Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ramazanoğulları bəyliyi — Çukurova vadisində qurulmuş Anadolu bəyliyi. Bəyliyin mərkəzi Adana şəhəri idi. Bəyliyin əsası Ramazan bəy tərəfindən 1352-ci ildə qoyulmuşdur. Ramazanoğulları sülaləsi, bölgəni 1514-cü ildən Osmanlıların vasallığında 1608-ci ilə qədər idarə edir.
| Bəylik | |||
| Ramazanoğulları bəyliyi | |||
|---|---|---|---|
| |||
 | |||
| | |||
| Paytaxt | Adana | ||
| Dilləri | türk dilləri | ||
| Rəsmi dilləri | türk (danışıq dili) | ||
| Dövlət dini | İslam | ||
| İdarəetmə forması | Monarxiya | ||
| Sülalə | Ramazanoğulları sülaləsi | ||
| Bəy | |||
| • 1352-1378 | Ramazan bəy | ||
| • 1594-1608 | |||
Yüreğir boyuna mənsub olan Ramazanoğulları Anadolu bəylikləri arasında ən uzun ömürlü bəylik olmaqla seçilir. Məmlüklərlə və Osmanlılarla bəzən dostluq, bəzən isə müharibə şəraitində öz varlığını qoruya bilmişdi. Ramazanoğulları Türkiyə və xüsusilə Adananın tarixində böyük rolu vardır.
Ramazanoğullarının Anadoluya gəlişi
1071-ci ildə Səlcuqlar Malazgird döyüşündə qəlib gəldilər. Bu döyüşdən sonra Çukurova bölgəsinində yerləşdiyi Anadolu torpaqları Səlcuqların tabeliyinə keçdi. 1097-ci ildə Səlibçilərin birinci yürüşü zamanı Anadolu torpaqları Səlcuqluların əlindən çıxdı.
Səlcuqluların Anadoludan çıxmasından istifadə edən Tavr dağlarında yaşayan ermənilər, bölgəyə köç etdilər. XII əsrdə öz çarlıqlarını qurdular. Erməni çarlığının Çukurovadakı torpaqları Adana, Tarsus və Kozan şəhərlərindən ibarət idi. 1216-cı ildən etibarən Erməni çarları Səlcuqlara vergi verirdilər. 1243-cü ildə Səlcuqlular Kösədağ döyüşündə Monqollara məğlub oldular. Ermənilərdə Səlcuqluların tabeliyindən çıxaraq Monqollara tabe oldular. Ancaq Məmlüklərin Monqolları məğlub etməsindən sonra Çukurova bölgəsi Məmlük dövlətinin tabeliyinə keçdi.
Monqolların yürüşü sırasında Anadoluya Xorasandan və Azərbaycandan çoxlu sayda oğuz türkü gəldi. Bu türklər Üçox və Bozox qəbilələri idi. Türklərin bir qismi Hülakü xan və Abaqa xanın dövründə Bizans sərhədlərinə köçürüldü, digər hissəsi isə Məmlük dövlətinə sığındı. Məmlük sultanı Baybars türkləri Antakyadan Qəzzəyə qədər bölgəyə onları köçürmüşdür. Tarsus və Adana bölgələrinə köçürülən türkmənlərin çoxu Oğuzların Uçox boyuna mənsub idi. Uçox boyunun ən böyük boyları Yüreğir, Qınıq, Bayandur, Salur, İğdır idi.
Məmlüklərin dövründə Ramazanoğulları
Zülqədəroğulları bəyliyinin qurucusu Zeynəddin Qaraca bəy 10 yanvar 1353-cü ildə Qahirədə öldürüldükdən sonra yerinə Yüreğir tayfasından Ramazan bəy Çukurovaya hakim təyin edilmişdir. Bu tarixdən etibarən Ramazanoğulları bəyliyi yaranmışdı. 1354-cü ildə adı bilinməyən, Ramazanoğulları sülaləsindən bir bəy 1000 ədəd hədiyyə atla Qahirəyə qədər getmiş və Türkmən bəyliyi adını almışdı. Güman edilir ki, Ramazan bəy 1354-cü ildən əvvəl ölmüşdür. Türkmən bəyi adını alan bəyin İbrahim bəyin olduğu düşünülür. İbrahim bəyin bəyliyindən razı olmayan Zülqədəroğulları bəyi Zeynəddin Qaraca bəyin oğlu və ona bağlı bozoxlar ilk öncə bu vəziyyətlə razılaşmasalarda sonradan tabe olmuşlar. Türkmənlərin köməyi ilə Məmlüklər 1360-cı ildə Adana ətrafını ələ keçirdilər. İbrahim bəy 1383-cü ildə Adana hakimi təyin edilir.
