Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Ömər Fəxrəddin Türkqan (1868, Ruse – 22 noyabr 1948, İstanbul) — qəhrəman türk paşası.
| Ömər Fəxrəddin Türkqan | |
|---|---|
| Ömər Fəxrəddin paşa Balı bəy oğlu Türkqan | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Digər adı | Çöl aslanı |
| Doğum tarixi | 1868 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 22 noyabr 1948 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Dəfn yeri |
|
| Vətəndaşlığı | |
| Milliyyəti | Türk |
| Təhsili |
|
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Xidmət illəri | 1888-ci ildən |
| Rütbəsi | general-mayor |
| Döyüşlər | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İslam tarixi öz igidlikləri ilə dünyaya ün salmış şəxsiyyətlərlə məşhurdur. Bunlardan biri də Mədinə şəhərinin ingilis və onların "müttəfiqləri" olan ərəb qoşunları qarşısında müdafiə edilməsində böyük şücaət göstərmiş Osmanlı ordusunun komandirlərindən Ömər Fəxrəddin paşadır.
Ömər Fəxrəddin paşa Türkqan 1868-ci ildə Bolqarıstanın əyalətində Bali bəyin ailəsində dünyaya gəlib. 1893-cü ildə baş verən müharibədən sonra ailəsi ilə birlikdə Türkiyənin İstanbul şəhərinə köçüb. Hərbi məktəbi bitirdikdən sonra təhsilini hərbi akademiyada davam etdirən Fəxrəddin akademiyadan məzun olduqdan sonra Osmanlı ordusunun sıralarına qoşulur. O, Balkan müharibəsində, Çatalcanın müdafiəsində və Ədirnənin geri qaytarılması uğrunda gedən əməliyyatlarda iştirak edir.
I Dünya Müharibəsi başlandığı zaman IV diviziyanın tərkibindəki XII batalyonun komandiri kimi Mosulda xidmət edir. 1915-ci ildə IV diviziya komandiri müavini vəzifəsinə təyin olunan Fəxrəddin paşa Türkiyənin Urfa, Zeytun, və vilayətlərində erməni üsyanlarının qarşısının alınmasında iştirak etdi.
1916-cı F. Türkqan IV ordunun komandanı Camal paşa tərəfindən Mədinəyə göndərilir. Fəxrəddin paşa Səudiyyə Ərəbistanında olarkən ingilislər ərəbləri türklərə qarşı qaldırmağa müvəffəq olurlar. Beləliklə 1916-cı ildə müqəddəs torpaqlarda Osmanlı dövlətinə qarşı Şərif Hüseyn üsyan başlayır. Fəxrəddin paşa sahib olduğu məhdud imkanlara baxmayaraq, qabaqcadan aldığı tədbirlər sayəsində 2 il 7 ay ərzində Mədinəni ingilis və ərəb qoşunlarından müdafiə edə bilir. Şəhərin qarət oluna biləcəyini nəzərə alaraq, 30 ədəd müqəddəs əmanəti 2000 əsgərin mühafizəsi altında İstanbula göndərir. Mədinə şəhərinin ətrafı üsyançılar tərəfindən ələ keçirildiyi zaman İstanbuldakı hökumət Mədinənin boşaldılmasını istəyir. Fəxrəddin paşa "Peyğəmbərin qəbrinin yerləşdiyi Mədinədəki Osmanlı bayrağını öz əlimlə endirə bilmərəm" deyərək, şəhərdən ayrılmağı qəbul etmir.
1918-ci ilin oktyabr ayının 30-da Osmanlı İmperiyası Mudros müqaviləsini imzalayaraq, I Dünya Müharibəsindən çəkildiyini bildirir. Müqavilənin 16-cı maddəsinə görə, F. Paşanın təslim olaraq Mədinəni trk etməsi nəzərdə tutulurdu. Ancaq Fəxrəddin paşa müqavilənin şərtlərini bildirmək üçün Mədinəyə gələn zabiti həbs edərək, xəbərin yayılmasının qarşısını alr. Osmanlı dövlətinin təslim olmasından sonra daha 72 gün müqavimət göstərən Paşa qida, dava-dərman və silah-sursatın bitməsindən sonra öz əsgərləri tərəfindən nəzarət altına alınır və şəhər 1919-cu il yanvar ayının 13-də təslim olur. Beləliklə, Mədinədə 400 il davam edən türk hakimiyyətinə son qoyulur. İngilislər tərəfindən "çöl aslanı" adlandırılan Fəxrəddin paşa hərbi əsir kimi əvvəlcə Misirə, daha sonra isə Maltaya göndərilir. Maltada iki il 33 gün sürgündə qaldıqdan sonra 1921-ci ilin aprel ayının 8-də bəraət alır. Bundan sonra Mədinə aslanı F. Türkqan Türkiyəyə qayıdıraraq, milli azadlıq mübarizəsinə qoşulur. 1921-ci ilin 9 noyabr tarixli fərmana əsasən Fəxrəddin Paşa Türkiyə Respublikasının Əfqanıstandakı səfiri vəzifəsinə təyin olunur. Diplomatik fəaliyyətindən sonra Ömər Fəxrəddin paşa Türkiyənin hərbi prokurorluq orqanlarında işləyir və 1936-cı ildə təqaüdə çıxır. "Çöl aslanı" və "Mədinə aslanı" ləqəbləri ilə anılan Ömər Fəxrəddin paşa 1948-ci il noyabr ayının 22-də dünyasını dəyişir. Paşanın əsas xüsusiyyətlərindən biri getdiyi bütün əyalətlərin fotoşəklini çəkməsi idi.
