Qoşunların Çexoslovakiyaya daxil olması, həmçinin Dunay əməliyyatı və ya Çexoslovakiyanın işğalı — 21 avqust 1968-ci ildə başlayan və Praqa baharı islahatlarına son qoyan Varşava Müqaviləsi Təşkilatı qoşunlarının (Rumıniya istisna olmaqla) Çexoslovakiyaya daxil olması.
Silahlı münaqişə | |||
---|---|---|---|
Soyuq müharibə | |||
| |||
Tarix | 21 avqust - 11 sentyabr 1968 | ||
Yeri | Çexoslovakiya | ||
Səbəbi | "Proqa Baharı" 1968 | ||
Nəticəsi | Çexoslovakiyanın Varşava Müqaviləsi Təşkilatı (VMT) qoşunları tərəfindən işğalı | ||
Münaqişə tərəfləri | |||
|
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qosunlarin Cexoslovakiyaya daxil olmasi hemcinin Dunay emeliyyati ve ya Cexoslovakiyanin isgali 21 avqust 1968 ci ilde baslayan ve Praqa bahari islahatlarina son qoyan Varsava Muqavilesi Teskilati qosunlarinin Ruminiya istisna olmaqla Cexoslovakiyaya daxil olmasi Silahli munaqiseSoyuq muharibeVMT tanklari Dunay emeliyyati zamani Praqada avqust 1968Tarix 21 avqust 11 sentyabr 1968Yeri CexoslovakiyaSebebi Proqa Bahari 1968Neticesi Cexoslovakiyanin Varsava Muqavilesi Teskilati VMT qosunlari terefinden isgaliMunaqise terefleri SSRI Polsa Xalq Respublikasi Macaristan Xalq Respublikasi Bolqaristan Xalq Respublikasi Almaniya Demokratik Respublikasi Cexoslovakiya Polsa 5 piyada diviziyasi 40 000 nefere qeder ADR motorlu tufeng ve tank bolmeleri cemi 15 000 nefere qeder metbuatdaki nesrlere gore son anda ADR bolmelerini Cexoslovakiyaya gondermekden imtina etmek qerara alindi onlar herbi hissede ehtiyat rolunu oynadilar Serhedde ve Cexoslovakiyada bir nece onlarla herbi qulluqcudan ibaret ADR in isci qrupu var idi Macaristan 8 ci motoatici diviziyasi ayri ayri bolmeler cemi 12500 nefer Bolqaristan umumi gucu 2164 nefer olan 12 ve 22 ci Bolqar motoatici alaylari ve 26 T 34 masini ile silahlanmis bir Bolqaristan tank batalyonu Qosunlarin yeridilmesi tarixi avqustun 20 de Cexoslovakiya Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin Reyaset Heyetinin iclasinin kecirildiyi axsama teyin edildi 1968 ci il avqustun 20 de seher Dunay Ali Komandanliginin yaradilmasi haqqinda zabitlere gizli emr oxundu Ali Bas Komandan ordu generali I teyin edildi G Pavlovski qerargahi Polsanin cenub hissesinde yerlesdirildi Her iki cebhe Merkezi ve Karpat ve Balaton emeliyyat qrupu hemcinin iki muhafizeci hava desant bolmesi ona tabe idi Emeliyyatin ilk gununde hava desant diviziyalarinin enisini temin etmek ucun herbi neqliyyat aviasiyasinin bes diviziyasi Ali Bas Komandan Dunay in serencamina verildi SSRI DTK nin rolu Vasili Mitroxinin hesabatina gore SSRI nin xususi secilmis ve telim kecmis DTK zabitleri Qerbi Almaniya Avstriya Boyuk Britaniya Isvecre ve Meksikanin saxta pasportlari ile turist jurnalist is adami ve telebe adi altinda Cexoslovakiyaya gonderilmisdirler Burada esas meqsed o idi ki cex dissidentleri qerb insanlarina daha cox etibar edirdiler Onlarin rolu Yazicilar Birliyi kimi islahatci dairelere radikal jurnallara universitetlere ve siyasi qruplarina daxil olmaq ve sonra ise dissidentlerin reputasiyasini feal sekilde lekelemek idi Xususile DTK agentleri gizli amerika silah anbarlarini ve Amerikanin Praqa rejimini devirmek planini numayis etdiren saxta senedler