Bərdə İmamzadə türbəsi — Bərdə şəhərinin mərkəzində yerləşən tarixi dini-memarlıq abidəsidir. Əvvəlcə türbə kimi inşa edilmiş Bərdə imamzadəsi zaman keçdikcə ziyarətə çevrildiyindən, onun ətrafında məscid inşa edilmiş, beləliklə də dini abidə kompleksi yaranmışdır.
İmamzadə türbəsi | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Şəhər | Bərdə |
Yerləşir | Bərdə |
Memar | Kərbəlayi Səfixan Qarabaği |
Tikilmə tarixi | XIV-XIX əsrlər |
Üslubu | Arran memarlıq məktəbi |
Vəziyyəti | fəaliyyət göstərir |
İstinad nöm. | 210 |
Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Bərdə imamzadəsinin inşası zamanı Arran memarlıq məktəbinin fiqurlu hörgü və daş-kərpic sıralamasından istifadə ənənəsi cəsarət və uğurla istifadə olunmuşdur. Binanın inşası zamanı, həm də daha əvvəl Mömünə Xatun türbəsi və Bərdə türbəsinin memarlığında rast gəlinən fasadın müxtəlif elementlərinin eyni profil və ya xəttlə çərçivələnməsi üsulundan istifadə edilmişdir.
Tarixi
Abbasqulu Ağa Bakıxanov 1841-ci ildə yazdığı məşhur Gülüstani-İrəm əsərində belə qeyd etmişdir.
Bir çox cəhətcə kənd xarabaları, aran şəhərlərində yüksək dərəcəli üç imamzadənin Şamaxı, Gəncə və Bərdə şəhərlərində olan türbələri, Bülbülə kəndindəki İmamzadə göstərir ki, bu ölkə həmişə din böyüklərinin vətəni olmuşdur |
Məlumatlara görə, buradakı türbədə İsmaili və Cəfəri şiələrinin 5-ci imamı Məhəmməd əl-Baqirin qız nəvəsi İsmayıl dəfn olunub. Məhəmməd əl-Baqirin 3-cü oğlu (739-cu ildə) Gəncə şəhərinin 7-ci km-liyində yerləşən Göy İmamzadədə dəfn olunub.
1891-ci ildə Bərdə imamzadə türbəsini tədqiq etmiş akademik Boris Dorn yazır ki, “...Orda həm də qədim İbrahim imamzadəsii vardır ki, haqqında hansısa məlumat saxlanılmamışdır. Lakin, o, ibadət yeri kimi fəaliyyət göstərir. Köhnə binanın təmiri, onun sahibinə 3000 gümüş rubla başa gəlmişdir.”
Ə. Salamzadə yazır ki, əvvəlcə bu tikili ehtimal ki, ancaq türbə olmuşdur. İnteryerdə mehrabın olmamasını da bununla izah etmək mümkündür. Tədqiqatçının fikrincə, Dornun təmir işləri haqqında verdiyi məlumat da birbaşa türbə binasına aiddir. Çünki, türbə binasını əhatə edən məscid 1868-ci ildə inşa edilmiş, yəni tikiliyə Dornun onu ziyarət etməsindən sonra artırılmışdır.
Məscidin inşası haqqında məlumat 1886-cı ilin “Qafqaz təqvimi”ndə də verilir: “İmamzadə türbəsi (piri) Yelizavetpol quberniyası, Cavanşir qəzasının Bərdə yaşayış yerində yerləşir. 1868-ci ildə türbə üzərində məscid inşa edilmişdir.”
Memarlıq xüsusiyyətləri
Ə. Salamzadə qeyd edir ki, əvvəlcə türbə kimi inşa edilmiş Bərdə imamzadəsi zaman keçdikcə ziyarətə çevrildiyindən, onun ətrafında məscid inşa edilmiş, beləliklə də dini abidə kompleksi yaranmışdır. Tədqiqatçının sözlərinə görə inşaat işlərinə rəhbərlik edən memar “dörd minarəyə və maraqlı həcm-məkan həllinə malik bitkin memarlıq əsəri yaratmağa nail olmuşdur.”
Bərdə imamzadəsinin inşası zamanı Arran memarlıq məktəbinin fiqurlu hörgü və daş-kərpic sıralamasından istifadə ənənəsi cəsarət və uğurla istifadə olunmuşdur. Binanın inşası zamanı, həm də daha əvvəl Mömünə Xatun türbəsi və Bərdə türbəsinin memarlığında rast gəlinən fasadın müxtəlif elementlərinin eyni profil və ya xəttlə çərçivələnməsi üsulundan istifadə edilmişdir.
İstinadlar
- Bərdə İmamzadəsi: layihənin icrası başa çatır //İki sahil.- 2015.- 19 mart.- S.21.
- Gülüstani İrəm 15, s.35-37
- Дорн, Б. Каспий. СПб. 1875.
- Саламзаде, 1964. səh. 31
- Кавказский календар на 1886 г.