Ömər Fəxrəddin Türkqan ondan Mədinəni tərk etməsi tələb olunduğu zaman belə cavab etmişdi:
"Ey insanlar! Sizə məlum olsun ki, igid və qəhrəman əsgərlərim son gülləsinə, son damla qanına, son nəfəsinə qədər bütün İslamın arxasını söykədiyi yer, mənəvi gücün dəstəyi, xilafətin göz bəbəyi olan Mədinənin mühafizə v müdafiəsindədir. Əsgərlərim buna müsəlman və əsgər olaraq, əzm ediblər. Bu əsgər Mədinənin dağıntıları və Rövzeyi-Mütəhhərənin yaşıl türbəsi altında qan və atəşdən biçilmiş bir kəfənlə dəfn olunmadıqca, nurlu Mədinənin qalasının bürclərindən və nəhayət Səadət məscidinin minarələri ilə yaşıl qübbəsindən qırmızı bayraq çıxarılmayacaqdır. Uca Allah bizimlə bərabərdir. Şəfaətçimiz Onun rəsulu, Peyğəmbərdir! Ey bütün tarixi bənzərsiz qəhrəmanlar, şan və şərəflə dolu Osmanlı ordusunun igid zabitləri! Ey hər cəngi zamanı cahanı tir-tir titrədən heç kimə əsla boyun əyməyən, daim namus və din borcunu qanı ilə ödəmiş igid məhmədçiklərim, qardaşlarım, övladlarım! Gəlin birlikdə Allahın və hüzurunda eşq içində gözyaşlarımızı tökdüyümüz Peyğəmbərin qarşısında eyni andı təkrar edək və deyək ki, ya Rəsulullah, biz səni tək buraxmarıq!"
Türk əsgərinə "məhmədçik" adı Fəxrəddin paşanın başçılığı ilə Osmanlı əsgərlərinin Mədinəni qəhrəmanca müdafiə etməsindən sonra verilib.
İstinadlar
- Fakhri Pasha // AlKindi.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Omer Fexreddin Turkqan 1868 Ruse 22 noyabr 1948 Istanbul qehreman turk pasasi Omer Fexreddin TurkqanOmer Fexreddin pasa Bali bey oglu TurkqanSexsi melumatlarDiger adi Col aslaniDogum tarixi 1868Dogum yeri Ruse BolqaristanVefat tarixi 22 noyabr 1948 1948 11 22 Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeVefat sebebi urek tutmasiDefn yeri Asiyan qebiristanligi d Vetendasligi Osmanli imperiyasi TurkiyeMilliyyeti TurkTehsili Osmanli Herbi Mektebi d Herbi fealiyyetiXidmet illeri 1888 ci ildenRutbesi general mayorDoyusler Birinci Dunya muharibesi Italiya Turkiye muharibesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIslam tarixi oz igidlikleri ile dunyaya un salmis sexsiyyetlerle meshurdur Bunlardan biri de Medine seherinin ingilis ve onlarin muttefiqleri olan ereb qosunlari qarsisinda mudafie edilmesinde boyuk sucaet gostermis Osmanli ordusunun komandirlerinden Omer Fexreddin pasadir Omer Fexreddin pasa Turkqan 1868 ci ilde Bolqaristanin eyaletinde Bali beyin ailesinde dunyaya gelib 1893 cu ilde bas veren muharibeden sonra ailesi ile birlikde Turkiyenin Istanbul seherine kocub Herbi mektebi bitirdikden sonra tehsilini herbi akademiyada davam etdiren Fexreddin akademiyadan mezun olduqdan sonra Osmanli ordusunun siralarina qosulur O Balkan muharibesinde Catalcanin mudafiesinde ve Edirnenin geri qaytarilmasi ugrunda geden emeliyyatlarda istirak edir I Dunya Muharibesi baslandigi zaman IV diviziyanin terkibindeki XII batalyonun komandiri kimi Mosulda xidmet edir 1915 ci ilde IV diviziya komandiri muavini vezifesine teyin olunan Fexreddin pasa Turkiyenin Urfa Zeytun ve vilayetlerinde ermeni usyanlarinin qarsisinin alinmasinda istirak etdi 1916 ci F Turkqan IV ordunun komandani Camal pasa terefinden Medineye gonderilir Fexreddin pasa Seudiyye Erebistaninda olarken ingilisler erebleri turklere qarsi qaldirmaga muveffeq olurlar Belelikle 1916 ci ilde muqeddes torpaqlarda Osmanli dovletine qarsi