Məmlüklər 1378-ci ildə Əlbistan hakimi yerinə Mübarəkşah əl-Tazini təyin edir. Xəlil bəy bu dəyişikliyə razı olmadı. Yeni hakimin ordusu ilə döyüşə çıxdı. Ancaq sonralar sui-qəsd nəticəsində öldürüldü. İbrahim bəy Ramazanoğlu bu hadisədə Zülqədərliləri dəstəklədi və müstəqilliyini elan etdi. Şam hakimi Çoltamur və Hələb hakimi Teymurbəy Ramazanoğullarını cəzalandırmaq üçün Adanaya daxil oldu. Çoxlu sayda əsirlə geri qayıtdılar. Bu hadisədən sonra tez bir zamanda özlərini toparlayan türkmənlər, Qurdqulağı adlanan yerin şərqində, Payas-Misis yolu üzərində Məmlük ordusunu tələyə saldılar və çoxlu qənimət əldə etdilər.
1381-ci ildə sonra ilk hədəf İbrahim bəy Ramazanoğlu idi. Məmlüklər tərəfindən Hələb hakimi təyin edilən Yelboğa əl-Nasiri Osmaniyə bölgəsində yaşayan qınıqlarla Adana bölgəsində yaşayan Yüreğirlərin arasını vurdu. Yeni hakim ordusu ilə Amik düzənliyindən Misisə qədər gəldi. Məmlüklərin gəldiyini eşidən İbrahim bəy ordusu ilə dağlara çəkildi. Məmlüklər Sis hakimi İbrahim bəyi, qardaşı Qara Məhəmmədi və anasını əsir aldı. Yel Boğa Sisə gələrək əsirlərin hamısını öldürdü. Yel Boğa geri dönərkən basqına uğradı. Yel boğa gözündən yaralandı. Çoxlu sayda Məmlük sərkərdəsi öldürüldü.
Ramazanoğlu İbrahim bəydən sonra hakimiyyətə Birecik hakimi olan qardaşı Şəhabəddin Əhməd bəy Ramazanoğlu gəldi. 1399-cu ildə ölümündən sonra hakimiyyətə gələn uşaq olması və vilayət hakimləri ilə daima mübarizə aparması Çukurova bölgəsində türkmənlərin rahat hərəkət etməsinə şərait yaratmışdı. 1401-ci ildə Əhməd bəy və müttəfiqləri Hələb şəhərinə hücum etmiş və çoxlu sayda düşmən əsgəri öldürmüşdür. Həmin il Əmir Teymurun ordusunun Hələbdən ayrılması ilə bura hücum edən Suriya əmiri Nuayr bin Xəyyarın ordusuna qarşı Hələb hakimi Dəmirdaş Şəhabəddin Əhməd bəy Ramazanoğludən kömək istəmişdi. Hələbə gəlib düşməni məğlub edən Əhməd bəy böyük ad-san qazandı. Sultan Fərəc tərəfindən təltif edildi. Şam hakimi Tanrıverdi, Hələb hakimi Dəmirdaşla birlikdə Sultan Fərəcə qaşrı üsyanda iştirak etdi. 17 dekabr 1402-ci ildə Məmlük sərkərdəsi Tokmaka məğlub olan hakimlər Adanaya çəkildilər. Dəmirdaş bağışlanaraq Liviya valiliyinə göndərildi. Tanrıverdi isə 1 ilə yaxın Adanada qaldı.
Dəmirdaş 1404-cu ildə Tokmakın yerinə Hələbə hakim təyin edildiyi vaxt həbsdə olan Əmir Çəkimi yanına gətizdirir. Dəmirdaş Hələbdə Türkmənlərə məğlub olanda fürsətdən istifadə edim Çəkim Antakyadakı türkmənlərin yanına qaçır. Dəmirdaş Əmir Qorxmazı Əhməd bəyin yanında göndərərək kömək istədi. Aralarında ixtilaflar olan Əli bəy Zülqədər ilə Əhməd bəyi barışdırdı. Hələb hakimi Dəmirdaşın, Əli bəy Zülqədərin və Əhməd bəy Ramazanoğlunun qüvvələri qarşısında dayana bilməyən Əmir Çəkim və Doğancıoğlu qüvvələri Antakyaya sığındılar. Sultan Fərəcdən Əmir Çəkimin bağışlanmasına dair əmri alan Əhməd bəy Adanaya geri döndü. Sonralar Hələb hakimi olan və Məmlüklərin hökmdarı olmaq xülyasına düşən Əmir Çəkim 1407-ci ildə Ağqoyunlular tərəfindən öldürüldü. .