yaratmisdilar Bu anbarlar sonralar Sovet qosunlarinin Cexoslovakiyaya hucumuna beraet qazandiran esas delillerden biri oldu Hadiselerin xronologiyasi Avqustun 20 de saat 22 15 de qosunlar Vltava 666 adli emeliyyatin baslanmasi barede siqnal aldilar Avqustun 20 de saat 23 00 da isgal ucun nezerde tutulan qosunlarda doyus xeberdarligi elan edilib Qapali rabite kanallari ile butun cebhelere ordulara diviziyalara briqadalara alaylara ve batalyonlara irelilemek ucun siqnal verilirdi Bu siqnalla butun komandirler saxladiqlari bes mexfi paketden birini emeliyyat bes variantda islenib hazirlanmisdi acmali qalan dordunu ise acmadan qerargah reislerinin istiraki ile yandirmali idiler Acilan paketlerde Dunay Kanal ve Dunay Kanal Qlobus planlarina uygun olaraq Dunay emeliyyatinin baslanmasi ve doyus emeliyyatlarinin davam etdirilmesi emri var idi Dunay emeliyyati uzre qarsiliqli fealiyyet ucun sifarisler evvelceden hazirlanmisdi Isgalda istirak eden herbi texnikaya ag zolaqlar vurulmusdu Ag zolaqlari olmayan Sovet ve muttefiqlerin istehsali olan butun herbi texnika zerersizlesdirmeli idi Muqavimet halinda zolaqsiz tanklar ve diger herbi texnika xeberdarliq edilmeden ve yuxaridan emr olmadan mehv edilmeli idi NATO esgerleri ile goruserken derhal dayanmaq ve komanda olmadan ates acmamaq emri verilib Qosunlarin yeridilmesi ADR Polsa SSRI ve Macaristan erazisinden 18 yerde heyata kecirilmisdi Almaniyadaki Sovet Quvveleri Qrupundan olan 20 ci Muhafize Ordusunun hisseleri general leytenant Ivan Leontievic Velicko Praqaya daxil oldu ve Cexoslovakiyanin paytaxtinin esas obyektlerine nezaret etdi Eyni zamanda iki Sovet hava desant diviziyasi Praqa ve Brnoya endirildi Sovet herbi neqliyyat teyyaresi An 12 Avqustun 21 de seher saat 2 de 7 ci Hava Desant Diviziyasinin qabaqcil bolmeleri Praqadaki Ruzine aerodromuna enis etdiler Onlar qosunlari ve herbi texnikasi olan Sovet An 12 lerinin enis etmeye basladigi aerodromun esas obyektlerini ele kecirtdiler Aerodromun ele kecirilmesi aldadici manevrin komeyi ile heyata kecirildi aerodrom istiqametinde ucan Sovet An 24 sernisin teyyaresi goyertesinde ehtimal olunan zedelenme sebebinden tecili enis teleb etdi Icaze ve enisden sonra parasutculer hava limaninin idareetme qullesini ele kecirerek desant teyyarelerinin enisini temin etdiler Isgal xeberini alan Cexoslovakiya Kommunist Partiyasinin Reyaset Heyeti tecili olaraq Dubcekin ofisinde Cexoslovakiya Kommunist Partiyasinin Merkezi Komitesinde toplandi Reyaset Heyetinin isgali pisleyen beyanatinin lehine ses coxlugu 7 e 4 ses verdi Ilkin plan uzre yalniz Reyaset Heyetinin uzvleri Kolder Bilyak Svestka ve Riqaud cixis etdiler Barbirek ve Piller Dubcek ve O Cherniki desteklediler Dubcekin ozu radio muracietinde menbe gosterin vetendaslari sakit olmaga ve qan tokulmesinin ve 1956 ci il Macaristan hadiselerinin faktiki tekrarlanmasinin qarsisini almaga cagirdi Albaniya isgali neticesinde Varsava Muqavilesi Teskilatindan cixdi Avqustun 21 de seher saat 4 30 da Merkezi Komitenin binasi sovet qosunlari ve zirehli texnika ile muhasireye alindi sovet desantlari binaya soxularaq orada olanlari hebs etdiler Dubcek ve Merkezi Komitenin diger uzvleri bir nece saat parasutculerin nezareti altinda