Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Muna Mahmudnizad (fars. مونا محمودنژاد; 10 sentyabr 1965, Ədən – 18 iyun 1983, Şiraz) — Bəhai dininə mənsub olması səbəbindən Şiraz şəhərində digər doqquz qadınla birlikdə asılaraq edam edilmiş bəhai dinin təbliğatçısı, gənc müəllim.
| Muna Mahmudnizad | |
|---|---|
| fars. مونا محمودنژاد | |
 | |
| Doğum tarixi | 10 sentyabr 1965 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 18 iyun 1983 (17 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | asılma[d] |
| Fəaliyyəti | müəllimə |
| Tanınır | Bəhai dinin təbliğatçısı |
Muna Mahmudnizad əsasən bəhai olduqları üçün İrandakı orta məktəblərdə təhsil almaq hüquqlarından məhrum edilmiş uşaqlara əlavə dərs verməkdə ittiham olunmuş və bu hərəkətləri ilə həmin uşaqları pis yola çəkməkdə günahlandırılmışdır.Bəhai dininin inzibati orqanı olan Ümumdünya Ədalət Evinin İsrailin Hayfa şəhərində yerləşməsi səbəbindən Munaya sionist damğası da vurulmuşdur.
Həyatı
Muna Mahmudnizad 1965-ci ilin 10 sentyabr tarixində Yəmən dövlətinin paytaxtı Səna şəhərində Yadulla və Fərxundə Mahmudnizadların ailəsində anadan olmuşdur. Mahmudnizadlar ailəsinin əsli İrandan idi və onlar yeni inancı təbliğ etmək üçün Yəmənə yerləşmişdilər. Muna, ailənin ikinci qız övladıdır.
Həyatının ilk dörd ilini Yəməndə keçirdikdən sonra 1969-cu ildə Yəmən hökumətinin qərarı ilə ölkədə yaşayan bütün xarici əsilli şəxslərin deportasiya edilməsi ilə ailə İrana qayıtmışdır. Mahmudnizadlar İsfahan şəhərində iki, Kirmanşah şəhərində altı ay və Təbrizdə üç il müddətində yaşamış və son olaraq 1974-cü ildə Şiraz şəhərinə köçmüşdülər. Bu müddət ərzində atası kiçik emalatxana açaraq qazanc əldə etməyə çalışan Mahmudnizadlar ailəsi eyni zamanda getdikləri yerlərdəki bəhai təsisatları ilə də sıx əlaqədə olmuşdular.
Həbs olunması və edamı
XX əsrin ortalarından etibarən İranda yaşayan bəhai dini icmasına qarşı sərt münasibət daha da alovlanmışdır. Əhalisinin əksər hissəsi şiə inancına bağlı olan İranda yaşayan yarım milyona yaxın bəhai digər insanlar tərəfindən əsasən dindən çıxmış, azmış kəsim olaraq qəbul edilmişdir. Rza şah Pəhləvinin hakimiyyəti dövründə ölkədə yaşayan bəhailərin vəziyyəti qənaət-bəxş olmasa da, onlara qarşı sistematik mübarizə aparılmamışdır. 1979-cu ildə baş vermiş İran İslam İnqilabından sonra ölkə üzrə dinin təsirinin artması nəticəsində bəhailərə qarşı sistemi mübarizə başlamışdır.
Bəhailərə məxsus avtomobillərin, daşınmaz əmlakların və iş yerlərini təyin edilməsi və bəhailərin toplaşdığı mərkəzlərə kütləvi hücumların təşkili həyata keçirilən tədbirlərə misal olaraq göstərilə bilər.1982-ci ilin 23 oktyabr tarixində yerli vaxtla axşam saat 17;30 radələrində Şiraz valisi tərəfindən göndərilmiş dörd silahlı İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun hərbiçisi Mahmudnizadların evinə icazəsiz daxil olmuş və evdə Bəhai dinin təbliğ edən əsərlərin, kitabların axtarışa başlamışdır. Evi alt-üst etdikdən sonra Muna Mahmudnizad və atası həbs olunaraq Şiraz şəhərində yerləşən Seppah həbsxanasına aparılmışdır. Ayrı-ayrı otaqlarda saxlanılan Mahmudnizadlar ailəsi 38 gün ərzində sözügedən həbsxanada saxlanılmışdır.
