Arşaq Nersesyan (erm. Արշակ Ներսէսեան; 20 aprel 1872, Bayburt, Bayburt ili, Osmanlı imperiyası – 31 iyul 1940, Nyu-York, Nyu-York ştatı), daha çox Sebouh və ya General Sebouh (erm. Զօրավար Սեպուհ) ləqəbi ilə tanınmış olan erməni hərbi komandiridir. O, general Andranik Ozanyanın sağ əli olmuşdur.
Sebouh Nersesiyan | |
---|---|
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 20 aprel 1872 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 31 iyul 1940 (68 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Partiya | |
Fəaliyyəti | fədai |
Dini | Erməni Həvari kilsəsi |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Erkən həyatı
O, 1872-ci ildə Tomnada (İndiki Türkiyədə Bayburtun şimalında yerləşən kənd) Arşaq Nersesyan kimi anadan olmuşdur. Daha sonra Sebouh təxəllüsünü götürmüşdür. O, gənc yaşlarından etibarən erməni inqilabi fəaliyyətlərində iştirak etmişdir. O, təhsilini Trabzonda almışdır (Birinci Dünya Müharibəsindən əvvəl həmin ərazidə erməni icmasının sayı 30.000 nəfər idi) və sənətkar kimi gənc yaşlarından öz qabiliyyətini göstərmişdir. Hələ iyirmi yaşında olarkən Ərzincan yaxınlığındakı bir kənddə çəkməçi işləyərkən kəndi Həmidiyyə qırğınları zamanı türk əsgərləri tərəfindən məhv edilsə də, o bu qətliamdan sağ çıxmağı bacarmış və “qabağına çıxan hər bir türkü öldürəcəyinə” and içmişdir.
İnqilabi fəaliyyətləri
1889-cu ildə Konstantinopola getmişdir. 1894-cü ildə general Sebouh Sosial Demokrat Hnçak Partiyasından ayrılaraq Erməni İnqilabi Federasiyasına (EİF-Daşnaksütyun) qoşulmuşdur. Daha sonra o, Daşnaksütyunun lideri olmuşdur. EİF üzvü kimi o, general Andranik Ozanyanın rəhbərliyi altında komandir olmuşdur. 1894-cü ildə Sasundakı üsyanlarda iştirak etmişdir. Sebouh Tabek, Şenik və Semal döyüşlərində iştirak etmiş, sonradan yaralanmışdır. Tadvan, Ağtamar adası və Van döyüşlərində iştirak etmişdir. 1907-ci ildə Sebouh Vyanada EİF partiyasının konqresində iştirak etmişdir. Sebouh və Andranik 1914-1915-ci illərdə baş vermiş olan Xoy, Dilman və Salmas (Qərbi Azərbaycan, İran) döyüşlərində bərabər iştirak edmişdirlər.
Sebouh həlledici Sərdarabad döyüşündə iştirak etmiş və sonralar Bakıda mühasirəyə alınmış olan ermənilərə kömək etməyə getmişdir. 1919-cu ildə general Sebouh Birinci Ermənistan Respublikasının parlamentinə seçilmişdir.
General Sebouh xainləri öldürməsi, 1920-ci ilin mayında baş verən bolşevik üsyanını yatırması və Aleksandropol Sovetini darmadağın etməsi ilə tanınırdı.
Erməni-türk müharibəsi
1920-ci il dekabrın 20-də general Sebouh Tiflisə (Gürcüstan) sığınmış və orada azadlıq komitəsi yaratdıqdan qısa bir zaman sonra daşnak bürosunun üzvlərinin əksəriyyəti ona qoşulmuşdurlar.
Tiflisdə general Sebouh Salmasa göndərilən 500 nəfərlik könüllü qüvvəyə rəhbərlik etmişdir. Armen Qaro 1921-ci ildə general Sebouhu Bostona göndərmiş və orada o, Aharon Saçakliana qoşulmuşdur.
