Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bertel Torvaldsen (dan. Bertel Thorvaldsen; 19 noyabr 1770[…], Kopenhagen – 24 mart 1844[…], Kopenhagen) — Danimarka rəssam və heykəltaraşı, son klassizmin ən parlaq nümayəndəsi. Romadakı müqəddəs Luka Akademiyasının (1833-cü ildən) prezidenti olmuşdur. Əsərləri əsasən mərmərdəndir.
| Bertel Torvaldsen | |
|---|---|
| dan. Bertel Thorvaldsen | |
 | |
| Doğum adı | Albert Bertel Thorvaldsen |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | (73 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vətəndaşlığı |  Danimarka |
| Uşağı | 1 |
| Fəaliyyəti | heykəltaraş, dizayner |
| Təhsili |
|
| Mükafatları |  |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Bertel Torvaldsen, İslandiyalı taxta istehsalçısı Danimarkada məskunlaşan Qottskalk Torvaldsonun (Gottskálk Þorvaldsson) Skagafjord (Skagafirði) sahillərində doğulan oğludur. Ata adının danimarkalaşmış formasından oğul adını almışdır. Bertel Kopenhagen İncəsənət Akademiyasını bitirib. 1797-ci ildə Romaya yola düşdü və qırx ildən çox İtaliyada oldu. Qədim sənət dünyasının kəşfi onun həyatını dəyişdi və Romaya gəlişini doğum günü kimi qeyd etdi.
Kanova özü Torvaldseni Yasonun heykəlinə görə təriflədi (1803) və sonradan danimarkalı heykəltaraş böyük Venesiya varisi olaraq ictimaiyyət tərəfindən qəbul edilməyə başladı. Lakin XIX əsrdə Torvaldsen kimi ümumdünya məşhurluğu alacaq bir sənətkarın adını çəkmək çətindir. Ona Avropanın hər yerindən sifarişlər gəlir. 1819-cu ildə Kopenhagenə etdiyi səfər əsl təntənəli bir mərasimlə nəticələndi: onu Vyanada, Berlində və Varşavada coşğu ilə qarşılayırlar. Şagirdlərinin çoxu (məsələn, Boris Orlovski və David Jensen) Sankt-Peterburqda yaşayır və işləyirlər.
Yaşlandığı illərdə, 1838-ci ildə, Torvaldsen, İtaliyadan Danimarkaya qayıtmaq qərarına gəldi və bu xəbərlər orada milli tarixdə bir mərhələ olaraq qeyd edildi. Növbəti il, məqbərəsi olmaq üçün təyin edilmiş Kopenhagendəki Torvaldsen Muzeyində tikinti işlərinə başlanıldı. Torvaldsen Muzeyinin rəsmi açılışı heykəltaraşın ölümündən 4 il sonra baş tutdu.
Əsərləri
Torvaldsen sənət tarixinin ən məhsuldar heykəltaraşlarından biri idi. Demək olar ki, ən yaxşı əsərləri antik ərazilərdədir. Müasirlarına elə gəlir ki o, Yunanıstan və Romanın klassik sənətinin mahiyyətini hiss edə və yenidən canlandıra bilən adamdır. O, Napoleonun Romaya gələcək ziyarətini gözləməklə 1812-ci ildə Kvirinal sarayında Makedoniyalı İsgəndərin fəaliyyətlərini təsvir edən böyük friz yaratdı. Digər məşhur əsərlərinə Qanimedin və qartal ilə heykəlləri (1804), Amur və Psixeya (1807), Venera alma ilə (1813-1816), Gündüz və gecə medalyonları (1814-1815), Merkuri tütəyi ilə (1818), Zevsin qartalını yedirən Qanimed (1817), Üç gözəl (1817-1819) və s. misal göstərmək olar.