qaldilar Praqada isgala qarsi numayis sovet tankinin yandirilmasi Avqustun 21 i seher saat 5 10 da 350 ci qvardiya hava desant alayinin kesfiyyat sirketi ve 103 cu hava desant diviziyasinin ayrica kesfiyyat sirketi enis etdi 10 deqiqe erzinde onlar Turani ve cs aerodromlarini ele kecirdiler bundan sonra esas quvvelerin telesik enisi basladi Hadise sahidlerinin sozlerine gore neqliyyat teyyareleri bir birinin ardinca aerodromlara enib Enis edenler tam dayanmagi gozlemeden yere tullaniblar Enis enme zolaginin sonunda teyyare artiq bos idi ve derhal yeni ucus ucun suret yigdi Minimum fasile ile buraya qosun ve herbi texnikasi olan diger teyyareler gelmeye basladi Daha sonra desantcilar oz herbi texnikasi ve esir goturulmus mulki masinlari ile olkenin derinliklerine getdiler Avqustun 21 de seher saat 9 00 da Brnoda desantcilar butun yollari korpuleri seherden cixislari radio ve televiziya binalarini teleqrafi bas poctu seherin ve rayonun inzibati binalarini metbeeni demiryol vagzallarini habele herbi hisselerin ve herbi senaye muessiselerinin qerargahi kimi CXO komandirlerinden sakit qalmaq ve asayisi qorumaq teleb olunub Ilk parasutcu qruplarinin enisinden dord saat sonra Praqa ve Brno seherlerinin en muhum obyektleri muttefiq quvvelerin nezareti altinda idi Parasutculerin esas seyleri Cexoslovakiya Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin hokumetin Mudafie Nazirliyinin ve Bas Qerargahin binalarini hemcinin radiostansiya ve televiziyanin binalarini ele kecirmeye yoneldilib Evvelceden mueyyen edilmis plana esasen Cexoslovakiyanin esas inzibati ve senaye merkezlerine qosun kolonnalari gonderildi Muttefiq quvvelerin birlesmeleri ve bolmeleri butun boyuk seherlerde yerlesdirildi Cexoslovakiyanin qerb serhedlerinin qorunmasina xususi diqqet yetirildi Avqustun 21 de gunun sonuna qeder Varsava Muqavilesi olkelerinin 24 diviziyasi Cexoslovakiya erazisindeki esas obyektleri zebt etdi Cexoslovakiya ordusuna muqavimet gostermemek emri verildiyi ucun SSRI ve muttefiqlerinin qosunlari silah tetbiq etmeden butun menteqeleri isgal etdiler Praqada Daxili Isler Nazirliyinin binasi A qrupunun gelecek birinci rehberi Gennadi Zaitsevin komandanligi ile SSRI DTK nin 7 ci Idaresinin doyusculeri qrupu terefinden tutuldu CKP nin ve olke ehalisinin hereketleri Praqada etiraz eden vetendaslar qosun ve texnikanin hereketini engellemeye calisirdlar butun lovheler ve kuce lovheleri sokuldu Praqanin butun xeriteleri magazalarda gizledilmisdi Sovet ordusunda ise yalniz Ikinci Dunya Muharibesinin kohnelmis xeriteleri var idi Bununla bagli radio televiziya ve qezetlere nezaret gec quruldu Sovetyonlu liderler sovet sefirliyine sigindilar Amma onlari yeni hokumet qurmaga ve Merkezi Komitenin Plenumunu kecirmeye inandirmaq mumkun olmadi Media artiq onlari satqin elan etmisdi Praqada etiraz eden vetendaslar qosun ve texnikanin hereketini engellemeye calisirdlar butun lovheler ve kuce lovheleri sokuldu Praqanin butun xeriteleri magazalarda gizledilmisdi Sovet ordusunda ise yalniz Ikinci Dunya Muharibesinin kohnelmis xeriteleri var idi Sovet rehberliyi kompromis hell yolu axtarmaga mecbur oldu SSRI ye aparilan Cexoslovakiya Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin rehberliyinin uzvleri Moskvaya apardi Prezident L Svoboda da G ile birlikde Moskvaya geldi Doyus praktiki olaraq yox idi Herbcilere tecrid olunmus hucumlar oldu lakin Cexoslovakiya sakinlerinin boyuk ekseriyyeti muqavimet gostermedi section Moskvada danisiqlarPraqada etiraz eden vetendaslar qosun ve texnikanin hereketini engellemeye calisirdlar butun lovheler ve kuce lovheleri sokuldu Praqanin butun xeriteleri magazalarda gizledilmisdi Sovet ordusunda ise yalniz Ikinci Dunya Muharibesinin kohnelmis xeriteleri var idi Praqada etiraz eden vetendaslar qosun ve texnikanin hereketini engellemeye calisirdlar butun lovheler ve kuce lovheleri sokuldu Praqanin butun xeriteleri magazalarda gizledilmisdi Sovet ordusunda ise yalniz Ikinci Dunya Muharibesinin kohnelmis xeriteleri var idi Lakin sonda A Dubcek ve onun yoldaslari yalniz yanvar ve may 1968 qerarlari ile razilasma elde ederek Moskva protokolunu imzalamaq qerarina geldiler yalniz F Krigel onu imzalamaqdan imtina etdi Danisiqlarin neticesi qosunlarin cixarilmasinin vaxtinin Cexoslovakiyada veziyyetin normallasmasindan asili oldugu birge kommunike oldu Tereflerin itkileriSlovakiyanin Kosice seherinde olenlerin adlarinin yazili oldugu xatire lovhesiLiberecde 1968 ci il hadiselerine hesr olunmus abide Olke prezidentinin ve Cexiya radiosunun cagirisi ile Cexoslovakiya vetendaslari isgalci qosunlara silahli muqavimet gostermediler Buna baxmayaraq her yerde qosunlar yerli ehalinin passiv muqavimeti ile qarsilasdilar Cexler ve slovaklar sovet qosunlarini icki yemek ve yanacaqla temin etmekden imtina etdiler qosunlarin irelilemesine mane olmaq ucun yol nisanlarini deyisdirdiler kucelere cixdilar Cexoslovakiyada bas veren hadiselerin mahiyyetini esgerlere izah etmeye calisdilar ruslara muraciet etdiler Cexoslovakiya qardasligi Vetendaslar xarici qosunlarin cixarilmasini SSRI ye aparilmis partiya ve hokumet rehberlerinin geri qaytarilmasini teleb edirdiler Silahli muqavimet cagirislari Vyanada olan Praqa baharinin en radikal ideoloqu olan neo marksist filosof Ivan Svitak terefinden edildi eyni zamanda Svitakin zoraki hereketlere cagirisi ilk novbede ozune qarsi yonelmisdi Cexoslovakiya partiyasinin funksionerleri ve xarici qosunlarin getirilmesine destek veren dovlet tehlukesizlik iscileri Muasir melumatlara gore isgal zamani 108 Cexoslovakiya vetendasi helak olmus 500 den cox dinc ehalinin boyuk ekseriyyeti yaralanmisdir Yalniz isgalin ilk gununde 58 nefer helak olub ve ya olumcul yaralanib 1968 ci il avqustun 24 27 de Moskvada danisiqlar aparildi Sovet liderleri Cexoslovakiya liderleri ile ilk novbede Cexoslovakiya terefinin Cierna nad Tisou ve Bratislava danisiqlarindan sonra qebul edilmis ohdelikleri yerine yetirmemesi ve eks inqilabci quvvelerin mumkun dovlet cevrilisinin qarsisini ala bilmemesi sebebinden qosunlarin daxil olmasini zeruri tedbir kimi esaslandiracaq bir sened imzalamaga calisdilar Hemcinin Cexoslovakiya Kommunist Partiyasinin Visocanidaki qurultayinin qerarlarinin etibarsiz sayilmasi ve partiyanin yeni qurultayinin cagirilmasinin texire salinmasi teleb olunurdu Danisiqlar tezyiq ve gizli tehdidler seraitinde kecmisdi Cexoslovakiya liderleri qosunlarin yeridilmesinin beynelxalq mustevide