Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pediatríya — (yun. paidos"–uşaq "treia"-müalicə)Tibbin uşaq xəstəliklərini, bu xəstəliklərin müalicə və profilaktikasını öyrənən sahəsidir.
Böyüməkdə olan uşaq orqanizminin xüsusiyyətləri, yaşla bağlı dəyişiklikləri, uşağa qulluq, eləcə də uşaqlarda rast gəlinən xəstəliklərin gedişini öyrənmək də bu elmin tərkib hissəsidir.
Tarixçə
Xəstə və sağlam uşaq haqqında ilkin məlumatlar hələ qədim dövrlərdən məlum idi. Hindistan, Çin, Qədim Misir alimlərinin əsərlərində uşaqların qidalandırılması və onlara qulluq, bəzixəstəliklərin müalicəsinə aid məsləhətlər olduğu elmə məlum idi. Uşaqların öyrənilməsi Qalen, Əbu Əli İbn Sinanın işlə rində də öz əksini tapmışdır. Əbu Əli İbn Sina öz işlərində uşaq yaşının fiziologiya və patologiyasını təsvir etmiş, uşaqların qidalandırılmasının çox mühüm olduğunu, xüsusilədə yenidoğulmuşların ana südü ilə qidalanmasının böyük əhəmiyyətə malik olduğunu qeyd etmişdir.
15–17-ci əsrlərdə ilk elmi işlər meydana çıxdıki, orda qızılca, göy öskürək, çiçək xəstəlikləri təsvir olunmuşdur. 1650-ci ildə F. Qlisonun raxitin əmələ gəlməsi və müalicəsi haqqında əsəri dərc olunmuşdur. Pediatriyanın inkişafında mühüm rol professor S. F. Xotovitskiyə məxsusdur. O "Uşaq xəstəlikl əri"ndən ilk dərsliyi tərtib etmişdir. "Pediatrika" adlanan bu dərslikdə o, pediatriyanın məqsəd və vəzifələrini müəyyən etmişdir. XIX əsrin axırı XX əsrin əvvəllərin də bütün inkişaf etmiş ölkələrdə pediatriya tibb fakültələrində tədrisi vacib olan bir fənnə çevrilir. Elə həmin vaxtdan başlayaraq Avropada və Rusiyada elmi mərkəzlər, pediatriya kafedraları yaradılır, pediatriya üzrə jurnal, dərslik, monoqrafiya, elmi məqalələr dərc olunmağa başlayır. 1902-ci ildə uşaq ölümü ilə mübarizə Liqası işə başlayır. Rusiyada pediatriyanın inkişafının yüksəlişi N. F. Filatov və N. P. Qundobininadı ilə bağlıdır. Pediatriya elminin inkişafına sovet alimləri A. A. Kisel, Q. N. Speranski, V. L. Molçanov, M. S. Maslov, A. F. Tur, Y. F. Dombrovskaya və s. böyük nailiyyətlər bəxş etmişdir. (1830–1919) töhfələrinə görə pediatriyanın atası adlandırılır. Qərb dünyasında ilk uşaq xəstəxanasının Hopital des Enfants Malades (Fransızca Xəstə Uşaqlar üçün Xəstəxana) olduğu qəbul edilir. Parisdə iyun 1802-də açılan xəstəxana əvvələr idi.
Pediatriyanın bölmələri
Profilaktik pediatriya― Bu bölmədə müxtəlif xəstəliklərin baş verməsinin qarşısının alınmasına yönələn tədbirlər öyrənilir.
Klinik pediatriya― Bu bölmədə xəstə uşaqların xəstəliklərin müalicəsi öyrənilir aiddir.
Elmi pediatriya― Bu bölmədə pediatriya elminin inkşafı öyrənilir
Sosial pediatriya― Bu bölmədə uşaq sağlamlığının öyrənilməsi, uşaqların sosial müdafiəsi və tibbi yardım sisteminin inkişafı öyrənilir.
Ekoloji pediatriya― Bu bölmədə müxtəlif təbiət faktorlarının uşaqların sağlamlığına təsiri öyrənilir.