General Sebouh ABŞ-a gələn və Ermənistan ordusunun reabilitasiyası üçün ABŞ-dan kredit alan ilk erməni zabiti olaraq tarixə düşmüşdür. Bostonda general Sebouh Soqomon Tehlirian və Tələt Paşanın öldürülməsinə səbəb olmuş olan Nemesis əməliyyatını maliyyələşdirmişdir.
Amerika Birləşmiş Ştatlarındakı fəaliyyəti
Sebouh EİF-nin (Ermənistan İnqilabi Federasiyası) sahə işçisi kimi ABŞ-da genişmiqyaslı səfərlərdə olmuşdur. O, EİF-nin bütün ölkədə mövcudluğunu genişləndirməyə kömək etmişdir. O, Armen Qaronun xahişi ilə ABŞ-da “gizli xüsusi” missiyanın rəhbəri olmuşdur. 1925-ci ildə o, "Edjer im housheren" (Xatirələrimdən səhifələr) adlı memuarını yazmışdır.
Ölümü
Sebouh daimi olaraq Detroitdə məskunlaşmış və burada ərzaq mallarının satışı biznesi ilə məşğul olmuşdur. 1936-cı ildə ailəsi ilə birlikdə Nyu Yorka köçür. O, 31 iyul 1940-cı ildə 66 yaşında vəfat etmişdir. Sebouhun oğulları Qaregin Njdenin Tseqakronlarına (Ermənistan Gənclər Federasiyasının sələfi) qoşulmuşdurlar.
20 noyabr 2014-cü ildə general Sebouhun qalıqları İrəvanın Yerablurdakı hərbi qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.
İstinadlar
- Kaligian, Dikran Mesrob. Armenian organization and ideology under Ottoman rule, 1908-1914 (Rev.). New Brunswick, N.J.: Transaction Publishers. ISBN .
- Знаменитые федаи – Герои сопротивления (Russian). 12 July 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 1 February 2013.
- Bechhofer Roberts, Carl Eric. In Denikin's Russia And The Caucasus, 1919-1920: Being A Record Of A Journey To South Russia, The Crimea, Armenia, Georgia, And Baku In 1919 And 1920. 1921. 281.
- Karentz, Varoujan. Mitchnapert = Citadel : a history of Armenians in Rhode Island. New York: IUniverse, Inc. 2004. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Arsaq Nersesyan erm Արշակ Ներսէսեան 20 aprel 1872 Bayburt Bayburt ili Osmanli imperiyasi 31 iyul 1940 Nyu York Nyu York stati daha cox Sebouh ve ya General Sebouh erm Զօրավար Սեպուհ leqebi ile taninmis olan ermeni herbi komandiridir O general Andranik Ozanyanin sag eli olmusdur Sebouh NersesiyanSexsi melumatlarDogum tarixi 20 aprel 1872 1872 04 20 Dogum yeri Bayburt Bayburt ili Osmanli imperiyasiVefat tarixi 31 iyul 1940 1940 07 31 68 yasinda Vefat yeri Nyu York Nyu York stati ABSDefn yeri YerablurPartiya DasnaksutyunFealiyyeti fedaiDini Ermeni Hevari kilsesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarErken heyatiO 1872 ci ilde Tomnada Indiki Turkiyede Bayburtun simalinda yerlesen kend Arsaq Nersesyan kimi anadan olmusdur Daha sonra Sebouh texellusunu goturmusdur O genc yaslarindan etibaren ermeni inqilabi fealiyyetlerinde istirak etmisdir O tehsilini Trabzonda almisdir Birinci Dunya Muharibesinden evvel hemin erazide ermeni icmasinin sayi 30 000 nefer idi ve senetkar kimi genc yaslarindan oz qabiliyyetini gostermisdir Hele iyirmi yasinda olarken Erzincan yaxinligindaki bir kendde cekmeci isleyerken kendi Hemidiyye qirginlari zamani turk esgerleri terefinden mehv edilse de o bu qetliamdan sag cixmagi bacarmis ve qabagina cixan her bir turku oldureceyine and icmisdir Inqilabi fealiyyetleri1889 cu ilde Konstantinopola getmisdir 1894 cu