Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yasaq şəhər və ya Ququn imperator sarayı (Çincə: 紫禁城) — ən gözəl orta əsr saray ansambllarından biridir və Pekinin düz mərkəzində yerləşir.
| Yasaq şəhər | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Növü | saray, turist attraksionu, muzey |
| Ölkə | |
| Koordinatlar | |
| Veb-sayt | |
| intl.dpm.org.cn/index.ht… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Hər bir tərəfdən o, hündür şəhər divarları ilə əhatə olunmuşdur, dördkünc qüllələrinə malikdir, divar boyunca su ilə doldurulmuş enli şəhər xəndəyi qazılmışdır. Tikilməyə başladığı 1420-ci ildən düz son Çin imperatorunun taxtdan salındığı 1911-ci ilədək təqribən 500 il ərzində burada Min və Tzin sülalələrinin 24 imperatoru yaşamış və hökmranlıq etmişlər. Bu qədim divarlar çox hadisələrin şahidi olmuşlar. Qədimdə "Yasaq şəhər" adlandırılan Ququnu Min sülaləsi imperatoru Çju Di öz hakimiyyətinin dördüncü ilində tikməyə başalmışdır və bu tikinti 14 il davam etmişdir. Bu orta əsrlər dövrünün ən nəhəng və ən bitkin memarlıq abidəsidir. Ququn sarayında saysız-hesabsız çoxlu pavilyonlar və köşklər həmahəng yerləşmişdir. Rəvayətə görə onların sayı 9995 olub. Bu rəqəm haradandır? Çinlilərin əcdadları hesab edirdilər ki, səmavi hökmdarın 10 minlərlə otağı olmalıdır, özünü səmavi hökmdarın oğlu adlandıran onunla bərabər tutula bilməz. Ququn – ağac memarlıq abidəsidir. Onun bir çox pavilyon və məbədləri yanğın nəticəsində dağılmış və onları yenidən tikmişdilər, ümumilikdə isə saray öz ilkin şəklini saxlamışdır. Hazırda burada 9000-dən artıq tikili vardır və Ququn, haqlı olaraq, təkcə ən gözəl qədim memarlıq abidələrindən biri yox, həm də dünyada ən iri yaxşı saxlanılmış saray ansamblı hesab edilir. Onun tikintisinin qiyməti dəqiq hesablanmamışdır, lakin tarixi yazılardan bəllidir ki, bu tikintiyə yüz min usta və milyonlarla fəhlə cəlb edilmişdir. Tikinti materialları ölkənin hər yerindən, hətta paytaxtdan bir neçə min kilometrlərlə uzaqda yerləşən Yunnan və Quandun əyalətlərindən də gətirilirdi. Ağır daşların daşınması üçün belə bir üsuldan istifadə olunurdu: bütün yol boyu quyu qazılırdı, qışda oradakı su ilə yolu sulayırdılar. Yol buz bağlayaıb sürüşkən olduqda onun üzərində paytaxta daş plitələr gətirən minlərlə xizəklər peyda olurdu. Iş çox üzücü idi, hər yerdən əldən düşmüş insanların qışqırıq və inltiləri, at kişnəməsi eşidilirdi, lakin 28 günə daşlar Pekinə çatdırılırdı. Yalnız hüdudsuz ərazisi və həddən çox əhalisi olan qüdrətli imperiyada belə bir saray tikilə bilərdi. İri Qapalı şəhər iki əsas hissədən ibarətdir: xarici pavilyonlar və daxili iqamətgahlar. Saray qapılarından sonra bir-birinin ardınca Tayxedyan (Ali Harmoniya), Çjunxedyan (Mükəmməl Harmoniya) və Baoxedyan (Harmoniyanın Qorunması) pavilyonları yerləşir. Bu üç bina mühüm dövlət və saray mərasimlərinin keçirilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. İmperator sarayının şimal hissəsində Tsyantsinqun (Yerin və Göyün Təması) pavilyonu və ailə şənlikləri üçün nəzərdə tutulan Tszyaotaydyan və Kunninqun pavilyonları yerləşir, Min sülaləsi dövründə imperatriçaların yataq otaqları da burada idi. Sarayın hər iki tərəfində yerləşən altı bina imperatorun kənizləri üçün idi. İmperiya sarayının planlaşdırılması dini tədbirlərin, siyasi və feodal rejimi əxlaqının tələblərinə bütünlüklə cavab verirdi. Bu nə vaxtsa həyatdan ayrılmış və bir neçə yüzillik mövcud olan bütöv bir dünya