de daxil olmaqla agir neticelere sebeb olacaq texribatsiz ve esassiz addim oldugunu bildirdiler Eyni movqeyi G SSRI rehberlerinin qarsiya qoydugu meqsedlere basqa qeyri herbi vasitelerle nail oluna bileceyini qeyd eden Qusak Umumilikde 1968 ci il avqustun 21 den sentyabrin 20 dek sovet qosunlarinin doyus itkileri 12 olu 25 yarali ve yarali oldu Eyni dovr ucun qeyri doyus itkileri 84 olu ve olu 62 yarali ve yarali Hemcinin Teplice seheri yaxinliginda vertolyotun qezaya ugramasi neticesinde 2 sovet muxbiri helak oldu Bezileri sag qalan helikopter pilotunun qezaya gore mesuliyyet dasiyacagindan ehtiyatlanaraq tapanca ile helikoptere bir nece gulle atdigini sonra ise helikopterin vuruldugunu iddia edir menbe gosterin bu versiya bir muddet resmi idi ve muxbirler K Nepomniachtchi ve A Zvorykin o cumleden DTK nin daxili materiallarinda eks inqilabcilarin qurbani kimi cixdi 26 avqust 1968 ci ilde Zvolen seheri Cexoslovakiya yaxinliginda Tula 374 VTAP dan olan An 12 qezaya ugradi c k kapitani N Nabok Pilotlarin sozlerine gore enis zamani yuku 9 ton yag olan teyyare 300 metr yukseklikde pulemyotdan yerden atese tutulub ve 4 cu muherrikin zedelenmesi neticesinde yere cata bilmeyib yere dusub bir nece kilometr ucus enme zolagi 5 nefer helak oldu neticede yanginda onlar diri diri yandirildi topcu radio operatoru sag qaldi Cex tarixcileri ve arxivcilerinin fikrince teyyare daga cirpilmis kimi gorunurdu Ceska Lipa seheri yaxinligindaki Jandov qesebesi yaxinliginda bir qrup vetendas korpuye geden yolu baglayaraq Sovet T 55 tank komandiri Yu VE Yuksek suretle ireli geden sutuna yetisen Andreev Prorab insanlari ezmemek ucun yolu dondermek qerarina gelib ve tank ekipajla birlikde korpuden cokub Uc herbci helak olub SSRI nin texnologiyada itkileri deqiq melum deyil Tekce 38 ci Ordunun bolmelerinde ilk uc gunde Slovakiya ve Simali Moraviya erazisinde 7 tank ve zirehli transportyor yandirildi Izvestny dannye o bezvozvratnyh poteryah vooruzhyonnyh sil drugih stran OVD uchastvovavshih v operacii i armii poteryali po odnomu cheloveku pogibshimi bolgarskij soldat byl ubit na postu neizvestnymi pri etom byl pohishen ego avtomat 10 chelovek pogibshimi Elave tedbirlerSentyabrin evvelinde qosunlar Cexoslovakiyanin bir cox seher ve qesebelerinden xususi teyinatli yerlere cixarildi Sovet tanklari 11 sentyabr 1968 ci ilde Praqadan cixdi 1968 ci il oktyabrin 16 da SSRI ve Cexoslovakiya hokumetleri arasinda Sovet qosunlarinin Cexoslovakiya erazisinde muveqqeti qalma sertleri haqqinda sazis imzalandi ona gore Sovet qosunlarinin bir hissesi Cexoslovakiya erazisinde qaldi sosialist cemiyyetinin tehlukesizliyini temin etmek meqsedi dasiyir 17 oktyabr 1968 ci il qosunlarin bir hissesinin Cexoslovakiya erazisinden merheleli sekilde cixarilmasina baslandi ve bu noyabrin ortalarinda tamamlandi 1969 cu ilde Praqada telebeler Yan Palac ve Yan Zajic sovet isgalina etiraz olaraq bir ay ferqle ozlerini yandirdilar Cexoslovakiyaya qosun yeridilmesi neticesinde siyasi ve iqtisadi islahatlar prosesi dayandirildi Aprelde 1969 Cexoslovakiya Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin plenumu secildi G qaz Islahatcilar vezifelerinden uzaqlasdirildi repressiyalar basladi Bir nece on minlerle