ilde general Sebouh Sosial Demokrat Hncak Partiyasindan ayrilaraq Ermeni Inqilabi Federasiyasina EIF Dasnaksutyun qosulmusdur Daha sonra o Dasnaksutyunun lideri olmusdur EIF uzvu kimi o general Andranik Ozanyanin rehberliyi altinda komandir olmusdur 1894 cu ilde Sasundaki usyanlarda istirak etmisdir Sebouh Tabek Senik ve Semal doyuslerinde istirak etmis sonradan yaralanmisdir Tadvan Agtamar adasi ve Van doyuslerinde istirak etmisdir 1907 ci ilde Sebouh Vyanada EIF partiyasinin konqresinde istirak etmisdir Sebouh ve Andranik 1914 1915 ci illerde bas vermis olan Xoy Dilman ve Salmas Qerbi Azerbaycan Iran doyuslerinde beraber istirak edmisdirler Sebouh helledici Serdarabad doyusunde istirak etmis ve sonralar Bakida muhasireye alinmis olan ermenilere komek etmeye getmisdir 1919 cu ilde general Sebouh Birinci Ermenistan Respublikasinin parlamentine secilmisdir General Sebouh xainleri oldurmesi 1920 ci ilin mayinda bas veren bolsevik usyanini yatirmasi ve Aleksandropol Sovetini darmadagin etmesi ile taninirdi Ermeni turk muharibesi1920 ci il dekabrin 20 de general Sebouh Tiflise Gurcustan siginmis ve orada azadliq komitesi yaratdiqdan qisa bir zaman sonra dasnak burosunun uzvlerinin ekseriyyeti ona qosulmusdurlar Tiflisde general Sebouh Salmasa gonderilen 500 neferlik konullu quvveye rehberlik etmisdir Armen Qaro 1921 ci ilde general Sebouhu Bostona gondermis ve orada o Aharon Sacakliana qosulmusdur General Sebouh ABS a gelen ve Ermenistan ordusunun reabilitasiyasi ucun ABS dan kredit alan ilk ermeni zabiti olaraq tarixe dusmusdur Bostonda general Sebouh Soqomon Tehlirian ve Telet Pasanin oldurulmesine sebeb olmus olan Nemesis emeliyyatini maliyyelesdirmisdir Amerika Birlesmis Statlarindaki fealiyyetiSebouh EIF nin Ermenistan Inqilabi Federasiyasi sahe iscisi kimi ABS da genismiqyasli seferlerde olmusdur O EIF nin butun olkede movcudlugunu genislendirmeye komek etmisdir O Armen Qaronun xahisi ile ABS da gizli xususi missiyanin rehberi olmusdur 1925 ci ilde o Edjer im housheren Xatirelerimden sehifeler adli memuarini yazmisdir OlumuSebouh daimi olaraq Detroitde meskunlasmis ve burada erzaq mallarinin satisi biznesi ile mesgul olmusdur 1936 ci ilde ailesi ile birlikde Nyu Yorka kocur O 31 iyul 1940 ci ilde 66 yasinda vefat etmisdir Sebouhun ogullari Qaregin Njdenin Tseqakronlarina Ermenistan Gencler Federasiyasinin selefi qosulmusdurlar 20 noyabr 2014 cu ilde general Sebouhun qaliqlari Irevanin Yerablurdaki herbi qebiristanliginda defn edilmisdir General Sebouhun Irevanin Yerablurdaki herbi qebiristanliginda yerlesen xatire abidesi IstinadlarKaligian Dikran Mesrob Armenian organization and ideology under Ottoman rule 1908 1914 Rev New Brunswick N J Transaction Publishers ISBN 9781412842457 Znamenitye fedai Geroi soprotivleniya Russian 12 July 2018 tarixinde Istifade tarixi 1 February 2013 Bechhofer Roberts Carl Eric In Denikin s Russia And The Caucasus 1919 1920 Being A Record Of A Journey To South Russia The Crimea Armenia Georgia And Baku In 1919 And 1920 1921 281 Karentz Varoujan Mitchnapert Citadel a history of Armenians in Rhode Island New York IUniverse Inc 2004 ISBN 9780595306626