Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məkkə döyüşü (ərəb. معركة مكة المكرمة, türk. Mekke Savaşı) — 1916-cı ildə Haşimilər sülaləsinin qurucusu olan, Məkkə şərifi Şərif Hüseynin rəhbərlik etdiyi Osmanlı qüvvələri ilə Hicaz-Ərəb üsyançı qüvvələri arasında olmuş döyüş. Məkkə döyüşü Birinci Dünya Müharibəsinin bir hissəsi olan Ərəb üsyanının bir hissəsidir.
| Məkkə döyüşü | |||
|---|---|---|---|
| Birinci dünya müharibəsi Ərəb üsyanı | |||
 Məkkə 1910-cu ildə | |||
| Tarix | 10 iyul – 4 iyul, 1916 | ||
| Yeri | Məkkə, Hicaz vilayəti | ||
| Nəticəsi | Ərəb qələbəsi. Hicaz krallığı qurulur. | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| | |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
Arxa plan
Məkkə şərifi Şərif Hüseyn, Ədəndən Hələbə qədər uzanan vahid bir ərəb dövləti qurmağı planlaşdırırdı. Bu məqsədlə o, Britaniyalılardan kömək istədi.
Döyüş
1916-cı ilin iyun ayının əvvəlində Osmanlı ordusunun əksər hissəsi Hicazın valisi Qalib Paşa ilə Ərəbistanın bir təpə stansiyası olan Taif şəhərinə getmişdi. Məkkəni müdafiə etmək üçün yalnız 1,000 əsgər qalmışdı. İyunun 10-da Məkkə şərifi Hüseyn ibn Əli, Ərəb üsyanının başladığı bildirmək üçün Haşimilər sarayının pəncərəsindən havaya atəş açdığı zaman, əsgərlərin əksəriyyəti vadidə baraklarda yatmışdı. Bu eşidən 5,000 ərəb, türk qoşunlarına atəş açmağa başladı. Türk qüvvələri qarşı edilən hücum ani bir hadisə idi və onların vəzifəli məmuru bir üsyanın başladığını bilmirdi. Şərifliyin və Osmanlının bayraqlarının eyni rəngdə olduğuna görə, türk komandiri fərqi anlaya bilməmişdi. Komandir tez Şərif Hüseynə zəng edərək vəziyyəti soruşdu, səbəbini izah etdi və təslim olmağı əmr etdi. O, imtina etdi. Döyüş başladı və davam etdi. Növbəti gün Binu Haşimin qüvvələri Məscidül-Həramla bitişik olan Safa küncündə yerləşən Baş-Karakolu (azərb. Əsas Polis Bölməsi) ələ keçirdilər. Üçüncü gün, Osmanlı Hökumət Ofisi olan Həmidiyyə binasını və vali müavinini ələ keçirildi. Dustaq olan vali müavini qalan türk əsgərlərini təslim olmalarını əmr etdi. Əsgərlər imtina etdi.
Çıxılmaz vəziyyət inkişaf etmişdir. döyüş yerinə Sudandan Ciddə vasitəsilə təlim keçmiş Misir topçuları ilə iki ədəd top göndərdi. Ərəblər toplardan istifadə edərək qala divarlarını ciddi xəsar yetirib, içəriyə daxil oldular. Şərif ordusu türk əsgərlərinə hücum etdi və müdafiəçilərin taleyi möhürləndi. 4 İyul 1916 tarixində Məkkədə olan son türk müqaviməti uzun vaxtdan sonra məğlub edildi.
Nəticə
Bu döyüş Osmanlı İmperiyasının Ərəbistandakı hakimiyyətinin sona çatmasının və paytaxtı Məkkə olan Haşimilər hakimiyyətinin başlanğıcı idi. Üsyan tədricən şimala doğru genişləndi. Bu döyüş Yaxın Şərqdə dərin yara izlər qoydu. Ərəb dövlətləri müstəmləkəçi Avropa dövlətləri təsiri altına girdi. Osmanlı xəlifəliyi süqut etdi və Fələstin Britaniya hökmranlığı altında girdi. Bu da, İsrail dövlətinin sonuncu varlığına gətirib çıxardı. Məkkə Şərifi rəqib İbn Səud tərəfindən məğlub edildi və Yəməndən Suriyaya qədər uzanan bir ərəb dövləti fikri reallaşmadı.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Spenser S Taker, Ərəb Üsyanı (1916-1918) 2022-04-07 at the Wayback Machine, Dünya Müharibəsi Ensiklopediyası, ABC-CLIO, 2005, ISBN 1-85109-420-2, səhifə 117.