insan o cumleden olkenin medeni elitasinin bir cox numayendeleri olkeni terk etdi Cexoslovakiya tarixinde Husakin partiyaya ve faktiki olaraq butun olkenin lideri secilmesinden sonraki dovr normallasma dovru kimi taninir Qosunlarin daxil olmasinin beynelxalq qiymetlendirilmesiHelsinkide VMT qosunlarinin Cexoslovakiyaya daxil olmasina qarsi numayis Avqustun 21 de bir qrup olkenin ABS Boyuk Britaniya Fransa Kanada Danimarka ve Paraqvay numayendeleri BMT Tehlukesizlik Surasinda cixis ederek Cexoslovakiya meselesi nin BMT Bas Assambleyasinin iclasina cixarilmasini teleb edibler Macaristan ve SSRI numayendeleri eleyhine ses verdiler Daha sonra Cexoslovakiya numayendesi de bu meselenin BMT nin muzakiresinden cixarilmasini teleb etdi Bes dovletin herbi mudaxilesi dord sosialist olkesinin Yuqoslaviya Ruminiya Albaniya sonuncu sentyabrda Varsava Muqavilesi Teskilatindan cixdi Cin elece de Qerb olkelerinin bir sira kommunist partiyalari hokumetleri terefinden pislendi Qosunlarin daxil olmasinin beynelxalq qiymetlendirilmesiSovet Ittifaqinda ziyalilarin bezi numayendeleri sovet qosunlarinin Cexoslovakiyaya daxil olmasina etiraz etdiler Yevgeni Yevtusenko SSRI ve Cexoslovakiyada samizdatda yayilan Tanklar Praqadan kecir etiraz seirini yazib 1968 ci il avqustun 24 27 de Moskvada danisiqlar aparildi Sovet liderleri Cexoslovakiya liderleri ile ilk novbede Cexoslovakiya terefinin Cierna nad Tisou ve Bratislava danisiqlarindan sonra qebul edilmis ohdelikleri yerine yetirmemesi sebebinden qosunlarin daxil olmasini zeruri tedbir kimi esaslandiracaq bir sened imzalamaga calisdilar ve eks inqilabci quvvelerin mumkun dovlet cevrilisinin qarsisini ala bilmemesi Hemcinin Cexoslovakiya Kommunist Partiyasinin Visocanidaki qurultayinin qerarlarinin etibarsiz sayilmasi ve partiyanin yeni qurultayinin cagirilmasinin texire salinmasi teleb olunurdu Danisiqlar tezyiq ve gizli tehdidler seraitinde kecib Cexoslovakiya liderleri qosunlarin yeridilmesinin beynelxalq mustevide de daxil olmaqla agir neticelere sebeb olacaq texribatsiz ve esassiz addim oldugunu bildirdiler Eyni movqeyi G SSRI rehberlerinin qarsiya qoydugu meqsedlere basqa qeyri herbi vasitelerle nail oluna bileceyini qeyd eden Qusak 25 avqust 1968 ci ilde Moskvada etiraz numayisi Numayiscilerin posteri Dinc sakinler arasinda en cox qurbanlar Praqada Cex Radiosunun binasinin yaxinliginda olub Orada avqustun 21 de 16 nefer olub Ola bilsin ki qurbanlardan bezileri senedsiz olub Bele ki sahidler Sovet esgerlerinin Vatslav meydaninda Praqa sakinlerinin izdihamina ates acdigini neticede bir nece neferin olduyunu ve yaralandigini bildirirler baxmayaraq ki bu hadise ile bagli melumatlar Cexoslovakiya tehlukesizlik xidmetinin hesabatlarina daxil edilmemisdir Cexoslovakiyanin Praqa Liberets Brno Kositse Poprad ve diger seherlerinde sovet esgerlerinin coxsayli etiraz tezahurleri neticesinde mulki sexslerin o cumleden azyaslilar ve qocalar arasinda helak olmasi ile bagli subutlar var izdiham menbe gosterin 1968 ci il avqustun 25 de Qizil Meydanda Cexoslovakiyanin musteqilliyine destek numayisi kecirildi Sekkiz numayisci Biz en yaxsi dostlarimizi itiririk At zije svobodne ve nezavisle Ceskoslovensko Yasasin azad ve musteqil Cexoslovakiya