Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
T-34 — 1940 və 1958-ci illər arasında istehsal edilən SSRİ orta tankıdır. Çox ekspertlərə görə T-34 tankları II Dünya Müharibəsinin ən yaxşı tankıdır. T-34 dövrünün tank dizaynını tamamilə dəyişdirtdirmişdir, ondan sonrakı bütün tanklar da T-34-lərin dizaynından istifadə olunmuşdur. Şərq cəbhəsində Alman Ordusu bu tank qarşısında çarəsiz qalmışdır. Tiger və Panther tanklarının istehsalı ilə T-34 müharibədəki üstünlüyünü itirsədə, Rusiya iqliminə uyğunluğu, asan istehsalı və çoxlu miqdarda istehsalı ilə Alman əsgərləri arasında qorxu salmışdır. T-34 atəş gücünün, sürətin və dözümlülüyün yaxşı bir şəkildə birləşdirilmiş halıdır. Tankın 45°-lil zireh dizaynı, hədəfi tapan mərmilərin bir çoxunun tanka zərər vermədən getməsi ilə nəticələnir. Bəzi hərbi tarixçilər T-34-ün dünyanın ilk əsas müharibə tankı olduğunu iddia edirlər.
| T-34 | |
|---|---|
 | |
| Tarixi | |
| İstehsalçı | Uralvagonzavod |
| Buraxılış sayı, əd. | 84.170 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
T-34 II Dünya Müharibəsi və sonrasında da SSRİ zirehli briqadalarının istifadə etdiyi əsas tank olmuşdur. Həmçinin bir çox ölkələrə də bu tank ixrac edilmişdir.
Dizayn müddəti
1936 ildə gənc mühəndis , Xarkovdakı Komitern Fabrikində baş dizayner olaraq işə başlar. Gənc mühendisi işə başladığı müddətdə Sovet ordusunun, modern tanklara qarşı dayana biləcək bir tank ehtiyacı artmişdı. Koşkinin işlədiyi fabrikin dizayn bürosuna 1937-ci ildə yeni bir tank üstündə işləməyə başlayır. Bu tankda əvvəlki tanklar kimi həm tırtılı, həmdə təkərli olacaqdı. SSRİ torpaqları çox geniş olduğundan Qızıl Ordu, hərbi doktrinasını müharibədə sürətli və cəld müdaxilə edəbiləcək əsgərlər üstündə qurmuştu. 1937-ci ilin Noyabr ayında ilk prototip olan A-20 hazırlandı. Ağırlığı 17,7 ton olan bu tank, 45mm-lik bir topla silahlanmışdı. Zirehi dövrünün digər SSRİ tanklarından daha qalın və maili idi. Tankın şassisi digər tankların şassisinin biraz inkişaf etdirilmişi idi. Bir sonrakı A-30 prototipində 76,2mm-lik topa keçildi.
Koşkin, tankın dizayn müddətində tırtılı və təkərli hazırlanmasının lazımsız olduğunu bunun tanka əlavə yük olduğunu müdafiə etdi. Bu səbəbdən Koşkin tankın tırtılı olmasını irəli sürdü və bunun nəticəsində A-32(sonraları T-32 adlanacaq) prototipi yaradıldı. Qızıl Ordu, Koşkinin təklifini qəbul edərək A-32 prototipinin istehsalına qərar verdi.Əlavə olaraq tankın atəş gücü və zirehi qalınlaşdırılan T-34 tankı yarandı.
Dövrünün çətin şərtlərinə və Almaniya ilə sərhədəki ağır vəziyyətə görə T-34-lər istehsala başlandı.İlk istehsal edilən T-34-ə T-34 06 adı verildi.
T-34/76
Şəkildə görüldüyü kimi sağdakı maili zirehin qalınlığı (yaşıl ox) soldakı dik zirehdən (qara ox) az olmasına baxmayaraq tanka gələn bir güllənin qət edəcəyi məsafə (qara ox) soldakı ilə eynidir.
kütləvi istehsala keçilməsindən 3 ay sonra yəni 1940-ci ilin Sentyabrda ilk tanklar tamamlanmış vəziyyətdə idi. T-34'ler ilk başlarda çeviklikləri,güclü zirehi və palçıqlı çətin səraitli ərazilərdə gedəbilən geniş tırtıları ilə göz qamaşdırsada bir cox əksıyi vardı.Sadəcə bölük komandirinin tanklarında radyo sistemləri vardı.Dövrünun tanklarının əksinə sadəcə 4 personali malik idi buna görədə tank komandiri həmdə güllələri yükləmə məsuliyyətində öz üstünə götürürdü. Əlavə olaraq tankın optik sistemləri almanların sistemləri ilə qarşılaşdırıldığında çox zəifqalırdı bu səbəbdən T-34-lər Alman tanklarını vurmaq üçün çox yaxınlarına getmək məcburiyyətində qalmışdır.
1941-1942 illərdə Alman ordusunun əlində olan 37mm-lik və 50mm-lik anti-tank topların, T-34'lərə hardaysa heçbir zərər vere bilmirdi. Bu səbəbdən Alman əskərləri bu anti-tank toplarına "qapını döyən" adını vermişlərdi. anti-tank toplarından açılan atəş kamufulaj edilmiş anti-tank topunu yerini açiğa çixarırdı.Cətin vəziyətlərdə Almanlar məşur 88mm-lik Çok acil durumlarda Almanların ünlü 88mm'lik zenit topundan istifadə edərək T-34-lərə qarşı istifadə edirdilər.Panzer V tanklarının ortaya cixmasıyla atəş gücü baxımından T-34 ilə müqayisə edilə biləcək silaha sahib oldular.
T-34/85
T-34/76'ın müharibədəki üstünlüyünü yavaş-yavaş itirməyə başladığını görən Sovet ordusunun rəsmiləri tankın atəş gücünü artırmaqla üstünlüyü təkrar ələ ala biləcəklərini düşünürdülər. Bu səbəbdən tanka yeni bir 85 mm-lik çapa malik olan top taxıldı. T-34-lərin müharibə ərazisindəki rəqibləri Panther və Tiger tankları, T-34-dən daha kefiyyətli və yüksək atəş gücünə sahib tanklar olsalarda T-34-ün dəhşətli say üstünlüyü sayəsində hər zaman üstünlüyü əlində saxlaya bildi. Müharibə dövründə təxminən 54.600 T-34 (təxminən 19.430 ədədi T-34/85) istehsal edilmişdir. Almanlar isə cəmi 6.000 ədəd Panther tankı istehsal etmişdi.
T-34/76 Model 41
| Fiziki Xüsusiyyətləri | |
|---|---|
| Ağırlıq | 26,5 ton |
| Uzunluq | 6,68 m |
| Eni | 3,00 m |
| hündürlük | 2,45 m |
| personal | 4 |
| Performans | |
| Motor | 500 At gücü V12 Dizel mühərriki |
| sürət | 58 km/s |
| Radius | ? |
| Müdafiə xüsusiyətləri | |
| Zireh | 20-70 (top qülləsində), 20-60 (ana gövdədə) |
| Atəş Gücü | |
| Əsas Müharibə Silahı | 76,2mm'lik F-34 topu (70 güllə) |
| köməkçi Müharibə Silahları | 2 ədəd DT pulemyotu |
T-34/76 Model 42
| Fiziki Xüsusiyyətləri | |
|---|---|
| Ağırlıq | 28,5 ton |
| Uzunluq | 6,68 m |
| Eni | 3,00 m |
| hündürlük | 2,45 m |
| personal | 4 |
| Performans | |
| Motor | 500 At gücü V12 Dizel mühərriki |
| sürət | 55 km/s |
| Müdafiə xüsusiyyətləri | |
| Zireh | 20-65 (top qülləsində), 20-47 (ana gövdədə) |
| Atəş Gücü | |
| Əsas Müharibə Silahı | 76,2mm'lik F-34 topu |
| Köməkçi Müharibə Silahları | 2 ədəd DT pülemiyotu |
T-34/76 Model 43
| Fiziki Xüsusiyyətləri | |
|---|---|
| Ağırlıq | 30,9 ton |
| Uzunluq | 6,75 m |
| Eni | 3,00 m |
| hündürlük | 2,45 m |
| personal | 4 |
| Performans | |
| Motor | 500 At gücü V12 Dizel mühərriki |
| sürət | 58 km/s |
| Müdafiə xüsusiyyətləri | |
| Zireh | 20-70 (top qülləsində), 20-60 (ana gövdədə) |
| Atəş Gücü | |
| Əsas Müharibə Silahı | 76,2mm'lik F-34 topu (100 güllə) |
T-34/85 Model 44
| Fiziki xüsusiyyətləri | |
|---|---|
| Ağırlıq | 33 ton |
| Uzunluq | 8,20 m (top qülləsi daxil olmaqla) |
| Eni | 3,02 m |
| hündürlük | 2,76 m |
| Həcm | ? |
| personal | 4 |
| Performans | |
| Motor | 500 At gücü V12 Dizel mühərriki |
| sürət | 58 km/s |
| Müdafiə xüsusiyyətləri | |
| Zırh | 20-90 (top qülləsində), 20-60 (ana gövdədə) |
| Atəş Gücü | |
| Əsas Müharibə Silahı | 85mm'lik ZiS-S-53 topu (60 mərmi) |
| Köməkçi Müharibə Silahları | 2 ədəd DT pulemyotu |
İstifadəçilər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin T 34 1940 ve 1958 ci iller arasinda istehsal edilen SSRI orta tankidir Cox ekspertlere gore T 34 tanklari II Dunya Muharibesinin en yaxsi tankidir T 34 dovrunun tank dizaynini tamamile deyisdirtdirmisdir ondan sonraki butun tanklar da T 34 lerin dizaynindan istifade olunmusdur Serq cebhesinde Alman Ordusu bu tank qarsisinda caresiz qalmisdir Tiger ve Panther tanklarinin istehsali ile T 34 muharibedeki ustunluyunu itirsede Rusiya iqlimine uygunlugu asan istehsali ve coxlu miqdarda istehsali ile Alman esgerleri arasinda qorxu salmisdir T 34 ates gucunun suretin ve dozumluluyun yaxsi bir sekilde birlesdirilmis halidir Tankin 45 lil zireh dizayni hedefi tapan mermilerin bir coxunun tanka zerer vermeden getmesi ile neticelenir Bezi herbi tarixciler T 34 un dunyanin ilk esas muharibe tanki oldugunu iddia edirler T 34TarixiIstehsalci UralvagonzavodBuraxilis sayi ed 84 170 Vikianbarda elaqeli mediafayllar T 34 II Dunya Muharibesi ve sonrasinda da SSRI zirehli briqadalarinin istifade etdiyi esas tank olmusdur Hemcinin bir cox olkelere de bu tank ixrac edilmisdir Dizayn muddetiT 34 prototipi 1936 ilde genc muhendis Xarkovdaki Komitern Fabrikinde bas dizayner olaraq ise baslar Genc muhendisi ise basladigi muddetde Sovet ordusunun modern tanklara qarsi dayana bilecek bir tank ehtiyaci artmisdi Koskinin islediyi fabrikin dizayn burosuna 1937 ci ilde yeni bir tank ustunde islemeye baslayir Bu tankda evvelki tanklar kimi hem tirtili hemde tekerli olacaqdi SSRI torpaqlari cox genis oldugundan Qizil Ordu herbi doktrinasini muharibede suretli ve celd mudaxile edebilecek esgerler ustunde qurmustu 1937 ci ilin Noyabr ayinda ilk prototip olan A 20 hazirlandi Agirligi 17 7 ton olan bu tank 45mm lik bir topla silahlanmisdi Zirehi dovrunun diger SSRI tanklarindan daha qalin ve maili idi Tankin sassisi diger tanklarin sassisinin biraz inkisaf etdirilmisi idi Bir sonraki A 30 prototipinde 76 2mm lik topa kecildi Koskin tankin dizayn muddetinde tirtili ve tekerli hazirlanmasinin lazimsiz oldugunu bunun tanka elave yuk oldugunu mudafie etdi Bu sebebden Koskin tankin tirtili olmasini ireli surdu ve bunun neticesinde A 32 sonralari T 32 adlanacaq prototipi yaradildi Qizil Ordu Koskinin teklifini qebul ederek A 32 prototipinin istehsalina qerar verdi Elave olaraq tankin ates gucu ve zirehi qalinlasdirilan T 34 tanki yarandi Dovrunun cetin sertlerine ve Almaniya ile serhedeki agir veziyyete gore T 34 ler istehsala baslandi Ilk istehsal edilen T 34 e T 34 06 adi verildi T 34 76 Dik bir zirehe malik tankin qet edeceyi mesafe maili zirehin qalinligi Sekilde gorulduyu kimi sagdaki maili zirehin qalinligi yasil ox soldaki dik zirehden qara ox az olmasina baxmayaraq tanka gelen bir gullenin qet edeceyi mesafe qara ox soldaki ile eynidir kutlevi istehsala kecilmesinden 3 ay sonra yeni 1940 ci ilin Sentyabrda ilk tanklar tamamlanmis veziyyetde idi T 34 ler ilk baslarda ceviklikleri guclu zirehi ve palciqli cetin seraitli erazilerde gedebilen genis tirtilari ile goz qamasdirsada bir cox eksiyi vardi Sadece boluk komandirinin tanklarinda radyo sistemleri vardi Dovrunun tanklarinin eksine sadece 4 personali malik idi buna gorede tank komandiri hemde gulleleri yukleme mesuliyyetinde oz ustune gotururdu Elave olaraq tankin optik sistemleri almanlarin sistemleri ile qarsilasdirildiginda cox zeifqalirdi bu sebebden T 34 ler Alman tanklarini vurmaq ucun cox yaxinlarina getmek mecburiyyetinde qalmisdir 1941 1942 illerde Alman ordusunun elinde olan 37mm lik ve 50mm lik anti tank toplarin T 34 lere hardaysa hecbir zerer vere bilmirdi Bu sebebden Alman eskerleri bu anti tank toplarina qapini doyen adini vermislerdi anti tank toplarindan acilan ates kamufulaj edilmis anti tank topunu yerini aciga cixarirdi Cetin veziyetlerde Almanlar mesur 88mm lik Cok acil durumlarda Almanlarin unlu 88mm lik zenit topundan istifade ederek T 34 lere qarsi istifade edirdiler Panzer V tanklarinin ortaya cixmasiyla ates gucu baximindan T 34 ile muqayise edile bilecek silaha sahib oldular T 34 85T 34 85 1944 modeli T 34 76 in muharibedeki ustunluyunu yavas yavas itirmeye basladigini goren Sovet ordusunun resmileri tankin ates gucunu artirmaqla ustunluyu tekrar ele ala bileceklerini dusunurduler Bu sebebden tanka yeni bir 85 mm lik capa malik olan top taxildi T 34 lerin muharibe erazisindeki reqibleri Panther ve Tiger tanklari T 34 den daha kefiyyetli ve yuksek ates gucune sahib tanklar olsalarda T 34 un dehsetli say ustunluyu sayesinde her zaman ustunluyu elinde saxlaya bildi Muharibe dovrunde texminen 54 600 T 34 texminen 19 430 ededi T 34 85 istehsal edilmisdir Almanlar ise cemi 6 000 eded Panther tanki istehsal etmisdi T 34 76 Model 41 Fiziki XususiyyetleriAgirliq 26 5 tonUzunluq 6 68 mEni 3 00 mhundurluk 2 45 mpersonal 4PerformansMotor 500 At gucu V12 Dizel muherrikisuret 58 km sRadius Mudafie xususiyetleriZireh 20 70 top qullesinde 20 60 ana govdede Ates GucuEsas Muharibe Silahi 76 2mm lik F 34 topu 70 gulle komekci Muharibe Silahlari 2 eded DT pulemyotuT 34 76 Model 42 Fiziki XususiyyetleriAgirliq 28 5 tonUzunluq 6 68 mEni 3 00 mhundurluk 2 45 mpersonal 4PerformansMotor 500 At gucu V12 Dizel muherrikisuret 55 km sMudafie xususiyyetleriZireh 20 65 top qullesinde 20 47 ana govdede Ates GucuEsas Muharibe Silahi 76 2mm lik F 34 topuKomekci Muharibe Silahlari 2 eded DT pulemiyotuT 34 76 Model 43 Fiziki XususiyyetleriAgirliq 30 9 tonUzunluq 6 75 mEni 3 00 mhundurluk 2 45 mpersonal 4PerformansMotor 500 At gucu V12 Dizel muherrikisuret 58 km sMudafie xususiyyetleriZireh 20 70 top qullesinde 20 60 ana govdede Ates GucuEsas Muharibe Silahi 76 2mm lik F 34 topu 100 gulle T 34 85 Model 44 Fiziki xususiyyetleriAgirliq 33 tonUzunluq 8 20 m top qullesi daxil olmaqla Eni 3 02 mhundurluk 2 76 mHecm personal 4PerformansMotor 500 At gucu V12 Dizel muherrikisuret 58 km sMudafie xususiyyetleriZirh 20 90 top qullesinde 20 60 ana govdede Ates GucuEsas Muharibe Silahi 85mm lik ZiS S 53 topu 60 mermi Komekci Muharibe Silahlari 2 eded DT pulemyotuIstifadecilerT 34 istifade edmis olkeler