29 oktyabr tarixində Muna və onunla birlikdə digər beş qadın Seppah həbsxanasından yenə Şiraz şəhərində yerləşən Adelabad həbsxanasına transfer edilmişdir. Adelabad həbsxanasında bir müddət saxlanıldıqdan sonra Muna və ona yaxınlığı ilə tanınmış qadınlar İslam İnqilabı Məhkəməsinə çıxarılmışdır. Məhkəmənin qərarı ilə Muna Mahmudnizad və onunla birlikdə olan digər doqquz qadın İran İslam Respublikasında Bəhai dinini yaymaqda və İsrail xeyirinə cəsusluq fəaliyyəti ilə məşğul olmaqda günahlandırılaraq edam cəzasına məhkum edilmişdir.
Muna və digər bəhai qadınlar əsasən Şiraz məktəblərində sırf bəhai olduqları üçün məktəbə buraxılmayan uşaqlara, şəxsi evlərdə və bəhai mərkəzlərində dərslərdən geri qalmamaları üçün dərs keçməkdə günahlandırılmışdır. Qadınlara edam cəzasının verilməsi həmin dövrdə geniş rezonansa səbəb olmuşdur.Amerika Birləşmiş Ştatlarının prezidenti Ronald Reyqan Muna Mahmudnizad və digər qadınların İran hökumətindən azad olunmasını xahiş etsə də, edam hökmü 1983-cü ilin 18 iyun tarixində şəhərin mərkəzi stadionlarının birində gercəkləşdirilmişdir.
Mona Mahmudnizhad ilə birlikdə edam edilmiş digər qadınlar;
- Nüsrət Yaldayi, (54 yaşında)
- İzzət Cənəmi İşraqi, (50 yaşında)
- Röya İşraqi (İzzətin qızı, 23 yaşında)
- Tahirin Siyavuşi (32 yaşında)
- Zərrin Muqimi (28 yaşında)
- Şirin Dəlvand (25 yaşında)
- Əxtar Sabit (19 yaşında)
- Simin Saberi (20 yaşında)
- Məhşid Nirumənd (28 yaşında)
2008-ci ilin sentyabr ayında İran İnsan Hüquqları Mərkəzi tərəfindən 1982-ci ildə baş vermiş edamlarla bağlı araşdırma və dəyərləndirmə raportu dərc olunmuşdur.
Mədəniyyətə təsiri
Muna Mahmudnizadın gənc yaşda edam edilməsi bir çox mədəniyyət nümunələrində işıqlandırılmışdır. Musiqiçi Doug Cameronun Muna uşaqlarla bərabər (ing. Mona with the Children) adlı klipi Kanada hit-paradlarında uzun müddət zirvədə qalmışdır. Klip musiqi dünyasında məşhurluq qazandıqdan sonra İranda bəhai dini azlığının vəziyyəti daha tez-tez dünya mətbuatının gündəminə gəlməyə başlamışdır. Yaxın zamanlarada isə Muna üçün bir geyim (ing. A Dress for Mona) adlı teatır tamaşası səhlənləşdirilmişdir. Hal-hazırda Munanın yuxusu adlı televiziya filminin çəkilməsi üzərində işlər aparılır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Affolter, Friedrich W. (PDF). War Crimes, Genocide and Crimes Against Humanity. 1 (1). 2005: 59–89. 2007-11-27 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
- Reuters. "Iran reportedly executes 16 Baha'is in secret". New York Times. 1983-06-20.
- Mullins, Sandy. "Mona Mahmudnizhad". Bella Online. 2007. 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2007-09-25.
- NOEL GRIMA (03 August 2008) ‘Mona’s Dream’ may be directed by Mario Philip Azzopardi, perhaps not in Malta 2012-03-01 at the Wayback Machine 2012-03-01 at the Wayback Machine,
- The Story of Mona: 1965–1983. Thornhill, Canada: Bahá'í Canada Publications. 1985. 2016-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-04.
