Məhəmmədəli bəy Məşədi Əsədulla bəy oğlu Vəliyev — azərbaycanlı şair, titulyar müşavir, Məclisi-ünsün üzvü. "Əhvalati-Qarabağ" əsərinin müəllifi.
Məhəmmədəli bəy Məxfi | |
---|---|
Məhəmmədəli bəy Məşədi Əsədulla bəy oğlu Vəliyev | |
Təxəllüsü | Məxfi |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Şuşa, Rusiya imperiyası |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Şuşa, Şuşa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası |
Dəfn yeri | |
Atası | Məşədi Əsədulla bəy Vəliyev |
Fəaliyyəti | şair |
Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili |
Tanınmış əsəri | Əhvalati-Qarabağ |
Üzvlüyü | |
Məhəmmədəli bəy Məxfi Vikimənbədə |
Həyatı və yaradıcılığı
Məhəmmədəli bəy Məşədi Əsədulla bəy oğlu 1832-ci ildə Şuşada anadan olub. Atası Məşədi Əsədulla bəy Hacı Həsənəli bəy oğlu Vəliyev Şuşada tacir kimi tanınıb. İbtidai təhsilini atasından aldıqdan sonra təhsilini mədrəsədə davam etdirib. Şuşa qəza məktəbində isə rus dilini öyrənir. Şamaxı, Tiflis, İrəvan və Şuşada qəza idarələrində məmur kimi fəaliyyət göstərib. Mülki xidmətə tərcüməçiliklə başlayan o, öz xidmətində quberniya katibi çinindən titulyar müşavir çininə qədər yüksəlib.
Məhəmmədəli bəy həm də şair olub. Məxfi təxəllüsü ilə şeirlər yazıb. Füzuli ədəbi məktəbinin nümayəndəsi olan o, eyni zamanda, Molla Pənah Vaqifin ədəbi irsindən də təsirlənib.Mir Möhsün Nəvvab, Məhəmməd ağa Müctəhidzadə və digərləri öz əsərlərində ondan bəhs ediblər. XIX əsrin ikinci yarısında Xurşudbanu Natəvanın evində təşkil olunmuş "Məclisi-üns"-ün üzvü olub.Əkinçi qəzetinin Qarabağ üzrə müxbiri olub.
1888-ci ildə yazılmış "Əhvalati-Qarabağ" əsəri "Baharlı" təxəllüsü ilə yazılıb. Orxan Baharlı 2001-ci ildə "Əhvalati-Qarabağ" əsərinin müəllifi haqqında" adlı məqaləsində müxtəlif faktlarla "Baharlı" təxəllüsü ilə bu əsəri yazanın Məhəmmədəli bəy Məxfi olması qənaətinə gəlib. Əsərinin əvvəlində onun yazılma səbəbi və mündəricatı qeyd olunub. Burada əsərin 12 fəsildən ibarət olacağı yazılsa da, yeganə əlyazması Matenadaranda olan "Əhvalati-Qarabağ"ın üç fəsli yazılıb. Əsərdə Qarabağ tarixindən daha çox onun memarlıq abidələri, tarixi şəxsiyyətləri, adət-ənənələri, etnoqrafik xüsusiyyətləri haqqında yazılıb.
Məhəmmədəli bəy Məxfi 1892-ci ildə dünyasını dəyişib.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Qarabağnamələr (PDF). III. Bakı: Şərq-Qərb. 2006. səh. 32. ISBN . 2022-03-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-02-25.
- Vaqif Yusifli. ""Məclisi-üns"ün 150 yaşı" (az.). adalet.az. 4.12.2014. 25.02.2022 tarixində . İstifadə tarixi: 25.02.2022.
- Savalan Fərəcov. ""Əkinçi"nin Qarabağ üzrə müxbiri" (az.). medeniyyet.az. 07.08.2013. 25.02.2022 tarixində . İstifadə tarixi: 25.02.2022.
- A.Babayev. Azərbaycan klassik ədəbiyyatında işlədilən adların və terminlərin şərh. Bakı: Maarif. 1993. səh. 140.
- Qurban Bayramov. "Molla Pənah Vaqif və Qarabağ ədəbi mühiti" (az.). manera.az. 25.02.2022 tarixində . İstifadə tarixi: 25.02.2022.
- "Qarabağ ədəbi məclisləri" (az.). Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 09.02.2022. 09.02.2022 tarixində . İstifadə tarixi: 25.02.2022.
- Baharlı, Orxan. ""Əhvalati-Qarabağ" əsərinin müəllifi haqqında". "Elm" qəzeti 8 avqust 2001-ci il. Bakı. 8 Avqust 2001.
- "Уроженцы Шуши – поэты и поэтессы" (rus). qarabag.com. 25.02.2022 tarixində . İstifadə tarixi: 25.02.2022.
