Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İsveç İmperiyası (isv. Stormaktstiden, "Böyük gücün dövrü") 17 və erkən 18-ci əsrlər ərzində Baltik regionunun böyük hissəsinin ərazi olaraq idarə edən Avropanın tarixi böyük gücü. İmperiyanın başlanğıc tarixi taxta çıxıb hakimiyyəti ələ aldığı 1611-ci il, süqut tarixi isə Şimal müharibəsindən sonra böyük torpaq sahələrini itirdiyi 1721-ci il qəbul edilir.
| Tarixi dövlət | |||||
| İsveç imperiyası | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
 | |||||
| | |||||
| Dilləri | isveç dili | ||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Dövlət dini | lüteranlıq | ||||
| Valyuta | riksdaler[d] | ||||
| İdarəetmə forması | monarxiya | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
1632-ci ildə Qustav Adolfun ölümündən sonra imperiya uzun periodlar ərzində kiçik monarxların regentləri kimi davranan Oksenstierna ailəsi kimi zadəganlar tərəfinən idarə olunmağa başladı. Yüksək zadəganlığın maraqları vahidlik siyasəti ilə ziddiyyət təşkil etdi (yəni, padşahlar və kəndlilər tərəfindən bəyənilən İsveç qəbilələri statusunda ənənəvi bərabərliyi dəstəkləyirdilər). Faktiki ali idarəetmə dövründə əldə edilən ərazilərdə təhkimçilik hüququ ləğv edilmədi və İsveçdə şəxsi mülklərin qurulma tendensiyası da mövcud idi. 1680-ci ilin Böyük Azaltması zadəganların bu səylərinə son verdi və onlardan kraldan əldə etdikləri mülkləri yenidən onun ixtiyarına verməyi tələb etdi. Təhkimçilik hüququ Müqəddəs Roma İmperiyasında və İsveç Estoniyasında qazanılan hökmranlıqlarda qüvvədə qaldı və burada vahidlik siyasətinin sonradan tətbiq edilməsi əldə etdikləri müqavilələr tərəfindən əngəlləndi.
Otuz illik müharibədəki qələbələrdən sonra İsveç İkinci Şimal Döyüşü əsnasında 1658-ci ildə Roskilde müqaviləsi ilə əsas düşməni Danimarkanın zərərsizləşdirilməsiylə böyük güc dövrünün zirvəsinə çatdı. Bu müharibənin gedişatında, sonrakı Skan müharibəsində olduğu kimi, İsveç də imperatorluğunu yalnız ən yaxın müttəfiqi olan Fransanın dəstəyi ilə qoruya bildi. İsveç kralı imperiyanı möhkəmləndirdi. Lakin süqut dövrü oğlu Çarlz ilə başladı. İsveçin ilk qələbələrindən sonra Çarlz Rusiyadakı kral müharibəsindən sonra baş verən fəlakətdən əvvəl imperatorluğu bir müddət (1700) və (1706) ilə ayaqda saxladı. Poltava döyüşündə Rusiyanın qələbəsi İsveçin şərqə doğru genişlənməsinə son qoydu və 1718-ci ildə XII Çarlzın ölümünə qədər yalnız çox zəifləmiş və çox kiçik bir ərazisi qalmış ölkəyə çevrilmişdi. İşğal edilmiş kontinental ərazinin son izləri Napoleon müharibələri zamanı itirildi və Finlandiya da 1809-cu ildə Rusiyanın tərkibinə qatıldı.
İsveç tarixi hekayələrində və qəhrəman döyüşçülər olaraq rəvayət edilirlər. İsveç tarix boyunca hərbi böyük güc statusunu qazanmış yeganə Skandinaviya ölkəsidir.
İstinadlar
- Frost, 2000. səh. 133–134
- Dumrath, 1911. səh. 203
- Hayes, 2002
- Dumrath, 1911. səh. 204
- Nicklas, Thomas. Macht oder Recht. Frühneuzeitliche Politik im obersächsischen Reichskreis. Stuttgart. 2002. səh. 282.
Finanziell völlig von französischen Subsidien abhängig, wollte sich die Großmacht auf tönernen Füßen [...]