idi, varlı, təmtəraqlı və ciddi nizama salınmış bir dünya. Ququnun memarlıq konstruksiyası, ölçüləri, onun planlaşdırılmasının əzəməti və mükəmməlliyi – ən yüksək imperator hüququnun təzahürü və Çin memarlığının ənənəvi formalarının saxlanmasının əlamətləridir. Qədimdə Pekin şəhər divarları ilə dövrələnmişdi. Cənubi Yundinmen qapılarından Qapalı şəhərin qapılarına qədər daha 9 qapı var və bunlar da "doqquzqapılı rejim"i yaradırlar. İmperator sarayına aparan uzun və dərin yollar elə təəəssürat yaradırdı ki, Çin imperiyasının sahibinə gedən yol uzaq və çətindir. Qapalı şəhərin mehvərinin Mərkəz xətti Pekinin də Mərkəz xətti idi, eyni zamanda bütün ölkənin meridianı sayılırdı. İmperator sarayı mütləq səmaaltı mərkəz idi. Tayxedyan pavilyonu və digər əsas binalar məhz bu xəttin üzərində tikilmişdi, başqa memarlıq tikililəri isə onun hər iki tərəfindən ciddi intizamla yerləşir. Tayxedyan – Ququnun ən böyük tikilisidir, onun hündürlüyü 35,5 metrdir. Bütün mühüm rəsmi saray mərasimləri: imperatorların toyları, imperatriçaların tacqoyma mərasimləri, dövlət imtahanları, yeni il, qışın başlanması günü burada keçirilir, imperatorun ad günü burada bayram edilirdi. Tarixi yazılarda bütün tarixlər dəqiq əksini tapmışdır. Sübh açılanda Tyaxedyan pavilyonundan 30 min m2 olan bütün saray boyu Umen qapılarınadək ciddi mərasim qaydasında hərbi gözətçi dəstələri düzülürdü. İmperator daxili iqamətgahdan çıxanda baraban çalınması və zəng vurulması başlanır, orkestr çalır, ətirli tüstü qalxırdı, adətən səndəl ağacı və şam ağacı budaqları yandırılırdı. İmperator taxta qalxır, mülki və hərbi əyanlar isə subardinasiya qaydasında dizləri üstə öz hökmdarlarına baş əyirdilər. Qədim çinlilər Çin mədəniyyətinin məğzi olan "usin" nəzəriyyəsinə (beş predmet: metal, ağac, su, od və torpaq) hörmət bəsləyirdilər. Təsadüfi deyil ki, Ququn sarayının cənub hissəsində inzibati bina, şimalda isə iqamətgah yerləşir. "Usin" nəzəriyyəsinə görə cənub oda aiddir, od isə həyat, yəni "yan" (Günəş) doğurur, və ölkəni məhz buradan idarə etmək lazımdır. Şimal isə suya aiddir, su isə "in" (Ay) doğurduğundan şimal hissədə yaşamaq yaxşı olardı. "Usin" nəzəriyyəsinin ardıcılları hesab edirlər ki, torpaq sarı predmetdir və dövlətçilik rəmzidir, məhz buna görə Ququnun bütün dam örtükləri sarı rəngdədir. Ququnda dirəklər qırmızı rəngdədir, axı od torpaq doğurur, ona görə də sarı və qırmızının təması ümumi rifah bildirir. Ququnun bütün tikililərində "usin" nəzəriyyəsinin qədim Çin memarlığında mühüm əhəmiyyət kəsb edən təsiri müşayət olunur. Ququn – çox diqqətlə oxunmalı maraqlı bir kitabdır. Gələn qonaqlar üçün bu asan iş deyil, onlar saatlarla qalereyaları və saray zallarını dolaşır, onun memarlıq ahəngindən həzz alırlar. Ququn – orta əsrlər Çininin çox böyük incəsənət və sənətkarlıq əsərləri toplumudur. Mahir memarlar öz istedad və əməklərini sərf edib bütün bu nəhəng tikililəri planlaşdırmış və yaratmışlar. Divar qapıları və həyətlər çox gözəl ahəng təşkil edir. Ququnun pavilyonları möhtəşəmdir. Sarayın divar və damlarındakı bütün bəzək və dekorasiyalar öz zərifliyi və fikir dəqiqiliyi ilə valeh edir, Ququnun memarlıq ahəngləri – sanki üvertüra, variasiya və çox gözəl finalı özündə birləşdirən vahid simfonik əsərdir. Ququn öz dəyəri ilə unikaldır. Bu zəngin xəzinədə Şan (e.ə. XVI-XI əsrlər) və Çjou (e.ə. XI əsr-771-ci ilr) sülalələri dövründən Tsin (1644-1911-ci illə) dinastiyasınadək milyona yaxın mədəniyyət abidəsi qorunur.
