Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İranda Bəhailik və ya İranda bəhai dini azlığı — İran İslam Respublikasında İslamdan sonra Bəhailik ən çox ardıcı olan ikinci din hesab olunur.İran, Bəhai dinin əsas fiqurlarından olan Bab, Bəhaullah və Əbdül-Bəha Abbasın doğum yeridir. Dəqiq sayları məlum olmasa da, İranda hal-hazırda 350 min civarında bəhai inancına mənsub şəxsin yaşadığı təxmin olunur. Bəhailik inancı İranda rəsmi şəkildə qadağan olunmuş və 1979-cu il İran İslam İnqilabından sonra sistematik şəkildə zülm görən bir inanc olaraq qalmaqdadır. 1979-cu ildə İranda yaşayan bəhailərin həbs olunması, onlara məxsus əmkakların yandırılması, bəhai mərkəzlərinin dağıdılması kompaniyası aparılmışdır.
Dövlətə bağlı din xadimləri tərəfindən insanlara Şiə vəhhabiliyi və ya ciddi təhlükə olaraq qəbul etdirilməyə çalışan bəhailərin vəziyyəti bu gündə İranda ağır olmaqda qalmaqdadır. 1979-cu ildən bu günə qədər ölkədə 200-dən çox şəxs öz inancına görə əvvəlcə həbs olunmuş, daha sonra isə öldürülmüşdür. Şiraz şəhərində yerləşən bəhai qəbirsanlıqlarının dağıdılması və ölkə üzrə bəhailərinin toplaşdığı mərkəzlərə silahlı basqınların edilməsi baş verən təziqlər arasında göstərilə bilər.
1983-cü ildə Muna Mahmudnizad və onunla birlikdə olan doqquz digər qadının sırf dini inancları səbəbindən edam edilməsi Şimali Amerika və Avropada böyük rezonansa səbəb olmuşdur. Bəhai dinin İrandakı vəziyyəti səbəbindən, dinin əsas şərtlərindən biri olan zəvvarlıq ziyarətləri tam olaraq icra olunmur. Belə ki, Bəhai dinində mövcud olan zəvvarlıq qaydalarına görə bəhailər həcc ziyarətləri zamanı Bağdad şəhərində yerləşən Bəhaullahın evi və Şiraz şəhərindəki Babın evini ziyarət etməlidirlər. İran hökuməti tərəfindən Şiraz şəhərində yerləşən Babın evi dağıdılmış və yerində məscid-bazar kompleksi tikilmişdir.
Say
İran İslam Respublikasında yaşayan bəhai inancına mənsub şəxslərin dəqiq sayı baxımdan ciddi mənbələr mövcud deyildir. Dövlətin bəhai dinin mənsublarına qarşı apardığı siyasət nəticəsində bu sayı dəqiq olaraq öyrənmək heç bir zaman mümkün olmamışdır. İran Bəhai Məhfilinin məlumatına görə İranda 1979-cu il İran İslam İnqilabına qədər 500 minə qədər bəhai inancına mənsub şəxs yaşamışdır. 1979-cu il inqilabından sonra inancın daşıyıcısı olan şəxslərin bir çoxu məcburi şəkildə ölkəni tərk etmək məcburiyyətində qalmışdır. Amerika Birləşmiş Ştatlarına mühacirət etmiş iran əsilli şəxslərin 15% yaxını bəhai inancına mənsub şəxslərdir və əsasən ölkənin qərb ştatlarında məskunlaşmışdılar.
1980-cı ildən etibarən dövlət səviyyəsində dinə qarşı aparılan təbliğat nəticəsində ölkədə yaşayan bir çox bəhai dinini dəyişdirməyə məcbur edilmiş, həbs edilmiş, ən yaxşı halda isə ölkəni tərk etməsinə şərait yaradılmışdır. Bu səbəbdəndir ki, İranda yaşayan digər dini azlıqların saylarında kiçik olsa belə artım baş verdiyi halda bəhai inancına mənsub şəxslərin saylarında azalma müşahidə olunmuşdur. Hal-hazırda İranda 320-350 min civarında bəhai inancına mənsub şəxsin yaşadığı ehtimal olunur və bu şəxslərin mütləq əksəriyyəti ictimai və sosial həyatlarında öz inanclarını gizlətmək məcburiyyətində qalırlar.
