Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Savant sindromu — Çox nadir hallarda rast gəlinən bir psixi pozuntudur. Xəstəliyin əlaməti ümumi inkişafdan geri qalmış insanların “dahilik adasına” (bir və ya bir neçə bilik sahələrində mükəmməl qabiliyyətin ümumi şəxsiyyət məhdudluğu ilə ziddiyət təşkil etməsi) malik olmasıdır. Bu sindrom həm genetik, həm də sonradan qazanılmış ola bilər. Savant sindromlu şəxslər çətinliklə oxuya, yazı yazarkən bir səhifədə yüzlərcə səhv buraxa bilərlər, amma bununla yanaşı, beyinlərində asanlıqla altırəqəmli ədədləri bir-birinə vura bilərlər və yaxud 23 may 3027–ci ilin həftənin hansı günü olduğu çox rahatlıqla deyə bilərlər.
İşarələr və simptomlar
Savant bacarıqları adətən beş əsas sahədən birində və ya bir neçəsində tapılır: incəsənət, yaddaş, hesab, musiqi qabiliyyətləri və məkan bacarıqları. Ən çox yayılmış savant növləri təqvim savantlarıdır, hər hansı bir tarix üçün həftənin gününü sürətlə və dəqiqliklə hesablaya bilən və ya hər hansı bir tarixdən şəxsi xatirələri yada sala bilən "insan təqvimləri"dir. Qabaqcıl yaddaş savant qabiliyyətlərində əsas "super güc"dür.
Savantların təxminən yarısı otistikdir; digər yarısında tez-tez mərkəzi sinir sisteminin zədələnməsi və ya xəstəliyi var. Autizmdən əziyyət çəkənlərin 10%-ə qədərinin savant qabiliyyətlərinin müəyyən formada olduğu təxmin edilir.
Təqvim savantları
Təqvim savantı (və ya təqvim alimi) – əqli qüsuru olmasına baxmayaraq məhdud onilliklər və ya müəyyən minilliklər aralığında tarixin həftəsinin gününü və ya əksinə ad verə bilən şəxsdir.Riyaziyyatçılar onlara oxşar bacarıqlar əldə etməyə imkan verən düsturlar işləyib hazırlasalar da, insan təqvim kalkulyatorlarının nadirliyi, ola bilsin, ümumi əhali arasında bu cür bacarıqları inkişaf etdirmək üçün motivasiyanın olmaması ilə bağlıdır. Digər tərəfdən, təqvim savantları sosial cəlbedici bacarıqlara investisiya qoymağa meyilli olmaya bilərlər.
Epidemiologiya
Nə qədər insanın savant bacarıqlarına malik olması barədə obyektiv dəqiq statistika yoxdur. Təxminlər autizmli hər on nəfərdən birində müxtəlif dərəcədə savant bacarıqlarına malik olduğunu göstərir. 2009-cu ildə Britaniyada autizmli uşaqların 137 valideyni üzərində aparılan araşdırma, 28%-nin övladlarının “normal” insanlar üçün belə qeyri-adi olacaq səviyyədə” bacarıq və ya güc kimi təyin olunan savant bacarıq meyarlarına cavab verdiyinə inandığını müəyyən etdi. Qəfil və ya qazanılmış savant sindromunun 50-yə qədər hadisəsi bildirilmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Miller LK. "The savant syndrome: intellectual impairment and exceptional skill". Psychological Bulletin. 125 (1). January 1999: 31–46. doi:10.1037/0033-2909.125.1.31. PMID 9990844.
- Darold A. Trefferd. (ingilis). Archived from the original on 18 April 2023.
- Saloviita T, Ruusila L, Ruusila U. "Incidence of Savant Syndrome in Finland". Perceptual and Motor Skills. 91 (1). August 2000: 120–2. doi:10.2466/pms.2000.91.1.120. PMID 11011882.
- Treffert, Darold A. "The Autistic Savant". Wisconsin Medical Society. 2019-07-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-07-24.
- "Savant Syndrome Statistics". Health Research Funding. 2014-07-12. 2020-09-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-07-24.
- Kennedy DP, Squire LR. "An analysis of calendar performance in two autistic calendar savants". Learning & Memory. 14 (8). August 2007: 533–8. doi:10.1101/lm.653607. PMC 1951792. PMID 17686947.
- Cowan, Richard; Carney, Daniel P. J. "Calendrical savants: Exceptionality and Practice". Cognition. 100 (2). June 2006: B1–B9. doi:10.1016/j.cognition.2005.08.001. PMID 16157326. 2021-08-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-24.
- Cowan R, Frith C. "Do calendrical savants use calculation to answer date questions? A functional magnetic resonance imaging study". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences. 364 (1522). May 2009: 1417–24. doi:10.1098/rstb.2008.0323. PMC 2677581. PMID 19528025.
- Hiles, Dave. . De Montfort University. 2001. 2012-10-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-06.
- Howlin P, Goode S, Hutton J, Rutter M. "Savant skills in autism: psychometric approaches and parental reports". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences. The Economist. 364 (1522). May 2009: 1359–67. 5 may 2023 tarixində . İstifadə tarixi: April 16, 2009.
