Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Roza Tajibay qızı Baqlanova (qaz. Роза Тәжібайқызы Бағланова; 1 yanvar 1922, Kazalinsk, Qırğızıstan MSSR – 8 fevral 2011, Almatı) — Sovet, Qazaxıstan operası və pop müğənnisi (soprano). SSRİ xalq artisti olub (1967). Qazaxıstan Xalq Qəhrəmanı ordeni ilə təltif olunub.
| Roza Baqlanova | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1 yanvar 1922 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 8 fevral 2011(89 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | opera müğənnisi |
| Janrlar | оpera, estrada |
| Səs tembri | soprano |
| Mükafatları |          |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Erkən illəri
1 yanvar 1922-ci ildə Kazalinskdə (indi - Qazaxıstanın Qızılorda vilayəti) anadan olub. Kiçik juzun Jıtırı qəbiləsinin jaqalbəyli soyundandır.
Məktəbi bitirdikdən sonra Roza Baqlanova 1939-1941-ci illərdə Qızılorda Pedaqoji Unioversitetində təhsil alır. Atasının ölümündən sonra, ailənin dolanışığı üçün, Daşkənd Tekstil və Yüngül Sənaye İnstitutuna daxil olur, çünki orada bir yataqxanada mənzil, pulsuz yemək verirdilər və toxucu olaraq əlavə pul qazanmaq mümkün mümkün idi. Daşkənddə onun oxuması təsadüfən Daşkənd Opera Evinin solisti və eyni zamanda Filarmoniya Cəmiyyətinin direktoru Muhitdin Qara-Yaqubov tərəfindən eşidilir.
Roza Baqlanova 1941-ci ildən Səmərqənddə, Özbəkistan SSR Dövlət Qadın Mahnı və Rəqs Ansamblında, Özbəkistan Filarmoniyasında işləyir. 1941-ci ilin yazında Moskva Dövlət Konservatoriyasına dəvət alır, ancaq müharibə başladığı üçün ansamblla birlikdə cəbhəyə gedir. Sənətkarlar trubbası ilə birlikdə birbaşa ön cəbhədə Qızıl Ordu əsgərləri qarşısında çıxış edir. Ön xətt konsertləri ona böyük uğur qazandırdı, Lidiya Ruslanovanın "Ah, Samara-Qorodok" mahnısı da daxil olmaqla repertuarından mahnılar ifa etdi. Roza Baqlanova xatirələrində qeyd edir ki, bu mahnını əvvəlcə L.Ruslanovanın ifasında cəbhə konsertlərindən birində eşidir, daha sonra özü ifa etməyə başlayır. L.Ruslanova özü də Rozanın ifasını çox bəyənirdi və əslində bu mahnını onun "vizit kartı" olan yeni başlayan qazax müğənnisinə təqdim etdi. 9 may 1945-ci ildə, Berlindəki Zəfər konsertində iştirak etdi.
Peşəkar musiqi dövrü
Müharibədən sonra Roza Baqlanova Sovet İttifaqında populyar olan ən məşhur müğənnilərdən birinə çevrilərək böyük səhnəyə qayıdır. SSRİ-də geniş və ölkə miqyasında tanınan ilk qazax müğənnisi olur.
Roza Baqlanova 1947-1949-cu illərdə Abay adına Qazaxıstan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında, 1949-1960-cı illərdə Canbul adına Respublika Filarmoniyasında çalışmışdır.
1960-cı ildə Roza Qazaxıstan Dövləti "Kazaxkonsert" birliyinin aparıcı səhnə ustası olur. Repertuarında dünya opera sənətinin əsərləri, müxtəlif ölkələrin xalq mahnıları və müasir bəstəkarların musiqi əsərləri də yer alıb.
12 aprel 1961-ci ildə, Yuri Qaqarinin Yer ətrafında uçuşu zamanı, Vostok-1 kosmik gəmisi ilə əlaqə quran Almatıdakı qısa dalğalı Vesna stansiyası, Baqlanovanın mahnılarını 10 dəqiqə yayımlamışdı (Moskva vaxtı ilə 9:52 - 10:02 arasında).
Roza Baqlanova Sovet-Macarıstan sənədli filmi "Dünya Gəncliyi"ndə (1949) oynayır.
Bir çox ölkələrdə (Polşa, Şərqi Almaniya, Macarıstan, Avstriya, Çexoslovakiya, Çin, Koreya, Hindistan, Birma, Kanada, İsveç, Belçika və s.) qastrol səfərlərində olmuşdur.