Məşrutə inqilabından sonra qəbul edilmiş yeni konstitusiyaya görə ölkədə yaşayan dini azlıq nümayəndələrinə parlamentdə təmsil olunmaq hüququ verilmişdir. İran parlamentində dini azlıqların rezervlənmiş yerləri olaraq tanınmış bu hüquqa görə İranda yaşayan etnik ermənilər ölkə parlamentində 2 nəfərlə, aysorlar, yəhudilər və zərdüştlərin hərəsi isə bir nəfər millət vəkili ilə təmsil olunmaqdadırlar.
Bəhai inancına məxsus şəxslərin sayı yuxarıda adı göstərilən dini azlıqların hər birindən daha çox olmasına baxmayaraq iran bəhailəri heç bir hüquqlara malik deyillər. Təxmini hesablamalara görə Tehran şəhərində 10 min bəhai yaşamaqdadır. Xorasan vilayətinin kəndlərinin demək olaraq ki, əksəriyyəti, İsfahan ostanının kəndlərində isə əhalinin 2/3 hissəsi bəhai inancına mənsubdur.
Arxa plan
Bəhai dini qadın və kişi hüquq bərabərliyi, dünyanın təbii sərvətləri üzərində beynəlxalq nəzarətin qoyulması, vahid qlobal təhsil sistemi, Ümumdünya Sülhü və kollektiv təhlükəsizliyin qurulması, Bəşəriyyətin və Dinlərin Birliyi, Dünya Vətəndaşlığı, Beynəlxalq dilin qəbulu və planetimizdə yeni beynəlxalq münasibətlərin yaradılması ideyalarını təbliğ edir.
İran Bəhai dininin vətəni olmasına baxmayaraq, ölkə vətəndaşları – bəhailər mövcud siyasi rejimi tərəfindən ciddi şəkildə təqib olunurlar. Bəhailərin gündəlik həyatı dövlət tərəfindən qəbul edilmiş hüquqi sənədlər əsasında çərçivəyə salınıbdır: bəhailər ali təhsil, yaşa görə təqaüd almaq, dövlət idarələrində işləmək hüququndan məhrumdurlar; bəhai uşaqlarına məktəblərdə müsəlman uşaqları ilə bir parta arxasında oturmağa icazə verilmir (onlar rəsmən nəcis hesab olunur). Bəhai İcmasının BMT-dəki baş nümayəndəsi Bani Doqal jurnalistlərə açıqlamasında deyibdir:
 | İranda bəhailərin ən zəif zümrəsi sayılan məktəbli uşaqlar və yeniyetmələr ibtidai və orta məktəblərdə açıq-aşkar təhqir edilirlər. Bəzi hallarda azyaşlı məktəbliləri tənbeh etmək üçün onların gözlərini bağlayıb döyürlər. Məktəblərdə azyaşlı bəhai şagirdlərini məcbur edirlər ki, öz dini mənsubiyyətlərini bildirsinlər. Uşaqlar bəhai olduqlarını bildirdikdən sonra onlara hədə-qorxu gəlirlər. Məktəb məsulları bəzən şagirdlərdən tələb edirlər ki, onlar yenidən islama qayıtsınlar. |  |
Son 30 ildə İran İslam Respublikası qurulandan bəri bəhai əqidəsinə görə 200 nəfərdən çox insan edam edilmişdir. Minlərlə insan isə heç bir rəsmi ittiham olmadan, aylarla, illərlə həbsxanalarda qalmalı olurlar.
Bu cür şiddətli təqib və zülm dalğası Bəhai dini icmasına qarşı ölkədə hələ də davam etməkdədir. Belə ki, 2008-ci il may ayında yenə də Bəhai icmasının işlərini idarə edən yeddi nəfər həbs edilərək Tehranda işgəncə mexanizmləri ilə məşhur olan Evin həbsxanasına salınmışlar. İttihamlar arasında onların İslam Respublikası əleyhinə təbliğat kimi ittiham da yer tutur.