Torvaldsenin idealizə edilmiş portret büstləri, Avropanın hər yerində tələb olunurdu. Mərmərdə təkcə monarxlar (məsələn, I İskəndər) deyil, həm də müxtəlif dövlətlərin aristokratiyasının çoxsaylı nümayəndələri (o cümlədən Rusiya da) əbədiləşdirilirdilər. Ən yaxşı portretlərindən biri də özünün portretidir (1839). Torvaldsen eyni zamanda Yozef Ponyatovski (Varşavada knyazı Yozef Ponyatovskinin usiya da) əbədiləşdirilirdilər. Ən yaxşı portretlərindən biri də özünün portretidir (1839). Torvaldsen eyni zamanda Yozef Ponyatovski (Varşavada knyazı abidəsi, 1820-1829), N.Kopernik (Varşavadakı Nikolay Kopernikin abidəsi, 1829-1830), C. Bayron (Kembric, 1830-1831), F. Şiller (Ştutqart, 1835-1839) və s. abidələr yaratmışdır.
Portret və mifoloji heykəltaraşlıqdan əlavə, Torvaldsen olduqca geniş şəkildə Bibliya və xristian mövzularını inkişaf etdirdi. Doğrudur, hətta müəllifin həyatı dövründə də dini əsərləri soyuqqanlılıq və ruhsuzluqda ittiham olunurdu: mövzudan ayrılan antik forma cəsarətli xristian təbliği ilə birləşməkdən imtina etdi. 19-cu əsrin ikinci yarısından başlayaraq, o, bir çox sənətkar kimi, klassikliyə ümumi reaksiya nəticəsində sənət əsərlərinə hücum edilməyə başlandı. Əsərləri həqiqi hisslərdən məhrum, zövqlü adlandırıldı, mərmərləri buz blokları ilə müqayisə edildi. Yalnız Danimarka və İslandiyada Torvaldsen kultu bu günə qədər dəyişməz qalmışdır.
Qalereya
-
![image]()
Müqəddəs Pyotr bazilikasında papa VII Piyin qəbirüstü abidəsi -
![image]()
Nikolay Kopernikin Varşavadakı abidəsi -
![image]()
Knyaz Yozef Panyatovskinin abidəsi -
![image]()
Kopenhagen kafedralındakı həvarilər abidəsi -
![image]()
Lüserndə ölən şir abidəsi
Xarici keçidlər
- Thorvaldsen's Museum, Copenhagen
- Art and the empire city: New York, 1825-1861
İstinadlar
- RKDartists (nid.).
- Bertel Thorvaldsen (dan.).
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. IX ҹилд: Спутник—Фронтон. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1986. С. 318.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bertel Torvaldsen dan Bertel Thorvaldsen 19 noyabr 1770 Kopenhagen 24 mart 1844 Kopenhagen Danimarka ressam ve heykeltarasi son klassizmin en parlaq numayendesi Romadaki muqeddes Luka Akademiyasinin 1833 cu ilden prezidenti olmusdur Eserleri esasen mermerdendir Bertel Torvaldsendan Bertel ThorvaldsenDogum adi Albert Bertel ThorvaldsenDogum tarixi 19 noyabr 1770Dogum yeri Kopenhagen Kopenhagen belediyyesi d DanimarkaVefat tarixi 24 mart 1844 73 yasinda Vefat yeri Kopenhagen Kopenhagen belediyyesi d DanimarkaVetendasligi DanimarkaUsagi 1Fealiyyeti heykeltaras dizaynerTehsili Danimarka Kral Incesenet Akademiyasi d Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiBertel Torvaldsen Islandiyali taxta istehsalcisi Danimarkada meskunlasan Qottskalk Torvaldsonun Gottskalk THorvaldsson Skagafjord Skagafirdi sahillerinde dogulan ogludur Ata adinin danimarkalasmis formasindan ogul adini almisdir Bertel Kopenhagen Incesenet Akademiyasini bitirib 1797 ci ilde Romaya yola dusdu ve qirx ilden cox Italiyada oldu Qedim senet dunyasinin kesfi onun heyatini deyisdi ve Romaya gelisini dogum gunu kimi qeyd etdi Kanova ozu Torvaldseni Yasonun heykeline gore terifledi 1803 ve sonradan danimarkali heykeltaras boyuk Venesiya varisi olaraq ictimaiyyet terefinden qebul edilmeye basladi Lakin XIX esrde Torvaldsen