Roza Baqlanova bütün bir dövrün milli simvoludur: A. Vertinski, Q. Ulanova, M. Plisetskaya, İqor İlyinski, Arkadi Raykin, böyük Svyatoslav Rixter və D. Şafranla ilə eyni səhnədə bölüşmüşdür. Bir çox dünya dövlət xadimləri ilə: İosif Stalin, Nikita Xruşşov, Leonid Brejnev, Kim İr Sen, Mao Tszedun ilə şəxsən tanış idi. Cəvahirləl Nehru və İndira Qandi ilə iki dəfə görüşüb. Qazaxıstan xalq musiqisinin və Qazaxıstan bəstəkarlarının yaradıcılığının inkişafı və populyarlaşlmasında böyük rolu olmuşdur. Sovet İttifaqı Mədəniyyət işçiləri tərəfindən "kiçik qazaxlı" deyə çağrılırdı.
2007-ci ildə Roza Baqlanova "Atamura" nəşriyyatı özünün "Айналайын халқымнан еркелеткен" ("Xalqımın mənə olan sevgisinə görə minnətdaram") adlı avtobioqrafiyasını nəşr etdirdi.
Roza Baqlanova, 8 fevral 2011-ci ildə Almatıda, ürək tutmasından sonra vəfat edib. Ölümündən bir gün əvvəl, 7 fevral tarixində, dövlət başçısı Nursultan Nazarbayev tərəfindən Mədəniyyət, Təhsil və Sosial Proqramlarına Dəstək Fondunun prezidenti təqaüdünə layiq görülmüşdü.Kensay qəbiristanlığında dəfn olunub.
Tanınması
- Müğənninin adı "Kim Kimdir" İngilis-Amerikan ensiklopediyasının dünya qadınlarının ilk sayında yer alıb.
- Ş.Aymanov adına "Qazaxfilm" studiyası müğənni haqqında, sənətkarın böyük yaradıcılıq yolundan bəhs edən "Gülümüz" adlı sənədli film çəkib.
- Rus xalq mahnısı "Samara-Qorodok" müğənniyə bütün Sovet İttifaqında şöhrət qazandırıb.
- 2011-ci ildə sənətkar haqqında çəkilmiş "Ah, Samara-Qorodok" sənədli filmi nümayiş olunub (filmin şirkəti MG Production, rejissor A. Kıstaubayev).
Mükafatları və fəxri adları
- Qazaxıstanın Xalq Qəhrəmanı (1996)
- Qazaxıstan SSR xalq artisti
- Qığızıstan SSR xalq artisti
- Qazaxıstan SSR Dövlət mükafatı
- Vətən ordeni
- Əmək Bayrağı ordeni
- Xalqlar Dostluğu ordeni
- SSRİ xalq artisti
- SSRİ Dövlət mükafatı
- Müstəqil milli mükafat "Tarlan" ("Musiqi" bölməsində "Töhfəyə görə", "Qazaxıstan Patronları Klubu", 2004)
- İllik ictimai mükafat "Altın Zürek" - "İncəsənət və Mərhəmət" nominasiyasında (Almatı, 2007)
- Mədəniyyət, Təhsil və Sosial Proqramlara Dəstək Fondunun Prezident təqaüdü (2011)
- Dünya Müsəlman Qadınlar Cəmiyyətinin fəxri prezidenti
- Bir neçə şəhərin fəxri vətəndaşı
- Qızıl-Orda vilayətinin fəxri vətəndaşı (2007).
İstinadlar
- Багланова Роза Тажибаевна // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- http://gazeta.ru/news/lenta/2011/02/08/n_1695098.shtml.
- "Скончалась выдающаяся казахстанская певица Роза Багланова". 2011-06-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-08.
- "В Алма-Ате скончалась исполнительница хита «Ах, Самара-городок» Роза Багланова". 2014-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-08.
- "Жағалбайлы руы Кіші жүзге қайдан келген?". 2019-09-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-08.
- "Каталог советских пластинок". 2018-07-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-08.
- "РКК "Энергия" - История". www.energia.ru. 2021-04-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-28.
- "Роза Тажибаевна Багланова. Биографическая справка | Справки | Лента новостей «РИА Новости»". 2011-02-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-08.
- Театральная Энциклопедия. драма опера балет оперетта цирк эстрада драматург режиссёр
- "Указ Президента Кыргызской Республики от 15 марта 1996 года УП № 101 «О присвоении почётного звания «Народный артист Кыргызской Республики» Баглановой Р.Т.»". 2021-07-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-09.