İcma əlehinə tədbirlər
Bəhai liderlər qrupunun həbs olunması 30 ildir davam edən Bəhai icması əleyhinə başladılmış təqib kampaniyasının kontekstində baş vermişdir. Bu kampaniyaya aşağıdakı tədbirlər daxildir:
- Bəhai siyahılarınınn xüsusi dövlət orqanlarına paylanması və onların fəaliyyətlərinin nəzarət altında saxlanması;
- Bəhai evlərinə edilən reydlər və şəxsi əmlakın müsadirəsi;
- Həbs olunan bəhailərin sayınını kəskin şəkildə artması;
- İnformasiya vasitələrində bəhailər əleyhinə təbliğat aparmaqla onlara qarşı nifrət oyadılması;
- Bəhailərin evlərinə və mülklərinə mütəşəkkil hücumlar edilməsi;
- Bəhai qəbirstanlıqlarının və Müqəddəs Yerlərinin dağıdılması;
- Bəhailərin ali təhsil almaqdan məhrum edilmələri və uşaqların məktəbdə müəllimlər tərəfindən təhqir edilməsi;
- Bir sıra biznes sahələrinin bəhailər üçün qadağan edilməsi; bəhailərə banklardan kreditlər verilməsinin qadağan edilməsi;
- Evlərini bəhailərə kirayə verən insanlara bəhailəri evdən çıxarmaq üçün təzyiqlər edilməsi;
- Bəhailərlə ünsiyyət edən müsəlmanların hədələnməsi.
Bütün bunlar İran bəhailərinin müntəzəm olaraq məruz qaldıqları təqiblərin ancaq bir neçə formasıdır.
İranın hakim dairələrinin Bəhai məsələsi adı altında qəbul etdikləri 1991-ci il tarixli məxfi Memorandum Bəhai İcmasını tamamilə məhv etmək strategiyasının əsas istiqamətlərini müəyyən edir. Əli Xameneiin imzaladığı bu sənəd bəhailərin təhsil almalarına və qazanc yeri əldə etmələrinə bir sıra məhdudiyyətlər qoyulmasına çağırır ki, bu da Bəha icmasının boğulması və məhv olması məqsədi daşıyır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- (archived).
- Kavian Milani. Baha'i Discourses on the Constitutional Revolution // Dominic Parviz Brookshaw, Seena B. Fazel (redaktor). The Baha'is of Iran: Socio-Historical Studies. 2012. 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-04.
- Hosen, Nadirsyah. "Human Rights Provisions in the Second Amendment to the Indonesian Constitution from Sharí'ah Perspective". The Muslim World. 97 (2). 2007-04-27: 200–224. doi:10.1111/j.1478-1913.2007.00171.x.
- Great Britain: Parliament: House of Commons: Foreign Affairs Committee. Human Rights Annual Report 2005: First Report of Session 2005-06; Report, Together with Formal Minutes, Oral and Written Evidence. The Stationery Office. 23 February 2006. səh. 85. ISBN . 29 May 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 4 April 2019.
- "International Religious Freedom Report 2004 – Iran". 2012-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-04.
- Maneck (née Stiles), Susan. Early Zoroastrian Conversions to the Bahá'í Faith in Yazd, Iran // Cole, Juan Ricardo; Momen, Moojan (redaktorlar ). Studies in Bábí and Baháʹí history. Volume 2 of Studies in Babi and Baha'i History: From Iran East and West (illustrated). Kalimat Press. 1984. 67–93. ISBN . 2016-04-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-04.
- . Zoroastrianism // A concise encyclopedia of the Bahá'í Faith. Oxford: Oneworld Publications. 2000. 369. ISBN .
- Maneck, Susan. "Conversion of Religious Minorities to the Baha'i Faith in Iran: Some Preliminary Observations". Journal of Baha'i Studies. 3 (3). 1990. 2011-06-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-03-28.
- Sharon, Moshe. . Chair in Baha'i Studies Publications. The Hebrew University of Jerusalem. 2011-01-13. 2013-10-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-03-28.
- Amanat, Mehrdad. Jewish Identities in Iran: Resistance and Conversion to Islam and the Baha'i Faith. I.B.Tauris. 2011. 256. ISBN . 2022-05-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-04.
- . "The Baha'is and the Constitutional Revolution: The Case of Sari, Mazandaran, 1906–1913". Iranian Studies. 41 (3). 20 May 2008: 343–363. doi:10.1080/00210860801981310.
- Bronner, Ethan. "Iran Closes 'University' Run Covertly By the Bahais". New York Times. 1998-10-29. 2022-05-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-09.
- Affolter, Friedrich W. "Resisting Educational Exclusion: The Bahai Institute of Higher Education in Iran". International Journal of Diaspora, Indigenous and Minority Education. 1 (1). 2007: 65–77. ISSN 1559-5692. 2012-06-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-04.