Ramazanoğlu Əhməd bəy 1408-ci ildə Şam hakimi Şeyx ilə Əmir Çəkim tərəfdarı Novruz arasındaki ixtilaflarda Şeyxi dəstəklədi. Şeyx, Amik düzənliyində Əhməd bəyi Antakyaya göndərdi. Əhməd bəy, Antakyada Novruzu tutdu. Doğancıoğlu isə ailəsi ilə birlikdə qaçmışdı. Əhməd bəy bilinməyən səbəblərdən yolda Novruzu sərbəst buraxır. Ardından Sultan Fərəc tərəfindən göndərilmiş çoxlu sayda hədiyyəni qəbul edir və 1401-cu ildə qızını Sultan Fərəcə göndərir. Ancaq nikah diplomatiyası gözlənilən nəticəni vermədi. 1412-ci ildə Sultan Fərəc Şam yaxınlığında öldürüldü və Şam hakimi Əmir Şeyx Məmlük sultanı oldu.
Şəhabəddin Əhməd bəy 1417-ci ildə öldü. Məmlük tarixçiləri onun haqqında çox cəsur, güclü bir şəxs olduğunu yazır. Onun zamanında Ramazanoğulları ən parlaq dövrü idi. Onun hakimiyyəti dövründə Adana, Misis, Ayas və Kozan (Sis) bölgələri də Ramanzanoğullarının tabeliyinə keçdi. Əhməd bəyin ölümündən sonra oğulları arasında hakimiyyət üçün çəkişmələr başlamışdı. Ancaq, İbrahim bəy qardaşlarını məğlub edərək Sarıməddin İbrahim bəy adı ilə hakimiyyətə gəldi.
1417-ci ildə Məmlük sultanı Şeyx Müəyyən ordusu ilə Çukurova bölgəsinə yürüşə çıxdı. Sultanın ordusu Humusa yaxınlaşanda Ramazanoğulları və Özəroğulları böyük elçi dəstəsi ilə sultanın yanına getdi və bağışlanmalarını istədi. Nəyə görə bağışlanmalarını istəməsi məlum deyil. Sultan Ramazanoğlunu hədiyyələr verərək geri göndərdi. Şeyxin hücumunun əsas səbəbi Tarsus və Malatya kimi hakimiyyətdən çıxmış bölgələri yenidən zəbt etmək idi.
1418-ci ildə Qaramanoğlu bəyi II Damad Bəngi Əlaəddin Əli bəyin təsiri ilə Ramazanoğlu İbrahim bəy sultana qarşı çıxdı. Elə həmin il İbrahim bəyin yerinə Adana hakimliyinə və Türkmən bəyliyinə qardaşı İzzəddin Həmzə bəy təyin edildi. Ancaq, real hakimiyyət Sarıməddin İbrahim bəydə qalırdı.
İbrahim bəy anasını Qahirəyə göndərərək bağışlanmasını istədi. Ancaq anası heç bir etimad görmədi və geri dönməsinə icazə verilmədi. Bu sırada Qaramanlılar Tarsusu yenidən tutmuşdular. Məmlük sultanı Tənbəyin rəhbərliyi ilə bir ordu göndərdi. Amik yaxınlığında bu orduya Ramazanoğlu Həmzə bəy və Özəroğulları birləşdi. 1419-cu ilin may-iyun aylarında Misis, Adana və Tarsus tutulmuşdu. Adananın şimalında Qaramanoğlu Məhəmməd bəyin oğlu Mustafa bəyin və İbrahim bəyin qüvvələri məğlub edildi. Tənbəy bin Malik Müəyyən isə Kayseri, Niğde şəhərlərini ələ keçirib 1419-cu ildə Hələbə döndü.
Məhəmməd bəy Qaramanoğlu Sultan ordusunun Hələbə dönməsindən istifadə edərək Kayserini mühasirəyə aldı. Kayseri hakimi təyin edilmiş Nəsirəddin Məhəmməd bəy Qaramanoğullarını məğlub edərək Məhəmməd bəyi ələ keçirdi və Qahirəyə yola saldı. Qaramanoğlu Məhəmməd bəy 1421-ci ilə qədər Qahirədə qaldı.
1427-ci ildə Məmlük sultanı Əmir Şadı bəyi II İbrahim bəy Qaramanoğlunun yanına göndərərək İbrahim bəy Ramazanoğlunun təslim edilməsini istədi. İbrahim bəy Qaramanoğlu İbrahim bəy Ramazanoğlunu və ailəsini sultanın elçilərinə təhvil verdi. Fürsətdən istifadə edərək Qahirəyə gələrək qardaşından sultana şikayət etdi. Sultan 15 dekabr 1427-ci il tarixində İbrahim bəy Ramazanoğlunu edam etdirdi və Məhəmməd bəy Ramazanoğlunu Adana hakimliyinə göndərdi. Məhəmməd bəy Ramazanoğlu Məmlüklərə bağlılığını göstərmək məqsədilə tez-tez Qahirəyə səfərlər etmişdi. Onun kimin tərəfindən öldürüldüyü barədə dəqiq məlumatlar yoxdur. Ondan sonra hakimiyyətə adında birinin Ramazanoğullarına başçılıq etdiyi məlumdur.
bəylik taxtında keçdikdən sonra Qahirəyə səfər edərək Varsak bəyi Musa bin Qaranın cəzalandırılmasını istədi. Əylükün istədiyi qərarı verdi və Hələb hakiminə əmr göndərdi. Hələb hakiminin və Özəroğullarının hərbi yardımı ilə Əylük bəy Ramazanoğlu Varsak bəyi Musa bin Qaranın üstünə hərəkət etdi. Döyüşdə Əylük və Musa bin Qara öldürüldü. Əylükün ölümü ilə Ramazanoğullarına məxsus xeyli torpaqlar Varsakların əlinə keçdi.