Xarici keçidlər
- Qazaxıstanın ən yaxşı insanları - Baqlanova Roza Tajibaevna 2019-01-18 at the Wayback Machine (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Roza Tajibay qizi Baqlanova qaz Roza Tәzhibajkyzy Baglanova 1 yanvar 1922 Kazalinsk Qirgizistan MSSR 8 fevral 2011 Almati Sovet Qazaxistan operasi ve pop mugennisi soprano SSRI xalq artisti olub 1967 Qazaxistan Xalq Qehremani ordeni ile teltif olunub Roza BaqlanovaUmumi melumatlarDogum tarixi 1 yanvar 1922 1922 01 01 Dogum yeri Kazalinsk Sirderya vilayeti Qirgizistan MSSR RSFSR d Vefat tarixi 8 fevral 2011 2011 02 08 89 yasinda Vefat yeri Almati QazaxistanVefat sebebi urek tutmasiDefn yeri Kensay qebiristanligiVetendasligi SSRI QazaxistanMusiqici melumatlariFealiyyeti opera mugennisiJanrlar opera estradaSes tembri sopranoMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiErken illeri 1 yanvar 1922 ci ilde Kazalinskde indi Qazaxistanin Qizilorda vilayeti anadan olub Kicik juzun Jitiri qebilesinin jaqalbeyli soyundandir Mektebi bitirdikden sonra Roza Baqlanova 1939 1941 ci illerde Qizilorda Pedaqoji Unioversitetinde tehsil alir Atasinin olumunden sonra ailenin dolanisigi ucun Daskend Tekstil ve Yungul Senaye Institutuna daxil olur cunki orada bir yataqxanada menzil pulsuz yemek verirdiler ve toxucu olaraq elave pul qazanmaq mumkun mumkun idi Daskendde onun oxumasi tesadufen Daskend Opera Evinin solisti ve eyni zamanda Filarmoniya Cemiyyetinin direktoru Muhitdin Qara Yaqubov terefinden esidilir Roza Baqlanova 1941 ci ilden Semerqendde Ozbekistan SSR Dovlet Qadin Mahni ve Reqs Ansamblinda Ozbekistan Filarmoniyasinda isleyir 1941 ci ilin yazinda Moskva Dovlet Konservatoriyasina devet alir ancaq muharibe basladigi ucun ansamblla birlikde cebheye gedir Senetkarlar trubbasi ile birlikde birbasa on cebhede Qizil Ordu esgerleri qarsisinda cixis edir On xett konsertleri ona boyuk ugur qazandirdi Lidiya Ruslanovanin Ah Samara Qorodok mahnisi da daxil olmaqla repertuarindan mahnilar ifa etdi Roza Baqlanova xatirelerinde qeyd edir ki bu mahnini evvelce L Ruslanovanin ifasinda cebhe konsertlerinden birinde esidir daha sonra ozu ifa etmeye baslayir L Ruslanova ozu de Rozanin ifasini cox beyenirdi ve eslinde bu mahnini onun vizit karti olan yeni baslayan qazax mugennisine teqdim etdi 9 may 1945 ci ilde Berlindeki Zefer konsertinde istirak etdi Pesekar musiqi dovru Muharibeden sonra Roza Baqlanova Sovet Ittifaqinda populyar olan en meshur mugennilerden birine cevrilerek boyuk sehneye qayidir SSRI de genis ve olke miqyasinda taninan ilk qazax mugennisi olur Roza Baqlanova 1947 1949 cu illerde Abay adina Qazaxistan Dovlet Akademik Opera ve Balet Teatrinda 1949 1960 ci illerde Canbul adina Respublika Filarmoniyasinda calismisdir 1960 ci ilde Roza Qazaxistan Dovleti Kazaxkonsert birliyinin aparici sehne ustasi olur Repertuarinda dunya opera senetinin eserleri muxtelif olkelerin xalq mahnilari ve muasir bestekarlarin musiqi eserleri de yer alib 12 aprel 1961 ci ilde Yuri Qaqarinin Yer etrafinda ucusu zamani Vostok 1 kosmik gemisi ile elaqe quran Almatidaki qisa dalgali Vesna stansiyasi Baqlanovanin mahnilarini 10 deqiqe yayimlamisdi Moskva vaxti ile 9 52 10 02 arasinda Roza Baqlanova Sovet Macaristan senedli filmi Dunya Gencliyi nde 1949 oynayir Bir cox olkelerde Polsa Serqi Almaniya Macaristan Avstriya Cexoslovakiya Cin Koreya Hindistan Birma Kanada Isvec Belcika ve s qastrol seferlerinde olmusdur Roza Baqlanova butun bir dovrun