Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şahbuz dövlət təbiət qoruğu — Naxçıvan Muxtar Respublikasında qoruq. 16 iyul 2003-cü ildə yaradılmışdır, rəsmi açılışı 18 sentyabr 2004-cü ildə olmuşdur.
| Şahbuz dövlət təbiət qoruğu | |
|---|---|
 | |
BTMB kateqoriyası — Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu) | |
| Sahəsi | 3139 ha |
| Mütləq hündürlüyü | 2200-2400 m |
| Yaradılma tarixi | 16 iyul 2003 |
| İdarəetmə orqanı | AETSN |
| Dağ | Biçənək aşırımı |
| Çay | |
| Göl | Batabat gölü |
| Florası | Palıd, ardıc, Araz palıdı |
| Faunası | , , , sarıköynək, , , hop-hop, qonur ayı, porsuq, vaşaq |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Vilayət | Naxçıvan MR |
| Rayon | Şahbuz rayonu |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Qoruğun əsas torpaq sahələri dəniz səviyyəsindən 2200–2400 m hündürlükdəki dağlıq sahələri, Batabat gölü və Biçənək aşırımı ərazilərində yerləşir.Naxçıvan MR-sının arid iqlim şəraitində çox zəngin təbii ehtiyatlara malikdir. Dərələyəz silsiləsinin cənub və zəngzur silsiləsinin qərb yamaclarını əhatə edir. Yüksək dağlıq hissəsində alp, , çəmənlikləri formalaşmışdır. Eyni zamanda məşhur Qanel göl, Batabat göllərinin ərazisidə bu qoruğa daxildir.
Ərazidə 2899 bitki növü yayılmışdır. Geniş müxtəlifliyə malik bitki örtüyü 285 növ faunanın bu ərazilərdə məskunlaşmasına imkan yaranmışdır. Qoruğun ərazisi geoloji cəhətdən Təbaşir yaşlı çöküntülərdən ibarət sıldırım qayalıqlarla, nival və allüvial relyef formaları ilə xarakterizə olunur. Ərazidə şabalıdı və torflu torpaq tiplərinin inkişaf tapması landşaft-bitki örtüyünün formalaşmasında böyük rol oynayır.
Şahbuz dövlət təbiət qoruğunun su ehtiyatları əsasən atmosfer çöküntüləri hesabına formalaşan Batabat mineral bulaqlarından ibarətdir: Bu mineral bulaqlar Naxçıvan şəhərindən 65 km məsafədə, dəniz səviyyəsindən 2445 m yüksəklikdə yerləşirlər.
Batabat su anbarı eyniadlı üç göldən ibarətdir. Batabat-1 (hövzəsinin sahəsi 0,18 km²), Batabat-2 (0,7 km²) və Batabat-3 (0,18 km²). Ümumi su tutumu təqribən 3 milyon m³-dir. Anbarın suyu əsasən Zorbulaq çayı və qismən atmosfer çöküntüləri hesabına formalaşır.
Zəif parçalanmış dağlıq ərazilərdə inkişaf etmiş dağ-çəmən çimli torpaqlar üzərində çəmən və qismən bataqlıq bitkiləri yayılmışdır. Biçənək aşırımından cənub-qərbə Batabat gölü ətrafında sürüşmələrin geniş yayıldığı ərazilərdir. 2100–2200 m mütləq yüksəkliyə malik bu sahələrdə torf və torflu torpaqlar yayılmışdır. İkinci Batabat gölü üzərində əmələ gəlmiş torf qatı geniş sahəni əhatə etməklə, qalınlığı 2 m-ə çatır. "Üzən ada" adlandırılan bu kütlə küləyin təsiri ilə gölün üzərində hərəkət edir.
Batabat ərazisində əsasən dağ-çəmən landşaftı inkişaf etmişdir.