Ququnun kolleksiyasına əlvan keramikanın ən qədim nümunələri, nefrit məmulatları, gümüş məmulatlar, imperator Tsin Şixuan dövrü əsgər və atlarının qəbirüstü heykəlləri, xəttatlıq, əlyazma əsərləri, bambuk, ağac, fil sümüyü üzərində oymalar, həmçinin çini qablar, naxış tikmə, dəftərxana ləvazimatları və digər tətbiqi sənət məmulatları daxildir. Onlardan 10 minə qədəri dövlət əhəmiyyətlidir. Antiyapon müharibəsi zamanı təcavüzkarlar tərəfindən ələ keçməsinin qarşısını almaq üçün Ququn abidələrinin böyük qismi cənuba köçürüldü. 600 min eksponat Tayvan adasına aparıldı, hazırda onlar hamısı Taybey muzeyində sərgiyə qoyulub. Bu zərif kolleksiyalar qədim Çin incəsənətinə dərin heyranlıq doğurur. Ququnun nəhəng memarlıq abidələri və nadir sərvətləri Çinin parlaq mədəniyyətinin simvoluna çevrilmişdir. İllərdir ki, Ququn hər gün saysız-hesabsız qonaq qəbul edir. Keçmiş imperatorlar bəlkə də heç düşünmürdülər ki, onların sarayı belə cəlbedici gücə malik olacaq.
1937-ci ildə şəhər yaponlar tərəfindən qarət edildi. 1949-cu ildə şəhər xəzinəsinin müəyyən hissəsini Tayvan millətçiləri daşıdılar. Şəhərdə olan xəzinələrin qiyməti təsəvvür edilməzdir, çoxu əl əməyidir. Hazırda Ququn şəhəri muzey kimi istifadədir. Bura gələn turistlərin sayı sonsuzdur. Muzeydə mozaik şəkillər, peyzajlar, Qədim Çin Operasından 900 süjet mövcuddur.
Qalereya
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Şimalqərb qülləsi -
![image]()
-
![image]()
Saray muzeyi -
![image]()
Muzey içərisində memarlıq -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
İstinadlar
- http://www.azens.azQadağan[ölü keçid] olunmuş şəhər - Ququn
Xarici keçidlər
- Запретный город и малоизвестные факты о нем на Портале о странах
- Запретный город на WikiMAPIA
- Информация о Запретном городе на проекте 1001 чудо света
- Виртуальный музей
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yasaq seher ve ya Ququn imperator sarayi Cince 紫禁城 en gozel orta esr saray ansambllarindan biridir ve Pekinin duz merkezinde yerlesir Yasaq seherUmumi melumatlarNovu saray turist attraksionu muzeyOlke CinKoordinatlar 39 54 57 sm e 116 23 27 s u Veb saytintl dpm org cn index ht Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiPekin Yasaq seher Her bir terefden o hundur seher divarlari ile ehate olunmusdur dordkunc qullelerine malikdir divar boyunca su ile doldurulmus enli seher xendeyi qazilmisdir Tikilmeye basladigi 1420 ci ilden duz son Cin imperatorunun taxtdan salindigi 1911 ci iledek teqriben 500 il erzinde burada Min ve Tzin sulalelerinin 24 imperatoru yasamis ve hokmranliq etmisler Bu qedim divarlar cox hadiselerin sahidi olmuslar Qedimde Yasaq seher adlandirilan Ququnu Min sulalesi imperatoru Cju Di oz hakimiyyetinin dorduncu ilinde tikmeye basalmisdir ve bu tikinti 14 il davam etmisdir Bu orta esrler dovrunun en neheng ve en bitkin memarliq abidesidir Ququn sarayinda saysiz hesabsiz coxlu pavilyonlar ve koskler hemaheng yerlesmisdir Revayete gore onlarin sayi 9995 olub Bu reqem haradandir Cinlilerin ecdadlari hesab edirdiler ki semavi hokmdarin 10 minlerle otagi olmalidir ozunu semavi hokmdarin oglu adlandiran onunla beraber tutula bilmez Ququn agac memarliq abidesidir Onun bir cox pavilyon ve mebedleri yangin neticesinde dagilmis ve onlari yeniden tikmisdiler umumilikde ise saray oz ilkin seklini saxlamisdir Hazirda burada 9000 den artiq tikili vardir ve Ququn haqli olaraq tekce en