Isgalcilara ar olsun Eller Cexoslovakiyadan Sizin ve bizim azadligimiz ucun suarlari ile plakatlari acdilar Numayis dagidildi suarlar bohtan kimi qiymetlendirildi numayisciler ise muhakime olundular Xususile 1968 ci il avqustun 25 de Qizil Meydanda Cexoslovakiyanin musteqilliyine destek numayisi kecirildi Sekkiz numayisci suarlari olan pankartlar acib Biz en yaxsi dostlarimizi itiririk At zije svobodne ve nezavisle Ceskoslovensko Yasasin azad ve musteqil Cexoslovakiya Isgalcilara ar olsun Eller Cexoslovakiyadan Sizin ve bizim azadligimiz ucun Dubcek ucun azadliq Numayis yatirildi suarlar bohtan kimi qiymetlendirildi numayisciler pislenildi Sovet qosunlarinin Cexoslovakiyaya daxil olmasina etiraz olaraq fehle Vasili Makux Kiyevde Xrescatikda ozunu yandirma akti toredib 22 avqust 1969 cu ilde Cexoslovakiya Federal Meclisinin Reyaset Heyeti qondarma Zakon dubinki cex qebul etdi numayiscilerin saxlanmasi qaydalarini sertlesdirdi Dissidentler bunu bir repressiya formasi ve miniaturde herbi veziyyet kimi qiymetlendirirdiler QeydlerTankovyj Mech Strany Sovetov Drogovoz Igor Grigorevich Izdatelstvo AST Harvest God izdaniya 2004 ISBN 985 13 2133 8 Intervyu veterana VOV lyotchika V F Rybyanova olu kecid V plameni i slave Ocherki istorii Krasnoznamyonnogo Sibirskogo voennogo okruga redkoll preds B E Pyankov 2 e izd ispr i dop Novosibirsk Novosibirskoe kn izd vo 1988 Str 302 303 Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi OVD adli istinad ucun metn gosterilmeyib Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi NRB adli istinad ucun metn gosterilmeyib Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi PNR adli istinad ucun metn gosterilmeyib Prava cheloveka v Rossii 18 iyunya 2007 Historici Obeti srpnove okupace je vice 2022 06 08 at the Wayback Machine cex Invaze vojsk si v roce 1968 vyzadala zivoty 108 Cechoslovaku 2022 08 28 at the Wayback Machine cex Nase obusky misto cizich tanku Podivejme se uz historicke pravde do oci cex EdebiyyatLavrenov S Ya Popov I M Dunay emeliyyati Sovet Ittifaqi yerli muharibelerde ve munaqiselerde M Astrel 2003 S 324 329 778 seh Herb Tarixi Kitabxanasi 5000 nusxe ISBN 5 271 05709 7 Mayorov A M Istila Cexoslovakiya 1968 M 1998 ISBN 5 7712 0082 4 Viktor Suvorov Qurtarici M AST 2006 317 ile ISBN 5 17 007515 4 Vojny vtoroj poloviny XX veka auth stat Qordienko A N Mn Edebiyyat 1998 544 ile Herbi senet ensiklopediyasi ISBN 985 437 507 2 Shevchenko V V Subhe dogru esger beynelmilelcilere hesr olunmus Cexoslovakiya 1968 Rostov na Donu Altair 2011 475 ile ISBN 978 5 91951 051 2 Yaryomenko V A Pochtaryov A N Usikov A V 20 ci esrin ikinci yarisinda yerli muharibelerde ve herbi munaqiselerde Rusiya SSRI Ed V A Zolotareva Rusiya Federasiyasi Mudafie Nazirliyinin Herb Tarixi Institutu M Triada ferma 2002 494 ile Rusiya Herbi Tarix Kitabxanasi 1000 nusxe Kozlov A V Varsava Muqavilesi olkelerinin qosunlarinin 1968 ci ilin avqustunda Cexoslovakiyaya daxil olmasi ucun informasiya desteyi Herbi tarix jurnali 2007 No 7 S 15 16 David Omand Meqsedli dusunce Britaniya kesfiyyat xidmetlerinin metodlarina esasen qerarlarin qebulu David Omand Casuslar Kesfiyyatda On Ders Nece Dusunur M Alpina Publisher 2022 376 ile ISBN 978 5 9614 4172 7