Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Xaqan | |
| Qədim Türk dili | |
|---|---|
| Latın əlifbası: | kaγan |
| Orxon əlifbası: | q.türk 𐰴𐰍𐰣 |
| Türk dili | |
| Latın əlifbası: | kağan |
| Rus dili | |
| Kiril əlifbası: | каган |
| Latın əlifbası: | kagan |
| Monqol dili | |
| Kiril əlifbası: | хаан |
| Transliterasiya: | xaan |
| : | ᠬᠠᠭᠠᠨ |
| Transliterasiya: | qagan, xagan |
| Macar dili | |
| Latın əlifbası: | kagán |
| Çin dili | |
| Sadələşdirilmiş çincə: | 可汗 |
| Hanyu Pinyin : | kèhán |
| Fars dili | |
| : | خاقان |
| Koreya dili | |
| Hangul: | 가한 |
| Latın əlifbası | gahan |
| : | kahan |
Xaqan (q.türk 𐰴𐰍𐰣) — erkən orta əsrlərdə bir çox türkdilli xalqlarda dövlət başçısının titulu.
"Xaqan" termininə ilk dəfə çin salnamələrində rast gəlinir. Sonralar Kiyev knyazları da bu titulu qəbul etdilər. Monqol imperiyası dövründə isə bu titul "imperator" mənasında işlədildi. Monqol imperiyasında kaan şəklində idi.
İstifadəsi
Bu titula ilk dəfə qədim çin mənbələrində rast gəlinir. Onlar III yüzillikdə yaşayan syanbilərin ulu xanını belə adlandırırlar. 402-ci ildə jujanlar hun titulu olan şanyünün əvəzinə xaqanı qəbul etmişdilər. 551-ci ildə avarlar və göytürklər bu titulu jujanlardan aldılar. Göytürk xaqanlığı çökdükdən sonra digər türk xalqları — xəzərlər, uyğurlar, qarluqlar, kiməklər və qırğızlar xaqan titulundan istifadə etdilər. Qərb mənbələrində isə "caganus" kimi latınlaşdırılmışdır.
Osmanlıda Hakan ül-Berreyn vel-Bahreyn (torpaqların və dənizin xaqanı) titulu mövcud idi. Çində dövründə Birinci Göytürk xaqanlığı dağıldıqdan sonra imperatorlar özlərinə "Tian Kehan" yəni "Səma xaqanı" deməyə başladılar.
İbn Rustanın yazdıqlarına əsasən X əsrdə rus hökmdarları xaqan adlanırdı: I Vladimir, , xaqan adlanırdı.
İstinadlar
- "Azərbaycan klassik ədəbiyyatında işlədilən adların və terminlərin şərhi". Tərtib edəni: A. M. Babayev, Bakı, "Maarif", 1993, səh. 229–230
- Grousset (1970), səh. 61, 585, n. 92.
- "БСЭ". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-12-18.
Mənbə
- Дренетюркские языки и литературы. Главная редакция восточной литературы издательства "Наука", 1986. С. 56–58.
- Modern Enciclopedia of Russian and Soviet History. Vol. 15.
- Новосельцев А. П. К вопросу об одном из древнейших титулов русского князя // История СССР, 1982, № 4. С. 150–159;
- Трубецкой Н. С. О туранском элементе в русской культуре.
- Трубецкой Н. С. История. Культура. Язык. М., 1995. С. 141–162.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
XaqanQedim Turk diliLatin elifbasi kaganOrxon elifbasi q turk 𐰴𐰍𐰣Turk diliLatin elifbasi kaganRus diliKiril elifbasi kaganLatin elifbasi kaganMonqol diliKiril elifbasi haanTransliterasiya xaan ᠬᠠᠭᠠᠨTransliterasiya qagan xaganMacar diliLatin elifbasi kaganCin diliSadelesdirilmis cince 可汗Hanyu Pinyin kehanFars dili خاقانKoreya diliHangul 가한Latin elifbasi gahan kahan Xaqan q turk 𐰴𐰍𐰣 erken orta esrlerde bir cox turkdilli xalqlarda dovlet bascisinin titulu Xaqan terminine ilk defe cin salnamelerinde rast gelinir Sonralar Kiyev knyazlari da bu titulu qebul etdiler Monqol imperiyasi dovrunde ise bu titul imperator menasinda isledildi Monqol imperiyasinda kaan seklinde idi IstifadesiBu titula ilk defe qedim cin menbelerinde rast gelinir Onlar III yuzillikde yasayan syanbilerin ulu xanini bele adlandirirlar 402 ci ilde jujanlar hun titulu olan sanyunun evezine xaqani qebul etmisdiler 551 ci ilde avarlar ve goyturkler bu titulu jujanlardan aldilar Goyturk xaqanligi cokdukden sonra diger turk xalqlari xezerler uygurlar qarluqlar kimekler ve qirgizlar xaqan titulundan istifade etdiler Qerb menbelerinde ise caganus kimi latinlasdirilmisdir Osmanlida Hakan ul Berreyn vel Bahreyn torpaqlarin ve denizin xaqani titulu movcud idi Cinde dovrunde Birinci Goyturk xaqanligi dagildiqdan sonra imperatorlar ozlerine Tian Kehan yeni Sema xaqani demeye basladilar Ibn Rustanin yazdiqlarina esasen X esrde rus hokmdarlari xaqan adlanirdi I Vladimir xaqan adlanirdi Istinadlar Azerbaycan klassik edebiyyatinda isledilen adlarin ve terminlerin serhi Tertib edeni A M Babayev Baki Maarif 1993 seh 229 230 Grousset 1970 seh 61 585 n 92 BSE 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2010 12 18 MenbeDrenetyurkskie yazyki i literatury Glavnaya redakciya vostochnoj literatury izdatelstva Nauka 1986 S 56 58 Modern Enciclopedia of Russian and Soviet History Vol 15 Novoselcev A P K voprosu ob odnom iz drevnejshih titulov russkogo knyazya Istoriya SSSR 1982 4 S 150 159 Trubeckoj N S O turanskom elemente v russkoj kulture Trubeckoj N S Istoriya Kultura Yazyk M 1995 S 141 162