Qadınların ictimai və Siyasi Birliyi QiSB Böyük Britaniyada qadın hərəkatları çərçivəsində aparıcı təşkilatlardan biridi

Qadınların İctimai və Siyasi Birliyi (QİSB) — Böyük Britaniyada qadın hərəkatları çərçivəsində aparıcı təşkilatlardan biridir. Bu, üzvlərin sufrajist kimi müəyyən edildiyi ilk qrupdur. QİSB 10 oktyabr 1903-cü ildə Mançesterdə altı qadın tərəfindən yaradılmışdır. Emmeline və qızı Christabel Pankhurst aparıcı şəxslərdən olan bu təşkilatın qurucu üzvlərindəndir. QİSB səmərəsizliyinə görə qadınların Seçki Hüququ Cəmiyyətlərinin militant olmayan Milli Federasiyası ilə (Qadınların Seçki Hüququ Cəmiyyətlərinin Milli Birliyi, həmçinin "Qadınların Seçki Hüquqlarının Milli Assosiasiyası" və ya "Qadınların Seçki Hüququ Cəmiyyətlərinin Milli Assosiasiyası" kimi də tanınır) bölündü. Bu təşkilatın taktikası çıxış edərək siyasətçiləri razı salmaq olub. Qurucu üzvlər Müstəqil İşçi Partiyası ilə birlikdə müdafiə edən bütün qadınlardan ibarət təşkilat yaratmağa qərar verdilər. Onlar həmçinin qadınların seçki hüququnun genişləndirilməsi üçün mübarizə aparırdılar. Onlar mübariz yanaşmalarını vurğulamaq üçün "Söz deyil, əməl" şüarını seçiblər.

Qadınların İctimai və Siyasi Birliyi WSPU
Qadınların İctimai və Siyasi Birliyi (QİSB) liderləri Annie Kenney (solda) və Christabel Pankhurst.
Yaranma tarixi	10 oktyabr 1903
Ləğvolma tarixi	1917
Mərkəzi	London
Qurucusu	Emmelin Pankhörst Christabel Pankhurst^[d]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

1905-ci ildə QİSB Böyük Britaniya parlamentinin üzvünü qadınların seçki hüququ ilə bağlı qanun layihəsi təqdim etməyə inandırdı. Bu qanun layihəsi son anda atıldı; lakin mətbuatın əks-sədası təşkilatın güclənməsinə kömək etdi. Qanun layihəsinin düşməsi ilə bağlı məyusluqunun yanaşmasını dəyişməsinə səbəb oldu. Təşkilat parlamentdə təmsil olunan siyasi partiyalara təsir göstərməyə çalışıb və diqqətini qadınlara səsvermə hüququnun verilməsinə yönəldib. 1906-cı ildə QİSB yürüşləri ilə diqqəti cəlb etməyə başladı və nəticədə daha çox qrup üzvləri saxlanılaraq həbs edildi. Daily Mail qəzetinin müxbiri bu hadisəni tənqid edərkən ilk dəfə olaraq " sufrajist" tərifindən istifadə etdi. Bundan əlavə, təşkilat 1907-ci ildə "Qadınlara səslər" adlı aylıq bir jurnal nəşr etdi və "Qadın Parlamenti" adı altında keçiriləcək bir çox konfransın ilkini keçirdi. 1908-ci ildə QİSB tərəfindən təşkil edilən mitinqə 500.000-dən çox insan Londonun Hyde-parkında toplandı. Qrup üzvlərinin həbslərinin sayının artmasına cavab olaraq həbs edilənlər başlayıb və hökumət aclıq edənlərə "zorla qidalandırmaq" qərarı ilə cavab verib. Məqsədi qadınların hüquqlarını genişləndirmək olan yeni qanun təklifi 1910-cu ildə parlamentə təqdim edildi; lakin lazımi dəstəyi almadı və QİSB getdikcə daha döyüşçü kampaniyalara başladı. Alış-veriş mərkəzlərinin pəncərələri sındırıldı, fermalar yandırıldı və bir çox ictimai binalar, o cümlədən Vestminster Abbatlığı Kafedralı bombalandı. Bu tədbirlər bir çox qadının təşkilata qoşulmasına şərait yaradıb və rəsmi dairədən çoxlarının diqqətini cəlb edib. Məsələn, bəstəkar QİSB üçün " mahnısını yazdı.