Serif Huseyn usyan baslayir Fexreddin pasa sahib oldugu mehdud imkanlara baxmayaraq qabaqcadan aldigi tedbirler sayesinde 2 il 7 ay erzinde Medineni ingilis ve ereb qosunlarindan mudafie ede bilir Seherin qaret oluna bileceyini nezere alaraq 30 eded muqeddes emaneti 2000 esgerin muhafizesi altinda Istanbula gonderir Medine seherinin etrafi usyancilar terefinden ele kecirildiyi zaman Istanbuldaki hokumet Medinenin bosaldilmasini isteyir Fexreddin pasa Peygemberin qebrinin yerlesdiyi Medinedeki Osmanli bayragini oz elimle endire bilmerem deyerek seherden ayrilmagi qebul etmir 1918 ci ilin oktyabr ayinin 30 da Osmanli Imperiyasi Mudros muqavilesini imzalayaraq I Dunya Muharibesinden cekildiyini bildirir Muqavilenin 16 ci maddesine gore F Pasanin teslim olaraq Medineni trk etmesi nezerde tutulurdu Ancaq Fexreddin pasa muqavilenin sertlerini bildirmek ucun Medineye gelen zabiti hebs ederek xeberin yayilmasinin qarsisini alr Osmanli dovletinin teslim olmasindan sonra daha 72 gun muqavimet gosteren Pasa qida dava derman ve silah sursatin bitmesinden sonra oz esgerleri terefinden nezaret altina alinir ve seher 1919 cu il yanvar ayinin 13 de teslim olur Belelikle Medinede 400 il davam eden turk hakimiyyetine son qoyulur Ingilisler terefinden col aslani adlandirilan Fexreddin pasa herbi esir kimi evvelce Misire daha sonra ise Maltaya gonderilir Maltada iki il 33 gun surgunde qaldiqdan sonra 1921 ci ilin aprel ayinin 8 de beraet alir Bundan sonra Medine aslani F Turkqan Turkiyeye qayidiraraq milli azadliq mubarizesine qosulur 1921 ci ilin 9 noyabr tarixli fermana esasen Fexreddin Pasa Turkiye Respublikasinin Efqanistandaki sefiri vezifesine teyin olunur Diplomatik fealiyyetinden sonra Omer Fexreddin pasa Turkiyenin herbi prokurorluq orqanlarinda isleyir ve 1936 ci ilde teqaude cixir Col aslani ve Medine aslani leqebleri ile anilan Omer Fexreddin pasa 1948 ci il noyabr ayinin 22 de dunyasini deyisir Pasanin esas xususiyyetlerinden biri getdiyi butun eyaletlerin fotoseklini cekmesi idi Omer Fexreddin Turkqan ondan Medineni terk etmesi teleb olundugu zaman bele cavab etmisdi Ey insanlar Size melum olsun ki igid ve qehreman esgerlerim son gullesine son damla qanina son nefesine qeder butun Islamin arxasini soykediyi yer menevi gucun desteyi xilafetin goz bebeyi olan Medinenin muhafize v mudafiesindedir Esgerlerim buna muselman ve esger olaraq ezm edibler Bu esger Medinenin dagintilari ve Rovzeyi Mutehherenin yasil turbesi altinda qan ve atesden bicilmis bir kefenle defn olunmadiqca nurlu Medinenin qalasinin burclerinden ve nehayet Seadet mescidinin minareleri ile yasil qubbesinden qirmizi bayraq cixarilmayacaqdir Uca Allah bizimle beraberdir Sefaetcimiz Onun resulu Peygemberdir Ey butun tarixi benzersiz qehremanlar san ve serefle dolu Osmanli ordusunun igid zabitleri Ey her cengi zamani cahani tir tir titreden hec kime esla boyun eymeyen daim namus ve din borcunu qani ile odemis igid mehmedciklerim qardaslarim ovladlarim Gelin birlikde Allahin ve huzurunda esq icinde gozyaslarimizi tokduyumuz Peygemberin qarsisinda eyni andi tekrar edek ve deyek ki ya Resulullah biz seni tek buraxmariq Turk esgerine mehmedcik adi Fexreddin pasanin basciligi ile Osmanli esgerlerinin Medineni qehremanca mudafie etmesinden sonra verilib IstinadlarFakhri Pasha AlKindi Xarici kecidler