Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lunatizm (Somnambulizm) — xəstəlik olaraq yuxu zamanı insanın qeyri-iradi hərəkətləridir.
| Lunatizm | |
|---|---|
 | |
| XBT-10 | F51.3 |
| XBT-9 | 307.4307.4 |
| DiseasesDB | 36323 |
| MedlinePlus | 000808 |
| MeSH | D013009 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumi məlumat
Lunatikləri hər zaman sirli şəxslər adlandırıblar. Onların ətrafında olan bu sirli aləmi isə heç kim aşkar edə bilmədiyindən onları şeytan adlandırırdılar. Yəqin bu səbəbdən də lunatiklərlə bağlı bir çox rəvayətlər də yaranıb. Lunatik latın sözü olub, yuxuda gəzən deməkdir. Lunatiklər hələ yazı meydana gəlməzdən əvvəl mövcuddurlar. İlk lunatik isə Şumer dövlətində yaşayan şahzadə qadın olub. O, gecə yuxuda gəzdiyi üçün hamı bu şahzadədən qorxarmış. Elə bu xüsusiyyətinə görə də şahzadə xanım ömrünün sonuna kimi ərə gedə bilməyib. Qeyd edək ki, qədim mənbələrdə ilk vaxtlar yalnız qadınlarda gecə gəzintiləri halları aşkar edildiyi deyilir. Elə Misir ehramlarında və Yunan yazılarında da yuxuda gəzənlərlə bağlı bir çox belə məlumatlara rast gəlinib. Keçmişdə Avropada isə gecə yuxuda gəzənləri şeytanın övladı, ifritə adlandırırdılar və belə adamları odda yandırırdılar.
Lunatizm bir xəstəlikdir
Qeyd edək ki, keçmiş zamanlarda özündə və ya övladında lunatiklik halları müşahidə edənlər dərhal magiya ilə məşğul olanlara müraciət edirdilər. Onlar bu qorxulu haldan falçıların müxtəlif məsləhətləri ilə azad olmağa çalışırdılar. Ancaq müasir dövrdə "lunatizim" bir xəstəlikdir. El arasında "lunatizm" adlandırılan bu xəstəliyə tibb elmində "somnambulizm" deyirlər. Və bu xəstəliyin müalicəsilə ilk vaxtlar , sonra isə psixoloqlar məşğul olurlar. Dünya alimləri uzun illər araşdırmalar aparsalar da "somnambulizm"in yaranma səbəblərini tam olaraq müəyyən edə bilməyiblər. Onlar bu xəstəliyin beyində olan bəzi genlərin yerini dəyişməsi nəticəsində yarandığını aşkar ediblər. Ancaq bu genlərin nə üçün yerini dəyişdiyi hələ də alimlərə sirr olaraq qalır.
Həkim nevropatoloq Hüseyn Sultanovun sözlərinə görə, "somnambulizm"in yaranmasına səbəb stress, gərginlik və yorğunluqdur: "Tibb elmində "somnambulizm", xalq arasında isə "lunatizm", yəni "yuxuda gəzən" adlı bu xəstəlik ağır iş şəraiti olan insanlarda daha çox aşkarlanır.
Somnambulizm potoloji haldır və onun müalicəsi əksər hallarda mümkündür. Bu hal insanda müxtəlif xəstəliklərin təsirindən əmələ gəlir. Bunlar arasında ən çox yayılanı isə epilepsiya və nevrozun təsiri nəticəsində əmələ gələn somnambulizmdir. Epilepsiya xəstəliyi olanlarda gecə gəzmək halları tez-tez müşahidə olunur. Belə xəstələrin müalicəsi isə esnoqrafniya yolu ilə aparılır. Əgər somnambulizm epilepsiyanın təsirindən yaranıbsa, ona qarşı aparılan müalicə 5-10, hətta ömür boyu davam edə bilər. Yox, əgər bu, nevrozun bir əlamətidirsə, onun müalicəsi daha asandır. Belə xəstələrin müalicəsi 3-4 ay ərzində aparılır.