1440-cı ildə hakimiyyətə keçdiyi məlumdur. Dündar bəy Tarsusu II İbrahim bəy Qaramanoğludan geri almaq üçün Məmlüklərlə birləşdi. Dündar bəydən sonra hakimiyyətə , və keçdi.
hakimiyyət dövrü çox mürəkkəb bir siyasi vəziyyətə təsadüf edir. Belə ki, Osmanlı dövləti yüksəlməkdə və artıq Çukurova bölgəsi üçün təhlükə törətməkdə idi. Məmlüklərlə Osmanlılar arasında mübarizə qızışmaqda idi. Şahsuvar bəy Zülqədər Osmanlıların köməyi ilə qardaşı Şahbudaq bəy Zülqədəri məğlub edərək bəylik taxtını ələ keçirmişdi. Məmlüklər Şahbudaq bəyin qisasını almaq üçün Bərdi bəyin rəhbərliyində ordu göndərsədə Zülqədərlilər bu ordunu məğlub edirlər. Bu mübarizədə Ramazanoğulları Məmlüklərin tərəfində idi. Belə ki, onlar Məmlük sərkərdəsini ölümdən qurtarmışdı. Şahsuvar bəy Züqədərlə arasında münaqişədə torpaqlar dayanmadan əl dəyişirdi. Sonda Məmlük sərkərdəsi Yasbəyin tərəfindən Şahsuvar bəy Zülqədər və qardaşları həbs edilərək Qahirəyə göndərildi və orda öldürüldü.
Osmanlılar dövründə Ramazanoğulları
Ömər bəy Osmanlıların Adananı tutmasına qədər hakimiyyət sürdü. Əsir alınaraq II İldırım Bəyazidin yanına göndərildi. Ömər bəydən sonra bəylik taxtına keçdi. 30 illik hakimiyyəti dövründə o həm Məmlüklərlə, həmdə Osmanlılarla dostluq münasibətini saxlamağa çalışırdı.. Qaraman bəyliyinin Osmanlıların tərkibinə keçməsindən sonra Turqutoğulları Ramazanoğulları torpaqlarına hücum etdi. Xəlil bəy onları məğlub etdi. Qiyasəddin Xəlil bəydən sonra hakimiyyətə Mahmud bəy keçdi. Mahmud bəydə xələfinin siyasətini davam etdirdi. Onun bu siyasətindən narazı olan Məmlüklər onun yerinə Səlim bəyi Adanaya hakim təyin etdi. Mahmud bəy Osmanlı sultanı I Səlimdən kömək istədi. 1516-cı ildə Sultan I Səlimin Misir səfərində Mahmud bəy Ramazanoğluda onun yanında idi. Osmanlıların qələbəsi ilə başa çatan Mərcidəbik döyüşündən sonra Mahmud bəy keçmiş bəyliyinə qaytarıldı. Ridaniyə döyüşündən sonra Məmlük sultanı Tomanbayın göndərdiyi sui-qəsdçilər tərəfindən Sədrəzəm Sinan Paşa ilə birlikdə öldürüldü.
Mahmud bəyin cənazəsini Hələbə göndərən Sultan I Səlim bəyliyin başına təyin etdi. Ancaq baş verən qarşıqlıq sonrası Çukurova hakimliyi , Adana hakimliyi Qubad bəyə qalmışdı. Bu vəziyyət 1519-cu ildə Piri bəyin hakimiyyəti tam ələ keçirməsi ilə sona çatmışdı.
Ramazanoğulları bəyliyinin sona çatması
Piri bəydən sonra bəylik taxtına kiçik oğlu keçdi. O, əvvəllər Tarsus sancağı idi. 6 ay davam edən bəylikdən sonra 1569-cu ildə əvəzinə Sis sancaqbəyisi təyin edildi. Heç bir fəaliyyəti ilə yadda qalmayan İbrahim bəy 1580-cı ildə öldü və yerinə oğlu gəldi. 1595-ci ildən etibarən bəyliyə sonuncu bəy gəldi. 1609-cu ildə Pir Mənsur bəyin istəyi üzərinə Ramazanoğulları bəyliyi ləğv edilərək torpaqları və birləşdirildi. Sonralar bu torpaqlarda qurulmuş və sancaqlığın mərkəzi Adana şəhəri olmuşdur.