- Leith, John Barnabas. A More Constructive Encounter: A Bahá'í View of Religion and Human Rights // Ghanea-Hercock, Nazila; Stephens, Alan; Walden, Raphael (redaktorlar ). Does God believe in human rights?: essays on religion and human rights. Martinus Nijhoff Publishers. 2007. səh. 134. ISBN . 2016-05-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-04.
- Directory of persecuted scientists, health professionals, and engineers. American Association for the Advancement of Science, Science and Human Rights Program. 1999. səh. 79. ISBN . 2016-05-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-04.
- "A Faith Denied: The Persecution of the Baha'is of Iran" (PDF). Iran Human Rights Documentation Center. 2007. səh. 39. 2018-09-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-09.
Ədəbiyyat
- Brookshaw, Dominic Parviz; Fazel, Seena B., redaktorlar The Bahá'ís of Iran. Routledge Advances in Middle East and Islamic Studies. 12 (illustrated, reprint). Psychology Press. Oct 2, 2012 [2008]. ISBN .
- Castellino, Joshua; Cavanaugh, Kathleen A. Minority Rights in the Middle East. Oxford University Press. 25 April 2013. 135–138. ISBN .
- . . Oxford, UK: George Ronald. 2015. ISBN . 2019-04-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-04.
- Shahvar, Soli. The Forgotten Schools: The Bahá'ís and Modern Education in Iran 1899-1934. International library of Iranian studies. 11 (illustrated). I. B. Tauris. 2009. ISBN .
- . Carole M. Cusack; Christopher Hartney (redaktorlar ). "The Baha'i Faith: Distribution Statistics, 1925–1949". Journal of Religious History. 39 (3). Dec 2014: 352–369. doi:10.1111/1467-9809.12207. ISSN 1467-9809.
- Mina Yazdani. "Higher Education under the Islamic Republic: the Case of the Baha'is". Journal of Educational Controversy. 10 (1). 2015.
- Yazdani, Mina. "Towards a History of Iran's Baha'i Community During the Reign of Mohammad Reza Shah, 1941-1979". Iran Namag. 2 (1). Spring 2017: 66–93. İstifadə tarixi: Mar 4, 2017.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Iranda Behailik ve ya Iranda behai dini azligi Iran Islam Respublikasinda Islamdan sonra Behailik en cox ardici olan ikinci din hesab olunur Iran Behai dinin esas fiqurlarindan olan Bab Behaullah ve Ebdul Beha Abbasin dogum yeridir Deqiq saylari melum olmasa da Iranda hal hazirda 350 min civarinda behai inancina mensub sexsin yasadigi texmin olunur Behailik inanci Iranda resmi sekilde qadagan olunmus ve 1979 cu il Iran Islam Inqilabindan sonra sistematik sekilde zulm goren bir inanc olaraq qalmaqdadir 1979 cu ilde Iranda yasayan behailerin hebs olunmasi onlara mexsus emkaklarin yandirilmasi behai merkezlerinin dagidilmasi kompaniyasi aparilmisdir Iranda qizlar ucun teskil edilmis Terbiye adli behai mektebi Tehran 1933 Mekteb hokumetin qerari ile 1934 cu ilde qapadilmisdir Dovlete bagli din xadimleri terefinden insanlara Sie vehhabiliyi ve ya ciddi tehluke olaraq qebul etdirilmeye calisan behailerin veziyyeti bu gunde Iranda agir olmaqda qalmaqdadir 1979 cu ilden bu gune qeder olkede 200 den cox sexs oz inancina gore evvelce hebs olunmus daha sonra ise oldurulmusdur Siraz seherinde yerlesen behai qebirsanliqlarinin dagidilmasi ve olke uzre behailerinin toplasdigi merkezlere silahli basqinlarin edilmesi bas veren teziqler arasinda gosterile biler 1983 cu ilde Muna Mahmudnizad ve onunla birlikde olan doqquz diger qadinin sirf dini inanclari sebebinden edam edilmesi Simali Amerika ve Avropada boyuk rezonansa sebeb olmusdur Behai dinin Irandaki veziyyeti sebebinden dinin esas sertlerinden biri olan zevvarliq ziyaretleri tam olaraq icra olunmur Bele ki Behai dininde movcud olan zevvarliq qaydalarina gore behailer hecc ziyaretleri zamani