Somnambulizmin ilkin əlamətləri
Somnambulizmin ilkin əlamətləri * gecə yuxuda danışmaq, şeir söyləmək kimi hallardır. Əgər sizdə bu halları aşkarlayırlarsa dərhal həkimə müraciət etməlisiniz. Bəzən elə olur ki, insanda somnambulizm əlamətləri aşkarlandıqda o psixoloqa müraciət edir. Hüseyn Sultanov bunun doğru olmadığını söyləyir: Bu beyinlə bağlı bir xəstəlikdir və somnambulizmi ilk olaraq nevropatoloqlar müalicə edir. Nevropatoloqların müəyyən dərman preparatları ilə müalicəsindən sonra psixoloqa müraciət etmək daha düzgündür. Bundan sonra xəstənin müalicəsini psixoloqla nevropatoloq paralel aparmalıdır. çünki psixoloq bir qədər yardım göstərsə də bu xəstəliyin tam müalicəsinə nail ola bilmir. Nevropatoloqun sözlərinə görə, somnambulizm xəstəliyinin yaranmasına səbəb olan amillərdən biri də spirtli içki içmək, narkotik maddələr qəbul etmək və siqaret çəkməkdir.
Somnambulizm müalicə olunmadıqda
Nevropatoloq ölkəmizdə də lunatiklərin sayının çox olduğunu deyir: Ancaq nədənsə insanlar buna bir xəstəlik kimi əhəmiyyət vermirlər və həkimə müraciət etməyi lazımsız bilirlər. Bəziləri isə özlərində və ya övladlarında belə hal müşahidə etdikdə falçılara üz tuturlar. Bu xəstəliyin ciddi nevrofizioloji əsasları var. Qeyd etdiyim kimi lunatizm epilepsiya və nevroz kimi xəstəliklərdən əmələ gəlir və bunlara qarşı tibbi yollarla müalicə aparılmadıqda xəstəlik daha da irəliləyir. Nəticədə insanda yaddaş pozğunluğu halları olur. Tibb elmində somnambulizmın daha bir növü də aşkar edilib ki, bu da nifomaniyadır. Bu hal ancaq qadınlarda aşkar edilir ki, bu da yuxulu olduğu halda cinsi əlaqədə olmaqdır. Son vaxtlar Amerikada məşhur olan bir klinikaya müraciət edən lunatiklərin hamısı bir şeydən şikayətlənir. Onlar gecə yarısı özlərindən xəbərsiz yuxudan oyanır və uzun illər əlaqə saxlamadıqları qohumlarına, tanışlarına zəng edirlər. Qeyd edim ki, bir müddət əvvəl bizə də belə xəstələr müraciət ediblər. Somnambulizmə bütün yaş qrupunda olan insanlarda rast gəlmək mümkündür. Ancaq bu hal daha çox azyaşlı uşaqlarda aşkar edilir. Daha çox doğuş zamanı travma keçirən uşaqlarda somnambulizm xəstəliyi olur.
Lunatiklər gecələr
Gecəyarısı durub, gəzmə halı olan insanlar çox vaxt ev işləri görürlər. Onların ən çox sevdikləri iş isə çirkli paltarları və qabları yumaqdır. Hətta bəzən elə olur ki, lunatiklər evdəykən qonşunun məhləsinə keçir və onların həyətini təmizləməyə başlayır. Lunatiklər yuxudaykən nə etdiklərini bilmirlər və qeyri - adi hərəkətlərinə cavabdeh olmurlar. Hətta gecə yuxudaykən durub, qaynatasını öldürən amerikalı bir vətəndaşa heç bir cinayət işi açılmayıb. Lunatiklərdə gecəgəzmə halları saat 3-4 arası baş verir. Lunatiklər yuxuda olarkən real həyatda edə bilmədikləri hadisələri törədirlər. Lunatiklərin gecə gəzintiləri 5 dəqiqə və ya bir saat çəkə bilər. Lunatizm irsi xəstəlikdir. Yəni əgər nəsildə kimdəsə bu xəstəlik varsa, onda gələcəkdə də övlad və ya nəvə bu xəstəliyə tutulacaq.