- Саламзаде, 1964. səh. 32
Ədəbiyyat
- Саламзаде, А. Архитектура Азербайдана XVI-XIX вв. Баку: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР. 1964.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Bərdə - Qafqaz Albaniyasının paytaxtı qədim Portav (vizual səyahət, ELTV, 2015) (az.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Imamzade turbesi Berde Imamzade turbesi Berde seherinin merkezinde yerlesen tarixi dini memarliq abidesidir Evvelce turbe kimi insa edilmis Berde imamzadesi zaman kecdikce ziyarete cevrildiyinden onun etrafinda mescid insa edilmis belelikle de dini abide kompleksi yaranmisdir Imamzade turbesi40 20 sm e 47 10 s u Olke AzerbaycanSeher BerdeYerlesir BerdeMemar Kerbelayi Sefixan QarabagiTikilme tarixi XIV XIX esrlerUslubu Arran memarliq mektebiVeziyyeti fealiyyet gosterirAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 210EhemiyyetiOlke ehemiyyetliImamzade turbesiTurbenin plani Vikianbarda elaqeli mediafayllar Berde imamzadesinin insasi zamani Arran memarliq mektebinin fiqurlu horgu ve das kerpic siralamasindan istifade enenesi cesaret ve ugurla istifade olunmusdur Binanin insasi zamani hem de daha evvel Momune Xatun turbesi ve Berde turbesinin memarliginda rast gelinen fasadin muxtelif elementlerinin eyni profil ve ya xettle cercivelenmesi usulundan istifade edilmisdir TarixiAbbasqulu Aga Bakixanov 1841 ci ilde yazdigi meshur Gulustani Irem eserinde bele qeyd etmisdir Bir cox cehetce kend xarabalari aran seherlerinde yuksek dereceli uc imamzadenin Samaxi Gence ve Berde seherlerinde olan turbeleri Bulbule kendindeki Imamzade gosterir ki bu olke hemise din boyuklerinin veteni olmusdur Melumatlara gore buradaki turbede Ismaili ve Ceferi sielerinin 5 ci imami Mehemmed el Baqirin qiz nevesi Ismayil defn olunub Mehemmed el Baqirin 3 cu oglu 739 cu ilde Gence seherinin 7 ci km liyinde yerlesen Goy Imamzadede defn olunub 1891 ci ilde Berde imamzade turbesini tedqiq etmis akademik Boris Dorn yazir ki Orda hem de qedim Ibrahim imamzadesii vardir ki haqqinda hansisa melumat saxlanilmamisdir Lakin o ibadet yeri kimi fealiyyet gosterir Kohne binanin temiri onun sahibine 3000 gumus rubla basa gelmisdir E Salamzade yazir ki evvelce bu tikili ehtimal ki ancaq turbe olmusdur Interyerde mehrabin olmamasini da bununla izah etmek mumkundur Tedqiqatcinin fikrince Dornun temir isleri haqqinda verdiyi melumat da birbasa turbe binasina aiddir Cunki turbe binasini ehate eden mescid 1868 ci ilde insa edilmis yeni tikiliye Dornun onu ziyaret etmesinden sonra artirilmisdir Mescidin insasi haqqinda melumat 1886 ci ilin Qafqaz teqvimi nde de verilir Imamzade turbesi piri Yelizavetpol quberniyasi Cavansir qezasinin Berde yasayis yerinde yerlesir 1868 ci ilde turbe uzerinde mescid insa edilmisdir Memarliq xususiyyetleriE Salamzade qeyd edir ki evvelce turbe kimi insa edilmis Berde imamzadesi zaman kecdikce ziyarete cevrildiyinden onun etrafinda mescid insa edilmis belelikle de dini abide kompleksi yaranmisdir Tedqiqatcinin sozlerine gore insaat islerine rehberlik eden memar dord minareye ve maraqli hecm mekan helline malik bitkin memarliq eseri yaratmaga nail olmusdur Berde imamzadesinin insasi zamani Arran memarliq mektebinin fiqurlu horgu ve das kerpic siralamasindan istifade enenesi cesaret ve ugurla istifade olunmusdur Binanin insasi zamani hem de daha evvel Momune Xatun turbesi ve Berde turbesinin memarliginda rast gelinen fasadin muxtelif elementlerinin eyni profil ve ya xettle cercivelenmesi usulundan istifade edilmisdir IstinadlarBerde Imamzadesi layihenin icrasi basa catir Iki sahil 2015 19 mart S 21 Gulustani Irem 15 s 35 37 Dorn B Kaspij SPb 1875 Salamzade 1964 seh 31 Kavkazskij kalendar na 1886 g Salamzade 1964 seh 32EdebiyyatSalamzade A Arhitektura Azerbajdana XVI XIX vv Baku Izdatelstvo Akademii nauk Azerbajdzhanskoj SSR 1964 Hemcinin baxArran memarliq mektebi Qarabag xanligiXarici kecidlerBerde Qafqaz Albaniyasinin paytaxti qedim Portav vizual seyahet ELTV 2015 az