Bagdad seherinde yerlesen Behaullahin evi ve Siraz seherindeki Babin evini ziyaret etmelidirler Iran hokumeti terefinden Siraz seherinde yerlesen Babin evi dagidilmis ve yerinde mescid bazar kompleksi tikilmisdir SayIranin Yezd seherinde dagidilmis behai mezarligi Behai dinine gore vefat etmis sexs taxta suse ve ya das tabutda olmaqla defn edilmelidir ve bu qaydani esas getiren bir cox iranli di xadimi behai mezarliqlarinin dagidilmasinda hec bir problem gormurler Iran Islam Respublikasinda yasayan behai inancina mensub sexslerin deqiq sayi baximdan ciddi menbeler movcud deyildir Dovletin behai dinin mensublarina qarsi apardigi siyaset neticesinde bu sayi deqiq olaraq oyrenmek hec bir zaman mumkun olmamisdir Iran Behai Mehfilinin melumatina gore Iranda 1979 cu il Iran Islam Inqilabina qeder 500 mine qeder behai inancina mensub sexs yasamisdir 1979 cu il inqilabindan sonra inancin dasiyicisi olan sexslerin bir coxu mecburi sekilde olkeni terk etmek mecburiyyetinde qalmisdir Amerika Birlesmis Statlarina muhaciret etmis iran esilli sexslerin 15 yaxini behai inancina mensub sexslerdir ve esasen olkenin qerb statlarinda meskunlasmisdilar 1980 ci ilden etibaren dovlet seviyyesinde dine qarsi aparilan tebligat neticesinde olkede yasayan bir cox behai dinini deyisdirmeye mecbur edilmis hebs edilmis en yaxsi halda ise olkeni terk etmesine serait yaradilmisdir Bu sebebdendir ki Iranda yasayan diger dini azliqlarin saylarinda kicik olsa bele artim bas verdiyi halda behai inancina mensub sexslerin saylarinda azalma musahide olunmusdur Hal hazirda Iranda 320 350 min civarinda behai inancina mensub sexsin yasadigi ehtimal olunur ve bu sexslerin mutleq ekseriyyeti ictimai ve sosial heyatlarinda oz inanclarini gizletmek mecburiyyetinde qalirlar Mesrute inqilabindan sonra qebul edilmis yeni konstitusiyaya gore olkede yasayan dini azliq numayendelerine parlamentde temsil olunmaq huququ verilmisdir Iran parlamentinde dini azliqlarin rezervlenmis yerleri olaraq taninmis bu huquqa gore Iranda yasayan etnik ermeniler olke parlamentinde 2 neferle aysorlar yehudiler ve zerdustlerin heresi ise bir nefer millet vekili ile temsil olunmaqdadirlar Behai inancina mexsus sexslerin sayi yuxarida adi gosterilen dini azliqlarin her birinden daha cox olmasina baxmayaraq iran behaileri hec bir huquqlara malik deyiller Texmini hesablamalara gore Tehran seherinde 10 min behai yasamaqdadir Xorasan vilayetinin kendlerinin demek olaraq ki ekseriyyeti Isfahan ostaninin kendlerinde ise ehalinin 2 3 hissesi behai inancina mensubdur Arxa planTehran seherinde yerlesen ve behai merkezi kimi meshur olan Haziratu l Quds binasinin dagidilmasi Sag terefde dayanmis sexs Iran Islam Inqilabindan sonra olkedeki esas din xadimlerden hesab olunan Mehemmed Tag Felsefidir O behai merkezinin dagidilmasina sexsen nezaret etmis ve bir nece saat erzinde bina tamamile sokulmusdur Behai dini qadin ve kisi huquq beraberliyi dunyanin tebii servetleri uzerinde beynelxalq nezaretin qoyulmasi vahid qlobal tehsil sistemi Umumdunya Sulhu ve kollektiv tehlukesizliyin qurulmasi Beseriyyetin ve Dinlerin Birliyi Dunya Vetendasligi Beynelxalq dilin qebulu ve planetimizde yeni beynelxalq munasibetlerin yaradilmasi ideyalarini teblig edir Iran Behai dininin veteni olmasina baxmayaraq olke vetendaslari behailer movcud siyasi rejimi terefinden ciddi sekilde teqib olunurlar Behailerin gundelik heyati dovlet terefinden qebul edilmis huquqi senedler esasinda cerciveye salinibdir behailer ali tehsil yasa gore teqaud almaq dovlet idarelerinde islemek huququndan mehrumdurlar behai usaqlarina mekteblerde muselman usaqlari ile bir parta arxasinda oturmaga icaze verilmir onlar resmen necis hesab olunur Behai