milli simvoludur A Vertinski Q Ulanova M Plisetskaya Iqor Ilyinski Arkadi Raykin boyuk Svyatoslav Rixter ve D Safranla ile eyni sehnede bolusmusdur Bir cox dunya dovlet xadimleri ile Iosif Stalin Nikita Xrussov Leonid Brejnev Kim Ir Sen Mao Tszedun ile sexsen tanis idi Cevahirlel Nehru ve Indira Qandi ile iki defe gorusub Qazaxistan xalq musiqisinin ve Qazaxistan bestekarlarinin yaradiciliginin inkisafi ve populyarlaslmasinda boyuk rolu olmusdur Sovet Ittifaqi Medeniyyet iscileri terefinden kicik qazaxli deye cagrilirdi 2007 ci ilde Roza Baqlanova Atamura nesriyyati ozunun Ajnalajyn halkymnan erkeletken Xalqimin mene olan sevgisine gore minnetdaram adli avtobioqrafiyasini nesr etdirdi Roza Baqlanova 8 fevral 2011 ci ilde Almatida urek tutmasindan sonra vefat edib Olumunden bir gun evvel 7 fevral tarixinde dovlet bascisi Nursultan Nazarbayev terefinden Medeniyyet Tehsil ve Sosial Proqramlarina Destek Fondunun prezidenti teqaudune layiq gorulmusdu Kensay qebiristanliginda defn olunub TaninmasiMugenninin adi Kim Kimdir Ingilis Amerikan ensiklopediyasinin dunya qadinlarinin ilk sayinda yer alib S Aymanov adina Qazaxfilm studiyasi mugenni haqqinda senetkarin boyuk yaradiciliq yolundan behs eden Gulumuz adli senedli film cekib Rus xalq mahnisi Samara Qorodok mugenniye butun Sovet Ittifaqinda sohret qazandirib 2011 ci ilde senetkar haqqinda cekilmis Ah Samara Qorodok senedli filmi numayis olunub filmin sirketi MG Production rejissor A Kistaubayev Mukafatlari ve fexri adlari Dunyanin gencliyi filminin afisasinda genc Roza Baqlanova 1949 cu ilQazaxistanin Xalq Qehremani 1996 Qazaxistan SSR xalq artisti Qigizistan SSR xalq artisti Qazaxistan SSR Dovlet mukafati Veten ordeni Emek Bayragi ordeni Xalqlar Dostlugu ordeni SSRI xalq artisti SSRI Dovlet mukafati Musteqil milli mukafat Tarlan Musiqi bolmesinde Tohfeye gore Qazaxistan Patronlari Klubu 2004 Illik ictimai mukafat Altin Zurek Incesenet ve Merhemet nominasiyasinda Almati 2007 Medeniyyet Tehsil ve Sosial Proqramlara Destek Fondunun Prezident teqaudu 2011 Dunya Muselman Qadinlar Cemiyyetinin fexri prezidenti Bir nece seherin fexri vetendasi Qizil Orda vilayetinin fexri vetendasi 2007 IstinadlarBaglanova Roza Tazhibaevna Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 http gazeta ru news lenta 2011 02 08 n 1695098 shtml Skonchalas vydayushayasya kazahstanskaya pevica Roza Baglanova 2011 06 03 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 08 V Alma Ate skonchalas ispolnitelnica hita Ah Samara gorodok Roza Baglanova 2014 08 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 08 Zhagalbajly ruy Kishi zhүzge kajdan kelgen 2019 09 07 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 08 Katalog sovetskih plastinok 2018 07 20 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 08 RKK Energiya Istoriya www energia ru 2021 04 28 tarixinde Istifade tarixi 2021 04 28 Roza Tazhibaevna Baglanova Biograficheskaya spravka Spravki Lenta novostej RIA Novosti 2011 02 11 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 08 Teatralnaya Enciklopediya drama opera balet operetta cirk estrada dramaturg rezhissyor Ukaz Prezidenta Kyrgyzskoj Respubliki ot 15 marta 1996 goda UP 101 O prisvoenii pochyotnogo zvaniya Narodnyj artist Kyrgyzskoj Respubliki Baglanovoj R T 2021 07 09 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 09 Xarici kecidlerQazaxistanin en yaxsi insanlari Baqlanova Roza Tajibaevna 2019 01 18 at the Wayback Machine rus