Şahbuz dövlət təbiət qoruğunun ərazisində relyefin, bitki və torpaq örtüyünün müxtəlifliyi burada bir sıra təbii landşaft sahələrini ayırmağa imkan verir. Ərazinin 85%-i palıd, 5%-i ardıc, ağır iyli ardıc, Araz palıdı, 7%-i yemişan, qalan 3%-i isə alma, alça, şərq palıdı, , , və müxtəlif kollar təşkil edir. Qoruğun ərazisində çoxlu bəzək bitkiləri də mövcuddur. Bunlardan aran yerlərində bitən , müxtəlif rəngli və ətirli endemik süsən növləri, dağlarda yayılmış , ətirli yabanı qərənfil növləri, , səhləb, paradoksal süsən və başqalarına rast gəlmək mümkündür. Ərazi həm də dərman bitkiləri ilə zəngindir. Ərazinin relyefi və fiziki-coğrafi xüsusiyyətləri qoruğun müasir faunasının formalaşması üçün mühüm rol oynamışdır.
Belə ki, Azərbaycan Respublikasında qeydə alınmış 366 quş növündən Şahbuz dövlət təbiət qoruğunun ərazisində , , , sarıköynək, , , hop-hop və başqaları məskunlaşmışdır.
Qoruğun ərazisində qonur ayı, porsuq və vaşaqa rast gəlinir.
Landşaftı, iqlim və relyef xüsusiyyətlərinə görə Şahbuz dövlət təbiət qoruğunun ərazisində xarakterik suda-quruda yaşayanlar və sürünənlər mövcuddur. Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində sürünənlərin çoxalması üçün də əlverişli şərait vardır. Azərbaycanda olan 50 növ sürünənlərin hamısına – 3 növ tısbağaya, 22 növ ilana və 25 növ kərtənkələyə qoruğun ərazisində rast gəlinir.
Şahbuz dövlət təbiət qoruğunda Biçənək meşəsindəki bataqlıqlarda və s. sahələrdə rast gəlinir. Bundan başqa ərazidə suda-quruda yaşayan heyvanlardan Suriya sarımsaqiyli qurbağası, , yaşıl quru qurbağası, və Kiçik Asiya qurbağası da qeydə alınmışdır.
Mənbə
http://www.eco.gov.az/b-qoruqlar-shahbuz.php 2015-04-25 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sahbuz dovlet tebiet qorugu Naxcivan Muxtar Respublikasinda qoruq 16 iyul 2003 cu ilde yaradilmisdir resmi acilisi 18 sentyabr 2004 cu ilde olmusdur Sahbuz dovlet tebiet qoruguBTMB kateqoriyasi Ia Ciddi Tebiet Qorugu Sahesi 3139 haMutleq hundurluyu 2200 2400 mYaradilma tarixi 16 iyul 2003Idareetme orqani AETSNDag Bicenek asirimiCayGol Batabat goluFlorasi Palid ardic Araz palidiFaunasi sarikoynek hop hop qonur ayi porsuq vasaqYerlesmesi39 33 13 sm e 45 44 24 s u Olke AzerbaycanVilayet Naxcivan MRRayon Sahbuz rayonuSahbuz dovlet tebiet qorugu Vikianbarda elaqeli mediafayllar Qorugun esas torpaq saheleri deniz seviyyesinden 2200 2400 m hundurlukdeki dagliq saheleri Batabat golu ve Bicenek asirimi erazilerinde yerlesir Naxcivan MR sinin arid iqlim seraitinde cox zengin tebii ehtiyatlara malikdir Dereleyez silsilesinin cenub ve zengzur silsilesinin qerb yamaclarini ehate edir Yuksek dagliq hissesinde alp cemenlikleri formalasmisdir Eyni zamanda meshur Qanel gol Batabat gollerinin eraziside bu qoruga daxildir Erazide 2899 bitki novu yayilmisdir Genis muxtelifliye malik bitki ortuyu 285 nov faunanin bu erazilerde meskunlasmasina imkan yaranmisdir Qorugun erazisi