ixtisaslaşmalar
- Pediatrik qastroenteroloji
- Uşaq Kardioloji
- Pediatrik Hematoloji-Onkoloji
- Uşaq istismarı
- Pediatrik İnfeksiya Xəstəlikləri
- Pediatrik Kritik Baxım Tıp
- Neonatal-Perinatal Tibb
- İnkişaf-Davranış Pediatriyası
- Pediatrik Nefroloji
- Pediatrik Təcili Tibb
- Pediatrik pulmonologiya
- Pediatrik Endokrinoloji
- Pediatrik Romatoloji
Xəstəliklər
| Həzm sistemi xəstəlikləri | Uşaqlarda fiziki inkişafdan qalma və artiq çəki problemləri | Tənəffüs sistemi xəstəlikləri | Birləşdirici toxuma xəstəlikləri | İfrazat sistemi xəstəlikləri: | Nevroloji problemlər | Uşaq xəstəliklərinin dəqiq diaqnostikası üçün vasitələr |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Qastrit | Raxit | Kəskin respirator xəstəliklər | Revmatizm | Qlomerulonefrit | Uşaqlar və yeniyetmələrdə epilepsiya | USM, EKQ, EEQ |
| Mədə və 12 barmaq bağırsaq xorası | Spazmofiliya | Bronxit | Revmatoid poliartrit | Pieolnefri | Pileptiform paroksizmlər | Koproloji müayinə |
| Öd yolları diskineziyaları | Distrofiyalar | Pnevmoniya | Sistemli qırmızı qurd eşənəyi | Nefrotik sindrom | Baş ağrıları | Qida həssaslığının təyini |
| Xolesistit | Hipovitaminozlar | Plevrit | Dermatomiozit | Enurez | Somnambulizm | Exo-kardioqrafiya |
| Pankreatit | Diatezlər | Bronxial astma və digər allergik problemlər | Düyünlü periarterit | Tiklər | Neyrosonoqrafiya | |
| Kolit | Pollinoz | Sinir sisteminin bətndaxili inkişaf qüsurları | Rentgen müayinəsi | |||
| Enterit | Uşaq serebral iflici | Kompüter tomoqrafiya | ||||
| Helmintozlar | Diqqət zəifliyi sindromu | Endoskopik müayinələr | ||||
| Disbakterioz | Hiperaktivlik | Qanın immunoloji, biokimyəvi, hormonal analizi |
Xarici keçidlər
- . 2017-10-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-08.
- "Pediatriya". Diaqnoz.Az (az.). 29 iyul 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 29 iyul 2021.
- . saglamaile.az (az.). 29 May 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 iyun 2018.
- (PDF) (az.) http://medkollec1.az/uploads/Tibb_Bacisi_Isi_1.pdf (#bare_url_missing_title). 29 iyul 2021 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 29 iyul 2021.
- "Pediatriya haqqında". 2014-07-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-08.
- (az.) https://az.delachieve.com/pediatriya-n%C9%99dir-pes%C9%99-usaqlar-uecuen-pediatr/ (#bare_url_missing_title). 25 yanvar 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 30 iyul 2021.
- (az.) https://az.approby.com/pediatriya-tarixind%C9%99ki-m%C9%99rh%C9%99l%C9%99l%C9%99r/ (#bare_url_missing_title). 30 iyul 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 30 iyul 2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pediatriya yun paidos usaq treia mualice Tibbin usaq xesteliklerini bu xesteliklerin mualice ve profilaktikasini oyrenen sahesidir Korpeni muayine eden Pediatr Boyumekde olan usaq orqanizminin xususiyyetleri yasla bagli deyisiklikleri usaga qulluq elece de usaqlarda rast gelinen xesteliklerin gedisini oyrenmek de bu elmin terkib hissesidir TarixceXeste ve saglam usaq haqqinda ilkin melumatlar hele qedim dovrlerden melum idi Hindistan Cin Qedim Misir alimlerinin eserlerinde usaqlarin qidalandirilmasi ve onlara qulluq bezixesteliklerin mualicesine aid meslehetler oldugu elme melum idi Usaqlarin oyrenilmesi Qalen Ebu Eli Ibn Sinanin isle rinde de oz eksini tapmisdir Ebu Eli Ibn Sina oz islerinde usaq yasinin fiziologiya ve patologiyasini tesvir etmis usaqlarin qidalandirilmasinin cox muhum oldugunu xususilede yenidogulmuslarin ana sudu ile qidalanmasinin boyuk ehemiyyete malik oldugunu qeyd etmisdir 15 17 ci esrlerde ilk elmi isler meydana cixdiki orda qizilca goy oskurek cicek xestelikleri tesvir olunmusdur 1650 ci ilde F Qlisonun raxitin emele gelmesi ve mualicesi haqqinda eseri derc olunmusdur Pediatriyanin inkisafinda muhum rol professor S F