Ramazanoğullarının varisləri
Ramazanoğulları bəyləri
| Bəyin adı | Bəylik tarixi | Qeydlər |
|---|---|---|
| Ramazan bəy Yüreğir | 1352–1353 | Bəyliyin qurucusu |
| İbrahim bəy Ramazanoğlu | 1354–1383 | |
| Şəhabəddin Əhməd bəy Ramazanoğlu | 1383–1416 | |
| II İbrahim bəy Ramazanoğlu | 1416–1418 | |
| 1418–1426 | ||
| 1426–1435 | ||
| 1435–1439 | ||
| 1439–1470 | ||
| 1470–1485 | ||
| 1485–1510 | Osmanlılardan vassal asılılığı qəbul etmişdi | |
| 1510–1514, 1516–1517 | ||
| 1514–1516 | ||
| 1517–1520 | ||
| 1520–1568 | ||
| 1568–1569 | ||
| 1569–1589 | ||
| 1589–1594 | ||
| 1594–1608 | Sonuncu bəy |
Həmçinin bax
Mənbə
- Cüneyt Kanat, "Memlükler ve Çukurova", İstanbul, 2000, s-101.
- Faruk Sumer, "Ramazan oğulları", İA, c. IX, s-613.
- Enver Kartekin, "Ramazanoğulları beyliği tarihi, İstanbul, 1979
- Faruk Sümer, "Çukurova tarihine dair araştırmalar".
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ramazanogullari beyliyi Cukurova vadisinde qurulmus Anadolu beyliyi Beyliyin merkezi Adana seheri idi Beyliyin esasi Ramazan bey terefinden 1352 ci ilde qoyulmusdur Ramazanogullari sulalesi bolgeni 1514 cu ilden Osmanlilarin vasalliginda 1608 ci ile qeder idare edir BeylikRamazanogullari beyliyiBayraq 1352 1608Paytaxt AdanaDilleri turk dilleriResmi dilleri turk danisiq dili Dovlet dini IslamIdareetme formasi MonarxiyaSulale Ramazanogullari sulalesiBey 1352 1378 Ramazan bey 1594 1608 Yuregir boyuna mensub olan Ramazanogullari Anadolu beylikleri arasinda en uzun omurlu beylik olmaqla secilir Memluklerle ve Osmanlilarla bezen dostluq bezen ise muharibe seraitinde oz varligini qoruya bilmisdi Ramazanogullari Turkiye ve xususile Adananin tarixinde boyuk rolu vardir Ramazanogullarinin Anadoluya gelisi1071 ci ilde Selcuqlar Malazgird doyusunde qelib geldiler Bu doyusden sonra Cukurova bolgesininde yerlesdiyi Anadolu torpaqlari Selcuqlarin tabeliyine kecdi 1097 ci ilde Selibcilerin birinci yurusu zamani Anadolu torpaqlari Selcuqlularin elinden cixdi Selcuqlularin Anadoludan cixmasindan istifade eden Tavr daglarinda yasayan ermeniler bolgeye koc etdiler XII esrde oz carliqlarini qurdular Ermeni carliginin Cukurovadaki torpaqlari Adana Tarsus ve Kozan seherlerinden ibaret idi 1216 ci ilden etibaren Ermeni carlari Selcuqlara vergi verirdiler 1243 cu ilde Selcuqlular Kosedag doyusunde Monqollara meglub oldular Ermenilerde Selcuqlularin tabeliyinden cixaraq Monqollara tabe oldular Ancaq Memluklerin Monqollari meglub etmesinden sonra Cukurova bolgesi Memluk dovletinin tabeliyine kecdi Monqollarin yurusu sirasinda Anadoluya Xorasandan ve Azerbaycandan coxlu sayda oguz turku geldi Bu turkler Ucox ve Bozox qebileleri idi Turklerin bir qismi Hulaku xan ve Abaqa xanin dovrunde Bizans serhedlerine kocuruldu diger hissesi ise Memluk dovletine sigindi Memluk sultani Baybars turkleri Antakyadan Qezzeye qeder bolgeye onlari kocurmusdur Tarsus ve Adana bolgelerine kocurulen turkmenlerin coxu Oguzlarin Ucox boyuna mensub idi Ucox boyunun en boyuk boylari Yuregir Qiniq Bayandur Salur Igdir idi Memluklerin dovrunde RamazanogullariZulqederogullari beyliyinin qurucusu Zeyneddin Qaraca bey 10 yanvar 1353 cu ilde Qahirede olduruldukden sonra yerine Yuregir tayfasindan Ramazan bey Cukurovaya hakim teyin edilmisdir Bu tarixden etibaren Ramazanogullari beyliyi yaranmisdi 1354 cu ilde adi bilinmeyen Ramazanogullari sulalesinden bir bey 1000 eded hediyye atla Qahireye qeder getmis ve Turkmen beyliyi adini almisdi Guman edilir ki Ramazan bey 1354 cu ilden evvel olmusdur Turkmen beyi adini