geoloji cehetden Tebasir yasli cokuntulerden ibaret sildirim qayaliqlarla nival ve alluvial relyef formalari ile xarakterize olunur Erazide sabalidi ve torflu torpaq tiplerinin inkisaf tapmasi landsaft bitki ortuyunun formalasmasinda boyuk rol oynayir Sahbuz dovlet tebiet qorugunun su ehtiyatlari esasen atmosfer cokuntuleri hesabina formalasan Batabat mineral bulaqlarindan ibaretdir Bu mineral bulaqlar Naxcivan seherinden 65 km mesafede deniz seviyyesinden 2445 m yukseklikde yerlesirler Batabat su anbari eyniadli uc golden ibaretdir Batabat 1 hovzesinin sahesi 0 18 km Batabat 2 0 7 km ve Batabat 3 0 18 km Umumi su tutumu teqriben 3 milyon m dir Anbarin suyu esasen Zorbulaq cayi ve qismen atmosfer cokuntuleri hesabina formalasir Zeif parcalanmis dagliq erazilerde inkisaf etmis dag cemen cimli torpaqlar uzerinde cemen ve qismen bataqliq bitkileri yayilmisdir Bicenek asirimindan cenub qerbe Batabat golu etrafinda surusmelerin genis yayildigi erazilerdir 2100 2200 m mutleq yuksekliye malik bu sahelerde torf ve torflu torpaqlar yayilmisdir Ikinci Batabat golu uzerinde emele gelmis torf qati genis saheni ehate etmekle qalinligi 2 m e catir Uzen ada adlandirilan bu kutle kuleyin tesiri ile golun uzerinde hereket edir Batabat erazisinde esasen dag cemen landsafti inkisaf etmisdir Sahbuz dovlet tebiet qorugunun erazisinde relyefin bitki ve torpaq ortuyunun muxtelifliyi burada bir sira tebii landsaft sahelerini ayirmaga imkan verir Erazinin 85 i palid 5 i ardic agir iyli ardic Araz palidi 7 i yemisan qalan 3 i ise alma alca serq palidi ve muxtelif kollar teskil edir Qorugun erazisinde coxlu bezek bitkileri de movcuddur Bunlardan aran yerlerinde biten muxtelif rengli ve etirli endemik susen novleri daglarda yayilmis etirli yabani qerenfil novleri sehleb paradoksal susen ve basqalarina rast gelmek mumkundur Erazi hem de derman bitkileri ile zengindir Erazinin relyefi ve fiziki cografi xususiyyetleri qorugun muasir faunasinin formalasmasi ucun muhum rol oynamisdir Bele ki Azerbaycan Respublikasinda qeyde alinmis 366 qus novunden Sahbuz dovlet tebiet qorugunun erazisinde sarikoynek hop hop ve basqalari meskunlasmisdir Qorugun erazisinde qonur ayi porsuq ve vasaqa rast gelinir Landsafti iqlim ve relyef xususiyyetlerine gore Sahbuz dovlet tebiet qorugunun erazisinde xarakterik suda quruda yasayanlar ve surunenler movcuddur Naxcivan Muxtar Respublikasi erazisinde surunenlerin coxalmasi ucun de elverisli serait vardir Azerbaycanda olan 50 nov surunenlerin hamisina 3 nov tisbagaya 22 nov ilana ve 25 nov kertenkeleye qorugun erazisinde rast gelinir Sahbuz dovlet tebiet qorugunda Bicenek mesesindeki bataqliqlarda ve s sahelerde rast gelinir Bundan basqa erazide suda quruda yasayan heyvanlardan Suriya sarimsaqiyli qurbagasi yasil quru qurbagasi ve Kicik Asiya qurbagasi da qeyde alinmisdir Menbehttp www eco gov az b qoruqlar shahbuz php 2015 04 25 at the Wayback Machine