Xarici keçidlər
- Savant sendromu nedir?
- Extraordinary Variations of the Human Mind: Darold Treffert: The Incredible Savant Syndrome
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Savant sindromu Cox nadir hallarda rast gelinen bir psixi pozuntudur Xesteliyin elameti umumi inkisafdan geri qalmis insanlarin dahilik adasina bir ve ya bir nece bilik sahelerinde mukemmel qabiliyyetin umumi sexsiyyet mehdudlugu ile ziddiyet teskil etmesi malik olmasidir Bu sindrom hem genetik hem de sonradan qazanilmis ola biler Savant sindromlu sexsler cetinlikle oxuya yazi yazarken bir sehifede yuzlerce sehv buraxa bilerler amma bununla yanasi beyinlerinde asanliqla altireqemli ededleri bir birine vura bilerler ve yaxud 23 may 3027 ci ilin heftenin hansi gunu oldugu cox rahatliqla deye bilerler Isareler ve simptomlarSavant bacariqlari adeten bes esas saheden birinde ve ya bir necesinde tapilir incesenet yaddas hesab musiqi qabiliyyetleri ve mekan bacariqlari En cox yayilmis savant novleri teqvim savantlaridir her hansi bir tarix ucun heftenin gununu suretle ve deqiqlikle hesablaya bilen ve ya her hansi bir tarixden sexsi xatireleri yada sala bilen insan teqvimleri dir Qabaqcil yaddas savant qabiliyyetlerinde esas super guc dur Savantlarin texminen yarisi otistikdir diger yarisinda tez tez merkezi sinir sisteminin zedelenmesi ve ya xesteliyi var Autizmden eziyyet cekenlerin 10 e qederinin savant qabiliyyetlerinin mueyyen formada oldugu texmin edilir Teqvim savantlari Teqvim savanti ve ya teqvim alimi eqli qusuru olmasina baxmayaraq mehdud onillikler ve ya mueyyen minillikler araliginda tarixin heftesinin gununu ve ya eksine ad vere bilen sexsdir Riyaziyyatcilar onlara oxsar bacariqlar elde etmeye imkan veren dusturlar isleyib hazirlasalar da insan teqvim kalkulyatorlarinin nadirliyi ola bilsin umumi ehali arasinda bu cur bacariqlari inkisaf etdirmek ucun motivasiyanin olmamasi ile baglidir Diger terefden teqvim savantlari sosial celbedici bacariqlara investisiya qoymaga meyilli olmaya bilerler EpidemiologiyaNe qeder insanin savant bacariqlarina malik olmasi barede obyektiv deqiq statistika yoxdur Texminler autizmli her on neferden birinde muxtelif derecede savant bacariqlarina malik oldugunu gosterir 2009 cu ilde Britaniyada autizmli usaqlarin 137 valideyni uzerinde aparilan arasdirma 28 nin ovladlarinin normal insanlar ucun bele qeyri adi olacaq seviyyede bacariq ve ya guc kimi teyin olunan savant bacariq meyarlarina cavab verdiyine inandigini mueyyen etdi Qefil ve ya qazanilmis savant sindromunun 50 ye qeder hadisesi bildirilmisdir Hemcinin baxPsixi pozuntuIstinadlarMiller LK The savant syndrome intellectual impairment and exceptional skill Psychological Bulletin 125 1 January 1999 31 46 doi 10 1037 0033 2909 125 1 31 PMID 9990844 Darold A Trefferd ingilis Archived from the original on 18 April 2023 Saloviita T Ruusila L Ruusila U Incidence of Savant Syndrome in Finland Perceptual and Motor Skills 91 1 August 2000 120 2 doi 10 2466 pms 2000 91 1 120 PMID 11011882 Treffert Darold A The Autistic Savant Wisconsin Medical Society 2019 07 13 tarixinde Istifade tarixi 2014 07 24 Savant Syndrome Statistics Health Research Funding 2014 07 12 2020 09 25 tarixinde Istifade tarixi 2014 07 24 Kennedy DP Squire LR An analysis of calendar performance in two autistic calendar savants Learning amp Memory 14 8 August 2007 533 8 doi 10 1101 lm 653607 PMC 1951792 PMID 17686947 Cowan Richard Carney Daniel P J Calendrical savants Exceptionality and Practice Cognition 100 2 June 2006 B1 B9 doi 10 1016 j cognition 2005 08 001 PMID 16157326 2021 08 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 24 Cowan R Frith C Do calendrical savants use calculation to answer date questions A functional magnetic resonance imaging study Philosophical Transactions of the Royal Society of London Series B Biological Sciences 364 1522 May 2009 1417 24 doi 10 1098 rstb 2008 0323 PMC 2677581 PMID 19528025 Hiles Dave De Montfort University 2001 2012 10 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 10 06 Howlin P Goode S Hutton J Rutter M Savant skills in autism psychometric approaches and parental reports Philosophical Transactions of the Royal Society of London Series B Biological Sciences The Economist 364 1522 May 2009 1359 67 5 may 2023 tarixinde Istifade tarixi April 16 2009 Xarici kecidlerSavant sendromu nedir Extraordinary Variations of the Human Mind Darold Treffert The Incredible Savant Syndrome