Baba Zünnun üsyanı (türk. Baba Zünnûn isyanı) – 1526-cı ildə Anadoluda baş verən şiə ayaqlanması.
Baba Zünnun üsyanı | |||
---|---|---|---|
Tarix | 26 sentyabr 1526 | ||
Yeri | Tokat, Amasya, Sivas, Mərəş | ||
Səbəbi | Aparılan vergi siyasəti və dini sürtüşmələr | ||
Nəticəsi | Üsyan yatırıldı | ||
Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
Komandan(lar) | |||
| |||
Sultan Süleyman Qanuni dövründə (1520–1566) baş verən bu üsyan Baba Zünnun üsyanı olaraq bilinsə də, üsyanın əsas rəhbərləri Qədri Xoca Baba və oğlu Şah Vəli idi. Getdikcə böyüyən üsyanın əsas səbəbi qızılbaş Bozox türkmənlərinə məxsus torpaqlardan əlavə vergi tutulması oldu. Nəticədə Baba Zünnun rəhbərliyində ayaqlanan qızılbaş türkmənlər 1526-cı ilin avqustunda Bozox sancaqbəyi Mustafa bəyin köşkünə basqın edərək sancaqbəyini qətlə yetirdi. Zülqədər türkmənlərinin də qatılmasıyla sayıları artan üsyançılar mərkəzdən göndərilən birlikləri Kayseri yaxınlığında ağır məğlubiyyətə uğratdılar. Nəticədə Qaraman bəylərbəyi Xürrəm Paşa, Kayseri sancaqbəyi Bəhram bəy və İçel sancaqbəyi Əli bəy döyüş meydanında həlak oldular.
Nəhayət, mərkəzdən göndərilən dəstək qüvvələrlə hərəkətə keçən Adana sancaqbəyi Piri bəy və Sivas bəylərbəyi Hüseyn Paşa 26 sentyabr 1526-cı ildə Hunbeli adlanan yerdə üsyançıları darmadağın etdilər. Baba Zünnun döyüş meydanında həlak oldu və bir qrup tərəfdarı qaçaraq dağlara çəkildilər. Gecə saatlarında o əsnada toparlanmağa çalışan Osmanlı ordusuna hücum edən bu tərəfdarlar Hüseyn Paşanı ağır yaraladılar. Sivasa qaçırılan Hüseyn Paşa burada vəfat etdi. Ancaq 3 gün sonra bölgəyə göndərilən Diyarbəkir bəylərbəyi Dəli Hüsrəv Paşa ələ keçirdiyi bütün qızılbaş üsyançılarını qılıncdan keçirdi və beləliklə, üsyan sonlandı.
İstinadlar
- [http://www.hacibektaslilar.com/article,tr,2007~01~04,,,1~0~0,yes~29~now,122_columnist.html "�AH KALENDER �SYANI Hac� Bekta�l�lar Sitesine Ho�geldiniz"]. web.archive.org. 2011-11-26. 2011-11-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-06-24.
- Aktan, C. C., Dileyici, D. ve Saraç, Ö. (2002). Osmanlı tarihinde vergi isyanları –I-. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 7(2), 1–20
- Aköz, A. ve Solak, İ. (2004). Dulkadirli eyaletine ait bir kanunname. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 5(9), 9–29
- Döğüş, S. (2008). Osmanlı Döneminde Sivas’ta Türkmen isyanları (Klasik Çağ). Türk Dünyası Araştırmaları. (172), 145–174
Mənbə
- İlkesiz Vergilere Tepkiler:Vergi İsyanları. Ed.:Özgür Saraç, Gamze Yıldız Şeren. İstanbul 2022.
- Çetin, H. (2018). Osmanlı devletinde meydana gelen vergi isyanları. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi. 10(1), 18–34
- Maden, F. (2015). Yeniçerilik-Bektaşilik ilişkileri ve yeniçeri isyanlarında Bektaşiler. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 73, 173–202
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Baba Zunnun usyani turk Baba Zunnun isyani 1526 ci ilde Anadoluda bas veren sie ayaqlanmasi Baba Zunnun usyaniTarix 26 sentyabr 1526Yeri Tokat Amasya Sivas MeresSebebi Aparilan vergi siyaseti ve dini surtusmelerNeticesi Usyan yatirildiMunaqise terefleriOsmanli imperiyasi Usyanci birliklerKomandan lar Xurrem Pasa Behram bey Eli bey Piri bey Huseyn Pasa Deli Husrev Pasa Baba Zunnun Bozox turkmenleri Zulqeder turkmenleri Sultan Suleyman Qanuni dovrunde 1520 1566 bas veren bu usyan Baba Zunnun usyani olaraq bilinse de usyanin esas rehberleri Qedri Xoca Baba ve oglu Sah Veli idi Getdikce boyuyen usyanin esas sebebi qizilbas Bozox turkmenlerine mexsus torpaqlardan elave vergi tutulmasi oldu Neticede Baba Zunnun rehberliyinde ayaqlanan qizilbas turkmenler 1526 ci ilin avqustunda Bozox sancaqbeyi Mustafa beyin koskune basqin ederek sancaqbeyini qetle yetirdi Zulqeder turkmenlerinin de qatilmasiyla sayilari artan usyancilar merkezden gonderilen birlikleri Kayseri yaxinliginda agir meglubiyyete ugratdilar Neticede Qaraman beylerbeyi Xurrem Pasa Kayseri sancaqbeyi Behram bey ve Icel sancaqbeyi Eli bey doyus meydaninda helak oldular Nehayet merkezden gonderilen destek quvvelerle herekete kecen Adana sancaqbeyi Piri bey ve Sivas beylerbeyi Huseyn Pasa 26 sentyabr 1526 ci ilde Hunbeli adlanan yerde usyancilari darmadagin etdiler Baba Zunnun doyus meydaninda helak oldu ve bir qrup terefdari qacaraq daglara cekildiler Gece saatlarinda o esnada toparlanmaga calisan Osmanli ordusuna hucum eden bu terefdarlar Huseyn Pasani agir yaraladilar Sivasa qacirilan Huseyn Pasa burada vefat etdi Ancaq 3 gun sonra bolgeye gonderilen Diyarbekir beylerbeyi Deli Husrev Pasa ele kecirdiyi butun qizilbas usyancilarini qilincdan kecirdi ve belelikle usyan sonlandi Istinadlar http www hacibektaslilar com article tr 2007 01 04 1 0 0 yes 29 now 122 columnist html AH KALENDER SYANI Hac Bekta l lar Sitesine Ho geldiniz web archive org 2011 11 26 2011 11 26 tarixinde Istifade tarixi 2024 06 24 Aktan C C Dileyici D ve Sarac O 2002 Osmanli tarihinde vergi isyanlari I Suleyman Demirel Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi 7 2 1 20 Akoz A ve Solak I 2004 Dulkadirli eyaletine ait bir kanunname Manas Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 5 9 9 29 Dogus S 2008 Osmanli Doneminde Sivas ta Turkmen isyanlari Klasik Cag Turk Dunyasi Arastirmalari 172 145 174MenbeIlkesiz Vergilere Tepkiler Vergi Isyanlari Ed Ozgur Sarac Gamze Yildiz Seren Istanbul 2022 Cetin H 2018 Osmanli devletinde meydana gelen vergi isyanlari Hukuk ve Iktisat Arastirmalari Dergisi 10 1 18 34 Maden F 2015 Yenicerilik Bektasilik iliskileri ve yeniceri isyanlarinda Bektasiler Turk Kulturu ve Haci Bektas Veli Arastirma Dergisi 73 173 202