Icmasinin BMT deki bas numayendesi Bani Doqal jurnalistlere aciqlamasinda deyibdir Irandaki orta mekteblerde tehsil almaq huquqlarindan mehrum edilmis behai usaqlara elave ders vermekde ittiham olunaraq bu hereketleri ile hemin usaqlari pis yola cekmekde gunahlandirilmis Muna Mahmudnizad Muna 1982 ci ilin 18 iyun tarixinde Siraz seherinde diger 9 behai qadinla birlikde merkezi stadionlarin birinde edam edilmisdir Iranda behailerin en zeif zumresi sayilan mektebli usaqlar ve yeniyetmeler ibtidai ve orta mekteblerde aciq askar tehqir edilirler Bezi hallarda azyasli mekteblileri tenbeh etmek ucun onlarin gozlerini baglayib doyurler Mekteblerde azyasli behai sagirdlerini mecbur edirler ki oz dini mensubiyyetlerini bildirsinler Usaqlar behai olduqlarini bildirdikden sonra onlara hede qorxu gelirler Mekteb mesullari bezen sagirdlerden teleb edirler ki onlar yeniden islama qayitsinlar Son 30 ilde Iran Islam Respublikasi qurulandan beri behai eqidesine gore 200 neferden cox insan edam edilmisdir Minlerle insan ise hec bir resmi ittiham olmadan aylarla illerle hebsxanalarda qalmali olurlar Bu cur siddetli teqib ve zulm dalgasi Behai dini icmasina qarsi olkede hele de davam etmekdedir Bele ki 2008 ci il may ayinda yene de Behai icmasinin islerini idare eden yeddi nefer hebs edilerek Tehranda isgence mexanizmleri ile meshur olan Evin hebsxanasina salinmislar Ittihamlar arasinda onlarin Islam Respublikasi eleyhine tebligat kimi ittiham da yer tutur Icma elehine tedbirler Behai liderler qrupunun hebs olunmasi 30 ildir davam eden Behai icmasi eleyhine basladilmis teqib kampaniyasinin kontekstinde bas vermisdir Bu kampaniyaya asagidaki tedbirler daxildir Behai siyahilarininn xususi dovlet orqanlarina paylanmasi ve onlarin fealiyyetlerinin nezaret altinda saxlanmasi Behai evlerine edilen reydler ve sexsi emlakin musadiresi Hebs olunan behailerin sayinini keskin sekilde artmasi Informasiya vasitelerinde behailer eleyhine tebligat aparmaqla onlara qarsi nifret oyadilmasi Behailerin evlerine ve mulklerine mutesekkil hucumlar edilmesi Behai qebirstanliqlarinin ve Muqeddes Yerlerinin dagidilmasi Behailerin ali tehsil almaqdan mehrum edilmeleri ve usaqlarin mektebde muellimler terefinden tehqir edilmesi Bir sira biznes sahelerinin behailer ucun qadagan edilmesi behailere banklardan kreditler verilmesinin qadagan edilmesi Evlerini behailere kiraye veren insanlara behaileri evden cixarmaq ucun tezyiqler edilmesi Behailerle unsiyyet eden muselmanlarin hedelenmesi Butun bunlar Iran behailerinin muntezem olaraq meruz qaldiqlari teqiblerin ancaq bir nece formasidir Iranin hakim dairelerinin Behai meselesi adi altinda qebul etdikleri 1991 ci il tarixli mexfi Memorandum Behai Icmasini tamamile mehv etmek strategiyasinin esas istiqametlerini mueyyen edir Eli Xameneiin imzaladigi bu sened behailerin tehsil almalarina ve qazanc yeri elde etmelerine bir sira mehdudiyyetler qoyulmasina cagirir ki bu da Beha icmasinin bogulmasi ve mehv olmasi meqsedi dasiyir Hemcinin baxMuna MahmudnizadIstinadlar archived Kavian Milani Baha i Discourses on the Constitutional Revolution Dominic Parviz Brookshaw Seena B Fazel redaktor The Baha is of Iran Socio Historical Studies 2012 2022 04 07 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 04 Hosen Nadirsyah Human Rights Provisions in the Second Amendment to the Indonesian Constitution from Shari ah Perspective The Muslim World 97 2 2007 04 27 200 224 doi 10 1111 j 1478 1913 2007 00171 x Great Britain Parliament House of Commons Foreign Affairs Committee Human Rights Annual Report 2005 First Report of Session 2005 06 Report Together with Formal Minutes Oral and Written Evidence The Stationery Office 23 February 2006 seh 