İŞİD-ə qarşı hərbi müdaxilə — 2014-cü ildən etibarən beynəlxalq koalisiya tərəfindən təşkil edilmiş və İŞİD-in nəzarətində olan ərazilərin azad edilməsi məqsədini güdən genişmiqyaslı hərbi əməliyyatları əhatə edir.
İŞİD əleyhinə hərbi müdaxilə (2014) | |||
---|---|---|---|
Terrorizmə qarşı beynəlxalq mübarizə, Suriya vətəndaş müharibəsi, İraq vətəndaş müharibəsi | |||
Tarix | 16 iyun 2014 - davam edir | ||
Yeri | İraq, Suriya | ||
Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
Komandan(lar) | |||
| |||
|
İŞİD əsasən Suriya və İraq ərazisində böyük əraziləri işğal edərək özünü “xilafət” elan etdikdən sonra beynəlxalq ictimaiyyət bu terror təşkilatına qarşı ciddi tədbirlər görməyə başladı. Koalisiyanın əsas üzvləri ABŞ, Fransa, Böyük Britaniya, Almaniya və digər Qərb ölkələri olmaqla yanaşı, və YPG kimi yerli qüvvələr də bu əməliyyatlarda iştirak etdi.
- Əsas müdaxilə mərhələləri
Hava hərəkatları və hədəfləmə: 2014-cü ildə ABŞ-ın rəhbərliyi ilə fəaliyyətə başlayan “”nın əməliyyatları ilk növbədə hava hücumları ilə başladı. Koalisiya İŞİD-in nəzarətində olan ərazilərə zərbələr endirərək onların infrastrukturunu zəiflətdi. Bu hava hücumları əsasən İŞİD-in neft yataqları, təlim düşərgələri və silah anbarlarına yönəldildi. Çünki bu resurslar təşkilatın maliyyə mənbəyini təşkil edirdi.
Yerüstü əməliyyatlar: 2015-ci ildən etibarən yerli qüvvələrin iştirakı ilə genişmiqyaslı yerüstü əməliyyatlara start verildi. (həmçinin Həşdi Şabi), Kürd peşmərgəsi və YPG (Suriya Demokratik Qüvvələri) İŞİD-in nəzarətində olan Mosul, Raqqa, Kərkük kimi əhəmiyyətli şəhərləri geri almaq üçün böyük döyüşlər apardılar.
Mosul və Raqqa əməliyyatları: 2016-2017-ci illərdə Mosul və Raqqa əməliyyatları İŞİD-in zəiflədilməsində həlledici məqam oldu. Mosul əməliyyatı 2017-ci ildə İraq ordusu və koalisiya qüvvələri tərəfindən həyata keçirildi və şəhər İŞİD-dən azad edildi. Eyni dövrdə YPG və ABŞ-ın dəstəyi ilə başladı və 2017-ci ilin sonunda şəhər İŞİD-dən təmizləndi.
Əsirlərin və ailələrinin saxlanılması: İŞİD-ə qarşı mübarizə təkcə ərazi nəzarətinin bərpası ilə məhdudlaşmadı. Əməliyyatların sonunda çox sayda İŞİD üzvü əsir götürüldü və onların məhkəməyə çıxarılması və ya saxlanılması üçün xüsusi düşərgələr yaradıldı. Xüsusilə Suriya ərazisində qurulan kimi düşərgələrdə İŞİD üzvlərinin ailələri saxlanılır.
- Əməliyyatların nəticələri və mövcud vəziyyət
Koalisiyanın hərbi müdaxiləsi nəticəsində İŞİD böyük ölçüdə zəiflədi və nəzarət etdiyi əraziləri itirdi. 2019-cu ildə ABŞ İŞİD lideri Əbu Bəkr əl-Bağdadinin öldürüldüyünü elan etdi və bu, təşkilat üçün böyük bir zərbə oldu. Buna baxmayaraq, İŞİD tamamilə məhv edilmədi və qruplaşmanın qalıqları hələ də bəzi bölgələrdə fəaliyyət göstərməyə davam edir. Hazırda koalisiya qüvvələri və yerli hakimiyyətlər İŞİD-in tamamilə yox edilməsini və terror qruplaşmasının yenidən dirçəlməməsini təmin etmək üçün təhlükəsizlik tədbirlərini davam etdirir.
Beynəlxalq müdaxilə İŞİD-in böyük təhlükə təşkil etdiyi dövrdə zəruri bir addım olaraq qiymətləndirilsə də, bölgədə humanitar problemlərin yaranmasına da səbəb oldu.
İstinad
- "RAF jets sent on Iraqi combat mission", BBC, 27 September 2014, 1 December 2020 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 28 September 2014.
- "France strikes Islamic State group's depot in Iraq", ABC News, Go, 2014-10-02 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2014-09-29.