- International Federation for Human Rights. "Discrimination against religious minorities in Iran" (PDF). fdih.org. 2003-08-01. 2006-10-31 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2006-10-20.
- . 2002-11-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-09-25.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muna Mahmudnizad fars مونا محمودنژاد 10 sentyabr 1965 Eden 18 iyun 1983 Siraz Behai dinine mensub olmasi sebebinden Siraz seherinde diger doqquz qadinla birlikde asilaraq edam edilmis behai dinin tebligatcisi genc muellim Muna Mahmudnizadfars مونا محمودنژاد Dogum tarixi 10 sentyabr 1965 1965 09 10 Dogum yeri EdenVefat tarixi 18 iyun 1983 1983 06 18 17 yasinda Vefat yeri Siraz Merkezi bexsi d Siraz sehristani Fars ostani IranVefat sebebi asilma d Fealiyyeti muellimeTaninir Behai dinin tebligatcisi Muna Mahmudnizad esasen behai olduqlari ucun Irandaki orta mekteblerde tehsil almaq huquqlarindan mehrum edilmis usaqlara elave ders vermekde ittiham olunmus ve bu hereketleri ile hemin usaqlari pis yola cekmekde gunahlandirilmisdir Behai dininin inzibati orqani olan Umumdunya Edalet Evinin Israilin Hayfa seherinde yerlesmesi sebebinden Munaya sionist damgasi da vurulmusdur HeyatiMuna Mahmudnizad 1965 ci ilin 10 sentyabr tarixinde Yemen dovletinin paytaxti Sena seherinde Yadulla ve Ferxunde Mahmudnizadlarin ailesinde anadan olmusdur Mahmudnizadlar ailesinin esli Irandan idi ve onlar yeni inanci teblig etmek ucun Yemene yerlesmisdiler Muna ailenin ikinci qiz ovladidir Heyatinin ilk dord ilini Yemende kecirdikden sonra 1969 cu ilde Yemen hokumetinin qerari ile olkede yasayan butun xarici esilli sexslerin deportasiya edilmesi ile aile Irana qayitmisdir Mahmudnizadlar Isfahan seherinde iki Kirmansah seherinde alti ay ve Tebrizde uc il muddetinde yasamis ve son olaraq 1974 cu ilde Siraz seherine kocmusduler Bu muddet erzinde atasi kicik emalatxana acaraq qazanc elde etmeye calisan Mahmudnizadlar ailesi eyni zamanda getdikleri yerlerdeki behai tesisatlari ile de six elaqede olmusdular Hebs olunmasi ve edamiXX esrin ortalarindan etibaren Iranda yasayan behai dini icmasina qarsi sert munasibet daha da alovlanmisdir Ehalisinin ekser hissesi sie inancina bagli olan Iranda yasayan yarim milyona yaxin behai diger insanlar terefinden esasen dinden cixmis azmis kesim olaraq qebul edilmisdir Rza sah Pehlevinin hakimiyyeti dovrunde olkede yasayan behailerin veziyyeti qenaet bexs olmasa da onlara qarsi sistematik mubarize aparilmamisdir 1979 cu ilde bas vermis Iran Islam Inqilabindan sonra olke uzre dinin tesirinin artmasi neticesinde behailere qarsi sistemi mubarize baslamisdir Behailere mexsus avtomobillerin dasinmaz emlaklarin ve is yerlerini teyin edilmesi ve behailerin toplasdigi merkezlere kutlevi hucumlarin teskili heyata kecirilen tedbirlere misal olaraq gosterile biler 1982 ci ilin 23 oktyabr tarixinde yerli vaxtla axsam saat 17 30 radelerinde Siraz valisi terefinden gonderilmis dord silahli Islam Inqilabi Kesikcileri Korpusunun herbicisi Mahmudnizadlarin evine icazesiz daxil olmus ve evde Behai dinin teblig eden eserlerin kitablarin axtarisa baslamisdir Evi alt ust etdikden sonra Muna Mahmudnizad ve atasi hebs olunaraq Siraz seherinde yerlesen