Mənbə
- Hayes, Carlton J. H. . 1916. 2007-11-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Frost, Robert I. The Northern Wars. War, State and Society in Northeastern Europe 1558-1721. Longman. 2000. ISBN .
- Dumrath, Oskar Henrik. Sweden. Cambridge University Press. 1911.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Isvec Imperiyasi isv Stormaktstiden Boyuk gucun dovru 17 ve erken 18 ci esrler erzinde Baltik regionunun boyuk hissesinin erazi olaraq idare eden Avropanin tarixi boyuk gucu Imperiyanin baslangic tarixi taxta cixib hakimiyyeti ele aldigi 1611 ci il suqut tarixi ise Simal muharibesinden sonra boyuk torpaq sahelerini itirdiyi 1721 ci il qebul edilir Tarixi dovletIsvec imperiyasiBayraq Gerb1611 1721Dilleri isvec diliResmi dilleri isvec diliDovlet dini luteranliqValyuta riksdaler d Idareetme formasi monarxiya Vikianbarda elaqeli mediafayllar 1632 ci ilde Qustav Adolfun olumunden sonra imperiya uzun periodlar erzinde kicik monarxlarin regentleri kimi davranan Oksenstierna ailesi kimi zadeganlar terefinen idare olunmaga basladi Yuksek zadeganligin maraqlari vahidlik siyaseti ile ziddiyyet teskil etdi yeni padsahlar ve kendliler terefinden beyenilen Isvec qebileleri statusunda enenevi beraberliyi destekleyirdiler Faktiki ali idareetme dovrunde elde edilen erazilerde tehkimcilik huququ legv edilmedi ve Isvecde sexsi mulklerin qurulma tendensiyasi da movcud idi 1680 ci ilin Boyuk Azaltmasi zadeganlarin bu seylerine son verdi ve onlardan kraldan elde etdikleri mulkleri yeniden onun ixtiyarina vermeyi teleb etdi Tehkimcilik huququ Muqeddes Roma Imperiyasinda ve Isvec Estoniyasinda qazanilan hokmranliqlarda quvvede qaldi ve burada vahidlik siyasetinin sonradan tetbiq edilmesi elde etdikleri muqavileler terefinden engellendi Otuz illik muharibedeki qelebelerden sonra Isvec Ikinci Simal Doyusu esnasinda 1658 ci ilde Roskilde muqavilesi ile esas dusmeni Danimarkanin zerersizlesdirilmesiyle boyuk guc dovrunun zirvesine catdi Bu muharibenin gedisatinda sonraki Skan muharibesinde oldugu kimi Isvec de imperatorlugunu yalniz en yaxin muttefiqi olan Fransanin desteyi ile qoruya bildi Isvec krali imperiyani mohkemlendirdi Lakin suqut dovru oglu Carlz ile basladi Isvecin ilk qelebelerinden sonra Carlz Rusiyadaki kral muharibesinden sonra bas veren felaketden evvel imperatorlugu bir muddet 1700 ve 1706 ile ayaqda saxladi Poltava doyusunde Rusiyanin qelebesi Isvecin serqe dogru genislenmesine son qoydu ve 1718 ci ilde XII Carlzin olumune qeder yalniz cox zeiflemis ve cox kicik bir erazisi qalmis olkeye cevrilmisdi Isgal edilmis kontinental erazinin son izleri Napoleon muharibeleri zamani itirildi ve Finlandiya da 1809 cu ilde Rusiyanin terkibine qatildi Isvec tarixi hekayelerinde ve qehreman doyusculer olaraq revayet edilirler Isvec tarix boyunca herbi boyuk guc statusunu qazanmis yegane Skandinaviya olkesidir IstinadlarFrost 2000 seh 133 134 Dumrath 1911 seh 203 Hayes 2002 Dumrath 1911 seh 204 Nicklas Thomas Macht oder Recht Fruhneuzeitliche Politik im obersachsischen Reichskreis Stuttgart 2002 seh 282 Finanziell vollig von franzosischen Subsidien abhangig wollte sich die Grossmacht auf tonernen Fussen MenbeHayes Carlton J H 1916 2007 11 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Frost Robert I The Northern Wars War State and Society in Northeastern Europe 1558 1721 Longman 2000 ISBN 978 0 582 06429 4 Dumrath Oskar Henrik Sweden Cambridge University Press 1911