alan beyin Ibrahim beyin oldugu dusunulur Ibrahim beyin beyliyinden razi olmayan Zulqederogullari beyi Zeyneddin Qaraca beyin oglu ve ona bagli bozoxlar ilk once bu veziyyetle razilasmasalarda sonradan tabe olmuslar Turkmenlerin komeyi ile Memlukler 1360 ci ilde Adana etrafini ele kecirdiler Ibrahim bey 1383 cu ilde Adana hakimi teyin edilir Memlukler 1378 ci ilde Elbistan hakimi yerine Mubareksah el Tazini teyin edir Xelil bey bu deyisikliye razi olmadi Yeni hakimin ordusu ile doyuse cixdi Ancaq sonralar sui qesd neticesinde olduruldu Ibrahim bey Ramazanoglu bu hadisede Zulqederlileri destekledi ve musteqilliyini elan etdi Sam hakimi Coltamur ve Heleb hakimi Teymurbey Ramazanogullarini cezalandirmaq ucun Adanaya daxil oldu Coxlu sayda esirle geri qayitdilar Bu hadiseden sonra tez bir zamanda ozlerini toparlayan turkmenler Qurdqulagi adlanan yerin serqinde Payas Misis yolu uzerinde Memluk ordusunu teleye saldilar ve coxlu qenimet elde etdiler 1381 ci ilde sonra ilk hedef Ibrahim bey Ramazanoglu idi Memlukler terefinden Heleb hakimi teyin edilen Yelboga el Nasiri Osmaniye bolgesinde yasayan qiniqlarla Adana bolgesinde yasayan Yuregirlerin arasini vurdu Yeni hakim ordusu ile Amik duzenliyinden Misise qeder geldi Memluklerin geldiyini esiden Ibrahim bey ordusu ile daglara cekildi Memlukler Sis hakimi Ibrahim beyi qardasi Qara Mehemmedi ve anasini esir aldi Yel Boga Sise gelerek esirlerin hamisini oldurdu Yel Boga geri donerken basqina ugradi Yel boga gozunden yaralandi Coxlu sayda Memluk serkerdesi olduruldu Ramazanoglu Ibrahim beyden sonra hakimiyyete Birecik hakimi olan qardasi Sehabeddin Ehmed bey Ramazanoglu geldi 1399 cu ilde olumunden sonra hakimiyyete gelen usaq olmasi ve vilayet hakimleri ile daima mubarize aparmasi Cukurova bolgesinde turkmenlerin rahat hereket etmesine serait yaratmisdi 1401 ci ilde Ehmed bey ve muttefiqleri Heleb seherine hucum etmis ve coxlu sayda dusmen esgeri oldurmusdur Hemin il Emir Teymurun ordusunun Helebden ayrilmasi ile bura hucum eden Suriya emiri Nuayr bin Xeyyarin ordusuna qarsi Heleb hakimi Demirdas Sehabeddin Ehmed bey Ramazanogluden komek istemisdi Helebe gelib dusmeni meglub eden Ehmed bey boyuk ad san qazandi Sultan Ferec terefinden teltif edildi Sam hakimi Tanriverdi Heleb hakimi Demirdasla birlikde Sultan Ferece qasri usyanda istirak etdi 17 dekabr 1402 ci ilde Memluk serkerdesi Tokmaka meglub olan hakimler Adanaya cekildiler Demirdas bagislanaraq Liviya valiliyine gonderildi Tanriverdi ise 1 ile yaxin Adanada qaldi Demirdas 1404 cu ilde Tokmakin yerine Helebe hakim teyin edildiyi vaxt hebsde olan Emir Cekimi yanina getizdirir Demirdas Helebde Turkmenlere meglub olanda fursetden istifade edim Cekim Antakyadaki turkmenlerin yanina qacir Demirdas Emir Qorxmazi Ehmed beyin yaninda gondererek komek istedi Aralarinda ixtilaflar olan Eli bey Zulqeder ile Ehmed beyi barisdirdi Heleb hakimi Demirdasin Eli bey Zulqederin ve Ehmed bey Ramazanoglunun quvveleri qarsisinda dayana bilmeyen Emir Cekim ve Dogancioglu quvveleri Antakyaya sigindilar Sultan Ferecden Emir Cekimin bagislanmasina dair emri alan Ehmed bey Adanaya geri dondu Sonralar Heleb hakimi olan ve Memluklerin hokmdari olmaq xulyasina dusen Emir Cekim 1407 ci ilde Agqoyunlular terefinden olduruldu Ramazanoglu Ehmed bey 1408 ci ilde Sam hakimi Seyx ile Emir Cekim terefdari Novruz arasindaki ixtilaflarda Seyxi destekledi Seyx Amik duzenliyinde Ehmed beyi Antakyaya gonderdi Ehmed bey Antakyada Novruzu tutdu Dogancioglu ise ailesi ile birlikde qacmisdi Ehmed bey