Əgər siz lunatiksinizsə
Lunatiklər yuxuda elədikləri hərəkətləri heç vaxt xatırlamırlar. Onlar gecələr qorxulu olurlar. Lunatiklər bağlı qapını və ya pəncərəni açmaq iqtidarında olmurlar. Onlar yuxuda gəzərkən bağlı bir qapı ilə qarşılaşdıqda yollarını dəyişirlər, yəni onu açmağa cəhd etmirlər.Əgər övladınızda və ya özünüzdə somnambulizm halları aşkarlamısınızsa onda qapı və pəncərəni gecələr bərk bağlayın. Lunatiklərin çarpayılarının qarşısına əsasən yaş dəsmal sərirlər. Gecə yataqdan qalxan lunatikin ayağı suya dəydikdə o, dərhal oyanır. Evdə olan iti əşyaları * bıçağı, baltanı və digər kəsici alətləri gizlədin. Lunatikləri gəzərkən qəfildən oyatmaq təhlükəlidir. Bu halda həmin adam infarkt, paraliç keçirə bilər və ya onda burun qanaxması baş verər. Əgər siz kiminsə özündən xəbərsiz gecəyarısı gəzdiyini görürsünüzsə, onda sakit dayanın. Həmin şəxsin qolundan tutun və onu yatağına tərəf aparın. Somnambulizm xəstəliyi olanların günün ikinci yarısından sonra çay və ya kofe içməyi məsləhət deyil. Uşaqları kompüter oyunlarından uzaq tutmağa çalışın.
Statistikaya görə, dünyada insanların 12 faizi somnambulizm xəstəliyindən əziyyət çəkir. Lunatiklərin 85 faizi nevroz xəstəliyindən şikayətlənənlərdir. Uşaqların isə 30 faizi lunatikdir. Hər 600 nəfərdən 250-si lunatikdir.
İstinadlar
Xarici keçidlər
- Lunatizm və Somnambulizm (rus dilində)
- Lunatizm nədir? (rus dilində)
- Lunatizm və ya somnambulizm. [ölü keçid]
- "Lunatizm" bir xəstəlikdir[ölü keçid]
Bu məqalə . |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lunatizm Somnambulizm xestelik olaraq yuxu zamani insanin qeyri iradi hereketleridir LunatizmXBT 10 F51 3XBT 9 307 4307 4DiseasesDB 36323MedlinePlus 000808MeSH D013009 Vikianbarda elaqeli mediafayllarUmumi melumatLunatikleri her zaman sirli sexsler adlandiriblar Onlarin etrafinda olan bu sirli alemi ise hec kim askar ede bilmediyinden onlari seytan adlandirirdilar Yeqin bu sebebden de lunatiklerle bagli bir cox revayetler de yaranib Lunatik latin sozu olub yuxuda gezen demekdir Lunatikler hele yazi meydana gelmezden evvel movcuddurlar Ilk lunatik ise Sumer dovletinde yasayan sahzade qadin olub O gece yuxuda gezdiyi ucun hami bu sahzadeden qorxarmis Ele bu xususiyyetine gore de sahzade xanim omrunun sonuna kimi ere gede bilmeyib Qeyd edek ki qedim menbelerde ilk vaxtlar yalniz qadinlarda gece gezintileri hallari askar edildiyi deyilir Ele Misir ehramlarinda ve Yunan yazilarinda da yuxuda gezenlerle bagli bir cox bele melumatlara rast gelinib Kecmisde Avropada ise gece yuxuda gezenleri seytanin ovladi ifrite adlandirirdilar ve bele adamlari odda yandirirdilar Lunatizm bir xestelikdirQeyd edek ki kecmis zamanlarda ozunde ve ya ovladinda lunatiklik hallari musahide edenler derhal magiya ile mesgul olanlara muraciet edirdiler Onlar bu qorxulu haldan falcilarin muxtelif meslehetleri ile azad olmaga calisirdilar