Xarici keçidlər
- Ərəb üsyanının tarixi ( rəsmi saytında)
- PBS-də Ərəb üsyanı
- Tomas Edvard Lourensin Fələstinə dair yazdığı məktubları Şapel Manuskript Fondu
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mekke doyusu ereb معركة مكة المكرمة turk Mekke Savasi 1916 ci ilde Hasimiler sulalesinin qurucusu olan Mekke serifi Serif Huseynin rehberlik etdiyi Osmanli quvveleri ile Hicaz Ereb usyanci quvveleri arasinda olmus doyus Mekke doyusu Birinci Dunya Muharibesinin bir hissesi olan Ereb usyaninin bir hissesidir Mekke doyusuBirinci dunya muharibesi Ereb usyaniMekke 1910 cu ildeTarix 10 iyul 4 iyul 1916Yeri Mekke Hicaz vilayetiNeticesi Ereb qelebesi Hicaz kralligi qurulur Munaqise terefleriOsmanli Imperiyasi Hicaz kralligiKomandan lar Fexreddin pasa Feysel ibn Huseyn Serif HuseynTereflerin quvvesi1 000 5 000 10 000Arxa planEsas meqaleler Ereb usyani ve Ereb milliyetciliyi Mekke serifi Serif Huseyn Edenden Helebe qeder uzanan vahid bir ereb dovleti qurmagi planlasdirirdi Bu meqsedle o Britaniyalilardan komek istedi Doyus1916 ci ilin iyun ayinin evvelinde Osmanli ordusunun ekser hissesi Hicazin valisi Qalib Pasa ile Erebistanin bir tepe stansiyasi olan Taif seherine getmisdi Mekkeni mudafie etmek ucun yalniz 1 000 esger qalmisdi Iyunun 10 da Mekke serifi Huseyn ibn Eli Ereb usyaninin basladigi bildirmek ucun Hasimiler sarayinin penceresinden havaya ates acdigi zaman esgerlerin ekseriyyeti vadide baraklarda yatmisdi Bu esiden 5 000 ereb turk qosunlarina ates acmaga basladi Turk quvveleri qarsi edilen hucum ani bir hadise idi ve onlarin vezifeli memuru bir usyanin basladigini bilmirdi Serifliyin ve Osmanlinin bayraqlarinin eyni rengde olduguna gore turk komandiri ferqi anlaya bilmemisdi Komandir tez Serif Huseyne zeng ederek veziyyeti sorusdu sebebini izah etdi ve teslim olmagi emr etdi O imtina etdi Doyus basladi ve davam etdi Novbeti gun Binu Hasimin quvveleri Mescidul Heramla bitisik olan Safa kuncunde yerlesen Bas Karakolu azerb Esas Polis Bolmesi ele kecirdiler Ucuncu gun Osmanli Hokumet Ofisi olan Hemidiyye binasini ve vali muavinini ele kecirildi Dustaq olan vali muavini qalan turk esgerlerini teslim olmalarini emr etdi Esgerler imtina etdi Cixilmaz veziyyet inkisaf etmisdir doyus yerine Sudandan Cidde vasitesile telim kecmis Misir topculari ile iki eded top gonderdi Erebler toplardan istifade ederek qala divarlarini ciddi xesar yetirib iceriye daxil oldular Serif ordusu turk esgerlerine hucum etdi ve mudafiecilerin taleyi mohurlendi 4 Iyul 1916 tarixinde Mekkede olan son turk muqavimeti uzun vaxtdan sonra meglub edildi NeticeBu doyus Osmanli Imperiyasinin Erebistandaki hakimiyyetinin sona catmasinin ve paytaxti Mekke olan Hasimiler hakimiyyetinin baslangici idi Usyan tedricen simala dogru genislendi Bu doyus Yaxin Serqde derin yara izler qoydu Ereb dovletleri mustemlekeci Avropa dovletleri tesiri altina girdi Osmanli xelifeliyi suqut etdi ve Felestin Britaniya hokmranligi altinda girdi Bu da Israil dovletinin sonuncu varligina getirib cixardi Mekke Serifi reqib Ibn Seud terefinden meglub edildi ve Yemenden Suriyaya qeder uzanan bir ereb dovleti fikri reallasmadi Hemcinin baxBaki doyusu Medine mudafiesiIstinadlarSpenser S Taker Ereb Usyani 1916 1918 2022 04 07 at the Wayback Machine Dunya Muharibesi Ensiklopediyasi ABC CLIO 2005 ISBN 1 85109 420 2 sehife 117 Xarici kecidlerEreb usyaninin tarixi resmi saytinda PBS de Ereb usyani Tomas Edvard Lourensin Felestine dair yazdigi mektublari Sapel Manuskript Fondu