bilinmeyen sebeblerden yolda Novruzu serbest buraxir Ardindan Sultan Ferec terefinden gonderilmis coxlu sayda hediyyeni qebul edir ve 1401 cu ilde qizini Sultan Ferece gonderir Ancaq nikah diplomatiyasi gozlenilen neticeni vermedi 1412 ci ilde Sultan Ferec Sam yaxinliginda olduruldu ve Sam hakimi Emir Seyx Memluk sultani oldu Sehabeddin Ehmed bey 1417 ci ilde oldu Memluk tarixcileri onun haqqinda cox cesur guclu bir sexs oldugunu yazir Onun zamaninda Ramazanogullari en parlaq dovru idi Onun hakimiyyeti dovrunde Adana Misis Ayas ve Kozan Sis bolgeleri de Ramanzanogullarinin tabeliyine kecdi Ehmed beyin olumunden sonra ogullari arasinda hakimiyyet ucun cekismeler baslamisdi Ancaq Ibrahim bey qardaslarini meglub ederek Sarimeddin Ibrahim bey adi ile hakimiyyete geldi 1417 ci ilde Memluk sultani Seyx Mueyyen ordusu ile Cukurova bolgesine yuruse cixdi Sultanin ordusu Humusa yaxinlasanda Ramazanogullari ve Ozerogullari boyuk elci destesi ile sultanin yanina getdi ve bagislanmalarini istedi Neye gore bagislanmalarini istemesi melum deyil Sultan Ramazanoglunu hediyyeler vererek geri gonderdi Seyxin hucumunun esas sebebi Tarsus ve Malatya kimi hakimiyyetden cixmis bolgeleri yeniden zebt etmek idi 1418 ci ilde Qaramanoglu beyi II Damad Bengi Elaeddin Eli beyin tesiri ile Ramazanoglu Ibrahim bey sultana qarsi cixdi Ele hemin il Ibrahim beyin yerine Adana hakimliyine ve Turkmen beyliyine qardasi Izzeddin Hemze bey teyin edildi Ancaq real hakimiyyet Sarimeddin Ibrahim beyde qalirdi Ibrahim bey anasini Qahireye gondererek bagislanmasini istedi Ancaq anasi hec bir etimad gormedi ve geri donmesine icaze verilmedi Bu sirada Qaramanlilar Tarsusu yeniden tutmusdular Memluk sultani Tenbeyin rehberliyi ile bir ordu gonderdi Amik yaxinliginda bu orduya Ramazanoglu Hemze bey ve Ozerogullari birlesdi 1419 cu ilin may iyun aylarinda Misis Adana ve Tarsus tutulmusdu Adananin simalinda Qaramanoglu Mehemmed beyin oglu Mustafa beyin ve Ibrahim beyin quvveleri meglub edildi Tenbey bin Malik Mueyyen ise Kayseri Nigde seherlerini ele kecirib 1419 cu ilde Helebe dondu Mehemmed bey Qaramanoglu Sultan ordusunun Helebe donmesinden istifade ederek Kayserini muhasireye aldi Kayseri hakimi teyin edilmis Nesireddin Mehemmed bey Qaramanogullarini meglub ederek Mehemmed beyi ele kecirdi ve Qahireye yola saldi Qaramanoglu Mehemmed bey 1421 ci ile qeder Qahirede qaldi 1427 ci ilde Memluk sultani Emir Sadi beyi II Ibrahim bey Qaramanoglunun yanina gondererek Ibrahim bey Ramazanoglunun teslim edilmesini istedi Ibrahim bey Qaramanoglu Ibrahim bey Ramazanoglunu ve ailesini sultanin elcilerine tehvil verdi Fursetden istifade ederek Qahireye gelerek qardasindan sultana sikayet etdi Sultan 15 dekabr 1427 ci il tarixinde Ibrahim bey Ramazanoglunu edam etdirdi ve Mehemmed bey Ramazanoglunu Adana hakimliyine gonderdi Mehemmed bey Ramazanoglu Memluklere bagliligini gostermek meqsedile tez tez Qahireye seferler etmisdi Onun kimin terefinden oldurulduyu barede deqiq melumatlar yoxdur Ondan sonra hakimiyyete adinda birinin Ramazanogullarina basciliq etdiyi melumdur beylik taxtinda kecdikden sonra Qahireye sefer ederek Varsak beyi Musa bin Qaranin cezalandirilmasini istedi Eylukun istediyi qerari verdi ve Heleb hakimine emr gonderdi Heleb hakiminin ve Ozerogullarinin herbi yardimi ile Eyluk bey Ramazanoglu Varsak beyi Musa bin Qaranin ustune hereket etdi Doyusde Eyluk ve Musa bin Qara olduruldu Eylukun olumu ile Ramazanogullarina mexsus xeyli torpaqlar Varsaklarin eline kecdi 1440 ci ilde hakimiyyete kecdiyi