Ancaq muasir dovrde lunatizim bir xestelikdir El arasinda lunatizm adlandirilan bu xesteliye tibb elminde somnambulizm deyirler Ve bu xesteliyin mualicesile ilk vaxtlar sonra ise psixoloqlar mesgul olurlar Dunya alimleri uzun iller arasdirmalar aparsalar da somnambulizm in yaranma sebeblerini tam olaraq mueyyen ede bilmeyibler Onlar bu xesteliyin beyinde olan bezi genlerin yerini deyismesi neticesinde yarandigini askar edibler Ancaq bu genlerin ne ucun yerini deyisdiyi hele de alimlere sirr olaraq qalir Hekim nevropatoloq Huseyn Sultanovun sozlerine gore somnambulizm in yaranmasina sebeb stress gerginlik ve yorgunluqdur Tibb elminde somnambulizm xalq arasinda ise lunatizm yeni yuxuda gezen adli bu xestelik agir is seraiti olan insanlarda daha cox askarlanir Somnambulizm potoloji haldir ve onun mualicesi ekser hallarda mumkundur Bu hal insanda muxtelif xesteliklerin tesirinden emele gelir Bunlar arasinda en cox yayilani ise epilepsiya ve nevrozun tesiri neticesinde emele gelen somnambulizmdir Epilepsiya xesteliyi olanlarda gece gezmek hallari tez tez musahide olunur Bele xestelerin mualicesi ise esnoqrafniya yolu ile aparilir Eger somnambulizm epilepsiyanin tesirinden yaranibsa ona qarsi aparilan mualice 5 10 hetta omur boyu davam ede biler Yox eger bu nevrozun bir elametidirse onun mualicesi daha asandir Bele xestelerin mualicesi 3 4 ay erzinde aparilir Somnambulizmin ilkin elametleriSomnambulizmin ilkin elametleri gece yuxuda danismaq seir soylemek kimi hallardir Eger sizde bu hallari askarlayirlarsa derhal hekime muraciet etmelisiniz Bezen ele olur ki insanda somnambulizm elametleri askarlandiqda o psixoloqa muraciet edir Huseyn Sultanov bunun dogru olmadigini soyleyir Bu beyinle bagli bir xestelikdir vesomnambulizmi ilk olaraq nevropatoloqlar mualice edir Nevropatoloqlarin mueyyen derman preparatlari ile mualicesinden sonra psixoloqa muraciet etmek daha duzgundur Bundan sonra xestenin mualicesini psixoloqla nevropatoloq paralel aparmalidir cunki psixoloq bir qeder yardim gosterse de bu xesteliyin tam mualicesine nail ola bilmir Nevropatoloqun sozlerine gore somnambulizm xesteliyinin yaranmasina sebeb olan amillerden biri de spirtli icki icmek narkotik maddeler qebul etmek ve siqaret cekmekdir Somnambulizm mualice olunmadiqdaNevropatoloq olkemizde de lunatiklerin sayinin cox oldugunu deyir Ancaq nedense insanlar buna bir xestelik kimi ehemiyyet vermirler ve hekime muraciet etmeyi lazimsiz bilirler Bezileri ise ozlerinde ve ya ovladlarinda bele hal musahide etdikde falcilara uz tuturlar Bu xesteliyin ciddi nevrofizioloji esaslari var Qeyd etdiyim kimi lunatizm epilepsiya ve nevroz kimi xesteliklerden emele gelir ve bunlara qarsi tibbi yollarla mualice aparilmadiqda xestelik daha da irelileyir Neticede insanda yaddas pozgunlugu hallari olur Tibb elmindesomnambulizmin daha bir novu de askar edilib ki bu da