Xotovitskiye mexsusdur O Usaq xestelikl eri nden ilk dersliyi tertib etmisdir Pediatrika adlanan bu derslikde o pediatriyanin meqsed ve vezifelerini mueyyen etmisdir XIX esrin axiri XX esrin evvellerin de butun inkisaf etmis olkelerde pediatriya tibb fakultelerinde tedrisi vacib olan bir fenne cevrilir Ele hemin vaxtdan baslayaraq Avropada ve Rusiyada elmi merkezler pediatriya kafedralari yaradilir pediatriya uzre jurnal derslik monoqrafiya elmi meqaleler derc olunmaga baslayir 1902 ci ilde usaq olumu ile mubarize Liqasi ise baslayir Rusiyada pediatriyanin inkisafinin yukselisi N F Filatov ve N P Qundobininadi ile baglidir Pediatriya elminin inkisafina sovet alimleri A A Kisel Q N Speranski V L Molcanov M S Maslov A F Tur Y F Dombrovskaya ve s boyuk nailiyyetler bexs etmisdir 1830 1919 tohfelerine gore pediatriyanin atasi adlandirilir Qerb dunyasinda ilk usaq xestexanasinin Hopital des Enfants Malades Fransizca Xeste Usaqlar ucun Xestexana oldugu qebul edilir Parisde iyun 1802 de acilan xestexana evveler idi Pediatriyanin bolmeleriProfilaktik pediatriya Bu bolmede muxtelif xesteliklerin bas vermesinin qarsisinin alinmasina yonelen tedbirler oyrenilir Klinik pediatriya Bu bolmede xeste usaqlarin xesteliklerin mualicesi oyrenilir aiddir Elmi pediatriya Bu bolmede pediatriya elminin inksafi oyrenilir Sosial pediatriya Bu bolmede usaq saglamliginin oyrenilmesi usaqlarin sosial mudafiesi ve tibbi yardim sisteminin inkisafi oyrenilir Ekoloji pediatriya Bu bolmede muxtelif tebiet faktorlarinin usaqlarin saglamligina tesiri oyrenilir ixtisaslasmalar Pediatrik qastroenteroloji Usaq Kardioloji Pediatrik Hematoloji Onkoloji Usaq istismari Pediatrik Infeksiya Xestelikleri Pediatrik Kritik Baxim Tip Neonatal Perinatal Tibb Inkisaf Davranis Pediatriyasi Pediatrik Nefroloji Pediatrik Tecili Tibb Pediatrik pulmonologiya Pediatrik Endokrinoloji Pediatrik RomatolojiXesteliklerMuayine ve mualicesi heyata kecirilem bezi xestelikler ve vasiteler Hezm sistemi xestelikleri Usaqlarda fiziki inkisafdan qalma ve artiq ceki problemleri Teneffus sistemi xestelikleri Birlesdirici toxuma xestelikleri Ifrazat sistemi xestelikleri Nevroloji problemler Usaq xesteliklerinin deqiq diaqnostikasi ucun vasitelerQastrit Raxit Keskin respirator xestelikler Revmatizm Qlomerulonefrit Usaqlar ve yeniyetmelerde epilepsiya USM EKQ EEQMede ve 12 barmaq bagirsaq xorasi Spazmofiliya Bronxit Revmatoid poliartrit Pieolnefri Pileptiform paroksizmler Koproloji muayineOd yollari diskineziyalari Distrofiyalar Pnevmoniya Sistemli qirmizi qurd eseneyi Nefrotik sindrom Bas agrilari Qida hessasliginin teyiniXolesistit Hipovitaminozlar Plevrit Dermatomiozit Enurez Somnambulizm Exo kardioqrafiyaPankreatit Diatezler Bronxial astma ve diger allergik problemler Duyunlu periarterit Tikler NeyrosonoqrafiyaKolit Pollinoz Sinir sisteminin betndaxili inkisaf qusurlari Rentgen muayinesiEnterit Usaq serebral iflici Komputer tomoqrafiyaHelmintozlar Diqqet zeifliyi sindromu Endoskopik muayinelerDisbakterioz Hiperaktivlik Qanin immunoloji biokimyevi hormonal analiziXarici kecidler 2017 10 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 08 Pediatriya Diaqnoz Az az 29 iyul 2021 tarixinde Istifade tarixi 29 iyul 2021 saglamaile az az 29 May 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 iyun 2018 PDF az http medkollec1 az uploads Tibb Bacisi Isi 1 pdf bare url missing title 29 iyul 2021 tarixinde PDF Istifade tarixi 29 iyul 2021 Pediatriya haqqinda 2014 07 13 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 08 az https az delachieve com pediatriya n C9 99dir pes C9 99 usaqlar uecuen pediatr bare url missing title 25 yanvar 2021 tarixinde Istifade tarixi 30 iyul 2021 az https az approby com pediatriya tarixind C9 99ki m C9 99rh C9 99l C9 99l C9 99r bare url missing title 30 iyul 2021 tarixinde Istifade tarixi 30 iyul 2021