinda umumi seckilerin Vyetnamin birlesmesine sebeb olmasini teleb etdi Fransizlar terefinden qurulmus Vyetnam Dovletinin nezareti altinda olan cenub zonasi butovlukde Cenubi Vyetnam adlandirilarken simal bolgesi Vyetnam Demokratik Respublikasi terefinden idare edildi ve umumiyyetle Simali Vyetnam adlandirildi Cenevre sazisinin heyata kecirilmesine nezaret Hindistan Kanada ve Polsa Xalq Respublikasindan ibaret beynelxalq komissiyanin mesuliyyetinde idi ABS Cenevre sazisini imzalamadi ve bildirdi ki edaletli kecirildiyini temin etmek ucun BMT nin nezaretinde olan azad seckiler yolu ile birliye nail olunmasina davam edecek 1955 ci ilin iyulunda Vyetnam Dovletinin Bas naziri Ngo Dinh Zyem Cenubi Vyetnamin olkeni birlesdirmek ucun seckilerde istirak etmeyeceyini aciqladi O Vyetnam Dovletinin Cenevre sazisini imzalamadigini ve buna gore de bununla bagli olmadigini soyledi Seckilerle Vyetnami yeniden birlesdire bilmedikden sonra Simali Vyetnam 1955 ci ilde Vyetnam muharibesine aparan olkeni guc yolu ile birlesdirmeye calisdi Simali Vyetnam Xalq Ordusu ve Cenubi Vyetnamda meskunlasmis Vyetkonq partizanlari Cenubi Vyetnamin tam adi ile Vyetnam Respublikasi herbi quvvelerine qarsi vurusdular ve kommunist muttefiqler esasen Cin ve Sovet Ittifaqi terefinden desteklendiler Cenub Serqi Asiyada kommunizmin yayilmasinin qarsisini almaq ucun ABS Cenubi Vyetnami herbi sekilde destekleyen Cenubi Koreya Avstraliya ve Tailand kimi diger anti kommunist quvveler ile birlikde qarsidurmaya mudaxile etdi Munaqise qonsu olkelere yayildi ve Simali Vyetnam Laosdaki Patet Lao ve Kambocadaki kxmerleri ABS terefinden desteklenen hokumetlere qarsi destekledi 1973 cu ilde ABS ve muttefiqleri muharibeden cixmaq mecburiyyetinde qaldilar bu netice Cenubi Vyetnami muharibe meydaninda tek buraxdi ve onlarin quvveleri suretle ustun gelen Simali Vyetnam quvveleri terefinden def edildi Vyetnam muharibesi 30 aprel 1975 ci ilde Sayqonun alinmasi sona catdi ve Cenubi Vyetnam Muveqqeti Inqilab Hokumetinin nezareti altina kecdi 2 iyul 1976 ci ilde Vyetnam yeniden birlesdirilerek bugunku Vyetnam Sosialist Respublikasi yaradildi IstinadlarSadiqli Yadigar Vyetnam muharibesinin sonu ve Babylift emeliyyati Meydan TV az 5 sentyabr 2021 2021 09 23 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 13