melumdur Dundar bey Tarsusu II Ibrahim bey Qaramanogludan geri almaq ucun Memluklerle birlesdi Dundar beyden sonra hakimiyyete ve kecdi hakimiyyet dovru cox murekkeb bir siyasi veziyyete tesaduf edir Bele ki Osmanli dovleti yukselmekde ve artiq Cukurova bolgesi ucun tehluke toretmekde idi Memluklerle Osmanlilar arasinda mubarize qizismaqda idi Sahsuvar bey Zulqeder Osmanlilarin komeyi ile qardasi Sahbudaq bey Zulqederi meglub ederek beylik taxtini ele kecirmisdi Memlukler Sahbudaq beyin qisasini almaq ucun Berdi beyin rehberliyinde ordu gondersede Zulqederliler bu ordunu meglub edirler Bu mubarizede Ramazanogullari Memluklerin terefinde idi Bele ki onlar Memluk serkerdesini olumden qurtarmisdi Sahsuvar bey Zuqederle arasinda munaqisede torpaqlar dayanmadan el deyisirdi Sonda Memluk serkerdesi Yasbeyin terefinden Sahsuvar bey Zulqeder ve qardaslari hebs edilerek Qahireye gonderildi ve orda olduruldu Osmanlilar dovrunde RamazanogullariOmer bey Osmanlilarin Adanani tutmasina qeder hakimiyyet surdu Esir alinaraq II Ildirim Beyazidin yanina gonderildi Omer beyden sonra beylik taxtina kecdi 30 illik hakimiyyeti dovrunde o hem Memluklerle hemde Osmanlilarla dostluq munasibetini saxlamaga calisirdi Qaraman beyliyinin Osmanlilarin terkibine kecmesinden sonra Turqutogullari Ramazanogullari torpaqlarina hucum etdi Xelil bey onlari meglub etdi Qiyaseddin Xelil beyden sonra hakimiyyete Mahmud bey kecdi Mahmud beyde xelefinin siyasetini davam etdirdi Onun bu siyasetinden narazi olan Memlukler onun yerine Selim beyi Adanaya hakim teyin etdi Mahmud bey Osmanli sultani I Selimden komek istedi 1516 ci ilde Sultan I Selimin Misir seferinde Mahmud bey Ramazanogluda onun yaninda idi Osmanlilarin qelebesi ile basa catan Mercidebik doyusunden sonra Mahmud bey kecmis beyliyine qaytarildi Ridaniye doyusunden sonra Memluk sultani Tomanbayin gonderdiyi sui qesdciler terefinden Sedrezem Sinan Pasa ile birlikde olduruldu Mahmud beyin cenazesini Helebe gonderen Sultan I Selim beyliyin basina teyin etdi Ancaq bas veren qarsiqliq sonrasi Cukurova hakimliyi Adana hakimliyi Qubad beye qalmisdi Bu veziyyet 1519 cu ilde Piri beyin hakimiyyeti tam ele kecirmesi ile sona catmisdi Ramazanogullari beyliyinin sona catmasiPiri beyden sonra beylik taxtina kicik oglu kecdi O evveller Tarsus sancagi idi 6 ay davam eden beylikden sonra 1569 cu ilde evezine Sis sancaqbeyisi teyin edildi Hec bir fealiyyeti ile yadda qalmayan Ibrahim bey 1580 ci ilde oldu ve yerine oglu geldi 1595 ci ilden etibaren beyliye sonuncu bey geldi 1609 cu ilde Pir Mensur beyin isteyi uzerine Ramazanogullari beyliyi legv edilerek torpaqlari ve birlesdirildi Sonralar bu torpaqlarda qurulmus ve sancaqligin merkezi Adana seheri olmusdur Ramazanogullarinin varisleriRamazanogullari beyleriEsas meqale Ramazanogullari sulalesiBeyin adi Beylik tarixi QeydlerRamazan bey Yuregir 1352 1353 Beyliyin qurucusuIbrahim bey Ramazanoglu 1354 1383Sehabeddin Ehmed bey Ramazanoglu 1383 1416II Ibrahim bey Ramazanoglu 1416 14181418 14261426 14351435 14391439 14701470 14851485 1510 Osmanlilardan vassal asililigi qebul etmisdi1510 1514 1516 15171514 15161517 15201520 15681568 15691569 15891589 15941594 1608 Sonuncu beyHemcinin baxAnadolu beylikleri Zulqederogullari beyliyi Qaramanogullari beyliyi Osmanli Imperiyasi Memluk dovletiMenbeCuneyt Kanat Memlukler ve Cukurova Istanbul 2000 s 101 Faruk Sumer Ramazan ogullari IA c IX s 613 Enver Kartekin Ramazanogullari beyligi tarihi Istanbul 1979 Faruk Sumer Cukurova tarihine dair arastirmalar Istinadlar