gozel qedim memarliq abidelerinden biri yox hem de dunyada en iri yaxsi saxlanilmis saray ansambli hesab edilir Onun tikintisinin qiymeti deqiq hesablanmamisdir lakin tarixi yazilardan bellidir ki bu tikintiye yuz min usta ve milyonlarla fehle celb edilmisdir Tikinti materiallari olkenin her yerinden hetta paytaxtdan bir nece min kilometrlerle uzaqda yerlesen Yunnan ve Quandun eyaletlerinden de getirilirdi Agir daslarin dasinmasi ucun bele bir usuldan istifade olunurdu butun yol boyu quyu qazilirdi qisda oradaki su ile yolu sulayirdilar Yol buz baglayaib surusken olduqda onun uzerinde paytaxta das pliteler getiren minlerle xizekler peyda olurdu Is cox uzucu idi her yerden elden dusmus insanlarin qisqiriq ve inltileri at kisnemesi esidilirdi lakin 28 gune daslar Pekine catdirilirdi Yalniz hududsuz erazisi ve hedden cox ehalisi olan qudretli imperiyada bele bir saray tikile bilerdi Iri Qapali seher iki esas hisseden ibaretdir xarici pavilyonlar ve daxili iqametgahlar Saray qapilarindan sonra bir birinin ardinca Tayxedyan Ali Harmoniya Cjunxedyan Mukemmel Harmoniya ve Baoxedyan Harmoniyanin Qorunmasi pavilyonlari yerlesir Bu uc bina muhum dovlet ve saray merasimlerinin kecirilmesi ucun nezerde tutulmusdur Imperator sarayinin simal hissesinde Tsyantsinqun Yerin ve Goyun Temasi pavilyonu ve aile senlikleri ucun nezerde tutulan Tszyaotaydyan ve Kunninqun pavilyonlari yerlesir Min sulalesi dovrunde imperatricalarin yataq otaqlari da burada idi Sarayin her iki terefinde yerlesen alti bina imperatorun kenizleri ucun idi Imperiya sarayinin planlasdirilmasi dini tedbirlerin siyasi ve feodal rejimi exlaqinin teleblerine butunlukle cavab verirdi Bu ne vaxtsa heyatdan ayrilmis ve bir nece yuzillik movcud olan butov bir dunya idi varli temteraqli ve ciddi nizama salinmis bir dunya Ququnun memarliq konstruksiyasi olculeri onun planlasdirilmasinin ezemeti ve mukemmelliyi en yuksek imperator huququnun tezahuru ve Cin memarliginin enenevi formalarinin saxlanmasinin elametleridir Qedimde Pekin seher divarlari ile dovrelenmisdi Cenubi Yundinmen qapilarindan Qapali seherin qapilarina qeder daha 9 qapi var ve bunlar da doqquzqapili rejim i yaradirlar Imperator sarayina aparan uzun ve derin yollar ele teeessurat yaradirdi ki Cin imperiyasinin sahibine geden yol uzaq ve cetindir Qapali seherin mehverinin Merkez xetti Pekinin de Merkez xetti idi eyni zamanda butun olkenin meridiani sayilirdi Imperator sarayi mutleq semaalti merkez idi Tayxedyan pavilyonu ve diger esas binalar mehz bu xettin uzerinde tikilmisdi basqa memarliq tikilileri ise onun her iki terefinden ciddi intizamla yerlesir Tayxedyan Ququnun en boyuk tikilisidir onun hundurluyu 35 5 metrdir Butun muhum resmi saray merasimleri imperatorlarin toylari imperatricalarin tacqoyma merasimleri dovlet imtahanlari yeni il qisin baslanmasi gunu burada kecirilir imperatorun ad gunu burada bayram edilirdi Tarixi yazilarda butun tarixler deqiq eksini tapmisdir Subh acilanda Tyaxedyan pavilyonundan 30 min m2 olan butun saray boyu Umen qapilarinadek ciddi merasim qaydasinda herbi gozetci desteleri duzulurdu Imperator daxili iqametgahdan cixanda baraban calinmasi ve zeng vurulmasi baslanir orkestr calir etirli tustu qalxirdi adeten sendel agaci ve sam agaci budaqlari yandirilirdi Imperator taxta qalxir mulki ve herbi eyanlar ise subardinasiya qaydasinda dizleri uste oz hokmdarlarina bas eyirdiler Qedim cinliler Cin medeniyyetinin megzi olan usin nezeriyyesine bes predmet metal agac su od ve torpaq hormet besleyirdiler Tesadufi deyil ki Ququn sarayinin cenub hissesinde inzibati bina simalda ise iqametgah yerlesir Usin nezeriyyesine gore cenub oda aiddir od ise heyat yeni yan Gunes dogurur ve olkeni mehz buradan idare etmek lazimdir Simal ise suya aiddir su ise in Ay dogurdugundan simal hissede yasamaq yaxsi olardi Usin nezeriyyesinin ardicillari hesab edirler ki torpaq sari predmetdir ve dovletcilik remzidir mehz buna gore Ququnun butun dam ortukleri sari rengdedir Ququnda direkler qirmizi rengdedir axi od torpaq dogurur ona gore de sari ve qirmizinin temasi umumi rifah bildirir Ququnun butun tikililerinde usin nezeriyyesinin qedim Cin memarliginda muhum ehemiyyet kesb eden tesiri musayet olunur Ququn cox diqqetle oxunmali maraqli bir kitabdir Gelen qonaqlar ucun bu asan is deyil onlar saatlarla qalereyalari ve saray zallarini dolasir onun memarliq ahenginden hezz alirlar Ququn orta esrler Cininin cox boyuk incesenet ve senetkarliq eserleri toplumudur Mahir memarlar oz istedad ve emeklerini serf edib butun bu neheng tikilileri planlasdirmis ve yaratmislar Divar qapilari ve heyetler cox gozel aheng teskil edir Ququnun pavilyonlari mohtesemdir Sarayin divar ve damlarindaki butun bezek ve dekorasiyalar oz zerifliyi ve fikir deqiqiliyi ile valeh edir Ququnun memarliq ahengleri sanki uvertura variasiya ve cox gozel finali ozunde birlesdiren vahid simfonik eserdir Ququn oz deyeri ile unikaldir Bu zengin xezinede San e e XVI XI esrler ve Cjou e e XI esr 771 ci ilr sulaleleri dovrunden Tsin 1644 1911 ci ille dinastiyasinadek milyona yaxin medeniyyet abidesi qorunur Pekin Yasaq seherin divarlari Ququnun kolleksiyasina elvan keramikanin en qedim numuneleri nefrit memulatlari gumus memulatlar imperator Tsin Sixuan dovru esger ve atlarinin qebirustu heykelleri xettatliq elyazma eserleri bambuk agac fil sumuyu uzerinde oymalar hemcinin cini qablar naxis tikme defterxana levazimatlari ve diger tetbiqi senet memulatlari daxildir Onlardan 10 mine qederi dovlet ehemiyyetlidir Antiyapon muharibesi zamani tecavuzkarlar terefinden ele kecmesinin qarsisini almaq ucun Ququn abidelerinin boyuk qismi cenuba kocuruldu 600 min eksponat Tayvan adasina aparildi hazirda onlar hamisi Taybey muzeyinde sergiye qoyulub Bu zerif kolleksiyalar qedim Cin incesenetine derin heyranliq dogurur Ququnun neheng memarliq abideleri ve nadir servetleri Cinin parlaq medeniyyetinin simvoluna cevrilmisdir Illerdir ki Ququn her gun saysiz hesabsiz qonaq qebul edir Kecmis imperatorlar belke de hec dusunmurduler ki onlarin sarayi bele celbedici guce malik olacaq 1937 ci ilde seher yaponlar terefinden qaret edildi 1949 cu ilde seher xezinesinin mueyyen hissesini Tayvan milletcileri dasidilar Seherde olan xezinelerin qiymeti tesevvur edilmezdir coxu el emeyidir Hazirda Ququn seheri muzey kimi istifadedir Bura gelen turistlerin sayi sonsuzdur Muzeyde mozaik sekiller peyzajlar Qedim Cin Operasindan 900 sujet movcuddur QalereyaSimalqerb qullesi Saray muzeyi Muzey icerisinde memarliqIstinadlarhttp www azens azQadagan olu kecid olunmus seher QuqunXarici kecidlerVikianbarda Yasaq seher ile elaqeli mediafayllar var Zapretnyj gorod i maloizvestnye fakty o nem na Portale o stranah Zapretnyj gorod na WikiMAPIA Informaciya o Zapretnom gorode na proekte 1001 chudo sveta Virtualnyj muzej