85 ISBN 978 0 215 02759 7 29 May 2016 tarixinde Istifade tarixi 4 April 2019 International Religious Freedom Report 2004 Iran 2012 01 20 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 04 Maneck nee Stiles Susan Early Zoroastrian Conversions to the Baha i Faith in Yazd Iran Cole Juan Ricardo Momen Moojan redaktorlar Studies in Babi and Bahaʹi history Volume 2 of Studies in Babi and Baha i History From Iran East and West illustrated Kalimat Press 1984 67 93 ISBN 9780933770409 2016 04 25 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 04 Zoroastrianism A concise encyclopedia of the Baha i Faith Oxford Oneworld Publications 2000 369 ISBN 978 1 85168 184 6 Maneck Susan Conversion of Religious Minorities to the Baha i Faith in Iran Some Preliminary Observations Journal of Baha i Studies 3 3 1990 2011 06 05 tarixinde Istifade tarixi 2012 03 28 Sharon Moshe Chair in Baha i Studies Publications The Hebrew University of Jerusalem 2011 01 13 2013 10 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 03 28 Amanat Mehrdad Jewish Identities in Iran Resistance and Conversion to Islam and the Baha i Faith I B Tauris 2011 256 ISBN 9781845118914 2022 05 28 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 04 The Baha is and the Constitutional Revolution The Case of Sari Mazandaran 1906 1913 Iranian Studies 41 3 20 May 2008 343 363 doi 10 1080 00210860801981310 Bronner Ethan Iran Closes University Run Covertly By the Bahais New York Times 1998 10 29 2022 05 28 tarixinde Istifade tarixi 2011 12 09 Affolter Friedrich W Resisting Educational Exclusion The Bahai Institute of Higher Education in Iran International Journal of Diaspora Indigenous and Minority Education 1 1 2007 65 77 ISSN 1559 5692 2012 06 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 04 Leith John Barnabas A More Constructive Encounter A Baha i View of Religion and Human Rights Ghanea Hercock Nazila Stephens Alan Walden Raphael redaktorlar Does God believe in human rights essays on religion and human rights Martinus Nijhoff Publishers 2007 seh 134 ISBN 9789004152540 2016 05 07 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 04 Directory of persecuted scientists health professionals and engineers American Association for the Advancement of Science Science and Human Rights Program 1999 seh 79 ISBN 9780871686336 2016 05 20 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 04 A Faith Denied The Persecution of the Baha is of Iran PDF Iran Human Rights Documentation Center 2007 seh 39 2018 09 06 tarixinde Istifade tarixi 2011 12 09 EdebiyyatBrookshaw Dominic Parviz Fazel Seena B redaktorlar The Baha is of Iran Routledge Advances in Middle East and Islamic Studies 12 illustrated reprint Psychology Press Oct 2 2012 2008 ISBN 978 0 203 00280 3 Castellino Joshua Cavanaugh Kathleen A Minority Rights in the Middle East Oxford University Press 25 April 2013 135 138 ISBN 978 0 19 967949 2 Oxford UK George Ronald 2015 ISBN 978 0 85398 585 3 2019 04 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 04 04 Shahvar Soli The Forgotten Schools The Baha is and Modern Education in Iran 1899 1934 International library of Iranian studies 11 illustrated I B Tauris 2009 ISBN 978 1845116835 Carole M Cusack Christopher Hartney redaktorlar The Baha i Faith Distribution Statistics 1925 1949 Journal of Religious History 39 3 Dec 2014 352 369 doi 10 1111 1467 9809 12207 ISSN 1467 9809 Mina Yazdani Higher Education under the Islamic Republic the Case of the Baha is Journal of Educational Controversy 10 1 2015 Yazdani Mina Towards a History of Iran s Baha i Community During the Reign of Mohammad Reza Shah 1941 1979 Iran Namag 2 1 Spring 2017 66 93 Istifade tarixi Mar 4 2017