nifomaniyadir Bu hal ancaq qadinlarda askar edilir ki bu da yuxulu oldugu halda cinsi elaqede olmaqdir Son vaxtlar Amerikada meshur olan bir klinikaya muraciet eden lunatiklerin hamisi bir seyden sikayetlenir Onlar gece yarisi ozlerinden xebersiz yuxudan oyanir ve uzun iller elaqe saxlamadiqlari qohumlarina tanislarina zeng edirler Qeyd edim ki bir muddet evvel bize de bele xesteler muraciet edibler Somnambulizme butun yas qrupunda olan insanlarda rast gelmek mumkundur Ancaq bu hal daha cox azyasli usaqlarda askar edilir Daha cox dogus zamani travma keciren usaqlarda somnambulizm xesteliyi olur Lunatikler gecelerGeceyarisi durub gezme hali olan insanlar cox vaxt ev isleri gorurler Onlarin en cox sevdikleri is ise cirkli paltarlari ve qablari yumaqdir Hetta bezen ele olur ki lunatikler evdeyken qonsunun mehlesine kecir ve onlarin heyetini temizlemeye baslayir Lunatikler yuxudayken ne etdiklerini bilmirler ve qeyri adi hereketlerine cavabdeh olmurlar Hetta gece yuxudayken durub qaynatasini olduren amerikali bir vetendasa hec bir cinayet isi acilmayib Lunatiklerde gecegezme hallari saat 3 4 arasi bas verir Lunatikler yuxuda olarken real heyatda ede bilmedikleri hadiseleri toredirler Lunatiklerin gece gezintileri 5 deqiqe ve ya bir saat ceke biler Lunatizm irsi xestelikdir Yeni eger nesilde kimdese bu xestelik varsa onda gelecekde de ovlad ve ya neve bu xesteliye tutulacaq Eger siz lunatiksinizseLunatikler yuxuda eledikleri hereketleri hec vaxt xatirlamirlar Onlar geceler qorxulu olurlar Lunatikler bagli qapini ve ya pencereni acmaq iqtidarinda olmurlar Onlar yuxuda gezerken bagli bir qapi ile qarsilasdiqda yollarini deyisirler yeni onu acmaga cehd etmirler Eger ovladinizda ve ya ozunuzde somnambulizm hallari askarlamisinizsa onda qapi ve pencereni geceler berk baglayin Lunatiklerin carpayilarinin qarsisina esasen yas desmal serirler Gece yataqdan qalxan lunatikin ayagi suya deydikde o derhal oyanir Evde olan iti esyalari bicagi baltani ve diger kesici aletleri gizledin Lunatikleri gezerken qefilden oyatmaq tehlukelidir Bu halda hemin adam infarkt paralic kecire biler ve ya onda burun qanaxmasi bas verer Eger siz kiminse ozunden xebersiz geceyarisi gezdiyini gorursunuzse onda sakit dayanin Hemin sexsin qolundan tutun ve onu yatagina teref aparin Somnambulizm xesteliyi olanlarin gunun ikinci yarisindan sonra cay ve ya kofe icmeyi meslehet deyil Usaqlari komputer oyunlarindan uzaq tutmaga calisin Statistikaya gore dunyada insanlarin 12 faizi somnambulizm xesteliyinden eziyyet cekir Lunatiklerin 85 faizi nevroz xesteliyinden sikayetlenenlerdir Usaqlarin ise 30 faizi lunatikdir Her 600 neferden 250 si lunatikdir IstinadlarXarici kecidlerLunatizm ve Somnambulizm rus dilinde Lunatizm nedir rus dilinde Lunatizm ve ya somnambulizm olu kecid Lunatizm bir xestelikdir olu kecid Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin