Endoskopiya — Tərkibində bədənin içərisinə baxmaq üçün istifadə olunan tibbi üsul. Endoskopiya prosedurunda bədənin boşluğunun və ya boşluğunun iç hissəsini yoxlamaq üçün endoskopdan istifadə olunur. Digər tibbi görüntüləmə üsullarından fərqli olaraq endoskoplar orqana birbaşa daxil edilir.
Endoskopların bir çox növü vardır. Bədənin və əməliyyatın növündən asılı olaraq, endoskopiya bir həkim və ya cərrah tərəfindən həyata keçirilə bilər. Prosedur zamanı xəstə tam şüurlu və ya estetik ola bilər. Tez-tez endoskopiya müalicəsi, esofaqastroduodenoskopiya kimi tanınan, mədə-bağırsaq traktının yuxarı hissəsini yoxlamaq üçün istifadə edilir.
Qeyri-tibbi istifadə üçün bənzər vasitələr boreskoplar adlanır.
Özünü işıqlandırılmış endoskop 1894-cü illərdə Şotlandiya ştatının Qlazqo Royal İnfirariyasında (elektrik enerjisinə malik olan ilk xəstəxanalardan biri) həkim John Macintyre tərəfindən qırmızı qanaxma istintaqında onun ixtisasının bir hissəsi kimi hazırlanmışdır.
Bir sağlamlıq xidməti göstərən şəxs aşağıdakılardan hər hansı birinin endoskopiyasından istifadə edə bilər:
1.ürəkbulanma, qusma, qarın ağrısı, udma çətinlikləri və mədə-bağırsaq qanaxmaları daxil olmaqla həzm sistemindəki simptomlar kimi simptomların araşdırılması; 2.anemiya, qanaxma, iltihab və həzm sisteminin xərçəngi kimi şərtləri yoxlamaq üçün biopsiya aparmaqla ən çox yayılmış diaqnozun təsdiqlənməsi; 3.bir qanaxma qabının cauterization, dar esofaqus genişləndirilməsi, bir polip off kəsmə və ya bir xarici obyekt aradan qaldırılması kimi müalicə verilməsi; Sindirim problemləri ilə məşğul olan ixtisaslaşmış peşə təşkilatları Barrett özofagusu olan bir çox xəstənin endoskopiya qəbul etdiyini məsləhət görür. Belə cəmiyyətlər Barrettin özofagusu olan xəstələrə və iki biyopsiyanın göstərildiyi kimi biopsiyaları qəbul etmədikdən sonra və heç də tez-tez təklif olunan dərəcədən istifadə olunmasını məsləhət görür. Endoskopiya zamanı əsas risklər: infeksiya, həddindən artıq sedasyon, perforasiya və ya mədə və ya özofagus astarlama və qanaxma gözyaşıdır. Perforasiya ümumiyyətlə əməliyyat tələb etsə də, müəyyən hallarda antibiotiklər və intravenoz mayelər ilə müalicə edilə bilər. Biopsi və ya polip çıxarılma yerində qanaxma baş verə bilər. Belə tipik olaraq kiçik qanaxma sadəcə olaraq dayandırıla bilər və ya kautisizasiya ilə nəzarət edilə bilər. Nadir hallarda əməliyyata ehtiyac var. Gastroskopiya zamanı perforasiya və qanaxma nadir hallarda olur. Digər kiçik risklər arasında dərman reaksiyaları və xəstənin ola biləcəyi digər xəstəliklərə aid komplikasiyalar daxildir. Nəticədə, xəstələr bütün allergik meyllər və tibbi problemləri barədə həkimə məlumat verməlidirlər. Bəzən sedativ inyeksiyanın yeri qısa müddətə iltihab və tender ola bilər. Bu, adətən, bir neçə gün ərzində ciddi və isti kompressorlar deyil, adətən faydalıdır. Bu çətinliyin hər hansı birinin baş verə biləcəyi halda, onların hər biri olduqca nadir hallarda baş verdiyini xatırlamaq yaxşıdır. Bir həkim xəstə ilə gastroskopiya ehtiyacına bağlı olaraq riskləri müzakirə edə bilər.
Prosedurdan sonra, xəstənin endoskopiya otağında ixtisaslı bir fərd və ya bərpa sahəsinə nəzarət ediləcək və dərmanın əhəmiyyətli bir hissəsi yıxılmalıdır. Bəzən xəstənin şişkin qarqara və ya çobanyastığı çayına cavab verə biləcəyi yumşaq bir boğaz ağrısı ilə buraxılır. Bir neçə həftə davam edəcək və ya baş vermir. Xəstə, prosedur zamanı istifadə edilən havaya atılan havadan narahatlıq hiss edə bilər. Hər iki problem də yumşaq və sürətlidir. Tam bərpa olunduqda, xəstəyə adi diyetə (ehtimal ki, bir neçə saat içində) qayıdarkən təlim veriləcək və evə gətirilməsinə icazə veriləcəkdir. Sedasyonun istifadə edildiyi yerlərdə, əksər müəssisələr xəstəni digər bir şəxs tərəfindən evə götürülməsini və günün qalan hissəsində maşın çəkməyəcəyini və ya idarə etməyəcəyini bildirir. Sedasyon olmadan endoskopiya keçirən xəstələr sərbəst buraxıla bilməzlər.
İlk endoskop 1806-cı ildə Mainz şəhərindəki Philipp Bozzini tərəfindən "insan bədəninin kanalları və boşluqlarının araşdırılması üçün" "Lichtleiter" (yüngül şüurlu) tətbiqi ilə hazırlanmışdır. Lakin, Vyana Tibb Cəmiyyəti belə maraqdan razı qaldı. Müvəffəqiyyətli bir işdə endoskopdan ilk istifadə edən Antonin Jean Desormeaux, ixtirası elektrik ixtira etmədən əvvəl sənətin vəziyyəti idi.
Elektrik işıqlarının istifadəsi endoskopiyanın yaxşılaşdırılması üçün böyük bir addım idi. Sir Francis Cruise tərəfindən sintoskopiya, histeroskopiya və siqmoidoskopiya ilə yanaşı burun (və daha sonra torakal) boşluqların müalicəsinə imkan verən kifayət qədər işıqlandırıcı olmasına baxmayaraq, ilk növbədə belə işıqlar xarici idi (öz kommersiya endoskopunu ) 1865-ci ilə qədər İrlandiya, Dublin, Mater Misericordiae xəstəxanasında, daha sonra 1908-ci ildə Charles David tərəfindən histeroskopda mümkün olan kiçik ampüller daxili işıq yarada bilərdi.
Hans Kristian Jacobaeus, ilk dəfə olaraq, bir insanda ilk dəfə torakoskopik müayinənin Kruiz tərəfindən verildiyinə baxmayaraq, laparoskopiya (1912) və torakoskopiya (1910) ilə qarın və döş kornosunun ilk geniş yayılmış seriyası üçün kredit verilmişdir.
1930-cu illərdə Heinz Kalk tərəfindən qaraciyər və öd kisəsi xəstəliyinin diaqnozunda laparoskopiya istifadə edilmişdir. Ümid, 1937-ci ildə laparoskopiyanın ektopik hamiləliyini təyin etmək üçün istifadə etdiyi bildirildi. 1944-cü ildə Raoul Palmer, xəstələrini qarın boşluğundan qazandıqdan sonra Trendelenburg mövqeyinə yerləşdirdi və beləliklə ginekoloji laparoskopiya ilə etibarlı bir şəkildə çıxış edə bildi.
1906-cı ildə qurulan sərt endoskoplardan bir Berlin istehsalçısı Georg Wolf (1873-1938) 1911-ci ildə Sussmann esnek gastroskopunu istehsal etdi (Modlin, Farhadi-Klinik Gastroenterologiya Günü, 2000). Karl Storz 1945-ci ildə şirkət, Karl Storz GmbH vasitəsilə ENT mütəxəssisləri üçün alətlər istehsal etməyə başladı.
Basil Hirschowitz və Larry Curtiss 1957-ci ildə ilk fiber optik endoskopu icad etdi. Daha əvvəl 1950-ci illərdə Harold Hopkins bir görüntüyü könüllü şəkildə ötürə biləcək bir çevik şüşə liflərindən ibarət bir "fibroskop" hazırlamışdı. Bu, həm tibbi, həm də sənayedə faydalı olmuşdur və sonrakı araşdırmalar görüntü keyfiyyətinin daha da yaxşılaşdırılmasına gətirib çıxardı. Əlavə yeniliklər güclü bir xarici qaynaqdan obyektiv sona çatmağa işıq yandırmaq üçün əlavə liflərdən istifadə edərək, ətraflı izləmə və rəngli fotoqrafiya üçün lazım olan tam spektrli işıqlandırmanın yüksək səviyyəsinə çatdı.
Endoskopun ucunda kiçik bir filament çırağı olan əvvəlki təcrübə, xırtıldayan qırmızı işıqda baxmaq və ya xəstənin içini yanma riskini daşıyan işıq effektini artırma seçimini buraxdı. Optik avanslar ilə yanaşı, ucun "əyilmə" qabiliyyəti, eləcə də endoskopun bədənində olan uzaqdan idarə olunan cərrahi alətlərdə yeniliklər inkişaf etdirildi. Bu gün biz bildiyimiz kimi bu "əsas dəik əməliyyatı" nın başlanğıcı idi.
Fibroskopun görüntü keyfiyyətinə fiziki məhdudiyyətlər oldu. Bir paketin demək olar ki, 50.000 elyafı effektiv şəkildə yalnız 50.000 piksel təsvir verir və istifadə fasilələrindən bükülür və beləliklə pikselləri tədricən itirir. Nəhayət, bütün paketin əvəz edilməsi lazım olduğu qədər çoxdur (böyük xərclə). Harold Hopkins hər hansı bir optik inkişafın fərqli bir yanaşma tələb edəcəyini anladı. Əvvəlki sərt endoskoplar aşağı işıq ötürücülük və pis görüntü keyfiyyəti ilə üzləşdi. Endoskopun tüpündeki cərrahi vasitələrin yanı sıra, özünü bədəninin ölçüləri ilə məhdudlaşdıran işıqlandırma sisteminin cərrahiyyə tələbi - görüntü optikası üçün çox az yer qoydu. Konvensiya sisteminin kiçik lensləri objektiv sahəsinin böyük hissəsini örtmək üçün üzükləri dəstəkləməlidir; onlar istehsal etmək və yığmaq və optik olaraq demək olar ki, faydasız idi.
Hopkinsin ixtira etdiyi zərif həll olan 'kiçik lenslər' arasında hava boşluğunun şüşə çubuqlarla doldurulması idi. Bunlar tam olaraq endoskopun borusuna yerləşdirilib, onları öz-özünə uyğunlaşdırdılar və başqa bir dəstək tələb etmirdilər. Bu kiçik lenslərin tamamilə daşınmasına imkan verdi. Çubuklu linzaların idarə edilməsi daha asan idi və mümkün olan maksimum diametrini istifadə etdi.
Xəndəklər üçün uyğun qıvrım və örtüklər və Hopkins tərəfindən müəyyən edilən və şüşə tiplərin ən optimal seçimləri ilə şəkil keyfiyyəti yalnız 1 mm diametrli borularla dəyişdirilmişdir. Belə kiçik diametrli yüksək keyfiyyətli 'teleskop' ilə alətlər və işıqlandırma sistemi xarici boru içərisində rahat yerləşdirilə bilər. Yenə də bu yeni endoskopların ilkini iki kişi arasında uzun və məhsuldar bir əməkdaşlığın bir hissəsi olan Karl Storz idi.
Həmişə çevik endoskopları (əsasən mədə-bağırsaq traktının) tələb edəcəyi bədənin bölgələri olsa da, sərt çubuqlu lens endoskopları hələ də üstünlükli alətdir və müasir kilit-deşik cərrahiyasına imkan verən belə müstəsna fəaliyyət göstərirlər. (Harold Hopkins 1984-cü ildə Kral Cəmiyyəti tərəfindən Rumford Medalına layiq görülmüşdür), dünya miqyasında tibbi heyət tərəfindən tibbi-optik inkişafı üçün tanınmış və layiq görülmüşdür.
İşığı qanın udulmasını ölçməklə (işığın bir lifdən keçirilməsi və işığın başqa bir liflə toplanması nəticəsində) bir həkim hemoqlobinin nisbətini qanda qiymətləndirə və mədədə ülser təsbit edə bilər.
Flexible endoskopların yüksək səviyyəli dezinfeksiya etməsi bütün milli təlimat verən orqanlar tərəfindən tələb olunur. Endoskopların yüksək səviyyədə dezinfeksiya edilməsi təkrarlanan təkrarlanan proses zamanı baş verir. Endoskopların yenidən işlənməsi 100-dən çox adamın addımlarını əhatə edir. Bu addımlar qabaqcadan təmizləmə, sızma testi, əl təmizləmə, təmizləyici yoxlama, əyani yoxlama, yüksək səviyyəli dezinfeksiya, durulama, qurutma və saxlama kimi geniş kateqoriyalara bölünə bilər. Bütün bu addımların düzgün yerinə yetirilməməsi endoskoplarda qalan qalıqların çirklənməsinə səbəb ola bilər.
Böyük Britaniyada, 2013-ci ildə buraxılan CfPP 01–06-dən olan çevik endoskopların dekontaminasiyası və dezinfeksiya edilməsi ilə əlaqədar ciddi qaydalar mövcuddur
Artroskop kimi sərt endoskoplar cərrahi alətlərlə eyni şəkildə sterilizasiya edilə bilər, istilik labile çevik endoskoplar isə mümkün deyil.
Robotik sistemlərin tətbiqi ilə, tele-cərrahiyyə, cərrahdan xəstəlikdən uzaq bir yerdə ola biləcəyi kimi təqdim edildi. İlk transatlantik cərrahiyyə Lindbergh Əməliyyatı olaraq adlandırılıb. Virtual reallıq simulyatorları müxtəlif endoskopiya bacarıqları üzrə həkimlər hazırlamaq üçün hazırlanır.
Birdəfəlik endoskopiya endoskopik alətlərin ortaya çıxan bir kateqoriyasıdır. Son inkişaflar yalnız bir xəstədə istifadə üçün kifayət qədər ucuz endoskopların istehsalına imkan verdi. Artıq çirklənmə və xəstəxananın əldə etdiyi xəstəliklərin riskini azaltmaq üçün artan tələbi qarşılayır. KOM-un Avropa konsorsiumu birdəfəlik endoskop qurmaq üçün DUET (endoskopiya alətindən birdəfəlik istifadə) layihəsi üzərində işləyir.Yeni endoskopiya texnologiyası simsiz nəzarət, monitor və görüntüləmə üçün Magnetically Guided Capsule Endoscope (MGCE) istifadə edir.Endoskopik görüntü, cərrahı əlavə məlumat ilə təmin etmək üçün digər görüntü mənbələri ilə birləşdirilə bilər. Məsələn, anatomik struktur və ya şişin mövqeyi endoskopik videoda göstərilə bilər.
Mövcud tədqiqat lazer trianqulyarlığı və ya strukturlaşdırılmış işıq proqnozunun tətbiqi kimi ölçülü 3D-məlumatların endoskopik kolleksiyası üzərində işləyir. Istifadə olunan optikdən asılı olaraq, daxili geometriyalar aşağı μm (mü em) regionunda dəqiqliklərlə ölçülür. Optik polarizasiya, optik faz, və hiperspektral endoskopiya kimi bir çox müxtəlif dalğa uzunluğunda şəkilləri qeyd edən işıqın əlavə optik xüsusiyyətlərini ölçən digər inkişaf etmiş endoskop texnologiyaları ortaya çıxır.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Endoskopiya Terkibinde bedenin icerisine baxmaq ucun istifade olunan tibbi usul Endoskopiya prosedurunda bedenin boslugunun ve ya boslugunun ic hissesini yoxlamaq ucun endoskopdan istifade olunur Diger tibbi goruntuleme usullarindan ferqli olaraq endoskoplar orqana birbasa daxil edilir Endoskoplarin bir cox novu vardir Bedenin ve emeliyyatin novunden asili olaraq endoskopiya bir hekim ve ya cerrah terefinden heyata kecirile biler Prosedur zamani xeste tam suurlu ve ya estetik ola biler Tez tez endoskopiya mualicesi esofaqastroduodenoskopiya kimi taninan mede bagirsaq traktinin yuxari hissesini yoxlamaq ucun istifade edilir Qeyri tibbi istifade ucun benzer vasiteler boreskoplar adlanir Ozunu isiqlandirilmis endoskop 1894 cu illerde Sotlandiya statinin Qlazqo Royal Infirariyasinda elektrik enerjisine malik olan ilk xestexanalardan biri hekim John Macintyre terefinden qirmizi qanaxma istintaqinda onun ixtisasinin bir hissesi kimi hazirlanmisdir Bir saglamliq xidmeti gosteren sexs asagidakilardan her hansi birinin endoskopiyasindan istifade ede biler 1 urekbulanma qusma qarin agrisi udma cetinlikleri ve mede bagirsaq qanaxmalari daxil olmaqla hezm sistemindeki simptomlar kimi simptomlarin arasdirilmasi 2 anemiya qanaxma iltihab ve hezm sisteminin xercengi kimi sertleri yoxlamaq ucun biopsiya aparmaqla en cox yayilmis diaqnozun tesdiqlenmesi 3 bir qanaxma qabinin cauterization dar esofaqus genislendirilmesi bir polip off kesme ve ya bir xarici obyekt aradan qaldirilmasi kimi mualice verilmesi Sindirim problemleri ile mesgul olan ixtisaslasmis pese teskilatlari Barrett ozofagusu olan bir cox xestenin endoskopiya qebul etdiyini meslehet gorur Bele cemiyyetler Barrettin ozofagusu olan xestelere ve iki biyopsiyanin gosterildiyi kimi biopsiyalari qebul etmedikden sonra ve hec de tez tez teklif olunan dereceden istifade olunmasini meslehet gorur Endoskopiya zamani esas riskler infeksiya heddinden artiq sedasyon perforasiya ve ya mede ve ya ozofagus astarlama ve qanaxma gozyasidir Perforasiya umumiyyetle emeliyyat teleb etse de mueyyen hallarda antibiotikler ve intravenoz mayeler ile mualice edile biler Biopsi ve ya polip cixarilma yerinde qanaxma bas vere biler Bele tipik olaraq kicik qanaxma sadece olaraq dayandirila biler ve ya kautisizasiya ile nezaret edile biler Nadir hallarda emeliyyata ehtiyac var Gastroskopiya zamani perforasiya ve qanaxma nadir hallarda olur Diger kicik riskler arasinda derman reaksiyalari ve xestenin ola bileceyi diger xesteliklere aid komplikasiyalar daxildir Neticede xesteler butun allergik meyller ve tibbi problemleri barede hekime melumat vermelidirler Bezen sedativ inyeksiyanin yeri qisa muddete iltihab ve tender ola biler Bu adeten bir nece gun erzinde ciddi ve isti kompressorlar deyil adeten faydalidir Bu cetinliyin her hansi birinin bas vere bileceyi halda onlarin her biri olduqca nadir hallarda bas verdiyini xatirlamaq yaxsidir Bir hekim xeste ile gastroskopiya ehtiyacina bagli olaraq riskleri muzakire ede biler Prosedurdan sonra xestenin endoskopiya otaginda ixtisasli bir ferd ve ya berpa sahesine nezaret edilecek ve dermanin ehemiyyetli bir hissesi yixilmalidir Bezen xestenin siskin qarqara ve ya cobanyastigi cayina cavab vere bileceyi yumsaq bir bogaz agrisi ile buraxilir Bir nece hefte davam edecek ve ya bas vermir Xeste prosedur zamani istifade edilen havaya atilan havadan narahatliq hiss ede biler Her iki problem de yumsaq ve suretlidir Tam berpa olunduqda xesteye adi diyete ehtimal ki bir nece saat icinde qayidarken telim verilecek ve eve getirilmesine icaze verilecekdir Sedasyonun istifade edildiyi yerlerde ekser muessiseler xesteni diger bir sexs terefinden eve goturulmesini ve gunun qalan hissesinde masin cekmeyeceyini ve ya idare etmeyeceyini bildirir Sedasyon olmadan endoskopiya keciren xesteler serbest buraxila bilmezler Ilk endoskop 1806 ci ilde Mainz seherindeki Philipp Bozzini terefinden insan bedeninin kanallari ve bosluqlarinin arasdirilmasi ucun Lichtleiter yungul suurlu tetbiqi ile hazirlanmisdir Lakin Vyana Tibb Cemiyyeti bele maraqdan razi qaldi Muveffeqiyyetli bir isde endoskopdan ilk istifade eden Antonin Jean Desormeaux ixtirasi elektrik ixtira etmeden evvel senetin veziyyeti idi Elektrik isiqlarinin istifadesi endoskopiyanin yaxsilasdirilmasi ucun boyuk bir addim idi Sir Francis Cruise terefinden sintoskopiya histeroskopiya ve siqmoidoskopiya ile yanasi burun ve daha sonra torakal bosluqlarin mualicesine imkan veren kifayet qeder isiqlandirici olmasina baxmayaraq ilk novbede bele isiqlar xarici idi oz kommersiya endoskopunu 1865 ci ile qeder Irlandiya Dublin Mater Misericordiae xestexanasinda daha sonra 1908 ci ilde Charles David terefinden histeroskopda mumkun olan kicik ampuller daxili isiq yarada bilerdi Hans Kristian Jacobaeus ilk defe olaraq bir insanda ilk defe torakoskopik muayinenin Kruiz terefinden verildiyine baxmayaraq laparoskopiya 1912 ve torakoskopiya 1910 ile qarin ve dos kornosunun ilk genis yayilmis seriyasi ucun kredit verilmisdir 1930 cu illerde Heinz Kalk terefinden qaraciyer ve od kisesi xesteliyinin diaqnozunda laparoskopiya istifade edilmisdir Umid 1937 ci ilde laparoskopiyanin ektopik hamileliyini teyin etmek ucun istifade etdiyi bildirildi 1944 cu ilde Raoul Palmer xestelerini qarin boslugundan qazandiqdan sonra Trendelenburg movqeyine yerlesdirdi ve belelikle ginekoloji laparoskopiya ile etibarli bir sekilde cixis ede bildi 1906 ci ilde qurulan sert endoskoplardan bir Berlin istehsalcisi Georg Wolf 1873 1938 1911 ci ilde Sussmann esnek gastroskopunu istehsal etdi Modlin Farhadi Klinik Gastroenterologiya Gunu 2000 Karl Storz 1945 ci ilde sirket Karl Storz GmbH vasitesile ENT mutexessisleri ucun aletler istehsal etmeye basladi Basil Hirschowitz ve Larry Curtiss 1957 ci ilde ilk fiber optik endoskopu icad etdi Daha evvel 1950 ci illerde Harold Hopkins bir goruntuyu konullu sekilde oture bilecek bir cevik suse liflerinden ibaret bir fibroskop hazirlamisdi Bu hem tibbi hem de senayede faydali olmusdur ve sonraki arasdirmalar goruntu keyfiyyetinin daha da yaxsilasdirilmasina getirib cixardi Elave yenilikler guclu bir xarici qaynaqdan obyektiv sona catmaga isiq yandirmaq ucun elave liflerden istifade ederek etrafli izleme ve rengli fotoqrafiya ucun lazim olan tam spektrli isiqlandirmanin yuksek seviyyesine catdi Endoskopun ucunda kicik bir filament ciragi olan evvelki tecrube xirtildayan qirmizi isiqda baxmaq ve ya xestenin icini yanma riskini dasiyan isiq effektini artirma secimini buraxdi Optik avanslar ile yanasi ucun eyilme qabiliyyeti elece de endoskopun bedeninde olan uzaqdan idare olunan cerrahi aletlerde yenilikler inkisaf etdirildi Bu gun biz bildiyimiz kimi bu esas deik emeliyyati nin baslangici idi Fibroskopun goruntu keyfiyyetine fiziki mehdudiyyetler oldu Bir paketin demek olar ki 50 000 elyafi effektiv sekilde yalniz 50 000 piksel tesvir verir ve istifade fasilelerinden bukulur ve belelikle pikselleri tedricen itirir Nehayet butun paketin evez edilmesi lazim oldugu qeder coxdur boyuk xercle Harold Hopkins her hansi bir optik inkisafin ferqli bir yanasma teleb edeceyini anladi Evvelki sert endoskoplar asagi isiq oturuculuk ve pis goruntu keyfiyyeti ile uzlesdi Endoskopun tupundeki cerrahi vasitelerin yani sira ozunu bedeninin olculeri ile mehdudlasdiran isiqlandirma sisteminin cerrahiyye telebi goruntu optikasi ucun cox az yer qoydu Konvensiya sisteminin kicik lensleri objektiv sahesinin boyuk hissesini ortmek ucun uzukleri desteklemelidir onlar istehsal etmek ve yigmaq ve optik olaraq demek olar ki faydasiz idi Hopkinsin ixtira etdiyi zerif hell olan kicik lensler arasinda hava boslugunun suse cubuqlarla doldurulmasi idi Bunlar tam olaraq endoskopun borusuna yerlesdirilib onlari oz ozune uygunlasdirdilar ve basqa bir destek teleb etmirdiler Bu kicik lenslerin tamamile dasinmasina imkan verdi Cubuklu linzalarin idare edilmesi daha asan idi ve mumkun olan maksimum diametrini istifade etdi Xendekler ucun uygun qivrim ve ortukler ve Hopkins terefinden mueyyen edilen ve suse tiplerin en optimal secimleri ile sekil keyfiyyeti yalniz 1 mm diametrli borularla deyisdirilmisdir Bele kicik diametrli yuksek keyfiyyetli teleskop ile aletler ve isiqlandirma sistemi xarici boru icerisinde rahat yerlesdirile biler Yene de bu yeni endoskoplarin ilkini iki kisi arasinda uzun ve mehsuldar bir emekdasligin bir hissesi olan Karl Storz idi Hemise cevik endoskoplari esasen mede bagirsaq traktinin teleb edeceyi bedenin bolgeleri olsa da sert cubuqlu lens endoskoplari hele de ustunlukli aletdir ve muasir kilit desik cerrahiyasina imkan veren bele mustesna fealiyyet gosterirler Harold Hopkins 1984 cu ilde Kral Cemiyyeti terefinden Rumford Medalina layiq gorulmusdur dunya miqyasinda tibbi heyet terefinden tibbi optik inkisafi ucun taninmis ve layiq gorulmusdur Isigi qanin udulmasini olcmekle isigin bir lifden kecirilmesi ve isigin basqa bir lifle toplanmasi neticesinde bir hekim hemoqlobinin nisbetini qanda qiymetlendire ve medede ulser tesbit ede biler Flexible endoskoplarin yuksek seviyyeli dezinfeksiya etmesi butun milli telimat veren orqanlar terefinden teleb olunur Endoskoplarin yuksek seviyyede dezinfeksiya edilmesi tekrarlanan tekrarlanan proses zamani bas verir Endoskoplarin yeniden islenmesi 100 den cox adamin addimlarini ehate edir Bu addimlar qabaqcadan temizleme sizma testi el temizleme temizleyici yoxlama eyani yoxlama yuksek seviyyeli dezinfeksiya durulama qurutma ve saxlama kimi genis kateqoriyalara bolune biler Butun bu addimlarin duzgun yerine yetirilmemesi endoskoplarda qalan qaliqlarin cirklenmesine sebeb ola biler Boyuk Britaniyada 2013 ci ilde buraxilan CfPP 01 06 den olan cevik endoskoplarin dekontaminasiyasi ve dezinfeksiya edilmesi ile elaqedar ciddi qaydalar movcuddur Artroskop kimi sert endoskoplar cerrahi aletlerle eyni sekilde sterilizasiya edile biler istilik labile cevik endoskoplar ise mumkun deyil Robotik sistemlerin tetbiqi ile tele cerrahiyye cerrahdan xestelikden uzaq bir yerde ola bileceyi kimi teqdim edildi Ilk transatlantik cerrahiyye Lindbergh Emeliyyati olaraq adlandirilib Virtual realliq simulyatorlari muxtelif endoskopiya bacariqlari uzre hekimler hazirlamaq ucun hazirlanir Birdefelik endoskopiya endoskopik aletlerin ortaya cixan bir kateqoriyasidir Son inkisaflar yalniz bir xestede istifade ucun kifayet qeder ucuz endoskoplarin istehsalina imkan verdi Artiq cirklenme ve xestexananin elde etdiyi xesteliklerin riskini azaltmaq ucun artan telebi qarsilayir KOM un Avropa konsorsiumu birdefelik endoskop qurmaq ucun DUET endoskopiya aletinden birdefelik istifade layihesi uzerinde isleyir Yeni endoskopiya texnologiyasi simsiz nezaret monitor ve goruntuleme ucun Magnetically Guided Capsule Endoscope MGCE istifade edir Endoskopik goruntu cerrahi elave melumat ile temin etmek ucun diger goruntu menbeleri ile birlesdirile biler Meselen anatomik struktur ve ya sisin movqeyi endoskopik videoda gosterile biler Movcud tedqiqat lazer trianqulyarligi ve ya strukturlasdirilmis isiq proqnozunun tetbiqi kimi olculu 3D melumatlarin endoskopik kolleksiyasi uzerinde isleyir Istifade olunan optikden asili olaraq daxili geometriyalar asagi mm mu em regionunda deqiqliklerle olculur Optik polarizasiya optik faz ve hiperspektral endoskopiya kimi bir cox muxtelif dalga uzunlugunda sekilleri qeyd eden isiqin elave optik xususiyyetlerini olcen diger inkisaf etmis endoskop texnologiyalari ortaya cixir