kimi umumdunya meshurlugu alacaq bir senetkarin adini cekmek cetindir Ona Avropanin her yerinden sifarisler gelir 1819 cu ilde Kopenhagene etdiyi sefer esl tenteneli bir merasimle neticelendi onu Vyanada Berlinde ve Varsavada cosgu ile qarsilayirlar Sagirdlerinin coxu meselen Boris Orlovski ve David Jensen Sankt Peterburqda yasayir ve isleyirler Yaslandigi illerde 1838 ci ilde Torvaldsen Italiyadan Danimarkaya qayitmaq qerarina geldi ve bu xeberler orada milli tarixde bir merhele olaraq qeyd edildi Novbeti il meqberesi olmaq ucun teyin edilmis Kopenhagendeki Torvaldsen Muzeyinde tikinti islerine baslanildi Torvaldsen Muzeyinin resmi acilisi heykeltarasin olumunden 4 il sonra bas tutdu EserleriZevsin qartalini yediren Qanimed 1817 Torvaldsen senet tarixinin en mehsuldar heykeltaraslarindan biri idi Demek olar ki en yaxsi eserleri antik erazilerdedir Muasirlarina ele gelir ki o Yunanistan ve Romanin klassik senetinin mahiyyetini hiss ede ve yeniden canlandira bilen adamdir O Napoleonun Romaya gelecek ziyaretini gozlemekle 1812 ci ilde Kvirinal sarayinda Makedoniyali Isgenderin fealiyyetlerini tesvir eden boyuk friz yaratdi Diger meshur eserlerine Qanimedin ve qartal ile heykelleri 1804 Amur ve Psixeya 1807 Venera alma ile 1813 1816 Gunduz ve gece medalyonlari 1814 1815 Merkuri tuteyi ile 1818 Zevsin qartalini yediren Qanimed 1817 Uc gozel 1817 1819 ve s misal gostermek olar Torvaldsenin terefinden cekilmis portreti 1839 cu il Torvaldsenin idealize edilmis portret bustleri Avropanin her yerinde teleb olunurdu Mermerde tekce monarxlar meselen I Iskender deyil hem de muxtelif dovletlerin aristokratiyasinin coxsayli numayendeleri o cumleden Rusiya da ebedilesdirilirdiler En yaxsi portretlerinden biri de ozunun portretidir 1839 Torvaldsen eyni zamanda Yozef Ponyatovski Varsavada knyazi Yozef Ponyatovskinin usiya da ebedilesdirilirdiler En yaxsi portretlerinden biri de ozunun portretidir 1839 Torvaldsen eyni zamanda Yozef Ponyatovski Varsavada knyazi abidesi 1820 1829 N Kopernik Varsavadaki Nikolay Kopernikin abidesi 1829 1830 C Bayron Kembric 1830 1831 F Siller Stutqart 1835 1839 ve s abideler yaratmisdir Portret ve mifoloji heykeltarasliqdan elave Torvaldsen olduqca genis sekilde Bibliya ve xristian movzularini inkisaf etdirdi Dogrudur hetta muellifin heyati dovrunde de dini eserleri soyuqqanliliq ve ruhsuzluqda ittiham olunurdu movzudan ayrilan antik forma cesaretli xristian tebligi ile birlesmekden imtina etdi 19 cu esrin ikinci yarisindan baslayaraq o bir cox senetkar kimi klassikliye umumi reaksiya neticesinde senet eserlerine hucum edilmeye baslandi Eserleri heqiqi hisslerden mehrum zovqlu adlandirildi mermerleri buz bloklari ile muqayise edildi Yalniz Danimarka ve Islandiyada Torvaldsen kultu bu gune qeder deyismez qalmisdir QalereyaMuqeddes Pyotr bazilikasinda papa VII Piyin qebirustu abidesi Nikolay Kopernikin Varsavadaki abidesi Knyaz Yozef Panyatovskinin abidesi Kopenhagen kafedralindaki hevariler abidesi Lusernde olen sir abidesiXarici kecidlerVikianbarda Bertel Torvaldsen ile elaqeli mediafayllar var Thorvaldsen s Museum Copenhagen Art and the empire city New York 1825 1861IstinadlarRKDartists nid Bertel Thorvaldsen dan Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә IX ҹild Sputnik Fronton Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1986 S 318