- "Qarabağ ədəbi məclisləri."Məclisi-üns. II Məqalə" (az.). baku-art.com. 17.02.2022 tarixində . İstifadə tarixi: 25.02.2022.
Xarici keçidlər
- Əhvalati-Qarabağ - Məhəmmədəli bəy Məxfi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mehemmedeli bey Mesedi Esedulla bey oglu Veliyev azerbaycanli sair titulyar musavir Meclisi unsun uzvu Ehvalati Qarabag eserinin muellifi Mehemmedeli bey MexfiMehemmedeli bey Mesedi Esedulla bey oglu VeliyevTexellusu MexfiDogum tarixi 1832Dogum yeri Susa Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1892Vefat yeri Susa Susa qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiDefn yeri SusaAtasi Mesedi Esedulla bey VeliyevFealiyyeti sairEserlerinin dili Azerbaycan diliTaninmis eseri Ehvalati QarabagUzvluyu Meclisi unsMehemmedeli bey Mexfi VikimenbedeHeyati ve yaradiciligiMehemmedeli bey Mesedi Esedulla bey oglu 1832 ci ilde Susada anadan olub Atasi Mesedi Esedulla bey Haci Heseneli bey oglu Veliyev Susada tacir kimi taninib Ibtidai tehsilini atasindan aldiqdan sonra tehsilini medresede davam etdirib Susa qeza mektebinde ise rus dilini oyrenir Samaxi Tiflis Irevan ve Susada qeza idarelerinde memur kimi fealiyyet gosterib Mulki xidmete tercumecilikle baslayan o oz xidmetinde quberniya katibi cininden titulyar musavir cinine qeder yukselib Mehemmedeli bey hem de sair olub Mexfi texellusu ile seirler yazib Fuzuli edebi mektebinin numayendesi olan o eyni zamanda Molla Penah Vaqifin edebi irsinden de tesirlenib Mir Mohsun Nevvab Mehemmed aga Muctehidzade ve digerleri oz eserlerinde ondan behs edibler XIX esrin ikinci yarisinda Xursudbanu Natevanin evinde teskil olunmus Meclisi uns un uzvu olub Ekinci qezetinin Qarabag uzre muxbiri olub 1888 ci ilde yazilmis Ehvalati Qarabag eseri Baharli texellusu ile yazilib Orxan Baharli 2001 ci ilde Ehvalati Qarabag eserinin muellifi haqqinda adli meqalesinde muxtelif faktlarla Baharli texellusu ile bu eseri yazanin Mehemmedeli bey Mexfi olmasi qenaetine gelib Eserinin evvelinde onun yazilma sebebi ve mundericati qeyd olunub Burada eserin 12 fesilden ibaret olacagi yazilsa da yegane elyazmasi Matenadaranda olan Ehvalati Qarabag in uc fesli yazilib Eserde Qarabag tarixinden daha cox onun memarliq abideleri tarixi sexsiyyetleri adet eneneleri etnoqrafik xususiyyetleri haqqinda yazilib Mehemmedeli bey Mexfi 1892 ci ilde dunyasini deyisib Hemcinin baxBaharli oymagi VeliyevlerIstinadlarQarabagnameler PDF III Baki Serq Qerb 2006 seh 32 ISBN 10 9952 34 070 2 2022 03 06 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 02 25 Vaqif Yusifli Meclisi uns un 150 yasi az adalet az 4 12 2014 25 02 2022 tarixinde Istifade tarixi 25 02 2022 Sa va lan Fe re cov E kin ci nin Qa ra bag uz re mux bi ri az medeniyyet az 07 08 2013 25 02 2022 tarixinde Istifade tarixi 25 02 2022 A Babayev Azerbaycan klassik edebiyyatinda isledilen adlarin ve terminlerin serh Baki Maarif 1993 seh 140 Qurban Bayramov Molla Penah Vaqif ve Qarabag edebi muhiti az manera az 25 02 2022 tarixinde Istifade tarixi 25 02 2022 Qarabag edebi meclisleri az Azerbaycan Dovlet Informasiya Agentliyi 09 02 2022 09 02 2022 tarixinde Istifade tarixi 25 02 2022 Baharli Orxan Ehvalati Qarabag eserinin muellifi haqqinda Elm qezeti 8 avqust 2001 ci il Baki 8 Avqust 2001 Urozhency Shushi poety i poetessy rus qarabag com 25 02 2022 tarixinde Istifade tarixi 25 02 2022 Qarabag edebi meclisleri Meclisi uns II Meqale az baku art com 17 02 2022 tarixinde Istifade tarixi 25 02 2022 Xarici kecidlerVikimenbede elaqeli metnler Ehvalati Qarabag Mehemmedeli bey Mexfi