QİSB mövcud olduğu müddətdə bir çox parçalanma və alt qruplaşmalarla üzləşmişdir. Silviya Pankhurstun rəhbərliyi altında əsasən fəhlə sinfindən olan bir qrup qadın təşkilatı tərk etdi. Artan radikallaşma nəticəsində Christabel Pankhurst Parisə mühacirət etdi və orada həbs olunmaqdan qorxmadan təşkilata rəhbərlik edə bildi. QİSB-İn icra səviyyəsindəki bu miqrasiya təşkilatın demokratiyadan getdikcə uzaqlaşmasına səbəb oldu və Kristabel Pankhösta I Dünya Müharibəsinin başlaması ilə Britaniya hökumətinə dəstək kampaniyalarını dayandırmağa imkan verdi. Bu səbəbdən də QİSB bir müddət Britaniya ictimaiyyətinin dəstəyini itirdi. 1917-ci ildə QİSB ləğv edildi və Christabel və Emmelin Pankhörst Qadınlar Partiyasını yaratdılar.

Üzvlər

Meri Ann Aldham
Janie Allan
Doreen Allen
Helen Archdale
Ethel Ayres Purdi
Barbara Ayrton
Edit Marian Begbie
Roza Mey Billinqhurst
Teresa Billington-Greig
Violet Bland
Bettina Borrmann Wells
Elsi Bowerman
Janet Boyd
Konstans Brayer
Ledi Konstans Bulver-Litton
Evaline Hilda Burkitt
Lucy Burns
Eileen Mary Casey
Joan Cather
Georgina Fanny Cheffins
Helen Millar Craggs
Ellen Kroker
Helen Cruickshank
Louie Cullen
Alice Davies
Emily Davison
Şarlotta Despard
Violet Mary Doudney
Edith Downing
Flora Drummond
Sophia Duleep Singh
Elsi Duval
Norah Elam
Doroti Evans
Kate Williams Evans
Theresa Garnett
Louisa Garrett Anderson
Edit Marqaret Qarrud
Katharine Gatty
Mary Gawthorpe
Katie Edith Gliddon
Nelli Hall
Cicely Hamilton
Beatrice Harraden
Edith How-Martyn
Elsi Howey
Ellen İzabel Cons
Annie Kenney
Edit Açar
Aeta Adelaide Quzu
Meri Ley
Lilian Lenton
Konstans Lytton
Meri Makartur
Florens Makfarleyn
Marqaret Makfarleyn
Marqaret MakPhun
Frances McPhun
Marqaret Makvort, 2-ci viskontessa Rhondda
Christabel Marshall
Kitty Marion
Dora Marsden
Lillian Metge
Dora Montefiore
Alice Morrissey
Flora Murray
Marqaret Nevinson
Edith Yeni
Adela Pankhurst
Christabel Pankhurst
Emmeline Pankhurst
Silvia Pankhurst
Frances Parker
Alice Paul
Emmeline Pethic-Laurens
Ellen Pitfild
İzabella Potberi
Meri Riçardson
Edit Rigby
Rona Robinson
Meri Russel, Bedford hersoginyası
Berta Ryland
Amy Sanderson
Arabella Skott
Muriel Skott
Cin Şeppard
Alice Maud Shipley
Dame Ethel Mary Smyth
Harriet Shaw Weaver
Evelyn Sharp
Hope Squire
Janie Terrero
Dora Thewlis
Ketrin Tolson
Helen Tolson
Elsie və Mathilde Wolff Van Sandau
Patrisiya Vudlok
Gertrude Wilkinson
Laura Ann Willson
Laetitia Withall
Olive Wharry
Celia Wray
Rose Emma Lamartine Yates
Qadınlara seçki hüququnun verilməsi

İstinadlar

Oxford Dictionary of National Biography (ing.). / C. Matthew Oxford: OUP, 2004.
^ "The Manuscripts of Westminster Abbey, The History of Westminster Abbey". Notes and Queries. s10-XII (293): 119–119. 7 Ağustos 1909. doi:10.1093/nq/s10-xii.293.119a. ISSN 1471–6941.

[_1fb498ac2e59e24b-1] Oxford Dictionary of National Biography (ing.). / C. Matthew Oxford: OUP, 2004.

[2] "The Manuscripts of Westminster Abbey, The History of Westminster Abbey". Notes and Queries. s10-XII (293): 119–119. 7 Ağustos 1909. doi:10.1093/nq/s10-xii.293.119a. ISSN 1471–6941.