- In the House of Commons debate, Nick Clegg took the position of the foreign secretary. Liberal Democrats supported the motion as part of the coalition government with the Conservative's in alliance with other parties. http://www.publications.parliament.uk/pa/cm201415/cmhansrd/cm140926/debtext/140926-0003.htm#14092616000927 Arxivləşdirilib 2021-12-06 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
ISID e qarsi herbi mudaxile 2014 cu ilden etibaren beynelxalq koalisiya terefinden teskil edilmis ve ISID in nezaretinde olan erazilerin azad edilmesi meqsedini guden genismiqyasli herbi emeliyyatlari ehate edir ISID eleyhine herbi mudaxile 2014 Terrorizme qarsi beynelxalq mubarize Suriya vetendas muharibesi Iraq vetendas muharibesiTarix 16 iyun 2014 davam edirYeri Iraq SuriyaMunaqise terefleriSuriya ve Iraqda fealiyyet gosterenler ABS Iraqda fealiyyet gosterenler Avstraliya Fransa Hollandiya Kanada Belcika Danimarka Boyuk Britaniya Suriya fealiyyet gosterenler Qatar Birlesmis Ereb Emirlikleri Iordaniya Seudiyye Erebistani Behreyn Suriya Iran Hizbullah Kurdustan Fehle Partiyasi Suriya Kurdustani Iraq Sam Islam Dovleti El QaideKomandan lar Barack Obama Fransua OllandDevid KemeronMark Rutte Bessar el Esed Xamneyi Seyid Hesen Nesrullah Kurdustan Regional Hokumeti Ebu Bekr el Bagdadi ISID esasen Suriya ve Iraq erazisinde boyuk erazileri isgal ederek ozunu xilafet elan etdikden sonra beynelxalq ictimaiyyet bu terror teskilatina qarsi ciddi tedbirler gormeye basladi Koalisiyanin esas uzvleri ABS Fransa Boyuk Britaniya Almaniya ve diger Qerb olkeleri olmaqla yanasi ve YPG kimi yerli quvveler de bu emeliyyatlarda istirak etdi Esas mudaxile merheleleri Hava herekatlari ve hedefleme 2014 cu ilde ABS in rehberliyi ile fealiyyete baslayan nin emeliyyatlari ilk novbede hava hucumlari ile basladi Koalisiya ISID in nezaretinde olan erazilere zerbeler endirerek onlarin infrastrukturunu zeifletdi Bu hava hucumlari esasen ISID in neft yataqlari telim dusergeleri ve silah anbarlarina yoneldildi Cunki bu resurslar teskilatin maliyye menbeyini teskil edirdi Yerustu emeliyyatlar 2015 ci ilden etibaren yerli quvvelerin istiraki ile genismiqyasli yerustu emeliyyatlara start verildi hemcinin Hesdi Sabi Kurd pesmergesi ve YPG Suriya Demokratik Quvveleri ISID in nezaretinde olan Mosul Raqqa Kerkuk kimi ehemiyyetli seherleri geri almaq ucun boyuk doyusler apardilar Mosul ve Raqqa emeliyyatlari 2016 2017 ci illerde Mosul ve Raqqa emeliyyatlari ISID in zeifledilmesinde helledici meqam oldu Mosul emeliyyati 2017 ci ilde Iraq ordusu ve koalisiya quvveleri terefinden heyata kecirildi ve seher ISID den azad edildi Eyni dovrde YPG ve ABS in desteyi ile basladi ve 2017 ci ilin sonunda seher ISID den temizlendi Esirlerin ve ailelerinin saxlanilmasi ISID e qarsi mubarize tekce erazi nezaretinin berpasi ile mehdudlasmadi Emeliyyatlarin sonunda cox sayda ISID uzvu esir goturuldu ve onlarin mehkemeye cixarilmasi ve ya saxlanilmasi ucun xususi dusergeler yaradildi Xususile Suriya erazisinde qurulan kimi dusergelerde ISID uzvlerinin aileleri saxlanilir Emeliyyatlarin neticeleri ve movcud veziyyet Koalisiyanin herbi mudaxilesi neticesinde ISID boyuk olcude zeifledi ve nezaret etdiyi erazileri itirdi 2019 cu ilde ABS ISID lideri Ebu Bekr el Bagdadinin oldurulduyunu elan etdi ve bu teskilat ucun boyuk bir zerbe oldu Buna baxmayaraq ISID tamamile mehv edilmedi ve qruplasmanin qaliqlari hele de bezi bolgelerde fealiyyet gostermeye davam edir Hazirda koalisiya quvveleri ve yerli hakimiyyetler ISID in tamamile yox edilmesini ve terror qruplasmasinin yeniden dircelmemesini temin etmek ucun tehlukesizlik tedbirlerini davam etdirir Beynelxalq mudaxile ISID in boyuk tehluke teskil etdiyi dovrde zeruri bir addim olaraq qiymetlendirilse de bolgede humanitar problemlerin yaranmasina da sebeb oldu Istinad RAF jets sent on Iraqi combat mission BBC 27 September 2014 1 December 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 September 2014 France strikes Islamic State group s depot in Iraq ABC News Go 2014 10 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 09 29 In the House of Commons debate Nick Clegg took the position of the foreign secretary Liberal Democrats supported the motion as part of the coalition government with the Conservative s in alliance with other parties http www publications parliament uk pa cm201415 cmhansrd cm140926 debtext 140926 0003 htm 14092616000927 Arxivlesdirilib 2021 12 06 at the Wayback Machine