Seppah hebsxanasina aparilmisdir Ayri ayri otaqlarda saxlanilan Mahmudnizadlar ailesi 38 gun erzinde sozugeden hebsxanada saxlanilmisdir 29 oktyabr tarixinde Muna ve onunla birlikde diger bes qadin Seppah hebsxanasindan yene Siraz seherinde yerlesen Adelabad hebsxanasina transfer edilmisdir Adelabad hebsxanasinda bir muddet saxlanildiqdan sonra Muna ve ona yaxinligi ile taninmis qadinlar Islam Inqilabi Mehkemesine cixarilmisdir Mehkemenin qerari ile Muna Mahmudnizad ve onunla birlikde olan diger doqquz qadin Iran Islam Respublikasinda Behai dinini yaymaqda ve Israil xeyirine cesusluq fealiyyeti ile mesgul olmaqda gunahlandirilaraq edam cezasina mehkum edilmisdir Muna ve diger behai qadinlar esasen Siraz mekteblerinde sirf behai olduqlari ucun mektebe buraxilmayan usaqlara sexsi evlerde ve behai merkezlerinde derslerden geri qalmamalari ucun ders kecmekde gunahlandirilmisdir Qadinlara edam cezasinin verilmesi hemin dovrde genis rezonansa sebeb olmusdur Amerika Birlesmis Statlarinin prezidenti Ronald Reyqan Muna Mahmudnizad ve diger qadinlarin Iran hokumetinden azad olunmasini xahis etse de edam hokmu 1983 cu ilin 18 iyun tarixinde seherin merkezi stadionlarinin birinde gerceklesdirilmisdir Mona Mahmudnizhad ile birlikde edam edilmis diger qadinlar Nusret Yaldayi 54 yasinda Izzet Cenemi Israqi 50 yasinda Roya Israqi Izzetin qizi 23 yasinda Tahirin Siyavusi 32 yasinda Zerrin Muqimi 28 yasinda Sirin Delvand 25 yasinda Extar Sabit 19 yasinda Simin Saberi 20 yasinda Mehsid Nirumend 28 yasinda 2008 ci ilin sentyabr ayinda Iran Insan Huquqlari Merkezi terefinden 1982 ci ilde bas vermis edamlarla bagli arasdirma ve deyerlendirme raportu derc olunmusdur Medeniyyete tesiriMuna Mahmudnizadin genc yasda edam edilmesi bir cox medeniyyet numunelerinde isiqlandirilmisdir Musiqici Doug Cameronun Muna usaqlarla beraber ing Mona with the Children adli klipi Kanada hit paradlarinda uzun muddet zirvede qalmisdir Klip musiqi dunyasinda meshurluq qazandiqdan sonra Iranda behai dini azliginin veziyyeti daha tez tez dunya metbuatinin gundemine gelmeye baslamisdir Yaxin zamanlarada ise Muna ucun bir geyim ing A Dress for Mona adli teatir tamasasi sehlenlesdirilmisdir Hal hazirda Munanin yuxusu adli televiziya filminin cekilmesi uzerinde isler aparilir Hemcinin baxIranda BehailikIstinadlarAffolter Friedrich W PDF War Crimes Genocide and Crimes Against Humanity 1 1 2005 59 89 2007 11 27 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Reuters Iran reportedly executes 16 Baha is in secret New York Times 1983 06 20 Mullins Sandy Mona Mahmudnizhad Bella Online 2007 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2007 09 25 NOEL GRIMA 03 August 2008 Mona s Dream may be directed by Mario Philip Azzopardi perhaps not in Malta 2012 03 01 at the Wayback Machine 2012 03 01 at the Wayback Machine The Story of Mona 1965 1983 Thornhill Canada Baha i Canada Publications 1985 2016 08 11 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 04 International Federation for Human Rights Discrimination against religious minorities in Iran PDF fdih org 2003 08 01 2006 10 31 tarixinde PDF Istifade tarixi 2006 10 20 2002 11 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2007 09 25